(Wznowienie posiedzenia o godzinie 10 minut 07)

(Posiedzeniu przewodniczy wicemarszałek Donald Tusk)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Wznawiam obrady.

I jednocześnie informuję, że na prośbę jednego z klubów ogłaszam przerwę do godziny 10.35.

(Przerwa w obradach od godziny 10 minut 07 do godziny 10 minut 38)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Wznawiam obrady.

Proszę senatorów sekretarzy o zajęcie miejsc przy stole prezydialnym.

Powracamy do punktu pierwszego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przypominam, że w przerwie w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, która ustosunkowała się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty. Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę sprawozdawcę Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, senator Elżbietę Płonkę, o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków.

Senator Elżbieta Płonka:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Komisja Rodziny i Polityki Społecznej po rozpatrzeniu wniosków złożonych w czasie debaty prosi Wysoki Senat o przyjęcie następujących wniosków: trzeciego, czwartego, ósmego, trzynastego, czternastego, szesnastego, dziewiętnastego, dwudziestego drugiego, dwudziestego trzeciego, dwudziestego czwartego, dwudziestego piątego, dwudziestego szóstego, dwudziestego siódmego, dwudziestego ósmego, dwudziestego dziewiątego, trzydziestego, trzydziestego pierwszego, trzydziestego drugiego, trzydziestego czwartego, trzydziestego piątego, trzydziestego szóstego, trzydziestego ósmego, trzydziestego dziewiątego i czterdziestego.

Jednocześnie komisja informuje, że w trakcie posiedzenia komisji pan senator Wiesław Pietrzak wycofał wszystkie swoje wnioski.

Ponadto senator Elżbieta Płonka zmodyfikowała swój wniosek dotyczący art. 106a.

Chcę też zwrócić uwagę państwa na fakt, że przyjęcie poprawki trzynastej i czternastej, a więc wykreślenie w ust. 4 w art. 22 spowoduje również zmianę zapisu, czego nie zauważono wcześniej. Jest to drobna zmiana, chodzi tylko o numer, ale zmiana, która nie była zgłoszona jako poprawka: w art. 22 ust. 1 pkcie 1 zamiast pktów 3 i 5 będą pkty 3 i 4, czyli pkt 5 stanie się pktem 4. Jest to poprawka redakcyjna. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo pani senator.

Chciałbym zapytać, czy pragną wystąpić senatorowie wnioskodawcy? Ja przypomnę, że w trakcie debaty wnioski zgłosili: pan senator Stanisław Gogacz, pani senator Genowefa Ferenc, pani senator Dorota Kempka, pan senator Dariusz Kłeczek, pan senator Wiesław Chrzanowski i pani senator Elżbieta Płonka.

Przypominam, że senator Wiesław Pietrzak w trakcie posiedzenia komisji wycofał wszystkie swoje wnioski zgłoszone podczas debaty.

(Senator Wiesław Pietrzak: Chciałbym złożyć wyjaśnienie.)

Panie Senatorze, nie ma wniosków pana senatora, a więc trudno mi udzielić panu głosu w trybie przewidzianym dla wnioskodawców.

Czy senatorowie wnioskodawcy chcieliby zabrać głos?

(Senator Wiesław Pietrzak: Ale to dotyczy moich poprawek.)

Jeśli pańskie wyjaśnienia, Panie Senatorze, mają znaczenie dla dalszego głosowania, to oczywiście udzielę panu głosu.

Proszę bardzo.

Senator Wiesław Pietrzak:

Dziękuję bardzo.

Wysoki Senacie, ja chciałem wyjaśnić dlaczego wycofałem swoje wnioski. Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zmieniła swoją pierwotną decyzję w stosunku do poprawki drugiej i szóstej, i służby mundurowe, to znaczy osoby dotychczas pełniące służbę, pozostaną przy starych zasadach, a dopiero nowi będą wchodzić w nowy system ubezpieczeń społecznych. W związku z tym wycofałem swoje poprawki dotyczące tego zagadnienia. Dwie inne natomiast, dotyczące zagadnień ubezpieczeń powypadkowych, wycofałem po zapewnieniu pani minister, że w innej ustawie, w najbliższym czasie, ten problem zostanie rozwiązany.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przypominam, że w trakcie debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Nad poprawkami: pierwszą, piątą, siódmą, dziewiątą, dziesiątą, dwunastą i siedemnastą, będziemy głosować łącznie. Powtarzam: jeden, pięć, siedem, dziewięć, dziesięć, dwanaście i siedemnaście.

Poprawka pierwsza do art. 4 wraz z poprawkami: piątą do art. 6 ust. 1 pktu 21, siódmą do art. 7, dziewiątą do art. 13, dziesiątą do art. 16, dwunastą do art. 18 ust. 4 pktu 6 i siedemnastą do art. 36, ma na celu objęcie powszechnym, obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym uczestników dziennych studiów doktoranckich, którzy przez ustawę są objęci ubezpieczeniem dobrowolnym.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku "przeciw".

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 32 głosowało za, 49 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, wszyscy głosowali. (Głosowanie nr 3).

W związku z wynikiem głosowania informuję, że poprawki: pierwsza, piąta, siódma, dziewiąta, dziesiąta, dwunasta i siedemnasta, nie uzyskały większości.

Nad poprawkami drugą i szóstą także będziemy głosowali łącznie.

Poprawka druga do art. 6 ust. 1 zdanie wstępne oraz szósta do art. 6 ust. 3 ma na celu objęcie powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych wszystkich osób pełniących tak zwaną służbę mundurową, nie zaś tylko tych osób, które podejmą ją po wejściu w życie ustawy.

Wszystko jasne?

Proszę o naciśnięcie przycisku...

(Głosy z sali: Prosimy jeszcze raz przeczytać!)

Jeszcze raz przeczytać tę informację wstępną? Dobrze.

Poprawki: druga i szósta, nad którymi będziemy głosowali łącznie. Poprawka druga do art. 6 ust. 1 dotyczy zdania wstępnego tego ustępu, poprawka szósta dotyczy art. 6 ust. 3 i ma na celu objęcie powszechnym system ubezpieczeń społecznych wszystkich osób pełniących tak zwaną służbę mundurową, nie zaś tylko tych osób, które podejmą ją po wejściu w życie ustawy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę nacisnąć przycisk "wstrzymuję się" i podnieść rękę.

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 52 głosowało za przyjęciem poprawki, 32 - przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu, wszyscy senatorowie głosowali. (Głosowanie nr 4).

W związku z wynikami głosowania informuję, że poprawki: druga i szósta, uzyskały wymaganą większość głosów.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami: trzecią i trzydziestą ósmą.

Będziemy nad nimi także głosowali łącznie.

Poprawka trzecia do art. 6 ust. 1 pktu 1 ma na celu objęcie powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych prokuratorów na równi z pozostałymi pracownikami. Poprawka trzydziesta ósma, to jest dodawany art. 118a, stanowi konsekwencję poprawki trzeciej: chodzi o konieczność odprowadzenia składki na ubezpieczenie społeczne, należnej za 1998 r., aby móc w chwili naliczania świadczenia zaliczyć ten rok jako rok pracy.

Czy wszystko jasne w tej informacji?

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 47 głosowało za, 29 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, wszyscy głosowali. (Głosowanie nr 5).

Poprawki: druga i szósta, uzyskały wymaganą większość głosów.

Przepraszam. Poprawki: trzecia i trzydziesta ósma, uzyskały wymaganą większość głosów i zostały przyjęte.

Poprawka czwarta do art. 6 ust. 1 pktu 4 dotyczy objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym osób wykonujących pracę na podstawie umów-zleceń, zarówno krótkotrwałych, jak i zawartych na okresy dłuższe.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?.

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 71 głosowało za, 4 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 6).

Poprawka czwarta uzyskała wymaganą większość i została przez Wysoką Izbę przyjęta.

Nad poprawką piątą już głosowaliśmy - łącznie z poprawkami: pierwszą, siódmą, dziewiątą, dziesiątą, dwunastą i siedemnastą.

Nad poprawką szóstą głosowaliśmy łącznie z poprawką drugą, a nad siódmą łącznie z poprawkami: pierwszą, piątą, dziewiątą, dziesiątą, dwunastą i siedemnastą.

W związku z tym przystępujemy do głosowania nad poprawką ósmą. Jest to poprawka senatorów: Kłeczka i Chrzanowskiego, poparta przez komisję. Poprawka ósma do art. 8 ma na celu uzupełnienie definicji ustawowej twórcy o kategorię osób, tworzących w dziedzinie architektury.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 81 głosowało za, nikt nie głosował przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 7).

Poprawka ósma została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Nad poprawką dziewiątą już głosowaliśmy, podobnie jak nad dziesiątą, łącznie z poprzednimi poprawkami.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką jedenastą, zgłoszoną przez panią senator Ferenc. Poprawka jedenasta do art. 18 ma na celu objęcie składką na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 24 głosowało za, 51 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 8).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości i nie została przez Wysoką Izbę przyjęta.

Nad poprawką dwunastą już głosowaliśmy, łącznie z poprawkami: pierwszą, piątą, siódmą, dziewiątą, dziesiątą, siedemnastą.

Nad poprawkami: trzynastą i czternastą, będziemy głosowali łącznie. Poprawka trzynasta została zgłoszona przez senatorów Kłeczka i Chrzanowskiego i poparta przez komisję i analogicznie poprawka czternasta.

Poprawki: trzynasta do art. 22 ust. 3 i czternasta do art. 22 ust. 4, mają na celu objęcie osób duchownych ubezpieczeniem emerytalnym na zasadach powszechnych i odprowadzanie ich części składki do otwartych funduszy emerytalnych.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest... przepraszam.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 59 było za, 6 - przeciw, 18 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 9).

Poprawki: trzynasta i czternasta, uzyskały wymaganą większość i zostały przez Wysoką Izbę przyjęte.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami: piętnastą, dwudziestą, dwudziestą pierwszą, trzydziestą siódmą i czterdziestą pierwszą.

Należy nad nimi głosować łącznie. Są to wszystko poprawki zgłoszone przez panią senator Ferenc.

Poprawki: piętnasta, do art. 22 ust. 5, dwudziesta do art. 58, dwudziesta pierwsza do art. 59, trzydziesta siódma do art. 112, czterdziesta pierwsza do art. 127 pktu 4, dotyczą funduszu rezerwy demograficznej i mają na celu zmianę zasad jego zasilania, to znaczy ma on być zasilany nie z odpisów składek, oraz zmianę zasad jego działania.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 24 głosowało za, 58 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. Wszyscy senatorowie głosowali. (Głosowanie nr 10).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat nie przyjął tych poprawek.

Przystępujemy do przegłosowania poprawki szesnastej, zgłoszonej przez panią senator Ferenc. Poprawka została poparta przez komisję. Poprawka szesnasta do art. 24 ma na celu wydłużenie okresu przedawnienia należności z tytułu składek z pięciu do dziesięciu lat.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 82 głosowało za, 1 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Wszyscy senatorowie głosowali. (Głosowanie nr 11).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat przyjął tę poprawkę.

Nad poprawką siedemnastą już głosowano, przy okazji głosowania nad poprawkami: pierwszą, piątą, siódmą, dziewiątą, dziesiątą i dwunastą.

Przystępujemy do przegłosowania poprawki osiemnastej, zgłoszonej przez panią senator Ferenc. Poprawka osiemnasta do art. 40 dotyczy mechanizmów mających zapewnić pracownikowi rzeczywistą ściągalność składki. Ma na celu wyeliminowanie z trybu postępowania takiego ubezpieczonego, który stwierdził, że płatnik nie płacił należnej składki.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 24 głosowało za, 58 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 12).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoka Izba nie przyjęła tej poprawki.

Przystępujemy do przegłosowania poprawki dziewiętnastej. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Poprawka dziewiętnasta do art. 49 ust. 1 i ust. 4 zmierza do bardziej precyzyjnego uregulowania delegacji dla Rady Ministrów, dotyczącej rozliczania składek. Zapewnia ona pierwszeństwo należności funduszu emerytalnego ze względu na konsekwencje, jakie ma to dla pracownika w sferze jego uprawnień emerytalnych.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 74 głosowało za, 2 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 13).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła tę poprawkę.

Nad poprawką dwudziestą już głosowano, przy okazji głosowania nad poprawkami: piętnastą, dwudziestą pierwszą, trzydziestą siódmą i czterdziestą pierwszą.

Przystępujemy do przegłosowania poprawki dwudziestej drugiej, zgłoszonej przez senatora Chrzanowskiego i popartej przez komisję. Poprawka dwudziesta druga do art. 65 ma na celu wykluczenie możliwości lokowania środków funduszu rezerwy demograficznej na zagranicznych rynkach finansowych.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 55 głosowało za, 17 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 14).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Wysoka Izba przyjęła tę poprawkę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą trzecią. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz pani senator Ferenc, poparta przez komisję. Poprawka dwudziesta trzecia do art. 68 precyzuje, kto orzeka o ustalaniu uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 84 głosowało za, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 15).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami dwudziestą czwartą i dwudziestą ósmą, które należy przegłosować łącznie. Poprawki te zostały zgłoszone przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej i są poparte przez komisję. Poprawki te, dwudziesta czwarta do art. 73 ust. 2 oraz dwudziesta ósma do art. 75 ust. 2 pkt 2, zmierzają do tego, aby wynagrodzenie prezesa ZUS było ustalane przez radę nadzorczą ZUS, nie zaś przez prezesa Rady Ministrów.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 9 głosowało za, 71 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 16).

Poprawki nie zostały przyjęte przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami dwudziestą piątą i dwudziestą szóstą, które należy przegłosować łącznie. Zostały zgłoszone przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej, obie są poparte przez komisję. Poprawki te, dwudziesta piąta do art. 73 ust. 3 pktu 3a oraz dwudziesta szósta do art. 74 ust. 3 pktu 6, mają na celu włączenie do zakresu działania prezesa ZUS uprawnienie do powoływania i odwoływania kierowników jednostek organizacyjnych ZUS, ich zastępców i głównych księgowych, podczas gdy ustawa uprawnienie to przyznaje zarządowi ZUS.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów, 60 głosowało za, 23 - przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 17).

Poprawka została przyjęta.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą siódmą. To poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Poprawka dwudziesta siódma do art. 75 ust. 2 pktu 1 ma na celu doprecyzowanie, jeśli chodzi o regulamin działania zarządu ZUS, nie zaś o regulamin działania ZUS.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za poprawką, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 senatorów 71 głosowało za, 6 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 18).

Wysoka Izba przyjęła poprawkę wymaganą większością głosów.

Nad poprawką dwudziestą ósmą głosowano już przy okazji głosowania nad poprawką dwudziestą czwartą.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą dziewiątą, poprawką Komisji Rodziny i Polityki Społecznej i pani senator Ferenc, popartą przez komisję. Poprawka ta, do art. 85, ma charakter doprecyzowujący.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 84 głosowało za, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 19).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą, zgłoszoną przez senatora Gogacza i popartą przez komisję. Poprawka trzydziesta do art. 93 dotyczy inspektorów kontroli ZUS. Ma na celu wniesienie, iż nie mogą być nimi osoby mające ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów, co stwarza różnicę między tymi osobami a osobami mającymi to prawo na podstawie innych przepisów. Jest to zawężenie określenia w ustawie.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa, pań i panów, senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 64 głosowało za, 10 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 20).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą pierwszą. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Ma na celu usunięcie błędnego oznaczenia w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 81 było za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 21).

Poprawka została przyjęta. Uzyskała wymaganą większość głosów.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą drugą. Przyjęcie tej poprawki wyklucza głosowanie nad poprawką trzydziestą trzecią. Jest to poprawka pani senator Płonki, która została poparta przez komisję. Poprawka trzydziesta druga do art. 105 pkt 6 dotyczy ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Ma na celu wprowadzenie przepisu przejściowego, który jest niezbędny ze względu na praktyczną niemożność naliczania składki na ubezpieczenia zdrowotne na indywidualnych kontach w ZUS w pierwszym półroczu 1999 r. Poprawka włącza do 30 czerwca bieżącego roku mechanizm przekazywania składki do właściwej kasy chorych, przewidziany w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, przewidując rozdysponowanie środków pochodzących z pobranych składek między kasy chorych na podstawie planu finansowego sporządzonego przez pełnomocnika rządu do spraw wprowadzania powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, z utrzymaniem obowiązku zachowania trzydniowego terminu przekazywania środków od dnia wpływu składek.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 64 głosowało za, 14 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 22).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przyjęcie poprawki trzydziestej drugiej powoduje, że nie musimy głosować nad poprawką trzydziestą trzecią.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą czwartą. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Poprawka ta dotyczy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ma na celu uściślenie uregulowania dotyczącego składki na ubezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych, które są finansowane przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Uregulowanie zaproponowane w poprawce ma zapobiec powstawaniu nieuzasadnionych roszczeń, związanych z różnicą między składką potrącaną a częścią składki odprowadzanej do ZUS.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 82 głosowało za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 23).

Stwierdzam, że poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzydziestą piątą. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Ma na celu usunięcie bezprzedmiotowego uregulowania. Zmiana w tym zakresie już została dokonana przez przepisy tak zwanej ustawy kompetencyjnej, które obowiązują od sierpnia bieżącego roku.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 78 głosowało za, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 24).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami trzydziestą szóstą i trzydziestą dziewiątą. Należy je przegłosować łącznie. Są to poprawki pani senator Płonki. Obie zostały poparte przez komisję. Dodawany w poprawce trzydziestej szóstej art. 106a ma na celu zapewnienie wcześniejszego niż w dniu 1 stycznia 1999 r. wejścia w życie przepisu pozwalającego na ukonstytuowanie się kas chorych, zgodnie z ustawowymi wymogami uzyskujących osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez sąd. Poprawka trzydziesta dziewiąta dotyczy art. 127. W artykule tym przed pktem 1 dodawany jest nowy punkt, który jest konsekwencją poprawki trzydziestej szóstej, ponieważ zmiana w dodawanym art. 106a jest częścią ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wchodzi ona w życie 1 stycznia 1999 r.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 61 było za, 12 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 25).

Poprawki uzyskały wymaganą większość i zostały przez Wysoką Izbę przyjęte.

Nad poprawką trzydziestą siódmą głosowaliśmy łącznie z poprawkami: piętnastą, dwudziestą, dwudziestą pierwszą i czterdziestą pierwszą.

Nad poprawką trzydziestą ósmą głosowaliśmy łącznie z poprawką trzecią.

Nad poprawką trzydziestą dziewiątą głosowaliśmy łącznie z poprawką trzydziestą szóstą.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą. Jest to poprawka Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, poparta przez komisję. Dotyczy składki na ubezpieczenie wypadkowe. Ma na celu zapewnienie wejścia w życie przepisu art. 22 ust. 1 pktu 4, różnicującego wysokość składki, łącznie z uregulowaniem mówiącym o zróżnicowaniu składki na ubezpieczenie wypadkowe, wykonywanym na podstawie decyzji ZUS, art. 22 ust. 3.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 66 głosowało za, 4 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 26).

Nad poprawką czterdziestą pierwszą głosowaliśmy łącznie z poprawkami: piętnastą, dwudziestą, dwudziestą pierwszą i trzydziestą siódmą.

Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały w całości, wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 58 głosowało za, 25 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 27).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Powracamy do punktu drugiego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Przypominam, że w przerwie obrad odbyło się posiedzenie Komisji Praw Człowieka i Praworządności, która ustosunkowała się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą głos zabrać jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie uzgodnionych na posiedzeniu wniosków sprawozdawcę Komisji Praw Człowieka i Praworządności, panią senator Annę Bogucką-Skowrońską.

Senator Anna Bogucka-Skowrońska:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Komisja po rozpatrzeniu wniosków zgłoszonych w trakcie debaty, przedstawia Wysokiemu Senatowi następujące stanowisko.

Wysoki Senat raczy przyjąć wnioski oznaczone rzymską dwójką, w tym poprawki: od pierwszej do czwartej, szóstą, od siódmej do dziewiątej, od jedenastej do piętnastej, od siedemnastej do dwudziestej trzeciej, od dwudziestej szóstej do trzydziestej, trzydziestą drugą, od trzydziestej czwartej do trzydziestej szóstej, od trzydziestej ósmej do czterdziestej piątej, czterdziestą ósmą i czterdziestą dziewiątą, pięćdziesiątą pierwszą, pięćdziesiątą trzecią, od pięćdziesiątej piątej do pięćdziesiątej ósmej, od sześćdziesiątej pierwszej do sześćdziesiątej trzeciej, sześćdziesiątą szóstą, sześćdziesiątą ósmą, od siedemdziesiątej do osiemdziesiątej, osiemdziesiątą drugą, od osiemdziesiątej czwartej do osiemdziesiątej szóstej, od osiemdziesiątej ósmej do dziewięćdziesiątej czwartej i dziewięćdziesiątą szóstą.

Jednocześnie komisja informuje, że wycofała wnioski o zmianę brzmienia art. 26, art. 39 ust. 2 i art. 59, w druku jest pomyłka, i wprowadziła autopoprawki, które są wymienione na odwrocie. Pragnę również powiedzieć, że na stronie drugiej wkradł się błąd w tekst zestawienia. Mianowicie poprawkę siódmą należy przegłosować łącznie z poprawką piętnastą, a nie szesnastą. Proszę to sobie zaznaczyć w drukach.

Z uwagi na obszerność tej ustawy w tej chwili ustosunkuję się do tych poprawek, które zostały zgłoszone w trakcie debaty i przedstawię stanowisko komisji.

Komisja nie uwzględniła wniosku senatora Jarzembowskiego o odrzucenie ustawy, z racji zajęcia odmiennego stanowiska, a także zgłoszonych przez tegoż senatora poprawek.

Mianowicie poprawki piątej do art. 3 zmierzającej do wyeliminowania z zakresu pojęciowego zbrodni przeciwko ludzkości czynów polegających na tolerowaniu przez funkcjonariuszy publicznych prześladowań. Komisja uznała, że definicja przyjęta przez Sejm odpowiada takim samym zapisom prawa międzynarodowego, które, zgodnie z art. 87 Konstytucji, jest źródłem prawa Rzeczypospolitej, a także wprost przejmuje zapis z treści art. 2a ustawy z 6 kwietnia 1984 r. o Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Ustawa ta obowiązuje obecnie i mówi, że "zbrodniami stalinowskimi są przestępstwa popełnione..." - cytuję ten przepis tylko w tym zakresie - "...przez władze komunistyczne, albo przez nie inspirowane lub tolerowane". Dlatego uznajemy tę poprawkę za nieuzasadnioną.

Senator zgłosił także poprawkę dziesiątą, do art. 6. Jest to poprawka, która zawiera definicję pokrzywdzonego, w rozumieniu ustawy. W związku z tym komisja nie uwzględniła poprawek do art. 30, 31, 37 oraz art. 55 ust. 2. Są to kolejno poprawki: sześćdziesiąta, sześćdziesiąta czwarta, sześćdziesiąta siódma i osiemdziesiąta pierwsza, bowiem stanowisko przedstawione w tych poprawkach sprowadza się do udostępnienia dokumentów każdemu obywatelowi. Sprzeciwia się to celom ustawy, ponieważ może zajść sytuacja złożenia fałszywego oświadczenia co do przymiotu pokrzywdzonego. Będę zresztą mówiła o tym przy okazji poprawki złożonej przez senatora Piesiewicza.

Komisja nie uwzględniła także poprawki szesnastej senatora Jarzembowskiego, do art. 8, polegającej na regulowaniu przez statut zakresu kompetencji prezesa i kolegium instytutu, bowiem takie uregulowanie sprzeczne jest z art. 23, 24, 25 i innymi, które czynią materią ustawową kompetencje tak wysoko postawionych organów.

Nie uwzględniła także poprawki trzydziestej pierwszej do art. 15 - sprowadzającej się do tego, by kandydatów do kolegium wybieranego przez Sejm zgłaszał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej - wobec przyjęcia przez ustawę innego uregulowania, akceptowanego przez komisję oraz poprawki do art. 19, która ma charakter redakcyjny, ale jest nieuzasadniona. Oprócz dyrektora głównej komisji są także dyrektorzy oddziałów, mówi o tym art. 17 ust. 2, a określenie: dyrektor głównej komisji, pisane wielką literą, nie określa samej funkcji, ale jej nazwę.

Nie uwzględniła też poprawki do art. 32 ust. 1, sprowadzającej się do odmowy ujawnienia nazwisk funkcjonariuszy pokrzywdzonemu, jeżeli ujawnienie nie narusza prawnie chronionych interesów państwa.

Komisja uznała, że takiego właśnie przypadku może dotyczyć również zakres art. 39, który przewiduje wyodrębnienie tajnego zbioru z archiwum instytutu przez szefa UOP i ministra obrony narodowej, w sprawach ich urzędów oraz na wniosek innych służb specjalnych z uwagi na interesy państwa.

Nie uwzględniła natomiast poprawki osiemdziesiątej trzeciej do art. 56, polegającej na skreśleniu przepisu karnego wprowadzającego odpowiedzialność karną za umyślne zaprzeczanie faktom zbrodni. Komisja wniosła w swojej poprawce zmianę polegającą na umieszczeniu przestępstwa kierunkowego w celu wprowadzenia w błąd. Takie uregulowanie w żaden sposób nie ogranicza wolności słowa ani prawa do najbardziej krańcowych ocen faktu. Zgodnie z nim nie będzie również odpowiadał sprawca, któremu nie udowodni się, że posiadał stosowną wiedzę o faktach, którym przeczy.

Komisja przyjęła poprawki senatora Abramskiego do art. 6 - poprawka jedenasta i trzynasta i do art. 55 ust. 2 - poprawka osiemdziesiąta druga, ponieważ poprawka do art. 6 ma charakter wyłącznie redakcyjny i wiąże się z czytelnością zaproponowanego brzmienia art. 55 ust. 2 - poprawka osiemdziesiąta druga.

Komisja zaaprobowała obecną treść art. 55, który wprowadza przestępstwo celowe. Chodzi o uzyskujących informacje, które powinny być udzielane pokrzywdzonemu, dla osób wiedzących, że nie są pokrzywdzone i których dotyczy zaproponowana treść ust. 6, wyodrębniona poprzednio z art. 6 ust. 2, oraz dla osób wiedzących, że ich dane osobowe mogą być ujawnione na podstawie ustawy. Jest to więc bardziej dokładnie sprecyzowane i chroni interesy tych osób, które w dobrej wierze uważają, że mają przymiot pokrzywdzonego, choć mogą go nie mieć.

Komisja nie przyjęła poprawki senatora Abramskiego do art. 15 ust. 3 pktu 4. Jest to poprawka trzydziesta trzecia, zaostrza ona warunki odwołania członka kolegium instytutu przez to kolegium, w przypadku długotrwałej choroby, ułomności i sprzeniewierzenia się celom ustawy przez zastosowanie wymogu większości 2/3 ustawowego składu kolegium.

Nie uwzględniła też poprawek senatora Michałowskiego do art. 11 - poprawki dwudziestej czwartej i dwudziestej piątej, ponieważ poprawka dotycząca ust. 5 tegoż artykułu ma charakter stylistyczny. Komisja uznała, że warunki się spełnia - jak było do tej pory - a nie, że odnoszą się one do osób, jak proponuje pan senator.

Jeżeli chodzi o poprawkę dwudziestą czwartą do art. 11 ust. 2, to sprowadza się ona do uniemożliwienia członkom kolegium uczestniczenia w innych organizacjach i stowarzyszeniach. Komisja uznała, że nie ma potrzeby ograniczania w tej formie konstytucyjnego prawa uczestniczenia w życiu społecznym członkom kolegium, którym stawia się wysokie wymagania moralne.

Komisja uwzględniła poprawkę senatora Chrzanowskiego, dotyczącą rozszerzenia przepisu art. 13 i polegającą na możności wnoszenia przez kolegium o odwołanie prezesa również z powodu sprzeniewierzenia się celom ustawy. Stało się tak wskutek istnienia podobnej przyczyny w wypadku odwołania członka kolegium, przewidzianej w art. 15 ust. 3 pkcie 4.

Komisja nie uwzględniła wniosku mniejszości, czyli zgłoszonej przez senatora Chrzanowskiego poprawki do art. 20 ust. 1, proponującej objęcie tajemnicą, jeśli chodzi o pracowników instytutu, wszystkich wiadomości powziętych w związku z działalnością instytutu. Podjęła ona taką decyzję, ponieważ w swojej trzydziestej ósmej poprawce wyraźnie sprecyzowała zakres tajemnicy państwowej i służbowej.

Komisja, uwzględniając poprawki redakcyjne senatora Chrzanowskiego - który w celu ujednolicenia proponował wprowadzenie sformułowania "archiwum" zamiast używanych wymiennie "zasobów archiwalnych" i "archiwum" - dokonała autopoprawki i wprowadziła sformułowanie "archiwum", pisane oczywiście małą literą, bo nie jest to nazwa jednostki organizacyjnej. Tego dotyczą również autopoprawki zawarte na odwrocie strony pierwszej druku nr 125Z.

Komisja przyjęła proponowaną przez senatora Chrzanowskiego poprawkę osiemdziesiątą do art. 55 ust. 1, polegającą na rozszerzeniu zakresu tego przepisu przez wprowadzenie karalności czynu polegającego na uchylaniu się od przekazania dokumentów, utrudnianiu i udaremnianiu tego przekazania. Postąpiła tak ze względu na możliwość nieczytelności tego przepisu i objęcie w sposób czytelny postępowaniem karnym również czynów tego typu. Przeredagowała ona treść tego przepisu z tego względu, że sformułowanie "podlegające przekazaniu dokumenty" obejmuje zakresem pojęciowym również dokumenty będące w posiadaniu osoby. I dlatego należy to uzupełnić przez wprowadzenie czytelnego zapisu, zgodnie z którym tak samo należy traktować dokumenty, które znajdują się w zasobie archiwalnym instytutu. To jest poprawka siedemdziesiąta dziewiąta.

W konsekwencji poprawki senatora Chrzanowskiego do art. 25 ust. 1 komisja musiała dokonać autopoprawki. Jeżeli chodzi o archiwum, to już mówiłam, że dokonaliśmy ujednolicenia. Jeżeli chodzi o datę przekazania gromadzonych materiałów przez MSW, to wcześniej podaną datę, czyli czerwiec 1990 r., zastąpiliśmy majem 1990 r., ponieważ właśnie wtedy weszły w życie nowe ustawy policyjne. Jest to poprawka czterdziesta piąta. Komisja ją zaaprobowała.

Komisja przyjęła poprawkę senatora Tyrny do art. 25, dotyczącą trybu przekazania przygotowanych dokumentów przez zobowiązane organy. Mówi ona o arbitralnym prawie prezesa instytutu do wyznaczenia wszystkim zobowiązanym organom terminu przyjęcia dokumentów, zbiorów danych, rejestrów i kartotek.

Komisja odstąpiła od swojego projektu, zgodnie z którym proponuje się porozumienie z częścią tych podmiotów w celu umożliwienia realizowania celów zapełnienia ciągłości funkcjonalnej zasobu archiwalnego. Uznała jednak, że tak sformułowany przepis może tworzyć trudne do przewidzenia przeszkody w realizowaniu tego obowiązku. Zaś prestiżowa pozycja społeczna prezesa każe zaufać mu, że będzie on wykonywał czynności tak, żeby nie komplikowały one działania innych organów państwowych. Jeżeli chodzi o tę kwestię, to komisja wycofała swoją poprzednią poprawkę.

Komisja zaaprobowała poprawki senatora Romaszewskiego. Poprawkę siedemdziesiątą ósmą do art. 54, która w sposób bardziej czytelny precyzuje zakres funkcji edukacyjnej instytutu i poprawkę do art. 72, która jest dosyć ważna i zmierza do wyłączenia z działalności instytutu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Zapis ustawy, który pozwala w określonych przypadkach inną ustawą uchylić przepisy tej ustawy, powoduje, że ten zapis zdaje się być bardziej czytelny. Chodzi o to, aby w działalności instytutu móc odstąpić od propozycji komisji i przetwarzać dane, których przekazywanie jest zakazane i które obwarowane są specjalnymi warunkami w art. 27.

Komisja nie uwzględniła poprawki senatora Piesiewicza dotyczącej art. 30, która daje każdemu prawo wystąpienia do Instytutu Pamięci Narodowej z pytaniem, czy jest pokrzywdzonym. Tę poprawkę omawiam na końcu ze względu na nieco niejasne enuncjacje mass mediów na ten temat. Komisja uznała, że takie unormowanie sprzeciwia się celom tej ustawy oraz celom ustawy lustracyjnej. Dawałoby ono bowiem pracownikom, współpracownikom organów bezpieczeństwa oraz sprawcom zbrodni prawo do informacji, czy istnieją ich akta. W przypadku ich zniszczenia winni popełnienia przestępstw mieliby poczucie bezkarności, a zobowiązani do składania oświadczeń zgodnie z ustawą lustracyjną mogliby składać fałszywe oświadczenia. Ustawa lustracyjna chroni interes państwa między innymi przed agentami służb obcych. Obecna ustawa chroni też interes ofiar zbrodni. W związku z tym wprowadzono takie unormowanie, aby prawo, które do tej pory było dane pokrzywdzonym, czyli wszystkim innym oprócz tych osób zainteresowanych, mogły uzyskiwać również osoby zainteresowane.

Ponadto żadna ustawa nie daje równych praw krzywdzicielom i ofiarom. Prawo krzywdzicieli, czyli sprawców krzywd, jest ograniczane przez ustawodawstwo. W wielu innych ustawach, zwłaszcza jeśli chodzi o wzajemne relacje, nie można dawać takich samych praw sprawcom krzywd i ofiarom. Inne ustawy to na przykład dotyczące tajności akt prowadzonych postępowań karnych. W tym przypadku również względy moralne uzasadniają takie rozstrzygnięcie ustawowe.

Poza tym, konstytucyjne prawo obywatela do informacji zawarte w art. 51 ust. 3 przewiduje możność ograniczenia tego prawa ustawą.

W związku z tym komisja nie uwzględniła tej poprawki senatora Piesiewicza, uważając, że rozwiązanie proponowane przez Sejm i przyjęte przez komisję ze zmianami nie narusza żadnych praw obywateli, przeciwnie - jest zgodne z wartościami, które są zapisane w konstytucji, odnoszącymi się do sprawiedliwości i prawdy.

Komisja proponuje Wysokiemu Senatowi głosowanie za proponowanymi poprawkami. Uważamy, że ustawa ta realizuje prawo do prawdy i sprawiedliwości, zmierza do zadośćuczynienia ofiarom systemu totalitarnego przez ujawnianie mechanizmów działania funkcjonariuszy tego państwa, ściganie zbrodni przez nich popełnionych, ujawnianie metod zniewalania, szantażu i terroru. Uważamy, że ustawa zerwie ostatnią przesłonę tajemnicy - to, co może łączyć III Rzeczpospolitą z tym państwem - a w związku z tym będzie dobrze służyła III Rzeczypospolitej jako demokratycznemu państwu prawnemu. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości komisji pana senatora Wiesława Chrzanowskiego i przedstawienie wniosków mniejszości komisji.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Dziękuję, nie będę zabierał głosu.)

Pan senator nie widzi konieczności zabrania głosu. Dziękuję bardzo.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości komisji senatora Zbigniewa Romaszewskiego i przedstawienie wniosków mniejszości komisji.

Senator Zbigniew Romaszewski:

Wysoka Izbo!

Wnioski przedłożone przez mniejszość komisji są zawarte w poprawce pięćdziesiątej i pięćdziesiątej drugiej. Jest tam odpowiedź na moje obawy, a mianowicie, że proces przekazywania akt może spowodować, iż przez jakiś czas będą one zablokowane i niedostępne, na przykład podczas postępowania lustracyjnego. Jeśli akta będą przewożone z jednego miejsca do drugiego, to może się okazać, że ze względu na przeszkody techniczne i materialne będą sobie leżały na ciężarówce albo w jakimś magazynie i nikt nie będzie mógł ich rozpakować. Dlatego, proszę państwa, jeżeli chodzi o akta Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i UOP, Ministerstwa Obrony Narodowej, a więc WSI i Ministerstwa Sprawiedliwości, to przyjęliśmy taką koncepcję, że te akta są przekazywane natychmiast, a termin przekazania wyznacza prezes instytutu z chwilą, kiedy będzie miał możliwości, aby je przyjąć. Ta sprawa jest uregulowana jednoznacznie. Te akta mają być w Instytucie Pamięci Narodowej bezdyskusyjnie wraz z wejściem w życie ustawy. I to jest w poprawce pięćdziesiątej.

Inaczej natomiast traktujemy akta, które mają być przekazane z Archiwum Akt Nowych, z prokuratur oraz sądów. Bardzo często te akta, dotyczące spraw ludzkich, są w użyciu i gdyby zablokowano je na jakiś czas, to powstałaby niezwykle niebezpieczna sytuacja. I dlatego tę sprawę regulujemy inaczej - jest to zapisane w pięćdziesiątej drugiej poprawce. Te akta będą przekazywane w ten sposób, że prezes Instytutu Pamięci Narodowej po porozumieniu - a nie w porozumieniu, co by znaczyło, że musi być zgoda obydwu stron - musi ustalić możliwości zarówno własne, jak i tych, powiedzmy sobie szczerze, niedofinansowanych instytucji, ażeby te akta mogły być przekazane. To jest pierwsza sprawa.

I druga sprawa. Bardzo istotna jest klauzula, że prezes ma tak wyznaczać te terminy, żeby była zapewniona ciągłość funkcjonowania zasobów archiwalnych, żeby mogła funkcjonować ustawa lustracyjna, żeby sprawy pracy czy inne sprawy prowadzone przed sądami mogły się odbywać.

Takie wnioski zawierają poprawki pięćdziesiąta i pięćdziesiąta druga. Uprzejmie proszę o ich poparcie. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Czy senatorowie wnioskodawcy chcą jeszcze zabrać głos? Przypomnę, którzy senatorowie zgłosili wnioski w trakcie debaty: pan senator Ryszard Jarzembowski, pan senator Krzysztof Piesiewicz, pan senator Zbigniew Romaszewski - jak rozumiem, nie będzie potrzeby powtórnego zabierania głosu, pan senator Marcin Tyrna, pan senator Wiesław Chrzanowski, pan senator Paweł Abramski, pan senator Tomasz Michałowski.

Czy senatorowie wnioskodawcy chcą zabrać głos w kolejności, w jakiej ich wyczytałem?

(Senator Ryszard Jarzembowski: Jeśli można, Panie Marszałku.)

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Dziękuję bardzo, Panie Marszałku.

Wysoki Senacie! Chciałbym zwrócić uwagę na mój wniosek pierwszy, o odrzucenie ustawy. A zamiast długich wywodów pragnę go zarekomendować na podstawie opinii profesora Jana Widackiego, który stwierdził, iż twórcy ustawy muszą być świadomi, że tworzą nową instytucję o charakterze quasi-policji politycznej. Bardzo proszę zatem, abyśmy tej policji politycznej nie tworzyli i odrzucili tę ustawę.

Jeżeli jednak nie doszłoby do odrzucenia, to chcę państwa poprosić o poparcie zgłoszonych przeze mnie poprawek, które są w istocie poprawkami przygotowanymi przez Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Zmierzają one do dwóch ważnych celów: zapewnienia dostępu do akt każdemu obywatelowi oraz zapewnienia zrównoważonego wewnętrznie składu politycznego kolegium instytutu. Bardzo proszę o poparcie moich poprawek. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Krzysztof Piesiewicz.

(Senator Krzysztof Piesiewicz: Dziękuję bardzo. Wydaje mi się, że wszystko jest jasne.)

Pan senator Zbigniew Romaszewski już mówił.

Pan senator Marcin Tyrna.

(Senator Marcin Tyrna: Dziękuję bardzo. Proszę o poparcie poprawki.)

Dziękuję.

Pan senator Wiesław Chrzanowski.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Dziękuję bardzo. Też proszę o poparcie moich wniosków.)

Dziękuję.

Pan senator Paweł Abramski.

(Senator Paweł Abramski: Dziękuję bardzo.)

Pan senator Tomasz Michałowski.

(Senator Tomasz Michałowski: Dziękuję bardzo.)

Dziękuję panom senatorom wnioskodawcom i pani senator sprawozdawcy.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni...

(Senator Edmund Wittbrodt: Mam wniosek formalny, jeżeli pan marszałek pozwoli.)

Proszę bardzo.

Senator Edmund Wittbrodt:

Wcześniej w czasie głosowań był zawsze wyświetlany numer poprawki, a w czasie ostatniego głosowania tego nie było. Sądzę, że przy wielu poprawkach to jest pomocne. Tak więc, gdyby numer poprawki, nad którą głosujemy, mógł być wyświetlany, to by nam pomogło. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Tak, mamy obietnicę od naszych służb, że będzie wyświetlany numer poprawki. Dziękuję bardzo za tę uwagę.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Przypominam, że w tej sprawie w trakcie debaty przedstawiono następujące wnioski: senator Ryszard Jarzembowski przedstawił wniosek o odrzucenie ustawy, zaś komisja oraz senatorowie wnioskodawcy wnosili o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzone głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy - w druku nr 125Z jest on oznaczony rzymską jedynką - a następnie, w wypadku odrzucenia tego wniosku, odbędzie się głosowanie nad przedstawionymi poprawkami, zawartymi we wniosku oznaczonym rzymską dwójką w druku nr 125Z, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad wnioskiem senatora Ryszarda Jarzembowskiego o odrzucenie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 24 głosowało za, 57 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 28).

Wniosek o odrzucenie nie uzyskał większości. Wysoka Izba odrzuciła ten wniosek.

Przechodzimy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Poprawka pierwsza do art. 1 pkt 2 jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Zmierza ona do zachowania poprawności terminologicznej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 80 głosowało za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 29).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Głosujemy nad poprawką drugą, zgłoszoną przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Poprawka druga do art. 2 ma na celu doprecyzowanie zakresu stosowania art. 2 definiującego zbrodnie komunistyczne.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 65 głosowało za, 2 - przeciw, 15 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 30).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką trzecią. Poprawka trzecia do art. 2 wprowadza do treści definicji zbrodni komunistycznych część przepisu art. 7 ust. 2 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, ratyfikowanej przez Polskę w 1992 r.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 77 głosowało za, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 31).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Ma na celu wprowadzenie do ustawy definicji funkcjonariusza państwa komunistycznego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 57 głosowało za, 17 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 32).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką piątą. Jest to poprawka senatora Jarzembowskiego. Skreśla ona jedno ze znamion zbrodni przeciwko ludzkości, które polega na tolerowaniu przez funkcjonariuszy publicznych popełniania przestępstw.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 22 głosowało za, 57 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 33).

Poprawka została odrzucona.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką szóstą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Poprawka ta zmierza do wprowadzenia zapisu odpowiadającego przepisowi art. 105 §2 kodeksu karnego, który stanowi o nieprzedawnianiu się przestępstw wymienionych w tym przepisie, to znaczy niektórych umyślnych przestępstw popełnionych przez funkcjonariusza publicznego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 67 głosowało za, nikt nie był przeciw, 15 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 34).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawki: siódma, piętnasta i dziewięćdziesiąta trzecia do art. 4 ust. 2, zgłoszone przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności oraz poparte przez komisję, mają na celu zachowanie poprawności terminologicznej. Poprawki te przegłosujemy łącznie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 78 głosowało za, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 35).

Poprawki zostały przyjęte.

Głosujemy nad poprawką ósmą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Poprawka ta ma charakter doprecyzowujący.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 57 było za przyjęciem poprawki, 20 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 36).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka dziesiąta jest także poprawką komisji przez komisję popartą. Zmierza ona do zachowania poprawności terminologicznej, a dotyczy art. 5 ust. 1 pktu 5.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 79 było za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 37).

Poprawka dziesiąta zostanie przegłosowana łącznie z poprawkami: sześćdziesiątą, sześćdziesiątą czwartą i sześćdziesiątą siódmą.

Przyjęcie tych poprawek wyklucza głosowanie nad poprawkami: jedenastą, dwunastą, trzynastą, pięćdziesiątą ósmą, pięćdziesiątą dziewiątą i osiemdziesiątą drugą.

Jest to poprawka senatora Jarzembowskiego. Ma na celu wyeliminowanie z ustawy pojęcia "pokrzywdzony" w jej rozumieniu. W to miejsce wnioskodawca wprowadza pojęcie "każdy obywatel polski".

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 24 było za przyjęciem poprawki, 57 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 38).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Głosowaliśmy nad poprawką, a właściwie poprawkami, ponieważ nad poprawką dziesiątą głosowaliśmy łącznie z sześćdziesiątą, sześćdziesiątą czwartą i sześćdziesiątą siódmą.

Poprawka jedenasta. Będziemy nad nią głosowali wspólnie z poprawkami: trzynastą i osiemdziesiątą drugą. Przyjęcie tych poprawek czyni bezprzedmiotowym głosowanie nad poprawką osiemdziesiątą pierwszą.

Jest to poprawka senatora Abramskiego, poparta przez komisję.

(Senator Ryszard Jarzembowski: To nie jest poprawka senatora Abramskiego.)

Tak, mam prowizoryczny scenariusz i stąd możemy spodziewać się pewnych kłopotów. Proszę o wyrozumiałość.

Będziemy głosowali nad poprawką jedenastą, łącznie z poprawkami: trzynastą i osiemdziesiątą drugą.

Tak, to się zgadza, w porządku.

Ona dotyczy art. 55 ust. 2, a poprawki do art. 6 są konsekwencją zmiany.

Poprawka zmierza do takiej zmiany przepisu karnego, aby podmiot przestępstwa stanowiła osoba niebędąca pokrzywdzonym, która podaje nieprawdę lub zataja prawdę, wiedząc, że, po pierwsze, będąc najpierw pokrzywdzonym, następnie została funkcjonariuszem, pracownikiem lub współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa; lub, po drugie, że jej dane osobowe mogą zostać ujawnione bez jej zgody.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 59 było za przyjęciem poprawki, 19 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 39).

Poprawki zostały przyjęte przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwunastą. Jest to poprawka poparta przez komisję. Zmierza ona do usunięcia przepisu dającego możliwość skorzystania z uprawnień pokrzywdzonego przez osobę najbliższą, gdy pokrzywdzony ze względu na stan zdrowia sam nie jest w stanie z nich korzystać.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 64 było za, nikt nie był przeciw, 19 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 40).

Poprawka została przyjęta.

Nad poprawką trzynastą głosowaliśmy.

Poprawka czternasta jest to poprawka komisji, przez komisję poparta, która ma charakter czysto redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 82 było za przyjęciem, nikt nie głosował przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 41).

Poprawka została przyjęta.

Nad poprawką piętnastą już głosowaliśmy.

Głosujemy nad poprawką szesnastą.

Przyjęcie tej poprawki wyklucza głosowanie nad poprawkami: siedemnastą i czterdziestą pierwszą.

Jest to poprawka zgłoszona przez pana senatora Jarzembowskiego. Zmierza ona do tego, aby statut Instytutu Pamięci Narodowej określał, obok organizacji instytutu, kompetencje prezesa i kolegium.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 24 było za przyjęciem poprawki, 59 - przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 42).

Poprawka nie została przez Wysoką Izbę przyjęta.

Poprawki: siedemnasta i czterdziesta pierwsza, do art. 8 ust. 3 oraz do art. 23 ust. 2 mają charakter doprecyzowujący. Zmierzają do przeniesienia zadania kolegium instytutu, w postaci uchwalania statutu kolegium, do właściwego przepisu i precyzują, że statut określa szczegółowo organizację instytutu. Będziemy nad tymi poprawkami głosowali łącznie. Są to poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparte.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 69 było za przyjęciem poprawki, 1- przeciw, 14 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 43).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Będziemy głosowali nad poprawką osiemnastą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka, przez komisję poparta. Zmierza do skreślenia przepisu stanowiącego o odpowiedzialności prezesa instytutu przed Sejmem.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 57 było za przyjęciem poprawki, 21 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 44).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka dziewiętnasta. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Ma charakter redakcyjny. Zmierza do zachowania właściwej systematyki ustawy poprzez przeniesienie skreślanego przepisu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności...

(Głosy z sali: Łącznie!).

Tak, będziemy nad nią głosowali łącznie z poprawką trzydziestą piątą.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze 2 senatorów nie głosowało.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 60 było za przyjęciem poprawki, 5 - przeciw, 18 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 45).

Poprawki zostały przyjęte przez Wysoką Izbę.

Poprawka dwudziesta. Zgłoszona przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Dotyczy art. 10 ust. 1 i ma na celu wprowadzenie trybu wyrażania zgody przez Senat na powołanie i odwołanie przez Sejm prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o podniesienie ręki i naciśnięcie przycisku "za".

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 80 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 46).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Będziemy głosowali nad poprawką dwudziestą pierwszą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Zmierza do wprowadzenia wymogu, aby kandydat na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci pochodził spoza grona kolegium Instytutu Pamięci.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 68 było za przyjęciem poprawki, 4 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 47).

Poprawka zyskała akceptację Wysokiej Izby.

Poprawka dwudziesta druga. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Usuwa lukę polegającą na nieokreśleniu daty, od której biegnie termin zgłaszania kandydatów do konkursu na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 77 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 48).

Poprawka została większością głosów przyjęta.

Poprawki: dwudziesta trzecia i dwudziesta szósta, nad którymi będziemy głosowali łącznie, są poprawkami Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję popartymi. Wprowadzają one dodatkowe wymogi, jakie musi spełniać prezes Instytutu Pamięci Narodowej oraz modyfikują przesłankę dotyczącą sędziów, rozszerzając ją na wszystkich sędziów, którzy sprzeniewierzyli się niezawisłości sędziowskiej.

Poprawka do art. 11 ust. 5 stanowi konsekwencję modyfikacji tych przesłanek.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 63 było za, 3 - przeciw, 17 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 49).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Poprawka dwudziesta czwarta. Jest to poprawka senatora Michałowskiego. Dotyczy art. 11 ust. 2 i precyzje, że prezes instytutu nie może prowadzić działalności publicznej w innych, obok partii politycznych, organizacjach i stowarzyszeniach.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 15 było za poprawką, 56 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 50).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów i została odrzucona przez Wysoką Izbę.

Poprawka dwudziesta piąta. Jest to także poprawka senatora Michałowskiego. Dotyczy art. 11 ust. 5 i ma charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 5 było za przyjęciem poprawki, 60 - przeciw, 19 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 51).

Poprawka nie uzyskała akceptacji Wysokiej Izby.

Nad poprawką dwudziestą szóstą już głosowaliśmy - łącznie z poprawką dwudziestą trzecią.

Poprawka dwudziesta siódma. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Zawęża przesłankę wnoszenia o odwołanie prezesa Instytutu Pamięci Narodowej do skazania za przestępstwo umyślne, ścigane z urzędu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 60 było za, 15 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 52).

Poprawka uzyskała wymaganą większość głosów.

Poprawka dwudziesta ósma. Jest to poprawka senatora Chrzanowskiego, poparta przez komisję. Poprawka ta wprowadza dodatkową przyczynę mogącą być podstawą składania wniosku o odwołanie prezesa instytutu. Chodzi tu o sprzeniewierzenie się przez prezesa celom ustawy.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 78 głosowało za, nikt nie był przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 53).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka dwudziesta dziewiąta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję popartą. Dotyczy ona art. 14 i zmierza do rozszerzenia immunitetu prezesa Instytutu Pamięci.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 59 głosowało za, 21 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 54).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Poprawka trzydziesta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję popartą. Jej przyjęcie wyklucza głosowanie nad poprawką trzydziestą pierwszą. Poprawka trzydziesta dotyczy art. 15 ust. 1. Ma ona na celu wprowadzenie do ustawy wymogu, aby Sejm wybierał członków kolegium Instytutu Pamięci Narodowej spoza swego grona.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 56 głosowało za, 19 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 55).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Poprawka trzydziesta pierwsza została zgłoszona przez pana senatora Jarzembowskiego... Przepraszam, już się poprawiam. Głosowalibyśmy nad nią wyłącznie w przypadku odrzucenia poprzedniej. Tak jest, nie będziemy nad nią głosować.

Nad poprawkami trzydziestą drugą i trzydziestą czwartą będziemy głosować łącznie, a ich przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawką trzydziestą trzecią. Są to poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparte. Poprawki te dotyczą art. 15 ust. 3 i zmierzają do skreślenia pktu 4 i dodania ust. 3a. Mają one na celu przeniesienie treści tego punktu do dodawanego ust. 3a i taką zmianę jego brzmienia, zgodnie z którą to Sejm, nie zaś kolegium, w obecności ustawowego składu kolegium może odwołać członka kolegium z powodów wymienionych w tym przepisie, to jest jego długotrwałej choroby, ułomności lub upadku sił, albo z powodu sprzeniewierzenia się celom ustawy.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 10 głosowało za, 67 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 56).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów.

Będziemy teraz głosować nad poprawką trzydziestą trzecią. Jest to poprawka senatora Pawła Abramskiego. Zmienia ona kworum potrzebne w przypadku odwoływania członka kolegium, na podstawie przesłanek wymienionych w pkcie 4, na ustawowy składu kolegium.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 61 głosowało za, 20 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 57).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Nad poprawką trzydziestą czwartą głosowaliśmy łącznie z poprawką trzydziestą drugą, a nad poprawką trzydziestą piątą łącznie z poprawką dziewiętnastą.

Przystępujemy do przegłosowania poprawki trzydziestej szóstej. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Ma ona charakter czysto językowy.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 79 głosowało za, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 58).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka trzydziesta siódma jest poprawką senatora Jarzembowskiego i dotyczy art. 19 ust. 4. Usuwa ona przepis mówiący, że dyrektor głównej komisji jest jednym z zastępców prokuratora generalnego. Ponadto ma ona charakter redakcyjny.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania?

Na 84 obecnych senatorów 23 głosowało za, 58 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 59).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów i nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka trzydziesta ósma jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję popartą. Jej przyjęcie wyklucza głosowanie nad poprawką trzydziestą dziewiątą. Dotyczy ona art. 20 ust. 1. i ma charakter doprecyzowujący. Poprawka ta precyzuje, jakie informacje pracownik instytutu ma zachować w tajemnicy, zawężając zakres tajemnicy wiążącej pracowników instytutu.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 14 głosowało za, 61 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 60).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów.

Ponieważ odrzuciliśmy poprawkę trzydziestą ósmą, będziemy głosować nad poprawką trzydziestą dziewiątą. Jest to poprawka pana senatora Chrzanowskiego poparta przez mniejszość komisji. Ma ona, podobnie jak poprzednia poprawka, charakter doprecyzowujący.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 65 głosowało za, 5 - przeciw, 11 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 61).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka czterdziesta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję popartą. Usuwa ona przepis mówiący o ustalaniu przez prezesa Instytutu Pamięci wykazów wiadomości stanowiących tajemnicę państwową, wprowadzając równocześnie zapis regulujący możliwość udzielenia przez prezesa Instytutu Pamięci Narodowej zezwolenia na ujawnienie wiadomości stanowiących tajemnicę państwową lub służbową.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 61 głosowało za, 19 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 62).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Będziemy głosowali teraz nad poprawką czterdziestą drugą, ponieważ nad poprawką czterdziestą pierwszą głosowaliśmy łącznie z poprawką siedemnastą. Nad poprawką czterdziestą drugą będziemy głosowali łącznie z poprawką czterdziestą trzecią.

Senator Wiesław Chrzanowski:

Zgłaszam wniosek o głosowanie rozłączne. Nieporozumieniem jest łączenie poprawki czterdziestej drugiej z czterdziestą trzecią. Są to dwa odrębne zagadnienia.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Ten wniosek jestem gotów przyjąć.

(Senator Wiesław Chrzanowski: Mogę uzasadnić, dlaczego są odrębne.)

Jeśli państwo senatorowie oczekują uzasadnienia... Czy jest prośba o uzasadnienie?

(Głosy z sali: Nie.)

(Senator Ryszard Jarzembowski: Do decyzji pana marszałka.)

Nie. Wystarczy, zdaje się, zaufanie do pana marszałka Chrzanowskiego, tak? Dobrze, wniosek pana senatora Chrzanowskiego przyjmujemy bez uzasadnienia. Będziemy głosowali nad tymi poprawkami rozłącznie.

A więc najpierw głosujemy nad poprawką czterdziestą drugą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Ma ona na celu nałożenie na prezesa Instytutu Pamięci obowiązku przedstawiania informacji o działalności instytutu również Senatowi.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 80 głosowało za, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 63).

Poprawka uzyskała wymaganą większość głosów i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy teraz do głosowania nad poprawką czterdziestą trzecią. Jest to również poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Zmierza ona do wprowadzenia ustawowej możliwości odwołania prezesa Instytutu Pamięci w razie odrzucenia przez Sejm i Senat kwalifikowaną większością głosów informacji o działalności instytutu.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję bardzo. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 32 głosowało za, 47 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 64).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów i nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą czwartą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowiek i Praworządności, przez komisję poparta. Ma ona na celu zachowanie poprawności terminologicznej.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 64 głosowało za, 1 - przeciw, 18 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 65).

Poprawka uzyskała wymaganą większość głosów i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą piątą. Jest to poprawka pana senatora Chrzanowskiego i została poparta przez komisję. Jej przyjęcie czyni bezprzedmiotowym głosowanie nad poprawką czterdziestą szóstą i wyklucza głosowanie nad poprawką czterdziestą siódmą. Poprawkę czterdziestą piątą należy przegłosować łącznie z poprawkami pięćdziesiątą trzecią i sześćdziesiątą trzecią.

Czy nie ma wątpliwości co do tego trybu głosowania? Patrzę czujnie na salę. Nie, nie ma.

Poprawka czterdziesta piąta do art. 25 ust. 1 ma na celu zmianę regulacji dotyczących przekazywania dokumentów i akt do archiwum Instytutu Pamięci Narodowej. Zmiana polega na skróceniu terminu do sześćdziesięciu dni, z zastrzeżeniem, że nie jest to termin na przekazanie dokumentów, a jedynie na przygotowanie ich do przekazania. Ponadto w pkcie 5 ust. 1 poprawka rozszerza zakres przekazywanych akt o akta osób represjonowanych także po 1956 r.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 60 było za, 10 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 66).

Poprawka uzyskała wymaganą większość głosów i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

W związku z tym nie głosujemy nad poprawką czterdziestą szóstą ani nad poprawką czterdziestą siódmą.

Przystępujemy do głosowania nad poprawka czterdziestą ósmą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Usuwa ona zbędny przepis dotyczący art. 25 ust. 4.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 66 głosowało za, nikt nie był przeciw, 17 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 67 ).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką czterdziestą dziewiątą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, przez komisję poparta. Ma ona charakter doprecyzowujący, a dotyczy art. 25 ust. 5.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 68 było za, nikt nie był przeciw, 13 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 68).

Poprawka uzyskała wymaganą większość głosów i została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy teraz do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez mniejszość komisji. Nad poprawką pięćdziesiątą będziemy głosowali łącznie z poprawką pięćdziesiątą drugą. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką pięćdziesiątą pierwszą. Poprawki te regulują zasadę wyznaczania ministrom spraw wewnętrznych i administracji, obrony narodowej i sprawiedliwości oraz szefowi UOP przez prezesa instytutu terminu do przejęcia akt, a w stosunku do organów wymienionych w pktach 4-7 terminu do przekazania akt, ale po porozumieniu z tymi organami i z zachowaniem zasady ciągłości funkcjonowania zasobu archiwalnego.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 17 głosowało za, przeciw - 52, 14 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 69).

Poprawka nie uzyskała wymaganej większości głosów i nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą pierwszą. Jest to poprawka senatora Tyrny poparta przez komisję. Ma ona na celu wprowadzenie zapisu, że wszystkim organom, na których ciąży obowiązek przekazania akt, termin do przekazania wyznaczy prezes instytutu.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników.

Na 84 obecnych senatorów 58 było za, 5 - przeciw, 21 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 70).

Poprawka została przez Senat przyjęta.

Nad poprawką pięćdziesiątą trzecią już głosowaliśmy.

Poprawka pięćdziesiąta czwarta została wycofana.

Głosujemy nad poprawką pięćdziesiątą piątą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Zmierza ona do uwzględnienia terminologii prawa cywilnego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 62 było za, 11 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 71).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka pięćdziesiąta szósta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Ma także charakter poprawki uwzględniającej terminologię prawa cywilnego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 62 było za, 4 - przeciw, 15 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 72).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Senat.

(Senator Krzysztof Kozłowski: Koniec ostatniego zdania powinien brzmieć "w celu", a nie "a celu".)

(Głos z sali: To jest literówka.)

(Senator Krzysztof Kozłowski: Chodzi o niejasność, jaką ta literówka może spowodować.)

Tak, oczywiście. W ostatnim zdaniu w druku jest pomyłka literowa. Powinno ono brzmieć: "...na jego żądanie, w celu sporządzenia kopii", a nie: "a celu sporządzenia kopii". Ta druga wersja jest nielogiczna.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą siódmą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Ujednolica ona terminologię ustawy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze pięciu senatorów nie głosowało.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 70 było za, nikt nie był przeciw, 13 senatorów wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 73).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Senat.

Poprawka pięćdziesiąta ósma jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Usuwa ona zbędny, w kontekście definicji pokrzywdzonego zawartej w ustawie, fragment przepisu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników.

Na 83 obecnych senatorów 65 było za, 1 - przeciw, 17 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 74).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka pięćdziesiąta dziewiąta jest poprawką senatora Piesiewicza i zmierza do wprowadzenia do ustawy gwarancji dla każdego obywatela możliwości wystąpienia do instytutu z zapytaniem, czy jest pokrzywdzonym.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o wyniki.

Na 84 obecnych senatorów 66 było za, 8 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 75).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Izbę.

Nad poprawką sześćdziesiątą już głosowaliśmy.

Przechodzimy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą pierwszą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Zmierza ona do wyeliminowania z zakresu podmiotów mogących być pełnomocnikami wnioskodawców osób, które były funkcjonariuszami i pracownikami lub współpracownikami organów bezpieczeństwa, oraz tych, które denuncjowały pokrzywdzonego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze siedmiu senatorów nie głosowało.

Proszę o podanie wyników.

Na 84 obecnych senatorów 25 było za, 48 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 76).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka sześćdziesiąta druga jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Wprowadza możliwość osobistego złożenia, przez osobę mającą stałe miejsce zamieszkania za granicą, wniosku w polskiej placówce konsularnej, po uwierzytelnieniu podpisu wnioskodawcy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o przyciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 71 było za, 3 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 77).

Poprawka uzyskała akceptację Izby.

Przechodzimy do głosowania nad poprawką sześćdziesiątą piątą, gdyż nad poprawką sześćdziesiątą trzecią i sześćdziesiątą czwartą już głosowaliśmy. Jest to poprawka senatora Jarzembowskiego. Dodaje ona do przepisu gwarancję ujawnienia danych funkcjonariuszy, którzy zbierali informacje o wnioskodawcy wtedy, gdy nie będzie to naruszało prawnie chronionych interesów państwa i obywateli.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 23 było za, 59 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 78).

Poprawka nie uzyskała większości i nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka sześćdziesiąta szósta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Ma na celu wprowadzenie do ustawy przepisu, na podstawie którego pokrzywdzony będzie mógł żądać wydania przedmiotów stanowiących jego własność lub będących w jego posiadaniu w momencie utraty.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 72 było za, 1 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 79).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Teraz przegłosujemy poprawkę sześćdziesiątą ósmą, ponieważ nad poprawką sześćdziesiątą siódmą już głosowaliśmy. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Uzupełnia przepis poprzez zapis: wskazanie podmiotu wydającego upoważnienie oraz zakreślenie możliwości korzystania z dokumentów Instytutu Pamięci w ramach upoważnienia.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników.

Na 83 obecnych senatorów 59 było za, 14 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 80).

Poprawka została przez Senat przyjęta.

Przystąpimy do głosowania nad poprawką siedemdziesiątą, ponieważ poprawka sześćdziesiąta dziewiąta została wycofana. Poprawka siedemdziesiąta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, została ona poparta przez komisję i ma charakter porządkujący.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów, jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 71 było za, 1 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 81).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka siedemdziesiąta pierwsza jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Zmierza ona do wyłączenia zastrzeżenia, o którym mowa w art. 39, w stosunku do rzecznika interesu publicznego oraz sądu lustracyjnego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 59 było za, 3 - przeciw, 20 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 82).

Poprawka została przyjęta.

Jeden z senatorów systematycznie nie głosuje. Proszę o dokładne naciskanie przycisków.

(Głosy z sali: Proszę sprawdzić).

(Senator Dariusz Kłeczek: Na monitorze nie ma?)

W tej chwili nie mam możliwości sprawdzenia na monitorze.

(Głosy z sali: Nie ma, czy nie głosuje?)

W kilku ostatnich głosowaniach 1 senator nie głosował. Jeżeli to możliwe, to prosiłbym o sprawdzenie, które to stanowisko.

(Głosy z sali: Różne.)

Byli to różni senatorowie. Jest to problem koncentracji, a nie techniki.

Będziemy głosowali nad poprawką siedemdziesiątą drugą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Ma ona charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Jeszcze nie głosował 1 senator i zdaje się, że jest w tym konsekwentny.

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 73 było za, 1 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 83).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Będziemy głosowali nad poprawką siedemdziesiątą trzecią. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Likwiduje ona błąd terminologiczny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 68 było za, nikt nie był przeciw, 15 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 84).

Będziemy głosowali nad poprawką siedemdziesiątą czwartą. Jest to poprawka pana senatora Romaszewskiego, poparta przez komisję. Wprowadza ona obowiązek występowania prokuratorów głównej komisji również przed sądem pierwszej instancji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 66 głosowało za, 3 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu, wszyscy głosowali. (Głosowanie nr 85).

Senat przyjął poprawkę większością głosów.

Będziemy głosowali nad poprawką siedemdziesiątą piątą. Jest to poprawka pana senatora Chrzanowskiego, poparta przez komisję. Dotyczy ona wprowadzenia regulacji, zgodnie z którymi uposażenie prokuratorów instytutu i świadczenia o charakterze osobowym były finansowane ze środków instytutu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 72 było za, 1 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 86).

Poprawka uzyskała większość i została przyjęta przez Senat.

Głosujemy nad poprawką siedemdziesiątą szóstą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Likwiduje ona błąd polegający na odesłaniu do zgromadzenia prokuratury wojewódzkiej, która nie funkcjonuje na gruncie ustawy o prokuraturze.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 67 było za, nikt nie był przeciw, 12 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 87).

Przystępujemy do głosowania nad poprawką siedemdziesiątą siódmą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparta przez komisję. Usuwa ona zbędny przepis i w związku z tym, że główna komisja i komisje oddziałowe są jednostkami organizacyjnymi Instytutu Pamięci Narodowej, są one finansowane ze środków instytutu.

Proszę po naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 64 było za, 3 - przeciw, 15 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 88).

Poprawka została przyjęta.

Głosujemy nad poprawką siedemdziesiątą ósmą. Jest to poprawka pana senatora Romaszewskiego, poparta przez komisję. Doprecyzowuje ona, o jakie organy bezpieczeństwa państwa chodzi w przepisie oraz rozszerza funkcje edukacyjne instytutu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 63 było za, 5 - przeciw, 14 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 89).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Będziemy głosowali nad poprawką siedemdziesiątą dziewiątą. Jest to poprawka pana senatora Chrzanowskiego, poparta przez komisje. Zmienia ona dyspozycję przepisu karnego, określając jako znamię tego przestępstwa niszczenie, ukrywanie, uszkadzanie, usuwanie lub zmienianie zapisu dokumentów znajdujących się w archiwum instytutu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Proszę o podanie wyników.

Na 83 obecnych senatorów 64 głosowało za, 1 - przeciw, 18 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 90).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka osiemdziesiąta jest poprawką pana senatora Chrzanowskiego. Została ona poparta przez komisję. Rozbudowuje ona przepis karny, stanowiąc, że przestępstwem jest także uchylanie się od przekazania, utrudnianie przekazania lub udaremnianie przekazania dokumentów do instytutu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 64 było za, 9 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 91).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Nad poprawką osiemdziesiątą pierwszą nie będziemy głosowali, ponieważ czyni to bezprzedmiotowym wcześniejsze głosowanie nad poprawkami: jedenastą, trzynastą i osiemdziesiątą drugą... Nie, tylko jedenastą i trzynastą. Nie było jeszcze głosowania nad poprawką osiemdziesiątą drugą.

(Głos z sali: Było głosowanie.)

Aha, głosowanie nad poprawką osiemdziesiątą drugą było przeprowadzone łącznie z głosowaniem nad poprawkami jedenastą i trzynastą.

Przystępujemy w związku z tym do głosowania nad poprawką osiemdziesiątą trzecią. Przyjęcie jej wykluczy głosowanie nad poprawką osiemdziesiątą czwartą. Poprawkę osiemdziesiątą trzecią wniósł pan senator Jarzembowski. Skreśla ona przepis karny dotyczący zaprzeczania zbrodniom, o których mowa w art. 1 pkcie 1.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 22 głosowało za, 59 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 92).

Poprawka została odrzucona przez Wysoki Senat.

Poprawka osiemdziesiąta czwarta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Poprawka prowadzi do zmiany dyspozycji wymienionego w niej przepisu karnego, co czyni przestępstwo opisane w tym artykule przestępstwem kierunkowym.

Czy wszystko jest jasne?

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 60 głosowało za, 13 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 93).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka osiemdziesiąta piąta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Ma charakter techniczno-legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 71 głosowało za, 2 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 94).

Senat przyjął poprawkę.

Poprawka osiemdziesiąta szósta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję i także ma charakter techniczno-legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 71 głosowało za, nikt nie był przeciw, 9 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 95).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka osiemdziesiąta siódma została wycofana.

Poprawka osiemdziesiąta ósma jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję i ma na celu uzupełnienie przepisu szefa Kancelarii Senatu, który ma określać organizację archiwum wyodrębnionego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 67 było za, nikt nie był przeciw, 15 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 96).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka osiemdziesiąta dziewiąta jest zgłoszona przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności i poparta przez komisję. Ma charakter techniczno-legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 70 było za, nikt nie był przeciw, 12 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 97).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka dziewięćdziesiąta jest poprawką Komisji Praw Człowieka i Praworządności, popartą przez komisję. Też ma charakter techniczno-legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 68 było za, 1 - przeciw, 13 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 98).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dziewięćdziesiątą pierwszą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności popartą przez komisję. Także ma charakter techniczno-legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 75 było za, nikt nie był przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 99).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Przystępujemy do głosowania nad poprawkami dziewięćdziesiątą drugą i dziewięćdziesiątą szóstą, które należy przegłosować łącznie. Są to poprawki Komisji Praw Człowieka i Praworządności, poparte przez komisję. Obie te poprawki mają na celu zachowanie zgodności z zasadami techniki legislacyjnej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tych poprawek, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 63 było za, 4 - przeciw, 15 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 100).

Poprawki zostały przyjęte przez Wysoki Senat.

Przegłosujemy teraz poprawkę dziewięćdziesiątą czwartą, ponieważ głosowanie nad poprawką dziewięćdziesiątą trzecią było przeprowadzone łącznie z głosowaniem nad poprawkami siódmą i szesnastą. Poprawka dziewięćdziesiąta czwarta jest zgłoszona przez pana senatora Romaszewskiego i została poparta przez komisję. Zmierza do wyłączenia stosowania przepisów ustawy o ochronie danych osobowych w działalności Instytutu Pamięci.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 83 obecnych senatorów 17 było za, 57 - przeciw, 9 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 101).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Będziemy głosowali nad poprawką dziewięćdziesiątą piątą. Jest to poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności, zmierzająca do wyłączenia stosowania w działalności Instytutu Pamięci Narodowej dwóch przepisów ustawy o ochronie danych osobowych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 55 było za, 18 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 102).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

(Głos z sali: Całość.)

W ten sposób przeprowadziliśmy głosowanie nad wszystkimi poprawkami i przystąpimy do głosowania nad całością projektu uchwały.

Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały w całości, wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 84 obecnych senatorów 60 głosowało za, 23 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 103).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. (Oklaski).

Pan senator Romaszewski prosi o możliwość wygłoszenia oświadczenia osobistego.

Proszę bardzo.

Senator Zbigniew Romaszewski:

Panie Marszałku, chciałem złożyć oświadczenie, że przynajmniej w pierwszej fazie głosowania kilkakrotnie pomyliłem przyciski i zamiast przycisku "przeciw" nacisnąłem przycisk "wstrzymuję się". Chciałem oświadczyć, że jeśli chodzi o wszystkie przedłożone poprawki, to mam wyrobione zdanie na ich temat. Głosowałem "wstrzymuję się", ale był to wynik pomyłki, ponieważ moją intencją było głosowanie "przeciw". Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Ogłaszam dziesięciominutową przerwę.

(Przerwa w obradach od godziny 13 minut 07 do godziny 13 minut 22)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Wznawiam obrady.

Powracamy do punktu trzeciego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Celnej.

Proszę panie i panów senatorów o zajęcie miejsc.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie możemy przystąpić do głosowania nad tą ustawą. Przypominam, że Komisja Gospodarki Narodowej przedstawiła projekt uchwały, w którym wnosi o przyjęcie tej ustawy bez poprawek. Projekt ten zawarty jest w druku senackim nr 126A. Za chwilę zostanie on poddany pod głosowanie.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów...

Przerywam ze względu na to, że senatorowie wchodzą jeszcze na salę.

Proszę nacisnąć przycisk obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem przedstawionego przez komisję projektu uchwały, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw, proszę nacisnąć przycisk "przeciw" i podnieść rękę.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę nacisnąć przycisk "wstrzymuję się" i podnieść rękę.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 72 obecnych senatorów 72 głosowało za, nikt nie był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 104).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Celnej.

Jeśli nie usłyszę sprzeciwu państwa senatorów, to przejdziemy teraz do punktu piątego porządku dziennego. Propozycja ta ma na celu wyłącznie dobre zagospodarowanie naszego czasu, gdyż przed przystąpieniem do punktu czwartego jeden z klubów potrzebuje przerwy. Jak sądzę, będzie także trzeba zarządzić przerwę obiadową, ponieważ czekają nas raczej godziny niż minuty obradowania. W związku z tym proponuję przejść w tej chwili do punktu piątego porządku dziennego. (Rozmowy na sali). Przed chwilą... To znaczy mogę przejść do punktu czwartego, jeśli takie będzie życzenie Wysokiej Izby, ale to przejście poprzedzi co najmniej godzinna przerwa.

(Głosy z sali: Dobrze, dobrze. Jechać dalej.)

Tak naprawdę jest to, Szanowni Senatorowie, wyłącznie problem natury kulinarnej. Chodzi o to, czy chcemy w tej chwili, czy też za mniej więcej godzinę, półtorej skorzystać z przerwy, żeby zjeść posiłek.

(Głosy z sali: Teraz, tak, teraz.)

(Głosy z sali: Nie, nie, później.)

Szanowni Państwo, ja oczywiście nie będę poddawał pod głosowanie godziny obiadu. Jednak na podstawie głosów padających z różnych stron sali jestem w stanie stwierdzić, że chyba większość senatorów jest za tym, żeby obiad zjeść trochę później, nie zaś w tej chwili.

(Głos z sali: Tak, tak.)

W związku z tym przystąpmy do punktu piątego...

(Głos z sali: Po co potrzebna jest godzinna przerwa przed głosowaniem?)

Przystępujemy do punktu piątego porządku dziennego: pierwsze czytanie przedstawionego przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisję Ustawodawczą projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Przypominam, że projekt ten zawarty jest w druku nr 123.

Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wnioskodawców, senatora Dariusza Kłeczka i przedstawienie projektu ustawy.

Senator Dariusz Kłeczek:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W imieniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie inicjatywę ustawodawczą dotyczącą projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Komisje, kierując się pragnieniem obrony ładu społecznego, a w szczególności koniecznością obrony dzieci i młodzieży przed pornografią uderzającą w godność osoby ludzkiej i jej erotyzm, stojącą na przeszkodzie prawidłowemu rozwojowi dzieci i młodzieży, a także będącą przyczyną popełniania przestępstw, a nawet zbrodni na tle seksualnym, uważają za konieczne wprowadzenie do kodeksu karnego, obowiązującego od 1 września bieżącego roku, przedłożonej w niniejszym projekcie propozycji zmian jego przepisów.

Zgodnie z tradycją europejską przedmiotem ochrony prawnej jest dobro ogólnospołeczne, które obejmuje również moralność publiczną, w tym także moralność seksualną i obyczajowość. Istotą tak rozumianej ochrony prawnej jest właśnie zaprowadzenie realnego ładu społecznego, który jest niezbędnym warunkiem stabilnego funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa i państwa. W kodeksie karnym z 6 czerwca 1997 r. świadomie odstępuje się od ochrony tych dóbr, a w konsekwencji legalizuje się rozpowszechnianie pornografii. Wyjątkiem od tej reguły jest rozpowszechnianie pornografii z udziałem dziecka poniżej lat piętnastu lub zwierzęcia, a także z użyciem przemocy - art. 202 §3. Wyjątkiem jest także prezentowanie pornografii dziecku poniżej lat piętnastu - art. 202 §2, lub dziecku poniżej lat piętnastu i osobie dorosłej, osobie starszej, jeżeli taki pokaz jest narzucony, mimo że odbiorca wyraźnie zgłasza, iż sobie tego nie życzy - art. 202 § 1. O penalizacji decyduje sposób prezentacji, nie zaś jej treść, którą jest pornografia.

Pornografia godzi w normy etyki seksualnej i podcina wartości rodzinne. Dzieje się tak dlatego, że jej konsumpcja rozbudza pożądanie seksualne - de facto jest to podstawowa funkcja pornografii - i prowadzi do eskalacji mocniejszych wrażeń seksualnych, co z kolei jest przyczyną rozwiązłości seksualnej, która niszczy przecież nie tylko rodzinę, ale często także inne wartości społeczne. Pornografia propaguje seks bez żadnych zobowiązań, a zatem uderza w rozwój podmiotowych relacji między kobietą i mężczyzną. Pokazuje ona, że można żyć, nie ponosząc odpowiedzialności za drugą osobę, a także bez konieczności dbania o rozwój więzi emocjonalnej między osobami. W materiałach pornograficznych wzory, według których odnoszą się do siebie kobiety i mężczyźni, pozbawione są pierwiastka ludzkiego.

Ogromne niebezpieczeństwo, szczególnie dla psychiki młodego człowieka, tkwi w tym, że pornografia często propaguje dewiacyjne zachowania seksualne. Są to na przykład zachowania homoseksualne, lesbijskie, z wykorzystaniem dzieci, zwierząt, pokazujące przemoc, brutalność i upokorzenie innej osoby. Pornografia jest zakamuflowaną prostytucją, a jej produkcja - odmianą stręczycielstwa. Kwestionowanie jej negatywnego wpływu na postawy i osobowość, zwłaszcza młodego człowieka, jest rażąco sprzeczne z wynikami badań psychologicznych, z którymi mogliśmy zapoznać się na konferencji dotyczącej rozwiązań prawnych problemów pornografii w nowym kodeksie karnym i ich stosunku do ochrony rodziny i społeczeństwa przed jej wpływem, zorganizowanej w maju bieżącego roku przez Komisję Rodziny i Polityki Społecznej.

W pornografii ma miejsce jeszcze jedno bardzo groźne zjawisko. Chodzi mi o wykorzystywanie i poniżanie kobiet. Organizacje kobiece, nie wyłączając współczesnych ruchów feministycznych, zwracają uwagę na to, że pornografia degraduje i uprzedmiotowia kobiety. Kobiety są ukazywane jako zadowolone z tego, że są gwałcone, poniewierane, bite, okaleczane lub też jako przyjmujące taki stan rzeczy za konieczność, za swój los. Kobiety są przedstawiane jako usatysfakcjonowane seksualnie przez robienie wszystkiego, czego tylko mężczyzna od nich zażąda, a w większości są to zachowania całkowicie kłócące się z tym, co wiemy o kobiecej seksualności.

Projekt przywraca zakaz produkcji, przesyłania i rozpowszechniania wszelkich treści pornograficznych, wyrażonych w każdej formie, w szczególności zaś w formie pisma, druku lub wizerunku. Zdaniem komisji, nie do zaakceptowania jest rozstrzygnięcie, w myśl którego państwo chroni swobodę pierwszej fazy rozpowszechniania pornografii. Konieczne jest także objęcie pełną ochroną prawną osób małoletnich przed zachowaniami lubieżnymi i gorszącymi osób dorosłych, analogicznie do tego jak robiły to kodeksy karne z lat 1932 i 1969. Również nowy kodeks karny stoi na straży dobra osób małoletnich w tej kwestii, niestety, art. 200 i 202 nowego kodeksu karnego niebezpiecznie obniżają granicę małoletniości z osiemnastu do piętnastu lat.

W ramach racjonalizacji polityki karnej proponujemy zaostrzyć sankcję karną w odniesieniu do kwalifikowanej postaci gwałtu, dokonanego przez co najmniej dwie osoby lub ze szczególnym okrucieństwem, uznając to za zbrodnię. Ponadto proponujemy przywrócenie określenia "nierząd" dla przestępstw wymienionych w art. 203 i 204 nowego kodeksu karnego.

Proponowane w projekcie zmiany dotyczą również art. 202 kodeksu karnego, który w obecnym brzmieniu dopuszcza rozpowszechnianie treści pornograficznych. Ustawodawca z góry założył znikomą szkodliwość społeczną tego czynu, dostrzegając ją jedynie w sytuacji narzucenia prezentacji treści pornograficznej osobom trzecim, wbrew ich woli. Zapis art. 202 §1 kodeksu karnego w obecnym brzmieniu sprowadza się w praktyce do instruktażu, jak rozpowszechniać pornografię, aby nie narażać się na sankcje karne. Ponadto art. 202 §2 umożliwia osobom powyżej piętnastu lat dostęp do treści pornograficznych, a nawet udział w ich produkcji. Tym samym ustawodawca umożliwia, w majestacie prawa, deprawację dzieci powyżej piętnastego roku życia.

Biorąc pod uwagę wartości społeczne chronione przez konstytucję, należy podkreślić, że pornografia narusza godność osoby ludzkiej, godzi w dobro rodziny, a w skali społecznej stanowi źródło patologii i zachowań kryminalnych, naruszających ład społeczny w państwie demokratycznym. Pornografia ma więc cechy o wysokiej szkodliwości społecznej, dlatego produkcja i rozpowszechnianie tego rodzaju treści powinny być zakazane pod groźbą sankcji karnej.

Górna granica sankcji karnej, przewidziana w art. 202 §3 wydaje się wystarczająca, jednak utrzymanie jej prowadzi do paradoksu prawnego, ze względu na art. 200 §2. Art. 202 §3 dotyczy bowiem najcięższej postaci przestępstwa szerzenia pornografii, a mianowicie produkcji treści pornograficznych z udziałem osoby małoletniej, poniżej piętnastego roku życia, w celu jej rozpowszechniania, za co grozi kara do pięciu lat pozbawienia wolności. Tymczasem art. 200 §2, mówiący o utrwalaniu treści pornograficznych niejako dla siebie, przewiduje sankcję do dziesięciu lat pozbawienia wolności. Przedkładany projekt niekonsekwencję tę eliminuje. Niniejszy projekt zaostrza sankcję nie tylko za prezentację treści pornograficznych z udziałem dzieci, ale także za produkcję pornografii z udziałem małoletnich i zwierząt oraz z użyciem przemocy.

Celem naszej nowelizacji kodeksu karnego jest w szczególności ochrona dzieci i młodzieży przed niszczącym wpływem pornografii. Przyjęcie proponowanych w projekcie rozwiązań spowoduje ograniczenie dostępu do pornografii. Zakaz produkcji, sprowadzania i rozpowszechniania pornografii przyczyni się do prawnej ochrony rodziny, a tym samym ładu społecznego.

Ze względu na wejście kodeksu karnego w życie z dniem 1 września, artykuły nowelizacji wprowadzające kodeks karny od 1 stycznia 1999 r., a więc art. 2, 3, 4, 5, 6 i 7 są nieaktualne. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Zgodnie z art. 63 ust. 2 Regulaminu Senatu pragnę zapytać, czy ktoś z państwa senatorów chce skierować krótkie, zadawane z miejsca pytania do przedstawiciela wnioskodawców?

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Krzysztof Kozłowski:

Mam pytanie do sprawozdawcy. Ja rozumiem intencje i staram się wczuć w sposób rozumowania wnioskodawców, ale pytanie moje jest następujące: czy w świetle tego, że wciąż nie mamy precyzyjnej, jednoznacznej definicji pornografii, zakaz rozpowszechnienia nie będzie owocować między innymi tym, że posypią się skargi, że będzie się zaskarżać wiele środków masowego przekazu w Polsce. Istnieją grupy ludzi, którzy uważają, że media, w tym publiczne, telewizja publiczna czy radio publiczne, uprawiają pornografię. Bardzo łatwo jest wywołać sytuację, w której konkurujące ze sobą media będą wzajemnie się o to oskarżać, wykorzystując pomoc różnych grup. Moje pytanie brzmi: czy nie obawiacie się, że zostanie to wykorzystane w walkach pomiędzy poszczególnymi mediami w sposób daleko odbiegający od waszych zamiarów?

Senator Dariusz Kłeczek:

Tego się nie obawiamy. Nowy kodeks karny również nie zawiera definicji pornografii, jednak pornografią w potocznym nawet określeniu są wizerunki, na których w sposób obrazowy i wyrazisty przedstawione są zachowania seksualne. Jest to niejako fotografia lub obraz przestępstwa, ponieważ takie zachowania w miejscach publicznych byłyby karalne. W związku z tym nic nie stoi na przeszkodzie, aby postarać się w sposób obrazowy opisać, co to jest pornografia, dla uniknięcia wykorzystywania braku precyzyjnej definicji do wzajemnego zwalczania się mediów. Ale komisja nie widzi takiego zagrożenia.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Pan senator Jarzembowski, proszę bardzo.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Mam pytanie do pana sprawozdawcy, jeśli pan marszałek pozwoli. Czy zakres tej ustawy przewiduje również zakaz rozpowszechniania dysków kompaktowych, takich jak ten, w którego posiadanie wszedłem, gdzie są, jak sądzę po zdjęciu, również treści pornograficzne? I czy zapisy zawarte w art. 202, które rozwija nasza inicjatywa senacka, spowodują, iż nie będzie można nabywać tego typu dysków? Dziękuję.

Senator Dariusz Kłeczek:

Kto rozpowszechnia treści pornograficzne, a w szczególności pisma, druki lub wizerunki, zarówno przechowuje, przenosi, przesyła, jak i przewozi... Tak, takie dyski, jeżeli będą zawierały treści pornograficzne, również zostaną objęte przedmiotem tej nowelizacji.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Ad vocem.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Mam pytanie, bo nikt, kto kupuje taki dysk, nie jest zorientowany, co tam jest w środku, prawda? I w tej sytuacji trudno jest powiedzieć, czy popełnia się przestępstwo, czy nie, nabywając coś takiego.

Senator Dariusz Kłeczek:

Będzie za to łatwo skierować po obejrzeniu tego dysku wniosek do prokuratora o ściganie producenta i tego, kto rozpowszechnia.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Jeżeli wolno jeszcze raz, to chciałbym uściślić.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Otóż tu jest liternictwo rosyjskie, to jest cyrylica, zatem myślę, że będzie niezwykle trudno dojść do tego, kto to wyprodukował i kto to upowszechnia.

Senator Dariusz Kłeczek:

Kto jest producentem, będzie można określić, ale to już jest sprawa dla międzynarodowych umów, natomiast ustalić, kto sprowadza i kto sprzedaje, będzie bardzo łatwo.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Jeśli jeszcze można, bo tu jest jednak możliwość dyskusji.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę. Nie widzę zresztą innych pytań.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Jeśli ktoś, na przykład, zakupi tę rzecz na stadionie i nie ma możliwości stwierdzenia na miejscu, że kupił pornografię, to w jaki sposób będzie można określić potem, kto był tym, który upowszechnia, prowadzi tego typu przestępczą działalność?

Senator Dariusz Kłeczek:

Ubolewam, że nie ma na sali przedstawiciela Ministerstwa Sprawiedliwości, ponieważ z upoważnienia prokuratora generalnego mógłby ktoś panu senatorowi na to pytanie odpowiedzieć.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Przepraszam, jeśli wolno jeszcze.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Mówię o tym dlatego, iż dostrzegam w tej propozycji poważne luki, które nie uwzględniają nowoczesnych technik, także przekazu. Ot, choćby Internet, który jest powszechnie dostępny i trudno sobie wyobrazić, że jeśli po wybraniu odpowiedniego adresu w Internecie na ekranie ukaże się coś, co jest sprzeczne z tą ustawą, to ten, kto to nadaje, poniesie konsekwencje.

Dlatego ja myślę, że warto na nowo przemyśleć te zapisy, które wydają mi się bardzo wartościowe, bardzo ciekawe w każdym razie i pobudzające do myślenia również w tym kierunku.

Senator Dariusz Kłeczek:

Dziękuję za tę uwagę, że są wartościowe. Pracując nad tą nowelizacją, mieliśmy na celu przywrócenie pewnych wartości.

Internet natomiast nie stanowi takiego wielkiego problemu. Nie dalej niż miesiąc temu mogliśmy na ekranach naszej telewizji obserwować, jak policja w wielu krajach Europy, Stanów Zjednoczonych i Kanady przeprowadziła akcję, która umożliwiła dostęp i schwytanie tych, którzy produkują materiały pornograficzne umieszczane w Internecie. Jest zresztą umowa międzynarodowa dotycząca zwalczania pornografii dziecięcej w Internecie. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby Polska rozszerzyła tę umowę, włączając do niej pornografię w ogóle.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Tomasz Michałowski:

Ja mam pytanie, czy w świetle tej noweli karalne jest indywidualne nabycie jakichś gazet, pism czy dyskietek dlatego, że ktoś ma takie indywidualne potrzeby, chce posiadać takie rzeczy? Czy tylko rozpowszechnianie, upublicznianie, czyli to, co się wiąże z dystrybucją, kolportażem pism o treści pornograficznej.

Senator Dariusz Kłeczek:

Zapis ustawy wyraźnie mówi o rozpowszechnianiu, produkcji, sprowadzaniu, przechowywaniu, przenoszeniu, przesyłaniu, przewożeniu w celu rozpowszechniania. W związku z tym indywidualne nabycie, chociażby w celu złożenia wniosku do prokuratora, nie może być karalne. Jeżeli ja na przykład będę kierował wniosek do prokuratora, to jako dowód załączę pisma, które wcześniej nabędę. Oczywiście na użytek prokuratury, żebym nie był posądzony, że na użytek własny.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Pytanie fundamentalne.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Skąd mam wiedzieć, że dany obraz jest obrazem pornograficznym? W jaki sposób przekonać się o tym?

Senator Dariusz Kłeczek:

Albo oglądając...

(Senator Ryszard Jarzembowski: Oglądać nie wolno.)

...albo zasięgając opinii innych.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Dobre sobie.)

Nie zakazujemy oglądania... (Głos z sali: Taak?!) Oglądanie nie jest objęte sankcją karną.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku, mam pytanie do pana sprawozdawcy.

Czy komisja sięgnęła - a jeśli nie, to podpowiadam, żeby może tak uczynić - do debaty senackiej, bardzo, jak sobie przypominamy, gorącej, nad reklamą napojów alkoholowych i proponowanych czy sugerowanych form omijania tego zakazu. Czy nie obawiają się państwo, że te same metody będą wykorzystywane do omijania tej nowelizacji?

Senator Dariusz Kłeczek:

Nie obawiamy się. Ponadto, o ile wiem, szykowana jest nowelizacja ustawy, która pozwoli uściślić zakaz reklamowania napojów alkoholowych pod postacią reklamy napojów niealkoholowych. Nie obawiamy się tego.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Czy są jeszcze pytania do pana senatora sprawozdawcy? Nie widzę zgłoszeń. Dziękuję bardzo.

(Senator Dariusz Kłeczek: Dziękuję.)

Otwieram dyskusję.

Przypominam o wymogach regulaminowych dotyczących czasu wypowiedzi w debacie oraz o konieczności zapisywania się do głosu u senatora prowadzącego listę mówców i obowiązku składania wniosków o charakterze legislacyjnym na piśmie.

Nie mam na liście żadnego chętnego.

Pani senator, proszę bardzo. Pani senator Płonka.

Senator Elżbieta Płonka:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pornografia jest przestępstwem i to przestępstwem, na którym bazuje przemysł poszukujący szybkich i dużych pieniędzy. Przemysł ten jest bardzo szkodliwy dla rozwoju dzieci, dla rozwoju młodzieży, dla wartości, które stanowią rodziny, dla wartości jednostki. Przemysł ten rodzi nadto następną przestępczość, przestępczość posuniętą aż do zabójstw, morderstw i innych przestępstw przeciwko moralności, obyczajności społecznej.

W tej krótkiej debacie nie będę posługiwała się własnymi przemyśleniami, lecz tym co już na ten temat powiedziano. A mianowicie oceną wpływu pornografii przede wszystkim na osobowość dzieci i oceną pornografii jako przestępstwa, wymierzonego w wartość kobiety jako osobowości i osoby w społeczeństwie i w rodzinie.

Posłużę się tutaj wypowiedzią pani doktor Doroty Kornas-Bieli jako psychologa, który prowadzi badania na ten temat i potrafi ocenić na podstawie doświadczeń, jaki wpływ ma pornografia jako forma przemocy na osobowość dzieci.

Pornografia często wykorzystuje dzieci, które nieświadomie lub pod presją stają się ofiarą najbardziej wyuzdanych i dewiacyjnych zachowań, a nawet zbrodni. Stają się one ofiarami pornografii w różny sposób. Jedne z nich nie mają bezpośredniego kontaktu z pornografią, ale stają się ofiarą czynów pedofilnych lub kazirodczych, różnych form przemocy fizycznej wskutek użytkowania pornografii przez dorosłych. Pornografia usposabia ich do takich czynów, używają jej jako zachęty przed uwiedzeniem ofiary.

Mamy w naszym współczesnym świecie, nawet wśród osobowości politycznych innych państw, a pewne rzeczy są jeszcze ukryte, są utajnione, przykłady takich zachowań.

Część dzieci jest przymuszana do oglądania pornografii przez dorosłych, którzy osiągają w ten sposób satysfakcję seksualną albo też korzystają z tego typu materiałów celem zapoznania dzieci z praktykami seksualnymi oraz osłabienia ich wstydu i oporu, uczynienia ich chętnymi do kontaktu seksualnego. Niektóre dzieci stają się ofiarami, będąc użyte jako modele do produkcji materiałów pornograficznych, przy czym dzieci mogą być wykorzystywane świadomie - pozują do zdjęć, lub nieświadomie - są filmowane z ukrycia. Mogą na to wyrażać zgodę, ich czujność i sprzeciw zostały stłumione lub też poddawać się pod przymusem.

W związku z produkcją pornografii dziecięcej jej ofiary są straszone, szantażowane, przekupywane, molestowane, eksploatowane przez sutenerów. Częściej schodzą na drogę prostytucji, narkomanii, alkoholizmu oraz dotykają ich zaburzenia i załamania psychiczne.

W swojej praktyce zawodowej nie raz i nie dwa mam do czynienia już i z procesami o molestowanie seksualne dzieci, a i dosyć często, myślę że również wskutek oglądania przez dorosłych różnych zdjęć, z wyuzdaniem seksualnym, a jeszcze przy pewnej dewiacji osobowościowej może do tego dochodzić częściej niż nam się to wydaje.

Szeroko dostępna w mass mediach pornografia dociera do przypadkowych odbiorców, którym narzuca obrazy, zanim zdołają temu zapobiec lub przeciwstawić się im. Jest to szczególnie deprawującą formą krzywdzenia dzieci i młodzieży. Taki narzucony kontakt z obrazami pornograficznymi lub z wyuzdanymi tekstami można traktować jako formę przemocy seksualnej. Przemoc seksualna obejmuje bowiem nie tylko kontakty fizyczne, naruszające integralność fizyczną drugiej osoby, zwłaszcza w sferze intymnych obszarów ciała, ale również prowadzenie rozmów o treści seksualnej, opisywanie w jej obecności spraw dotyczących dziedziny seksualnej, ekspozycję anatomii organów związanych ze sferą intymną i czynności seksualnych.

Spotkałam się już z przypadkiem takiego działania przez ojczyma, a nawet w jednym przypadku przez ojca w stosunku do małej dziewczynki.

Zmierza ona do wywarcia wpływu na dzieci i młodzież poprzez wykorzystanie ich niewiedzy i niedojrzałości psychicznej. Z powodu postawienia ich wobec doświadczeń, z którymi nie mogą sobie poradzić, przerastającymi ich zdolności adaptacyjne oraz dostarczenia wzorców patologicznych zachowań, kontakt z pornografią ma dewastacyjny wpływ na psychikę.

Wobec narzucających się bezwiednie obrazów lub sytuacji obscenicznych dzieci pozostają szczególnie bezbronne. Nie są one w stanie dać sobie rady z emocjonalnym przepracowaniem materiału. Często nie potrafią okazać sprzeciwu, natomiast taki materiał przyciąga ich uwagę na zasadzie nowości. Uruchamia się wtedy odruch ciekawości, który powoduje skupienie uwagi, co przy braku oporów wewnętrznych i słabych mechanizmach kontroli lub nacisku innej osoby czy grupy prowadzi do zainteresowania się tego rodzaju materiałami.

Negatywny wpływ kontaktu dzieci i młodzieży z pornografią może być wzmożony przez fakt, że częściej stają się jej użytkownikami te osoby, które są ofiarami innego rodzaju przemocy wobec nich, jaką stanowi zaniedbanie ze strony dorosłych. Odrzucenie uczuciowe, brak opieki i nadzoru ze strony dorosłych, niezaspokajanie potrzeb dziecka ułatwia kontakt z pornografią, a nuda i brak możliwości zaspokajania potrzeb poznawczych, ciekawości, zainteresowań, twórczego spędzania czasu wolnego, prowadzi do sięgania po materiały pornograficzne - dotyczy to z kolei dorastających dzieci i młodzieży. Kontakt z nimi zapełnia czas dziecka, daje możliwość ucieczki od rzeczywistości, ułatwia fantazje co do bliskości z drugim człowiekiem. W ten sposób jeden doznawany rodzaj krzywdy wywołuje podatność na inny sposób krzywdzenia, a konsekwencje tych krzywd kumulują się, wyrasta patologiczna młodzież, zdolna do wejścia w świat przestępczy i wchodząca zresztą, czego jesteśmy świadkami w ostatnich latach.

Kontakt z pornografią nie pozostaje bez wpływu na psychikę dziecka, słuchanie obscenicznych piosenek, oglądanie zdjęć lub nieprzyzwoitych filmów, czytanie wyuzdanych treści, powoduje w konsekwencji napięcie emocjonalne, wzmożoną czujność. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej lub zahamowania psychoruchowego, czyli apatii, zaburzenia zachowania, na przykład ucieczki, problemy szkolne, sięganie po używki, objawy nerwicowe, na przykład regresywne zaburzenia psychosomatyczne, czyli różnego rodzaju dolegliwości, nie mające uzasadnienia z punktu widzenia medycznego.

Poza tym poprzez kontakt z pornografią następuje erotyzacja psychiki dziecka, przedwczesne rozbudzenie seksualne, a to prowadzi do występowania treści seksualnych w marzeniach sennych, podejmowania zabaw erotycznych, "twórczości" o charakterze seksualnym, na przykład w postaci wulgarnych napisów lub rysunków w różnych miejscach. W wypowiedziach o treściach seksualnych, na przykład w postaci tak zwanych brzydkich dowcipów, śmiech ma na celu rozładowanie napięcia.

Czasem podejmowane są prowokacyjne zachowania seksualne, w tym wobec rówieśników lub młodszych dzieci. Dzieci naśladują zachowania seksualne dorosłych, dostrzeżone w kontakcie z materiałami pornograficznymi. Niektórzy, zwłaszcza dziewczęta, stają się podatni na uwiedzenie, oddają się mniej lub bardziej jawnej prostytucji, a potem w życiu dorosłym wykazują...

(Wicemarszałek Donald Tusk: Czas mija.)

...promiskuityzm i tendencje orgiastyczne, homoseksualne lub biseksualne.

Ponieważ czas mija, Panie Marszałku, jeżeli pan pozwoli na dwie minuty, to bym jeszcze dopowiedziała stanowisko feministek, kobiet wyemancypowanych, w sprawie pornografii.

Jedna z Amerykanek dostrzega w pornografii dużo nienawiści kierowanej do kobiety. W swojej książce pisze w ten sposób: "Pornografia, tak jak gwałt, jest męskim wynalazkiem, obliczonym na odczłowieczanie kobiet, degradowanie ich do poziomu obiektu seksualnego używania. Odruchowa odraza, którą większość kobiet odczuwa, gdy patrzy na pornografię, płynie z faktu, że my i nasze ciała jesteśmy odzierane, wystawiane na pokaz, poniewierane i stajemy się przedmiotem pośmiewiska, aby mężczyźni mogli podtrzymywać i podreperowywać swoje poczucie męskiej wartości, czerpane z traktowania kobiet jako anonimowych rekwizytów, zabawek dla dorosłych, obiektów do używania, poniewierania".

Feministki mogą mieć rację, lecz nie to chciałam tu przedstawić, bo to jest skrajne podejście kobiet wyemancypowanych do tego typu zjawiska. Pokazałam państwu najbardziej dotkliwe działanie pornografii, jej wpływ na psychikę dziecka, jego zachowanie, jego dorastanie i jego wejście w świat przestępczy, a także pornografię jako pewien rodzaj niewolnictwa dla pewnej grupy kobiet. Ja to raczej postrzegam w całości jako szkodliwe dla człowieka, dla rodziny i społeczeństwa. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pani senator Danielak.

Senator Jolanta Danielak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Z pewnym zdziwieniem przyjęłam te treści, które zostały tutaj wypowiedziane, a zwłaszcza informacje wskazujące na bezpośredni związek przestępczości seksualnej z pornografią. Nie mogę się z tym pogodzić. Przez dwadzieścia lat zawodowo zajmowałam się właśnie przestępczością seksualną jako psycholog i jako policjant, mając pełen kontakt z ofiarami przestępstw seksualnych i ze sprawcami przestępstw seksualnych. I stąd mam prawo, na podstawie kilkunastu tysięcy przestępstw, przy których czynnie byłam zaangażowana, bądź w roli biegłego sądowego z zakresu psychologii, bądź policjantki ścigającej sprawcę przestępstwa, mam prawo jednoznacznie stwierdzić, że pornografia nie ma najmniejszego wpływu na kształtowanie się wymiaru ilościowego i jakościowego przestępstw seksualnych.

Jeżeli możemy mówić o negatywnym wpływie pornografii na ludzi młodych, na niedojrzałe osobowości, to niewątpliwie możemy powiedzieć i należy to potwierdzić, że obraz pornograficzny wywołuje przedwczesne zainteresowanie zachowaniami seksualnymi, powoduje pobudzenie seksualne, zwłaszcza u osób niedojrzałych.

Ale my, proszę państwa, zmianami w zakresie kodeksu karnego nie możemy wychowywać społeczeństwa! To nie kodeks karny jest tym podstawowym elementem, który powinien kształtować nasze postawy i zachowania! Kiedy na tej sali wymienialiśmy podczas dyskusji poglądy na temat kształtowania naszych dzieci w obrębie szkoły, przygotowywania ich do życia w rodzinie w ramach zajęć szkolnych, zajęć, które mogłyby przedstawiać elementarną wiedzę na temat seksualności człowieka, nie było wtedy tak wielu chętnych, żeby uznać, że wiedza na temat seksualności jest jedną z podstawowych i niezbędnych do funkcjonowania każdego człowieka. To właśnie brak tej wiedzy powoduje zachowania patologiczne, a nie pornografia.

Kiedy mówimy o pornografii, to nie zapominajmy również o tym, że pornografia nie jest tylko i wyłącznie treścią, która dociera do dzieci i młodzieży. I nie usprawiedliwiajmy się, nie szukajmy mechanizmu, którym ma być kodeks karny. Przecież taki mechanizm może i ma prawo być uruchomiony przez każdego rodzica, pedagoga, przez każdego z nas, osób dorosłych. To my jesteśmy od tego, żeby wychowywać nasze dzieci.

Jeżeli nie stworzymy sprawnej i jednoznacznej definicji pornografii, to tworzenie zapisów wprowadzających sankcje karne w odniesieniu właśnie do pornografii jest paranoiczne. Jak wyobrażacie sobie państwo możliwość ścigania za coś, co nie zostało tak naprawdę zdefiniowane? Jeżeli prawo nie jest sprawne i jeżeli nie daje ono możliwości ścigania za dane przestępstwo, to przestaje być prawem.

Chciałabym, żeby państwo mieli świadomość, że tymi restrykcyjnymi zapisami, które zostały tutaj przedstawione, a które dotyczą wprowadzenia zmian w zakresie kodeksu karnego, nie rozwiążemy problemów, które tak naprawdę są dla nas ważne. Proszę również pamiętać o swoich własnych prawach, prawach osób dorosłych do tego, aby móc korzystać z treści, które mogą być dla państwa również ważne. Wiem, że nie dla wszystkich z państwa senatorów te treści będą ważne. Można o nich mówić, myśleć, ale nie wolno ich obserwować. Takie zakłamane życie powoduje więcej patologii, aniżeli życie otwarte i szczere.

Jeśli chodzi o terapie rodzinne, to wiele poradni rodzinnych funkcjonuje w taki sposób, iż traktuje obraz erotyczny jako formę terapii w tych małżeństwach, w których problemy seksualne często decydują o rozpadzie związku małżeńskiego.

I trochę dziwi mnie fakt, że przedstawiciele Komisji Rodziny i Polityki Społecznej o tych zdarzeniach nie starają się w tym momencie myśleć. A miałam okazję się przekonać - i wiem, że w dalszym ciągu będę się przekonywać - o tym, że sposób oceny, co jest pornografią, a co erotyką, jest bardzo płynny, ponieważ granice między tymi pojęciami są nieostre.

Jestem przekonana, że jeśli chodzi o ocenę materiału, czy jest on pornograficzny, czy tylko erotyczny, to będziemy wielokrotnie się zderzać. Uważam więc, że wprowadzenie zapisu, jaki został przedstawiony, do kodeksu karnego jest pomysłem niezasadnym. Dziękuję bardzo. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Zapisany jest do głosu pan senator Kłeczek, a teraz ad vocem pani senator Czuba.

Proszę bardzo.

Senator Krystyna Czuba:

Tak, ad vocem.

Gratuluję pani niewiedzy, niewrażliwości i tego, co pani chce osiągnąć.

(Głos z sali: Ludzie, nie wstyd wam?)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę o zabieranie głosu wtedy, kiedy marszałek tego głosu udzieli. Udzieliłem głosu pani senator Czubie. Ja rozumiem, że pan senator będzie chciał skomentować, a ma pan taką możliwość, wypowiedź pani senator Czuby, ale we wskazanym momencie. Panie Senatorze, czy chce pan skorzystać...

(Senator Jolanta Danielak: Czy ja mogę?)

Czy pani senator chce zabrać głos?

(Senator Jolanta Danielak: Tak.)

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Jolanta Danielak:

Panie Marszałku, chcę wyrazić zdecydowany sprzeciw przeciwko takim ocenom, jakimi posłużyła się przed chwilą pani senator Czuba.

(Senator Zdzisław Jarmużek: Czy to jest po katolicku?)

Senator Dariusz Kłeczek:

Jeżeli można, to ja ad vocem.

Chodzi o tę ostatnią wypowiedź. Proszę ją wykreślić z protokołu i uznać za wyjątkowo nietaktowną. Wyjątkowo nietaktowną, Panie Senatorze Jarmużek.

(Senator Zdzisław Jarmużek: Kto tu był nietaktowny?)

Chodzi o ostatnią pańską wypowiedź.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Bardzo proszę o zachowanie spokoju. Temat jest drażliwy i nie tylko w naszym kraju, i nie tylko w naszej Izbie budzi emocje. Tylko od naszej kultury zależy, czy będziemy potrafili ten temat rozpatrywać, zachowując dla siebie nawzajem szacunek.

Mam prośbę, ponieważ pan senator Kłeczek jest zapisany do głosu...

(Senator Zbigniew Kulak: Jeszcze chciałbym, Panie Marszałku...)

Ad vocem?

(Senator Zbigniew Kulak: Tak.}

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Zbigniew Kulak:

Uważam za głęboko nietaktowne i nie na miejscu zarzucanie magistrowi psychologii, oficerowi policji, milicji, niewiedzy. To jest skandal.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo... Zaraz, chwilę, każdy kto będzie chciał się w tej sprawie wypowiedzieć, otrzyma głos.

Proszę, Panie Senatorze.

Senator Witold Kowalski:

Ad vocem wypowiedzi pani senator Danielak.

Użyła pani sformułowania o zakłamaniu w rodzinach. Mam nadzieję, że nie miała pani na myśli nikogo stąd, z tej sali. Dziękuję.

(Senator Jolanta Danielak: Można odpowiedzieć? Przepraszam, ale to zabrzmiało jak pytanie.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Regulamin nie przewiduje pytań...

(Głos z sali: Sprostowanie.)

...ale jeśli to będzie tryb sprostowania... Była wyrażona wątpliwość, więc pani senator może sprostować.

Senator Jolanta Danielak:

Oczywiście nie miałam na myśli nikogo konkretnego z tej sali. Po prostu mam możliwość obserwowania tych zjawisk i miałam prawo wyciągnąć takie wnioski, że w naszych domach, w naszych środowiskach, istnieje zbyt dużo zakłamania, zwłaszcza wokół zachowań seksualnych. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Proszę, Panie Senatorze.

Senator Grzegorz Lipowski:

Jeżeli kogoś ten temat nie interesował, na przykład osoby bezdzietne, to opuścił tę salę. Dlatego uważam, że tego typu uwaga, jaką była uwaga pani senator Czuby też jest nie na miejscu.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Obawiam się, że kontynuowanie wypowiedzi w takiej formie jak ostatnia, rzeczywiście spowoduje konieczność wykreślania z protokołu.

Bardzo prosiłbym o zachowanie powagi.

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Dariusz Kłeczek:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Myślałem, że wszystko, co miałem do powiedzenia, zawarłem w sprawozdaniu, jednak zdecydowałem się zabrać głos po wypowiedzi pani senator Danielak.

Na początku swojej wypowiedzi zobowiązuję się, że dostarczę wszystkim senatorom z SLD przynajmniej dwie książki na temat wpływu na rodzinę, społeczeństwo i kulturę pornografii. Książkę Dawida Aleksandra Scotta i książkę "Skutki pornografii" profesora Victora Cline'a. Mam nadzieję, że wszyscy państwo dostaniecie je do skrytek przed następnym posiedzeniem.

Nie dziwię się tej wypowiedzi, ponieważ świadczy to o aktywnym wpływie lobby producentów pornografii i deprawatorów, którzy coraz skuteczniej upowszechniają mity na temat tego, że oglądanie treści pornograficznych nie powoduje negatywnych skutków. Na naszej konferencji pani doktor Kornas-Biela mówiła wręcz o pornopsychologii, która pracuje na rzecz udowodnienia tego, że nie istnieje szkodliwy wpływ pornografii.

Korzystając natomiast z wypowiedzi znakomitych gości ze Stanów Zjednoczonych na konferencji 5 maja bieżącego roku, chciałbym posłużyć się kilkoma danymi. Może troszeczkę przekroczę czas, ale proszę o wyrozumiałość. To będzie troszeczkę i ad vocem, i w formie zabrania głosu.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pan senator zapisał się do głosu i ma regulaminowe dziesięć minut.

Senator Dariusz Kłeczek:

Dziękuję bardzo.

Doktor Showers, prokurator ze Stanów Zjednoczonych, w swojej wypowiedzi i w materiałach, które nam dostarczył - będę się posługiwał tymi danymi - twierdzi, że 87% molestujących dziewczęta i 77% molestujących chłopców, przyznało się do korzystania z pornografii, co najmniej z trzech powodów: aby stymulować samych siebie, zmniejszyć zahamowania dziecka ofiary i jako tak zwane "pomoce naukowe".

W trakcie badań przeprowadzonych przez Departament Policji w Stanach Zjednoczonych stwierdzono, że pornografia występowała w ponad 62% spraw o molestowanie, nawet wtedy, gdy stróże prawa jej nie poszukiwali. A w 88% przypadków molestowania seksualnego pornografia została wykryta we wczesnej fazie śledztwa. Może u nas policja i psychologowie pracujący w policji nie poszukują pewnych przyczyn?

Wielokrotne świadectwa seryjnych morderców i gwałcicieli takich, jak: Gary Arthur Bishop, Ted Bundy, Jeffrey Dahmer, potwierdzały, że badania FBI są prawdziwe. Te badania mówią, że 81% seryjnych morderców uważa pornografię za najbardziej interesującą seksualnie. 86% gwałcicieli przyznaje się do regularnego korzystania z pornografii, a 57% przyznaje się do naśladowania scen pornograficznych w trakcie popełniania przestępstw na tle seksualnym. Podejrzewam, że te materiały przydadzą się zarówno pani senator, jak i wielu innym psychologom.

Poza tym tysiące rodzin znalazło się w kryzysie - to a propos pomocy rodzinie - na skutek stykania się w życiu codziennym z pornografią przepełnioną sadyzmem. Jeśli chodzi o wpływ pornografii, jako terapii rodzin, na sadyzm w rodzinie... To nie jest uwaga tylko do pani senator, proszę państwa, ale do wszystkich, mamy dane ze Stanów Zjednoczonych... Szkoda, że w Polsce nie prowadzi się takich badań, które precyzyjnie określałyby, jaki jest wpływ pornografii na zachowania przestępcze. Jest ona, po przemyśle narkotykowym i hazardzie, trzecim najlepiej zarabiającym przemysłem w grupach przestępców zorganizowanych na terenie Stanów Zjednoczonych. Całkiem możliwe, że podobnie jest u nas.

Jeśli chodzi o dane bezpośrednio związane z wypowiedziami wymienionych przeze mnie seryjnych morderców, to Gary Bishop, skazany w 1988 r. za seksualne wykorzystywanie i zabicie pięciu młodych chłopców, przyznał, że pornografia była czynnikiem decydującym w jego zbrodniach. Czyli nie ma wpływu na to, ale on, kierując się pornografią, zabił.

Ted Bundy, seryjny morderca, przyznał, że pornografia miała decydujący wpływ na jego brutalne zachowania, gwałty i morderstwa kilkudziesięciu kobiet. W Shreveport, w stanie Luizjana, James Vachuska, po porwaniu i zgwałceniu jedenastoletniej dziewczynki, wstrzyknął powietrze pustą strzykawką do jej krwioobiegu, aby ją zabić. Następnie zrzucił z mostu jej nagie ciało. W czasie śledztwa przyznał, że zapożyczył ten pomysł z filmu pornograficznego. W Melbourne w stanie Floryda, mężczyzna porwał i zgwałcił dziewiętnastoletnią kobietę. Podczas gwałtu nazywał się wampirem i jako "wampir gwałciciel" w czasie śledztwa zeznał, że pornografia była główną przyczyną jego dziwnych rytuałów seksualnych.

Można by w nieskończoność cytować w Senacie wypowiedzi znakomitych gości konferencji. Mimo, że wszyscy jej uczestnicy otrzymali te materiały, postaram się również, aby dotarły one do tych państwa senatorów którzy albo tego nie mają, albo nie przeczytali, jeżeli mają. Jeszcze raz dostaniecie państwo te materiały.

Ponieważ czas mojej wypowiedzi się kończy, proponuję również zwrócić uwagę na pracę pani profesor Ostrowskiej, która jednoznacznie podaje, jeśli chodzi o pornografię, że jest ona przyczyną sprawczą lub jedną z przyczyn wywołujących przestępstwa seksualne. Prowadzi do zaburzeń osobowości, szczególnie w sferze uczuć, oraz zaburzeń relacji z drugim człowiekiem i wyobraźni. Pornografia może być związana z innymi czynami antyspołecznymi. Tak oceniają psychoterapeuci.

Badania kliniczne dowodzą, że pornografia prowadzi do efektu uzależnienia, eskalacji, tracenia wrażliwości - co mogliśmy zauważyć w wypowiedziach - i do pojawienia się tendencji do wcielania w życie oglądanych publikacji.

Można by mówić dalej, jak szkodliwe są jej wpływy. Mam nadzieję, że do nieprzekonanych to nie trafia. Uprzejmie proszę o ewentualne zapoznanie się z tą literaturą, którą państwu dostarczę, i przemyślenie, czy pornografia jest na pewno dobrem dla rodziny. Czy jest dobrem dla człowieka, nie tylko młodego, ale również dorosłego? Dziękuję bardzo.

(Senator Zbigniew Kulak: W trybie sprostowania.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku, mimo że jako senator SLD zostałem pośrednio wymieniony przez pana senatora Kłeczka wśród tych, którzy podobno wymagają dokształcenia, oświadczam że: po pierwsze, nie jestem pod aktywnym, jak to pan określił w cudzysłowie, wpływem deprawatorów i producentów pornografii; po drugie, oświadczam, że literaturę, którą czytam, pozwalam sobie dobierać osobiście i nie narzucam się panu z tego typu prośbą. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Jest kolejność zgłoszeń.

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Jerzy Pieniążek:

W związku z tym, że pan senator był łaskaw zaproponować, że wszystkim senatorom SLD dostarczy tego typu materiały, mam pierwsze pytanie: dlaczego zapomniał o zasiadających w tej Izbie paniach?

Po krótkiej konsultacji oświadczam, że w gronie senatorów SLD wszyscy są zamężni... Przepraszam, wszystkie panie są zamężne, wszyscy jesteśmy żonaci i dzieciaci. Dlatego proponuję przedłożyć te materiały tym, którzy wymagają korepetycji. Ja za nie dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Chciałbym bardzo podziękować panu senatorowi Kłeczkowi za to, że doradził mi, abym obejrzał ten dysk. Obejrzałem. I nie tylko nie wzbudzał we mnie negatywnych emocji, nie tylko nie mam chęci pana zamordować, ale wręcz przeciwnie, polubiłem pana za tę inicjatywę. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Dorota Czudowska:

Ad vocem wypowiedzi senatora Pieniążka. Proszę o tolerancję.

(Wicemarszałek Donald Tusk: Nie dosłyszałem. O co?)

Proszę o tolerancję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Dariusz Kłeczek:

Dziękuję panu senatorowi za to, że mnie polubił.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Zawsze do państwa dyspozycji.)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Czy zakończyliśmy w tym momencie cykl ad vocem?

Proszę o głos senatora Stanisława Cieślę.

Senator Stanisław Cieśla:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Kiedy osiem lat temu w parlamencie prowadzona była debata nad zniesieniem cenzury, wyraziłem zadowolenie z tego, że wreszcie można będzie pisać, drukować, wydawać to, co się komu podoba, do czego ktoś jest przekonany. Jednocześnie jednak pozwoliłem sobie przedstawić obawy, czy całkowita wolność słowa i druku nie będzie wpływać destrukcyjnie na procesy wychowawcze młodego pokolenia Polaków. Apelowałem wówczas o rozsądne i odpowiedzialne korzystanie w tym względzie z wolności, która wkrótce miała nastąpić.

Czas potwierdził, że moje ówczesne obawy były zasadne. Od kilku lat jesteśmy świadkami pojawienia się nadmiaru przeróżnych, krajowych i zagranicznych wydawnictw pornograficznych. Nie brak podobnych treści i w telewizji. Zastanawiam się, czy producenci i dystrybutorzy pornografii kierują się chęcią zysku, nadmiernym umiłowaniem pieniądza, czy też mają na celu moralne, i nie tylko, niszczenie narodu. Oderwanie go od tradycji, religii i etyki, a przez to uczynienie go bardziej bezwolnym, podatnym na wszelkiego rodzaju manipulacje.

Danej nam wolności nie możemy wykorzystywać w złym celu, przeciwko samym sobie. Ludzie i narody, które nie umieją w sposób rozumny korzystać z przynależnej im na mocy prawa naturalnego wolności, skazują się na samozniszczenie. Dobrze byłoby, gdyby świadomość społeczna i obywatelska były na takim poziomie, aby prawo nie musiało ingerować w wiele sfer życia. Póki jednak u jednych nie ma tej świadomości, a drugim ciągle brakuje dobrej woli i odpowiedzialności, prawo musi działać w sposób zdecydowany.

Popieram więc projekt senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej, zmierzający do zmiany niektórych przepisów kodeksu karnego, mający na celu zahamowanie fali treści pornograficznych.

Wysoka Izbo! W walce z napierającą z różnych stron pornografią nie można poprzestawać na samych unormowaniach prawnych, które mają przecież ograniczoną możliwość kształtowania rzeczywistości. Jest potrzeba, aby o tych sprawach toczyła się dyskusja w środkach społecznego przekazu, a także, aby na te sprawy zwracali należytą uwagę ci wszyscy, którzy odpowiadają za wychowanie dzieci i młodzieży. Dyskusja ta jednak zapewne nie będzie łatwa, ponieważ część naszego społeczeństwa kształtuje swój system wartości etycznych i estetycznych pod wpływem lektury tygodnika "Nie", zaś inna część gotowa byłaby usunąć z muzeów wszelkie dzieła sztuki przedstawiające w sposób realistyczny ciało ludzkie. Ale między tymi obiema grupami jest większość społeczeństwa, z którą można i należy prowadzić dialog. Dziękuję za uwagę. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Senator Chojnowski.

Senator Jan Chojnowski:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W kilku słowach odniosę się do aspektu prawnego, bo cała sfera psychologii była tutaj poruszana.

Zarówno kodeks karny z 1932 r., jak i z 1969 r. operowały pojęciem pornografii. Pojęcie to było znane i stosowane na gruncie prawa polskiego. Ja jeszcze studiowałem i uczyłem się kodeksu karnego z 1932 r. Później, jak wiemy, wszedł w życie nowy kodeks karny z 1969 r., który obowiązywał do 1 września bieżącego roku. I te kodeksy właśnie - jeszcze raz powtarzam - operowały pojęciem pornografii. To pojęcie jest znane i w orzecznictwie ugruntowane. Jest wiele orzeczeń w tym przedmiocie. Komentarze również operują tym pojęciem, precyzują je itd. Tak więc nie rozumiem takich stwierdzeń, że nie ma w polskim prawie definicji pornografii. Proszę państwa, poza przepisem, poza normą prawną jest jeszcze człowiek, który będzie to stosował. Mam na myśli sąd, a wcześniej oskarżycieli i mam na myśli wykładnię tego pojęcia, która do tej pory była stosowana. To były uwagi w związku z zarzutem, że w polskim prawie nie ma definicji pornografii i właściwie nie wiemy, o co chodzi itd.

Wysoki Senacie! Jeśli chodzi o aspekt moralny, to następstwa szerzenia się tego zjawiska znamy przecież z historii, poczynając od Sodomy i Gomory itd., itd. Przecież społeczeństwa, cywilizacje upadały właśnie, między innymi, wskutek szerzenia się pornografii. Dlatego też nie można do tego zjawiska podchodzić tak oportunistycznie, jak zaczęły to robić niektóre organy, kiedy odmawiały wszczynania postępowania przygotowawczego, bo rzekomo nie wiadomo, co to jest pojęcie pornografii.

Jestem głęboko przekonany, że poprawka wniesiona do kodeksu karnego ma głębokie oparcie i w rzeczywistości, i w prawie, i w moralności. Dziękuję bardzo. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pani senator Płonka - drugi głos, krótszy.

Senator Elżbieta Płonka:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Właściwie mogłabym zrezygnować z zabierania głosu, ponieważ pan senator, który przed chwilą przywrócił prawne odniesienie do aspektu tej naszej nowelizacji, przywrócił jakby wartość sprawy, którą mamy przed sobą. Przecież nie wnosimy nic, co się bierze znikąd ani żadnej nowej wartości. Chodzi nam tutaj o doprecyzowanie prawa i obronę małoletnich. Reprezentujemy grupę o odmiennym spojrzeniu na obyczaje i moralność. I stąd chyba uderzenie w stół wywołuje takie emocje. A przecież prawo jest prawem i chcemy tylko je troszeczkę poprawić w kierunku lepszej obyczajności i moralności. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Senator Jarmużek.

(Senator Witold Kowalski: Zdzisław.)

Przepraszam, senator Zdzisław Jarmużek. Tak, ja czasami zamiennie...

Senator Zdzisław Jarmużek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zdecydowałem się zabrać głos, ponieważ z przebiegu tej dyskusji wynikałoby czy mogłoby wynikać, że jest na tej sali grupa senatorów, i to bardzo duża, która jest za pornografią, nie widzi zła, jakie ona niesie, nie brzydzi się nią, nie widzi pewnych granic seksualności, pokazywania jej w sztuce, w filmie. Tak, jesteśmy przeciwko tej pornografii, którą wszyscy mamy na myśli. Jesteśmy jednak też, przynajmniej ja, przeciwko - wybaczcie mi to słowo - takiemu babraniu się w tym, rozpamiętywaniu, wręcz katatymicznym rozpatrywaniu, co ma znaczenie pejoratywne. I stąd moje uwagi, za które mogę przeprosić, bo wypowiadam je bez pozwolenia marszałka. Ale proszę zrozumieć, że wszystko ma pewne granice i nie można przesadzać ani w jedną, ani w drugą stronę. Wszyscy widzimy zło i wszyscy to zło jednakowo oceniamy i wartościujemy. Nie jest tak, że senatorowie "Solidarności" są czyściutcy, przeciwko złu, niegrzeszący, niepijący, no po prostu żywcem do nieba, my natomiast mamy wszystkie złe cechy. Otóż tak nie jest. Jesteśmy takimi samymi ludźmi jak wy: jedni lepszymi, drudzy gorszymi. Tak samo jest po waszej stronie. Jesteśmy i będziemy przeciwko pornografii. Dziękuję za uwagę. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję, Panie Senatorze, za ten głos, który chyba przywrócił tu właściwe proporcje. Myślę, że dyskusja o pornografii nie musi być ideologiczna.

Mam prośbę, już jako marszałek, do pana senatora Kłeczka. Ponieważ rozumiem, że propozycja wysłania materiałów nie miała charakteru dyskryminującego ani tych, którzy mają je odebrać, ani tych, tak jak koledzy z mojego klubu, którzy nie mieliby ich odebrać, to proponuję jednak wysłać te materiały wszystkim senatorom. Sam z zainteresowaniem się z nimi zapoznam.

Przepraszam, wiem, że jako prowadzący obrady nie powinienem komentować, ale pani senator Płonka zacytowała feministki. Niech mi pani wierzy, Pani Senator, że dla mężczyzn - nie wiem, może dla prawdziwych mężczyzn - pornografia też może być bardzo upokarzająca i to nie jest tak, że tylko kobiety czują obrzydzenie, kiedy z pornografią obcują.

(Senator Witold Kowalski: Jeszcze, Panie Marszałku...)

Aha... W międzyczasie zapisał się do głosu jeszcze jeden senator.

Proszę bardzo, ad vocem. A przygotuje się senator Pieniążek. Tak, dobrze widzę?

Senator Krzysztof Majka:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ja bym chciał wnieść drobne sprostowanie do wypowiedzi mojego szanownego przedmówcy. Nie sądzę, aby Wysoka Izba babrała się w pornografii. Przeciwnie. Uważam, że obowiązkiem Wysokiej Izby i wszystkich senatorów jest debata, jaką właśnie prowadzimy, rozważenie wszystkich za i przeciw, bo przecież stanowimy prawo, które będzie obowiązywać. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Jerzy Pieniążek.

Senator Jerzy Pieniążek:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Pracownicy Obsługi Senatu!

Chciałbym publicznie, oficjalnie złożyć serdeczne podziękowanie pięknej pani senator województwa legnickiego Dorocie Czudowskiej za to, że poparła nasze starania o tolerancję. My również jesteśmy i będziemy tolerancyjni. I nie tylko panią zachęcam do współpracy w tym zakresie. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Prosiłbym, żeby do dyskusji zapisywać się wtedy, kiedy mamy zamiar rozmawiać o projekcie ustawy. To można było spokojnie przekazać w trybie ad vocem.

Wszyscy?

(Głosy z sali: Jeszcze nie.)

Proszę bardzo, pani senator Danielak - drugi głos, do pięciu minut.

Senator Jolanta Danielak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Jeden z moich przedmówców, bardzo słusznie zresztą, zauważył, że problem niewątpliwie istnieje i powinniśmy nad nim wspólnie dyskutować, powinniśmy wspólnie wypracować stanowisko wobec tego problemu, jakim niewątpliwie jest pornografia. Ale czy jest to możliwe, jeżeli rozmawiamy jakby z dwóch różnych światów, jeżeli jeden z panów senatorów przedstawia literaturę wyłącznie z jednej opcji, z którą się zapoznał. Myślę, że słuszne stanowisko możemy wypracowywać tylko i wyłącznie wtedy, kiedy będziemy znali autorów nie tylko uczelni katolickiej, ale kiedy będziemy zapoznawali się z opiniami również innych naukowców - psychologów, pedagogów, a także prawników. Myślę, że będziemy mogli myśleć o wspólnym stanowisku wtedy, kiedy będziecie państwo potrafili słuchać także innych osób.

Istotnie, Pani Senator, nic nie jest nam tak bardzo potrzebne w tej dyskusji, jak tolerancja polegająca nie na tolerowaniu wyłącznie tego, co moje, ale na umiejętności słuchania i czytania innych oraz wykorzystania wiedzy ze wszystkich stron, a nie tylko z tej jednej. Dziękuję. (Oklaski).

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Jak rozumiem, przedstawiciele rządu nie zamierzają zabrać głosu, choćby z tego względu, że ich nie ma. To znaczy są, ale nie ci, którzy mogliby wypowiedzieć się na temat punktu, który w tej chwili rozpatrujemy.

(Głos z sali: Jest "nierząd").

Jeśli dobrze się orientuję, to do mnie nie dotarł wniosek na piśmie o odrzucenie. Mam wrażenie, że do pań z obsługi również nie dotarł.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Chcę zgłosić taki wniosek.)

Panie Senatorze, zna pan moją autentyczną tolerancję, ale wypowiedziałem słowa, które zgodnie z regulaminem, uniemożliwiają złożenie wniosku legislacyjnego.

(Senator Ryszard Jarzembowski: Zawsze może pan je cofnąć.)

Jakby przewidując rozstrzygnięcie - szczerze powiedziawszy - nie widzę merytorycznego powodu, dla którego trzeba by je cofnąć. Tym bardziej że nie zamykamy tej sprawy, ponieważ nie złożono wniosku o odrzucenie projektu.

Przypominam, że zgodnie z art. 63 ust. 3 Regulaminu Senatu pierwsze czytanie kończy się skierowaniem do komisji senackich.

Proponuję, aby Senat skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej i do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.

Jeżeli nie usłyszę innych propozycji, uznam, że Senat przyjął przedstawioną propozycję.

Senator Ryszard Jarzembowski:

Czy można jeszcze do Komisji Obrony Narodowej? Dla wojska ma to bardzo ważne znaczenie.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Zgodnie z Regulaminem Senatu, nawet taką propozycję muszę poddać pod głosowanie. Niestety, nie mam takiej władzy, żeby odrzucić tę propozycję.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Przypominam, że głosujemy nad wnioskiem pana senatora Jarzembowskiego, aby...

(Głosy z sali: Nie ma kworum i nie ma wniosku na piśmie),

Zaraz zobaczymy. Zdaje się, że jest kworum, ponieważ obecnych jest pięćdziesięciu dziewięciu senatorów. Jest również wniosek pana senatora Jarzembowskiego, aby rozpatrywany projekt uchwały skierować także do Komisji Obrony Narodowej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego wniosku, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

(Senator Krystyna Czuba: Jakiego wniosku, Panie Marszałku?)

Jest to wniosek pana senatora Jarzembowskiego, aby ten projekt skierować także do Komisji Obrony Narodowej.

(Głos z sali: To chyba żart. Nie było wniosku regulaminowego.)

Panie Senatorze, ja domyślam się, że to mógł być żart, ale pan senator tego nie powiedział, a zapis regulaminowy jest tu niezwykle precyzyjny i dlatego nie mogę oddalić tego wniosku. Muszę go poddać pod głosowanie.

Pytałem już, kto jest za.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na obecnych 55 senatorów 6 głosowało za, 40 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 105).

Wniosek pana senatora został odrzucony.

(Senator Zbigniew Kulak: Czy można zgłosić jeszcze jeden wniosek?)

W tej sprawie już nie.

(Senator Zbigniew Kulak: W sprawie innej komisji. To był wniosek dotyczący jedynie Komisji Obrony Narodowej.)

Sekundkę. Proszę chwilę poczekać.

Senator Zbigniew Kulak:

Ja proponowałbym wniosek o skierowanie tego projektu do Komisji Kultury i Środków Przekazu, ponieważ zahacza on o sprawy środków masowego przekazu. I to nie jest żart.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Rozumiem.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem wniosku, aby skierować ten projekt także do Komisji Kultury i Środków Przekazu, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 56 obecnych senatorów 26 głosowało za, 26 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 106).

Wniosek nie uzyskał większości głosów.

Wobec tego, zgodnie z moją propozycją projekt uchwały skierujemy do Komisji Ustawodawczej oraz do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej.

Chciałbym jeszcze przypomnieć, że zgodnie z art. 63a ust. 2 Regulaminu Senatu komisje obradują nad projektem wspólnie, a w ich posiedzeniach obowiązany jest uczestniczyć upoważniony przedstawiciel wnioskodawców. Prawo udziału w posiedzeniach tych komisji, zgodnie z art. 53 ust. 2 Regulaminu Senatu mają senatorowie niebędący ich członkami, którzy mogą zabierać głos w dyskusji i składać wnioski, ale nie mają prawa udziału w głosowaniach.

Ogłaszam przerwę do godziny 15.40.

Komunikat.

Senator Sekretarz Witold Kowalski:

Natychmiast po przerwie w sali nr 217 odbędzie się spotkanie Klubu Senatorskiego AWS.

(Głosy z sali: Po przerwie czy po ogłoszeniu przerwy?

Przepraszam, natychmiast po ogłoszeniu przerwy.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Natychmiast po ogłoszeniu przerwy, czyli w tej chwili.

(Przerwa w obradach od godziny 14 minut 39 do godziny 15 minut 45)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Powracamy do punktu czwartego porządku dziennego: stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Przypominam, że podczas przerwy w obradach odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, która ustosunkowała się do wszystkich wniosków przedstawionych w trakcie debaty.

Przypominam, że debata nad rozpatrywaną ustawą została zakończona i obecnie, zgodnie z art. 45 ust. 3 Regulaminu Senatu, mogą zabrać głos jedynie sprawozdawcy i wnioskodawcy.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków uzgodnionych podczas posiedzenia komisji sprawozdawcę Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Leona Kieresa.

Senator Leon Kieres:

Panie Marszałku! Pani Marszałek! Wysoka Izbo!

W druku nr 127Z otrzymaliście państwo wykaz wszystkich poprawek wraz ze stanowiskiem komisji uzyskanym w wyniku głosowania. Nie będę prezentował wszystkich poprawek, które zostały zaakceptowane przez komisję, ponieważ, jak sądzę, wczoraj prezentowałem je wystarczająco szczegółowo i szeroko. Omawiałem zwłaszcza te najistotniejsze.

W przypadku większości poprawek, które prezentowałem, komisja podtrzymała swoje stanowisko i chociaż nadal budziły one kontrowersje, to jednak uzyskały jej akceptację. Zwracam uwagę państwa zwłaszcza na poprawki dotyczące organizacji wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. Dotyczą one problemu rozliczeń finansowych, zaciągania zobowiązań przed 1 stycznia 1999 r. oraz problemu umiejscowienia siedzib funduszu w nowym województwie. W tym ostatnim przypadku chodzi o odpowiedź na pytanie, czy ten fundusz powinien być ulokowany w mieście wojewódzkim, czy też w tym mieście, które było stolicą województwa wnoszącego największy wkład do tworzonego funduszu.

Innym problemem, który niewątpliwie też wzbudzał kontrowersje, było ustalenie, które organizacje, a zwłaszcza osoby, mogą być powoływane przez głównego inspektora nadzoru budowlanego do pełnienia obowiązków w ramach wojewódzkiej inspekcji nadzoru budowlanego.

Kolejny problem, zresztą przedstawiony wczoraj przez wnioskodawców mniejszości, dotyczył zagadnień pracowniczych. Chodziło o udzielenie gwarancji zatrudnienia osobom, które będą podejmowały prace w nowo tworzących się jednostkach organizacyjnych samorządu terytorialnego lub też w urzędach wojewódzkich nowych województw. Zastanawiano się, czy okres zatrudnienia gwarantowany ustawą powinien się kończyć 28 lutego czy też 30 czerwca 1999 r. Chodzi tu o poprawkę czterdziestą piątą.

Kolejne poprawki odnoszą się do ewentualnego rekompensowania jednostkom samorządu terytorialnego nakładów poniesionych na prywatyzowane jednostki organizacyjne, takie jak Telekomunikacja Polska SA czy też przedsiębiorstwa energetyczne. Tego problemu dotyczą poprawki od pięćdziesiątej do pięćdziesiątej czwartej.

I wreszcie jednym ze szczególnie istotnych zagadnień, chociaż nie wynika to może z wagi problemu, ale z różnego podchodzenia do niego, jest zagadnienie organizacji wojewódzkich rad zatrudnienia i ustalenia ich kompetencji. Chodzi tu o kompetencje marszałka sejmiku województwa do powoływania w skład wojewódzkiej rady zatrudnienia dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy. To jest poprawka siedemdziesiąta trzecia.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu komisji przedkładam wnioski zawarte w druku nr 127 wraz ze stanowiskiem komisji, i proszę, żeby Wysoka Izba łaskawie zechciała je zaakceptować. Jednocześnie wnoszę o przyjęcie ustawy z tymi poprawkami. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji sprawozdawcę mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Janusza Okrzesika.

(Senator Janusz Okrzesik: Panie Marszałku, czy mogę mówić z miejsca?)

Proszę uprzejmie.

Senator Janusz Okrzesik:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Chcę wyjaśnić, że jestem uprawniony do przedstawienia tylko jednego wniosku mniejszości. Dotyczy on wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska. Zmierza do tego, aby nowym układzie administracyjnym dotychczasowe wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska przekształcić w delegatury tych inspektoratów. Chodzi o to, aby nie stracić, nie zmarnować sieci inspekcji ochrony środowiska, zwłaszcza wyposażenia laboratoriów, które istnieją w tej chwili. Chodzi o to, by ich dorobek nie został zmarnowany po 1 stycznia 1999 r. Wniosek ten nie zyskał aprobaty komisji, ale trzeba wziąć pod uwagę fakt, że zadecydował o tym zaledwie jeden głos, gdyż stosunek głosów wynosił sześć do siedmiu. Stąd mam nadzieję, że podczas głosowania plenarnego ta sprawa będzie rozpatrzona pozytywnie.

Chciałbym też podziękować Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej za poparcie wszystkich pozostałych wniosków zgłoszonych przez Komisję Ochrony Środowiska.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji sprawozdawcę mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Jerzego Chróścikowskiego.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie! Chcę zwrócić uwagę na fakt, że moja poprawka oznaczona jest jako dwudziesta piąta. Jeżeli przyjmą państwo poprawkę dwudziestą pierwszą, to automatycznie wykluczy to głosowanie nad poprawką dwudziestą piątą. Dlatego proponuję, żeby odrzucić, jeżeli państwo uznają to za stosowne, poprawkę dwudziestą pierwszą, bo to umożliwi ewentualne przyjęcie poprawki dwudziestej piątej.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji sprawozdawcę mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, pana senatora Jerzego Mokrzyckiego.

Senator Jerzy Mokrzycki:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Szanowne Panie i Panowie Senatorowie!

W dalszym ciągu podtrzymujemy poprawkę dwudziestą ósmą, dotyczącą art. 33 ust. 2, a zmierzającą do przyznania policjantom przenoszonym na inne stanowiska służbowe w związku z reformą administracji publicznej prawa do zachowania dotychczasowego wynagrodzenia. To jest jeden wniosek mniejszości.

Bardzo ważny jest dla nas wniosek dotyczący art. 58 ust. 1a. Proponujemy, żeby ze względu na wprowadzaną reformę, rewolucyjną reformę kraju, zmieniającą praktycznie ustrój państwa, kobietom, które ukończyły pięćdziesiąty piąty rok życia i mają dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, a także mężczyznom, którzy skończyli sześćdziesiąt lat lub mają trzydziestoletni okres zatrudnienia, umożliwić przejście na wcześniejsze emerytury.

Propozycja ta jest zasadna ze względu na to, że wokół pracowników administracji dzieją się dziwne rzeczy. Otóż na poprzednim posiedzeniu komisja przyjęła wniosek, o którym mówię. Wtedy był on wnioskiem większości komisji. Jednak po tym posiedzeniu okazało się, że komisja odrzuciła ten wniosek i przyjęła inny, zmierzający do przedłużenia okresu wynagrodzenia do sześciu miesięcy. Chcę przypomnieć, że problem, o którym teraz mówię, dotyczy stu czterdziestu tysięcy ludzi. Od trzydziestu pięciu do czterdziestu tysięcy osób spośród tej grupy straci pracę i temu przedstawiciel rządu nie zaprzecza. Nie mogę zgodzić się z jego argumentacją, że proponowane rozwiązanie byłoby jakimś precedensem. Tego rodzaju rozwiązania chroniące restrukturyzowane przedsiębiorstwa były już stosowane w 1990 r. i jeszcze wcześniej. Skoro myślimy o zmianie ustroju państwa, to musimy zastosować specjalny przepis. Szanowni Państwo Senatorowie, powstaje pytanie, co mają zrobić zwalniane kobiety, mające od pięćdziesięciu pięciu do pięćdziesięciu ośmiu lat. Co, mają może uczyć się nowego zawodu? Przecież często bywa tak, że te panie całe swoje dorosłe życie przepracowały w administracji rządowej. Stąd gorąco proszę o przyjęcie tej poprawki. Jest to poprawka czterdziesta szósta.

Popieram również poprawkę czterdziestą siódmą, która zmierza do wykreślenia zdania odwołującego się do art. 41¹ kodeksu pracy. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Proszę o zabranie głosu i przedstawienie wniosków mniejszości sprawozdawcę mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, panią senator Urniaż-Grabowską, i przedstawienie wniosku mniejszości połączonych komisji.

Nie widzę pani senator, w związku z tym nie będziemy w stanie wysłuchać jej sprawozdania.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Jacka Sauka, i przedstawienie wniosków mniejszości połączonych komisji.

Senator Jacek Sauk:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Panie i Panowie Senatorowie! Poprawka czterdziesta druga dotyczy szkół artystycznych. Celem tej poprawki jest przekazanie szkół artystycznych samorządom powiatowym i wojewódzkim. Poprawka różni się od poprawek czterdziestej i czterdziestej pierwszej tym, iż nie podchodzi do tego przekazania w sposób rygorystyczny. Znaczy to, iż niekoniecznie z dniem 1 stycznia 1999 r. wszystkie szkoły artystyczne obligatoryjnie przechodzą do tychże samorządów. Filozofia tej poprawki opiera się na tym, iż z dniem 1 stycznia 1999 r. zakładanie szkół artystycznych przechodzi do obowiązków zadań samorządu województwa lub powiatu. Czyli jeżeli chodzi o zakładanie szkół, to nie ma tutaj żadnych ograniczeń. Jeżeli chodzi natomiast o szkoły już istniejące, to mogą one przechodzić do samorządu w drodze porozumienia między jednostką samorządu terytorialnego a właściwym ministrem do spraw kultury w jakimkolwiek terminie, byle nie później niż w 2001 r. Nie ma podstaw do obaw, że szkoły, które już są przy samorządach gminnych, muszą powrócić do ministra kultury. W ust. 3 w art. 49, którego dotyczy ta poprawka, czytamy: "Szkoły, o których mowa w ust. 2, do czasu ich przejęcia prowadzone będą przez podmioty prowadzące je w dniu wejścia w życie ustawy." Czyli szkoły pozostają przy samorządach. Chodzi o to, aby zarówno samorządy, jak i szkoły artystyczne, które są szkołami bardzo specyficznymi, mogły spokojnie podejmować decyzje o współpracy, o przejściu do samorządu.

Bardzo proszę o poparcie tej poprawki. Dziękuję uprzejmie.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Otrzymałem informację, że nie był to wniosek połączonych komisji. Czy dobrze zrozumiałem, Panie Senatorze? Przepraszam.

Czy pani senator zechce zabrać głos, skoro wróciła pani na salę?

(Senator Teresa Urniaż-Grabowska: Rezygnuję.)

Pani senator wycofuje poprawkę czy rezygnuje z zabrania głosu w tej sprawie?

(Senator Teresa Urniaż-Grabowska: Z zabrania głosu.)

Czy senatorowie wnioskodawcy lub pozostali senatorowie sprawozdawcy chcą jeszcze zabrać głos? Przypomnę, że wnioski w trakcie debaty zgłosili senatorowie: Leon Kieres, Tadeusz Kopacz, Genowefa Ferenc, Stefan Konarski, Zbyszko Piwoński, Janusz Okrzesik, Jolanta Danielak, Mieczysław Janowski, Józef Frączek, Jerzy Chróścikowski, Wojciech Kruk, Jan Chojnowski, Marek Waszkowiak, Jerzy Cieślak, Jerzy Pieniążek, Elżbieta Płonka, Anna Bogucka-Skowrońska, Tomasz Michałowski, Jacek Sauk, Tadeusz Rzemykowski, Marcin Tyrna, Jerzy Mokrzycki. Ponadto sprawozdawcą mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej był senator Zbyszko Piwoński.

Proszę bardzo, Panie Marszałku.

Senator Tadeusz Rzemykowski:

Proszę państwa, proszę mi wybaczyć, że zabieram państwu czas, ale chyba jestem jedynym wnioskodawcą, który nie miał okazji do zaprezentowania swojego wniosku. Stało się tak, ponieważ wczoraj prowadziłem obrady i byłoby to nieeleganckie.

Sprawa dotyczy poprawki czterdziestej trzeciej, umieszczonej na stronie dziewiątej druku nr 127Z. W ustawie z 30 września w art. 56 ust. 1 zapisano, że pracownicy biur wszystkich obecnych czterdziestu dziewięciu wojewódzkich sejmików samorządowych stają się z dniem 1 stycznia przyszłego roku pracownikami odpowiednich szesnastu urzędów marszałkowskich. Jednak z uwagi na dużą liczbę tych pracowników, a przede wszystkim na ich przestrzenne ulokowanie z dala od miejscowości, w której będą tworzone urzędy marszałkowskie, na przykład Piły, Leszna, Kalisza, Konina wobec Poznania, większość z nich nie będzie pracowała docelowo w urzędach marszałkowskich. Po przyjęciu poprawki czterdziestej piątej przez sześć miesięcy będą oni na utrzymaniu marszałka i będą czekać na ofertę pracy. A z drugiej strony są to pracownicy wysoko wykwalifikowani w zakresie samorządności lokalnej.

Moja poprawka polega na dopisaniu do art. 56 ust. 1a, żeby w miejscowościach, gdzie likwiduje się urząd wojewódzki, w Pile, w Lesznie itd., pracownicy ci nie przechodzili do urzędów marszałkowskich, lecz do lokalnie tworzonych starostw. Tam się przydadzą, tam od 1 stycznia będą autentycznie pracować. Oszczędzamy przecież pieniądze. I jeszcze raz mówię: nikt z Piły, Leszna czy Kalisza nie będzie pracował w urzędzie marszałkowskim w Poznaniu. Podobnie jest w innych województwach, przynajmniej w większości z nich. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z państwa senatorów uprawnionych do zabrania głosu chciałby jeszcze zabrać głos?

Pan senator Leon Kieres.

Senator Leon Kieres:

Problematyka, którą przedstawił pan marszałek Rzemykowski, była omawiana na posiedzeniu komisji. Rozważaliśmy ten problem, ponieważ rzeczywiście jest interesujący. Wskazywano jednak na argumenty przemawiające przeciwko akceptacji tej poprawki. Mianowicie, tak z ustawy, jak i ze zgłoszonych i zaakceptowanych przez komisję poprawek, wynika, że będzie istniała, chyba szeroko wykorzystywana, możliwość lokalizacji urzędów administracji zespolonej w tak zwanym urzędzie marszałkowskim, a inspekcji, służb czy straży poza siedzibą urzędu marszałkowskiego. Wtedy pracownicy będą mogli być zatrudnieni w tych instytucjach już jako pracownicy urzędu marszałkowskiego.

Poznaję po pana minie, że pan marszałek nie zgadza się z tą argumentacją. Ale ja ją tylko przedstawiam.

Zgadzam się, niewątpliwie nie ma tutaj dobrego rozwiązania, które chroniłoby osoby wykwalifikowane i mające doświadczenie, zwłaszcza w pracy samorządowej. Jednak mówię wyraźnie, że nie zlekceważyliśmy tej poprawki i podjęliśmy dyskusję na temat jej wartości.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do głosowania w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Przypominam, że w trakcie debaty komisja oraz senatorowie wnioskodawcy przedstawili wnioski o wprowadzenie poprawek do ustawy.

Informuję, że zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu za chwilę zostaną przeprowadzone kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, według kolejności przepisów ustawy.

Przystępujemy do głosowania nad przedstawionymi poprawkami.

Poprawka pierwsza, zgłoszona przez senatora Kieresa i poparta przez komisję, usuwa wątpliwości co do zakresu pojęć "wojewoda", "urząd wojewódzki", "województwo".

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 78 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 107).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka druga to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Precyzuje ona termin, do którego odnoszą się określenia "dotychczasowy komendant", "dotychczasowa komenda" w odniesieniu do policji i straży pożarnej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 79 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 108).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka trzecia. Przegłosujemy ją łącznie z poprawką trzydziestą drugą i trzydziestą szóstą. Przyjęcie tych poprawek wyklucza głosowanie nad poprawką trzydziestą piątą. Są to poprawki senatora Waszkowiaka poparte przez komisję.

Poprawki te umożliwiają umieszczenie siedzib funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w tych miastach, w których dotychczasowe fundusze osiągały największe wpływy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 27 głosowało za, 45 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 109).

Poprawki nie uzyskały wymaganej większości i nie zostały przyjęte przez Senat.

Poprawka czwarta to poprawka senatora Kopacza poparta przez komisję. Poprawka ta precyzuje pojęcie starosty.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 78 głosowało za, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 110).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka piąta to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Jest to poprawka legislacyjna.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 78 głosowało za, nikt nie był przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 111).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka szósta to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Usuwa ona przepis przekazujący wicewojewodom kompetencje tych wojewodów, którym powierzono obowiązki delegata rządu do spraw reformy ustrojowej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 60 głosowało za, 17 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 112).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka siódma to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Celem tej poprawki jest ustalenie zasad, którymi powinni kierować się wojewodowie, tworząc delegatury swoich urzędów.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 77 głosowało za, nikt nie był przeciw, 4 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 113).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka ósma jest poprawką pani senator Ferenc. Poprawka ta zmierza do innego sprecyzowania kompetencji delegatów rządu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 19 głosowało za, 60 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 114).

Poprawka nie została przyjęta.

Poprawka dziewiąta jest wnioskiem mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz senatora Konarskiego. Poprawka dziewiąta ma zapewnić związkom zawodowym udział w zespole do spraw wdrożenia reformy administracji publicznej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 25 głosowało za, 51 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 115).

Poprawka nie została przyjęta.

Poprawka dziesiąta jest poprawką senatora Zbyszka Piwońskiego, popartą przez komisję. Poprawka ma umożliwić przedstawicielom sejmików województwa udział w zespole do spraw wdrożenia reformy administracji publicznej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 80 głosowało za, 1 - przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 116).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka jedenasta jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, popartą przez komisję. Poprawka ta wypełnia ustawową lukę.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 74 głosowało za, nikt nie był przeciw, 5 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 117).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Poprawka dwunasta jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, popartą przez komisję. Zmierza ona do usunięcia sprzeczności między ust. 1 i ust. 2 w art. 12.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 79 głosowało za, 1 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 118).

Poprawka uzyskała akceptację Wysokiej Izby.

Głosujemy nad poprawką trzynastą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Ma ona charakter stylistyczny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 80 głosowało za, nikt nie był przeciw, 1 się wstrzymał od głosu. (Głosowanie nr 119).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka czternasta jest poprawką pani senator Ferenc. Zmierza ona do wskazania, że komendy straży rybackiej wchodzą w skład zespolonej rządowej administracji wojewódzkiej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 22 głosowało za, 58 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 120).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka piętnasta jest poprawką senatorów Okrzesika i Konarskiego, została ona poparta przez mniejszość komisji. Poprawka ta ma na celu stabilizację struktur organizacyjnych inspektoratów ochrony środowiska poprzez ustawowe utworzenie delegatur.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę podnieść rękę i nacisnąć guzik.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 22 głosowało za, 47 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 121).

Poprawka nie uzyskała akceptacji Izby.

Poprawka szesnasta. Jest to poprawka pani senator Danielak. Poprawka umożliwia ministrowi spraw wewnętrznych decydowanie o lokalizacji jednostek zamiejscowych administracji wojewódzkiej z własnej inicjatywy, bez wniosku delegata rządu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 25 głosowało za, 54 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 122).

Poprawka nie została przyjęta.

Poprawka siedemnasta jest poprawką senatora Okrzesika i została poparta przez komisję. Poprawka zobowiązuje ministra spraw wewnętrznych do uwzględnienia opinii centralnych organów przy ustalaniu siedzib służb i inspekcji wojewódzkich.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 73 głosowało za, 4 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 123).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka osiemnasta jest poprawką komisji samorządu. Jest poparta przez komisję. Poprawka przyspiesza termin, do którego centralne organy administracji rządowej mają dostosować nadzorowane przez siebie administracje specjalne do założeń reformy.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 79 głosowało za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 1 senator nie głosował. (Głosowanie nr 124).

Poprawka została przyjęta.

Poprawka dziewiętnasta jest poprawką komisji samorządu. Ma charakter porządkujący.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Przepraszam, czy są jakieś uwagi?

Kto jest za, proszę nacisnąć przycisk "za" i podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 25 głosowało za, 52 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 125).

Poprawka nie została przyjęta.

Poprawka dwudziesta jest poprawką senatora Janowskiego, jest poparta przez komisję i ma charakter porządkujący.

Proszę o naciśnięcie guzika obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 77 głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 126).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawkę dwudziestą pierwszą przegłosujemy łącznie z poprawką dwudziestą czwartą. Przyjęcie obu tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką dwudziestą piątą. Są to poprawki komisji samorządu, poparte przez komisję. Poprawki przekazują powiatom rejonowe jednostki wojewódzkich ośrodków dokumentacji geodezyjnej oraz rejonowe jednostki wojewódzkich biur geodezji i terenów rolnych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 51 głosowało za, 23 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 127).

Poprawki - bo chodzi o dwie, dwudziestą pierwszą i dwudziestą czwartą - zostały przyjęte, w związku z tym nie będziemy głosowali nad poprawką dwudziestą piątą.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką dwudziestą drugą. Jest to poprawka komisji samorządu, poparta przez komisję, i ma charakter porządkujący.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 73 głosowało za, 3 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 128).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Głosujemy nad poprawką dwudziestą trzecią. Należy ją przegłosować łącznie z poprawką dwudziestą szóstą. Jest to wniosek mniejszości komisji samorządu, poparty przez komisję. Poprawki zmierzają do przekazania ośrodków doradztwa rolniczego samorządowi województwa.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa, pań i panów senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 63 głosowało za, 12 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 129).

Poprawki zostały przyjęte.

Nad poprawką dwudziestą czwartą już głosowaliśmy.

Przyjęcie poprawek: dwudziestej pierwszej i dwudziestej czwartej wykluczyło głosowanie nad poprawką dwudziestą piątą.

Poprawka dwudziesta szósta i poprawka dwudziesta trzecia zostały już przegłosowane łącznie.

Będziemy głosowali nad poprawką dwudziestą siódmą. Jest to poprawka komisji samorządu i ma na celu przekazanie samorządom województw wybranych elementów wojewódzkich ośrodków informatyki.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 7 głosowało za, 69 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 130).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka dwudziesta ósma jest wnioskiem mniejszości komisji samorządu, popartym przez mniejszość komisji. Zmierza ona do ustabilizowania warunków służby policjantów zatrudnionych w reorganizowanych jednostkach.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 26 głosowało za, 52 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 131).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka dwudziesta dziewiąta. Jej przyjęcie będzie wykluczać głosowanie nad poprawką trzydziestą. Jest to poprawka senatorów Chojnowskiego i Kruka, poparta przez komisję. Poprawka ta rozszerza krąg osób, którym można powierzyć pełnienie obowiązków wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 26 głosowało za, 47 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 132).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Będziemy głosowali nad poprawką trzydziestą. Jest to poprawka senatora Janowskiego. Rozszerza ona krąg osób, którym można powierzyć pełnienie obowiązków wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 69 głosowało za, 5 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 133).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Poprawka trzydziesta pierwsza to poprawka senatorów Chojnowskiego i Kruka, poparta przez komisję. Rozszerza ona krąg osób, którym można powierzyć pełnienie obowiązków powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81obecnych senatorów 74 głosowało za, 4 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 134).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Nad poprawką trzydziestą drugą już głosowaliśmy.

Poprawka trzydziesta trzecia to poprawka senatorów Cieślaka i Okrzesika. Została ona poparta przez komisję. Poprawka ta wydłuża okres, w którym dotychczasowe wojewódzkie fundusze mogą zaciągać zobowiązania, co ma pozwolić na wykonanie wcześniej podjętych decyzji.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników.

Na 81 obecnych senatorów 25 głosowało za, 48 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 135).

Poprawka nie została przyjęta.

Poprawka trzydziesta czwarta to poprawka senatora Pieniążka. Zmierza ona do zwiększenia wpływów funduszy powiatowych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81 obecnych senatorów 28 głosowało za, 51 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 136).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoki Senat.

Senator Leon Kieres:

Chyba zaszło jakieś nieporozumienie, bo uzasadniając poprawkę trzydziestą trzecią, powiedział pan, że istotą jej jest zwiększenie wpływów przyszłych funduszy.

Poprawka trzydziesta trzecia, tak?

(Głosy z sali: Czwarta!)

Aha, to wycofuję się. Przepraszam.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Poprawka trzydziesta piąta jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Zmienia ona sytuację prawną prezesów i wiceprezesów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 55 głosowało za, 20 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 137).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawkę trzydziestą szóstą już przegłosowaliśmy łącznie z poprawką trzecią i trzydziestą drugą.

Nad poprawką trzydziestą siódmą nie będziemy głosowali, ponieważ przyjęliśmy poprawkę trzydziestą piątą.

Głosujemy nad poprawką trzydziestą ósmą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparta przez komisję. Poprawka trzydziesta ósma określa termin, w którym prezes Rady Ministrów jest obowiązany ustalić wykaz zakładów opieki zdrowotnej przekazywanych samorządom.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 81obecnych senatorów 80 głosowało za, 1 był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 138).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Poprawka trzydziesta dziewiąta to poprawka pani senator Płonki, poparta przez mniejszość komisji. Stwarza ona możliwość przekształceń organizacyjnych wewnątrz zakładów opieki zdrowotnej przed ich przekazaniem samorządom.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 14 głosowało za, 61 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 139).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawkę czterdziestą przegłosujemy łącznie z poprawką czterdziestą pierwszą. Przyjęcie tych poprawek wykluczy głosowanie nad poprawką czterdziestą drugą. Poprawki czterdziesta i czterdziesta pierwsza są poprawkami Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i obie są poparte przez komisję. W rezultacie przyjęcia tych poprawek powiaty przejmą wcześniej niż przewidziano w ustawie prowadzenie szkół artystycznych, to jest od dnia 1 stycznia 1998 r.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 82 obecnych senatorów 61 głosowało za, 16 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 140).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Wykluczyło to głosowanie nad poprawką czterdziestą drugą.

Głosujemy nad poprawką czterdziestą trzecią. Jest to poprawka pana marszałka Rzemykowskiego. Przewiduje ona przejęcie pracowników biur sejmików samorządowych przez starostwa w miastach, które nie będą siedzibą województw.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 80 obecnych senatorów 19 głosowało za, 55 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 141).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka czterdziesta czwarta to wniosek mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, poparty przez mniejszość komisji. Poprawka zapewnia związkom zawodowym udział w rozdysponowaniu pracowników reorganizowanych urzędów.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 22 głosowało za, 47 - przeciw, 10 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 142).

Poprawka nie uzyskała akceptacji Wysokiej Izby.

Poprawka czterdziesta piąta jest wnioskiem mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, senatora Tyrny i senatora Konarskiego. Jest to poprawka poparta przez komisję.

Nad poprawkami czterdziestą piątą i czterdziestą ósmą będziemy głosować łącznie. Poprawki wydłużają terminy podejmowania decyzji w sprawach zatrudnienia osób wcześniej pracujących w reorganizowanych urzędach.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników.

Na 79 obecnych senatorów 71 głosowało za, 6 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 143).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Poprawka czterdziesta szósta jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i została poparta przez mniejszość komisji. Ma ona na celu stworzenie możliwości przechodzenia na wcześniejszą emeryturę dla osób zatrudnionych w przekształcanych urzędach.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 25 głosowało za, 53 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 144).

Poprawka nie została przyjęta przez Izbę.

Poprawka czterdziesta siódma jest wnioskiem mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz senatora Konarskiego, popartym przez mniejszość komisji. Poprawka zmierza do zachowania kodeksowych gwarancji trwałości stosunków pracy, usuwając odwołanie do przepisu szczególnego.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 22 głosowało za, 50 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 145).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Nad poprawką czterdziestą ósmą już głosowaliśmy.

Głosujemy teraz nad poprawką czterdziestą dziewiątą, która jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Jest ona poparta przez komisję i ma charakter legislacyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 75 głosowało za, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu, 2 nie głosowało. (Głosowanie nr 146).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Przystępujemy do głosowania nad poprawką pięćdziesiątą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Zmierza ona do udziału gmin w prywatyzacji przedsiębiorstw energetycznych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 78 obecnych senatorów 21 głosowało za, 50 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 147).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka pięćdziesiąta pierwsza, autorstwa senatora Kopacza, ma na celu przejęcie przedsiębiorstw Państwowej Komunikacji Samochodowej przez samorządy wojewódzkie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 24 głosowało za, 51 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 148).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Przyjęcie poprawki pięćdziesiątej drugiej wykluczy głosowanie nad poprawką pięćdziesiątą czwartą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Poprawka zmierza do udziału gmin w prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 senatorów 25 głosowało za, 46 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 149).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka pięćdziesiąta trzecia jest poprawką senatora Kopacza i została poparta przez komisję. Zmierza ona do udziału gmin w prywatyzacji przedsiębiorstw energetycznych.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 31 głosowało za, 41 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 150).

Poprawka nie została przyjęta przez Wysoki Senat.

Głosujemy nad poprawką pięćdziesiątą czwartą. Jest to poprawka senatora Kopacza i została ona poparta przez komisję. Zmierza do udziału gmin w prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 30 głosowało za, 40 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 151).

Wysoki Senat nie przyjął tej poprawki.

Będziemy teraz głosowali nad poprawką pięćdziesiątą piątą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej i została ona poparta przez komisję. Zobowiązuje Agencję Mienia Wojskowego do przekazywania nieruchomości na cele reformy administracji publicznej. Tekst pierwotny agencję jedynie do tego upoważniał, a ta poprawka zobowiązuje.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 59 głosowało za, 13 - przeciw, 7 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 152).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka pięćdziesiąta szósta jest autorstwa senatora Janowskiego. Została ona poparta przez komisję i zmierza do usunięcia ograniczeń w zakresie uzyskiwania odszkodowania za przejęcie nieruchomości pod drogami publicznymi.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 74 głosowało za, 1 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 153).

Poprawka została przyjęta przez Wysoką Izbę.

Poprawka pięćdziesiąta siódma, autorstwa senatora Kieresa, została poparta przez komisję. Usuwa ona błędne określenie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosowania?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 79 obecnych senatorów 79 było za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu. (Głosowanie nr 154).

Poprawka została przyjęta przez Senat.

Poprawka pięćdziesiąta ósma, autorstwa senatora Waszkowiaka, została poparta przez komisję. Koryguje ona błędne określenie.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 75 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 155).

Poprawka została przyjęta przez Wysoki Senat.

Poprawka pięćdziesiąta dziewiąta.

Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przez komisję poparta. Ma na celu przejęcie przez skarb państwa zobowiązań także zakładów budżetowych przekazywanych samorządom.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 78 obecnych senatorów 77 było za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 156).

Senat przyjął tę poprawkę.

Poprawka sześćdziesiąta, autorstwa senatora Janowskiego, poparta przez komisję. Jej przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawką sześćdziesiątą pierwszą. Poprawka usuwa błąd prawny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosowania?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 75 głosowało za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał - dwoje senatorów nie głosowało. (Głosowanie nr 157).

Senat przyjął tę poprawkę.

Wykluczyliśmy w ten sposób głosowanie nad poprawką sześćdziesiątą pierwszą.

Przechodzimy do poprawki sześćdziesiątej drugiej.

Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przez komisję poparta. Upoważnia ona marszałka województwa do dysponowania środkami sejmików wojewódzkich.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 73 głosowało za przyjęciem poprawki, 1 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 158).

Poprawka ta została przez Senat przyjęta.

Poprawka sześćdziesiąta trzecia głosowana łącznie z poprawką sześćdziesiątą czwartą jest autorstwa senatora Kopacza. Nakłada na budżet państwa obowiązek bezpośredniego sfinansowania wydatków oświatowych w styczniu 1999 r.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 20 było za przyjęciem poprawki, 49 - przeciw, 8 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 159).

Senat odrzucił tę poprawkę.

Nad poprawkami: sześćdziesiątą trzecią i sześćdziesiątą czwartą już głosowaliśmy - łącznie.

Poprawka sześćdziesiąta piąta jest poprawką Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Nakłada na ministra finansów obowiązek przygotowania projektów budżetów na 1999 r. dla miast na prawach powiatów.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.

Na 76 obecnych senatorów 9 głosowało za przyjęciem poprawki, 65 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 160).

Senat tę poprawkę odrzucił.

Poprawka sześćdziesiąta szósta.

Jej przyjęcie wykluczy głosowanie nad poprawką sześćdziesiątą siódmą.

Poprawka jest autorstwa senatorów Kieresa i Janowskiego. Została poparta przez komisję, ma charakter redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 76 obecnych senatorów 71 głosowało za przyjęciem poprawki, 2 - przeciw, 2 wstrzymało się od głosowania, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 161).

Ta poprawka została przez Senat przyjęta.

Teraz będziemy głosowali łącznie nad poprawkami: sześćdziesiątą ósmą i sześćdziesiątą dziewiątą. Są to poprawki pana senatora Janowskiego, poparte przez komisję. Kształtują one na nowo harmonogram przygotowywania projektów budżetów miast na prawach powiatu.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 76 obecnych senatorów 67 było za przyjęciem poprawki, 3 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 162).

Poprawki zostały przyjęte przez Wysoki Senat.

Przechodzimy do głosowania nad poprawką siedemdziesiątą. Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przez komisję poparta. Rozciąga ona zasadę kontynuacji porozumień kompetencyjnych także na umowy zawarte po zakończeniu kadencji gmin.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosowania?

Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 66 było za przyjęciem poprawki, 7 - przeciw, 3 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 163).

Poprawka siedemdziesiąta została przyjęta.

Głosujemy nad poprawką siedemdziesiątą pierwszą.

Jest to poprawka pana senatora Kopacza. Ma ona na celu wyposażenie powiatów w jednostki niezbędne do realizacji ich zadań w zakresie pomocy społecznej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał od głosowania?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 21 było za przyjęciem poprawki, 52 - przeciw, 4 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 164).

Poprawka nie została przyjęta przez Senat.

Poprawka siedemdziesiąta druga, autorstwa senatora Janowskiego, poparta przez komisję, zmienia datę, na którą ustala się stopę bezrobocia dla celów obliczania zasiłku.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o wyniki głosowania.

Na 76 obecnych senatorów 61 było za przyjęciem poprawki, 10 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 165).

Senat poprawkę przyjął.

Poprawka siedemdziesiąta trzecia.

Jest to poprawka pana senatora Kopacza, poparta przez komisję. Poszerza ona epizodycznie składy rad zatrudnienia.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 71 było za przyjęciem poprawki, 4 - przeciw, 1 wstrzymał się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 166).

Poprawka siedemdziesiąta trzecia została przez Senat przyjęta.

Poprawka siedemdziesiąta czwarta to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przez komisję poparta. Ma ona charakter uściślający.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 75 głosowało za przyjęciem poprawki, nikt nie głosował przeciw, 1 senator się wstrzymał od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 167).

Ta poprawka została przez Senat przyjęta.

Poprawka siedemdziesiąta piąta, autorstwa senatora Kieresa, poparta przez komisję, usuwa lukę prawną.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 76 było za, nikt nie był przeciw, 1 się wstrzymał. (Głosowanie nr 168).

Senat przyjął tę poprawkę.

Poprawka siedemdziesiąta szósta, autorstwa pani senator Ferenc, poparta przez komisję, usuwa błąd redakcyjny.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów, jest za przyjęciem poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 76 było za, 1 - przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu. (Głosowanie nr 169).

Poprawka ta została przez Senat przyjęta.

Poprawka siedemdziesiąta siódma, autorstwa senatora Janowskiego, a poparta przez komisję, usuwa błąd w zakresie klasyfikacji dróg.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 69 było za przyjęciem poprawki, 3 - przeciw, 5 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 170).

Poprawka została przez Wysoki Senat przyjęta.

Poprawka siedemdziesiąta ósma, autorstwa senatora Janowskiego, poparta przez komisję, ma zmniejszyć obciążenia finansowe nowych zarządców dróg.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów, jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 20 głosowało za przyjęciem poprawki, 51 - przeciw, 6 wstrzymało się od głosu. (Głosowanie nr 171).

Senat poprawki nie przyjął.

Poprawka siedemdziesiąta dziewiąta.

Jest to poprawka Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przez komisję poparta. Wypełnia ona lukę w zakresie przygotowania i funkcjonowania nowych organów administracji publicznej.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto wstrzymał się od głosu?

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 75 głosowało za przyjęciem poprawki, nikt nie był przeciw, 1 się wstrzymał od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 172).

Senat poprawkę przyjął.

Poprawka osiemdziesiąta będzie przegłosowana łącznie z poprawką osiemdziesiątą pierwszą.

Jest to poprawka senatora Pieniążka, poparta przez komisję. Ma na celu zachowanie ośrodków egzaminowania kierowców w miastach, które przestają być siedzibami województw i nie stają się tak zwanymi powiatami grodzkimi.

Senator Jerzy Pieniążek:

Sprostowanie! Nie chodzi o ośrodki, tylko chodzi o możliwość zdawania egzaminów. Ośrodki będą na pewno, ale chodzi o to, żeby w tych miastach można było egzaminy zdawać. Taka jest dokładnie ta poprawka.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Nie ma błędu, jest to równoznaczne, jeśli zbada się kontekst całej ustawy. Ale rozumiemy intencję wnioskodawcy i wiemy, nad czym głosujemy. Dziękuję, Panie Senatorze.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej poprawki?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 77 było za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu. (Głosowanie nr 173).

(Senator Jerzy Pieniążek: Dziękuję bardzo, w imieniu Piły, Ciechanowa i Sieradza.)

Senat przyjął poprawki: osiemdziesiątą i osiemdziesiątą pierwszą.

Przystępujemy do głosowania nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami.

Proszę o naciśnięcie przycisku obecności.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem projektu uchwały w całości wraz z przyjętymi przez Senat poprawkami, proszę o naciśnięcie przycisku "za" i podniesienie ręki.

Kto jest przeciwko, proszę o naciśnięcie przycisku "przeciw" i podniesienie ręki.

Kto się wstrzymał od głosu, proszę o naciśnięcie przycisku "wstrzymuję się" i podniesienie ręki.

Dziękuję. Proszę o podanie wyników głosowania.

Na 77 obecnych senatorów 62 było za przyjęciem uchwały, 2 - przeciw, 12 wstrzymało się od głosu, 1 nie głosował. (Głosowanie nr 174).

Wobec wyników głosowania stwierdzam, że Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną.

Ogłaszam pięć minut przerwy.

(Przerwa w obradach od godziny 17 minut 03 do godziny 17 minut 14)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Przystępujemy do debaty nad punktem szóstym porządku dziennego: informacja Rządu RP na temat sytuacji na rynku płodów rolnych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem rynku mięsa wieprzowego.

Witam obecną na naszym posiedzeniu panią minister Jadwigę Berak i proszę o zabranie głosu.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W imieniu rządu mam zaszczyt przedstawić państwu sytuację na rynku artykułów rolnych ze szczególnym uwzględnieniem rynku mięsa wieprzowego.

Proszę pozwolić, że zanim przejdę do meritum sprawy, powiem tytułem wstępu, iż rząd pana premiera Jerzego Buzka w całym pakiecie podjętych, bardzo trudnych do przeprowadzenia w naszym kraju i koniecznych reform, sprawy rolnictwa traktuje priorytetowo. Jest to zresztą zupełnie słuszne, ze względu na to, iż system nakazowo-zakazowy, który funkcjonował poprzednio, szczególnie dotkliwie dotknął obszar rolnictwa.

Została przyjęta przez rząd i parlament średniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. W tej średniookresowej strategii zostały zawarte cztery podstawowe cele do zrealizowania w obszarze rolnictwa. Pierwszy cel to poprawa dochodowości rolnictwa. Drugi cel to zwiększenie konkurencyjności rolnictwa. Trzecia bardzo ważna sprawa to poprawa warunków mieszkania i pracy na wsi. I czwarta sprawa to wprowadzenie całego obszaru rolnictwa, rolników do struktur Unii Europejskiej na prawach równoprawnego członka.

Na kanwie tej średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich zostały zapoczątkowane prace nad narodowym programem rozwoju rolnictwa i wsi polskiej. Do tworzenia tego programu zaprosiliśmy wszystkich rolników reprezentowanych przez swoich przedstawicieli, przez organizacje samorządowe, organizacje związkowe, zaprosiliśmy też wszystkich ludzi pracujących w rolnictwie, ludzi nauki. Ten program dla rolnictwa, który stworzymy, będzie oczywiście mógł być zrealizowany, jeżeli będzie miał poparcie całego społeczeństwa. Będzie on na pewno realizowany z myślą o każdym rolniku mieszkającym na wsi. Rząd pana premiera Jerzego Buzka stale to podkreśla i deklaruje. Cały pakiet proponowanych rozwiązań dla rolnictwa, które stopniowo będą przedstawiane, na pewno poprawi sytuację na wszystkich obszarach, na których istniały dotychczas zaniedbania.

Cały program interwencji na tym rynku jest przeprowadzany przez Agencję Rynku Rolnego, zresztą w oparciu o ustawę o Agencji Rynku Rolnego. Kryteria interwencjonizmu na rynku są wyznaczone przez możliwości finansowe budżetu państwa, w ogóle przez sytuację ekonomiczną całego naszego kraju. Przypominam, że środki budżetowe zaplanowane na ten rok w odniesieniu do rolnictwa były niższe o około 16%. Kreując ten interwencjonizm na rynku rolnym musieliśmy liczyć się z tą trudną sytuacją budżetową, finansową, a jednocześnie z tym, co Agencja Rynku Rolnego ma do realizacji w dziedzinie rolnictwa - jest to przede wszystkim zapewnienie rolnikom minimum dochodu, a jednocześnie osłanianie konsumentów, czyli nas wszystkich, także rolników, przed zbytnią zwyżką cen w rolnictwie.

Szczególnie trudną sytuację mieliśmy w tym roku na rynku zbożowym. Wyniknęło to z tego, że praktycznie od 1 stycznia 1996 r. na nasz rynek wpływało, że tak powiem, bardzo szerokim strumieniem zboże z krajów CEFTA, a wcześniej ze Stanów Zjednoczonych. Kiedy zaczęliśmy sporządzać bilans tego, jak się przedstawia sytuacja na rynku zbożowym, to okazało się, że jest to bilans bardzo tragiczny. Wynikało z niego, że zapasy zbóż w tym roku przewyższają pułap normalnie obowiązujący w rolnictwie, w kwestii zapasów na rynku zbóż. Pułap ten wynosi 2 miliony t, a w tym roku wystartowaliśmy z zapasem 3,6 miliona t. Jest on więc znacznie przekroczony. Jednocześnie kwestia plonów przedstawiała się na rynku zbożowym dużo lepiej niż w 1997 r. - prognozowano to i to się potwierdziło. Wielkość plonów została przekroczona o około 6,9% w stosunku do 1997 r., a więc zbiory wyniosły około 26,6 miliona t. W związku z tą niezwykle trudną sytuacją na rynku zbóż musieliśmy, w ramach posiadanych środków finansowych, przystąpić do interwencji.

Program interwencji Agencji Rynku Rolnego został zatwierdzony uchwałą nr 59/98 Rady Ministrów dnia 28 czerwca. W pakiecie programu przyjęto bezpośrednią interwencję Agencji Rynku Rolnego na rynku zbożowym. Miała ona polegać na bezpośrednim wykupie zbóż przez Agencję Rynku Rolnego ze środków własnych, tak też zostało to zrealizowane. Wykupiono zgodnie z tym systemem 312,6 tysiąca t zbóż.

W związku z tą trudną sytuacją w trybie art. 4a, który wynika z ustawy o działaniu agencji z 1990 r., został uruchomiony dodatkowy system interwencyjny na rynku zbożowym. Ta dodatkowa interwencja na rynku zbożowym polegała na tym, że uruchomiliśmy system bezpośrednich dopłat dla przedsiębiorców, którzy zainwestowali swoje środki w wykup zbóż. W tym systemie skupiono 1 milion 200 tysięcy t zbóż; czterysta pięćdziesiąt pięć przedsiębiorstw zaangażowało się w ten system wykupu zbóż. Tak po prostu w ramach tego pakietu zostało wykupione na rynku zbożowym - tak jak powiedział pan premier - 1,5 miliona t zbóż. To trudne, bardzo trudne zadanie zostało wykonane w ramach tych skromnych środków, które mieliśmy. Na kanwie dyskusji nad przedstawionym przeze mnie programem, który tworzymy dla rolnictwa, mówimy, że musimy generalnie inaczej interweniować na rynku rolnym, ten system interwencji musimy zmieniać. Zresztą do tego zmusza nas również sytuacja finansowa naszego kraju. Zdajemy sobie zresztą sprawę z tego, że ta sytuacja i możliwości interweniowania w obszarze rolnictwa zależą od tego, ile mamy pieniędzy w systemie budżetowym. W związku z tym mówimy, że właśnie w tym pakiecie interwencjonizmu trzeba uwzględniać przede wszystkim ten rynek pierwotny, czyli rynek hurtowy i grupy producentów.

Powstaje ustawa o funkcjonowaniu grup producentów, o funkcjonowaniu rynku hurtowego, również o domach składowych, która pozwoli nam inaczej przeprowadzać system interwencji - odciążać bezpośrednio budżet państwa, a jednocześnie pieniądze, które są w budżecie państwa, kierować bezpośrednio do rolników.

Mówimy również, że w przyszłym roku wprowadzimy płatności kompensacyjne. A zatem te pieniądze, które dzisiaj idą do przedsiębiorstw interweniujących na rynku, będą musiały trafiać bezpośrednio do rolników. Dzieje się tak zresztą w Unii Europejskiej i taki system interwencji jest najwłaściwszy, gdyż rolnictwo bezpośrednio odczuwa działanie tego systemu i bezpośrednio rolnicy mogą te pieniądze wykorzystać dla siebie w obszarze rolnictwa.

Żeby opanować tę trudną sytuację na rynku zbożowym, musieliśmy również wprowadzić rozporządzeniem ministra gospodarki dodatkowe opłaty celne. Te dodatkowe opłaty celne mogły funkcjonować dzięki ustawie z 1995 r., która wprowadza możliwość wprowadzania dodatkowych opłat celnych. Minister rolnictwa wydał dwa rozporządzenia. W jednym wymienia się, jakie artykuły rolne mogą być objęte dodatkowym systemem opłat celnych. Dnia 1 czerwca natomiast wydane zostało rozporządzenie ministra rolnictwa o dodatkowych opłatach celnych po przekroczeniu kwot i cen progowych. Jeżeli którykolwiek z tych elementów - albo cena, albo kwota progowa - zostanie przekroczony, wtedy na wniosek ministra rolnictwa minister gospodarki wydaje dodatkowe rozporządzenie na temat opłat celnych dodatkowych.

Takie rozporządzenie, dotyczące opłat celnych, wprowadziliśmy przy imporcie pszenicy. Cały czas prowadzimy taki, można powiedzieć, monitoring, jeżeli chodzi o import. W tej chwili import wyraźnie się zmniejszył, więc ten system opłat celnych dodatkowo bardzo dobrze zafunkcjonował. I ten import, który w tej chwili - powiedzmy, przez parę ostatnich lat - notowany był jako lawinowy na obszarze naszego kraju, w tej chwili, po wejściu tego rozporządzenia i wniesieniu tej dodatkowej opłaty celnej, bardzo wyraźnie się zatrzymał. Można więc powiedzieć, że sytuacja na rynku zbożowym, która była bardzo trudna - a wynikała z tych pewnych zaległości, które przejęliśmy z poprzednich czterech lat - została w miarę, powiedzmy sobie, ustabilizowana. A zatem w tej chwili możemy powiedzieć, że w dalszym ciągu mamy na rynku około 1 miliona 600 tysięcy t zbóż, a szczególnie zbóż paszowych, w nadmiarze. Rolnicy starają się ten nadmiar zbóż paszowych zagospodarować między innymi właśnie przez wzmożoną hodowlę. Zresztą warunki sprzyjające były już w III kwartale 1997 r. Przy tym III kwartał jest na ogół charakterystyczny, to czas, kiedy ceny żywca rosną. W 1997 r. ceny żywca faktycznie bardzo wzrosły i w związku z tym rolnicy, mając jeszcze zapasy zbóż z lat poprzednich, zaczęli rozwijać tę hodowlę.

W związku z sytuacją, która jest w tej chwili na rynku Rosji, a więc w związku z załamaniem się w tej chwili naszego eksportu na ten rynek, a także w związku z tym, że praktycznie w całej Unii Europejskiej jest nadprodukcja żywca wieprzowego i jest tam bardzo wysoko subsydiowany eksport żywca do innych krajów - pojawił się też na naszym rynku niespodziewanie duży import żywca wieprzowego z Unii Europejskiej. To załamało, można powiedzieć, sytuację na naszym rynku mięsa wieprzowego. Trzeba było koniecznie natychmiast podjąć decyzję, żeby ustabilizować tę sytuację, żeby nie dopuścić do załamania hodowli, a jednocześnie nie dopuścić do drastycznej obniżki cen żywca wieprzowego na naszym rynku. Rząd podjął w związku z tym decyzję. Również monitorowaliśmy cały czas rynek, czyli w sumie, mówiąc precyzyjnie, monitorowaliśmy cały import żywca, cały import mięsa wieprzowego do kraju. Szczególnie dokładnie robią to służby weterynaryjne. Zgodnie z obserwacją służb weterynaryjnych import przekroczył tę kwotę progową określoną w rozporządzeniu, a jednocześnie ta kwota progowa, która wynosi dla żywca wieprzowego 39,060 tysiąca t, jest również kwotą limitu dostępu, która jest na liście koncesyjnej, dostępu innych rynków - i ta kwota równa się właśnie tej kwocie progowej. To zostało przekroczone. Z chwilą, kiedy ta kwota została przekroczona, a stało się tak pod koniec sierpnia, minister gospodarki podpisał rozporządzenie o wprowadzeniu opłat celnych dodatkowych. Uważam, że to też będzie funkcjonowało pozytywnie, dlatego że wzrosną dodatkowe opłaty celne. W tej chwili, przy tej kwocie 39,060 tysiąca ton te opłaty w tym obszarze, w tej ilości, wynosiły 30%, a teraz ta opłata celna zwiększa się do 80%. W innym zaś przypadku - bo oczywiście te opłaty celne są inne w stosunku do krajów KNU, inne w stosunku do CEFTY... Generalnie opłaty celne wzrosną w tej chwili o 1/3. Będziemy dalej monitorować rynek, obserwować, ale uważamy, że to powstrzyma import żywca, w ogóle import mięsa wieprzowego, szczególnie z Unii, chociaż Unia oczywiście może podnieć subsydia, bo taka możliwość zawsze istnieje. W tej chwili nadwyżkę podaży określamy na 60 tysięcy t, uważamy zaś, że w przyszłym półroczu może zaistnieć nadwyżka podaży, jeśli idzie o mięso wieprzowe, rzędu 130 tysięcy t. Trzeba więc będzie natychmiast dostosowywać do tej sytuacji ten sposób interwencji, możliwości, które mamy w tym obszarze.

Jednocześnie rząd podjął decyzję, żeby wprowadzić płatności, czyli również to subsydiowanie polskiego eksportu naszego mięsa wieprzowego na inne rynki. Taka formalna decyzja - bo musi to być podjęte uchwałą Rady Ministrów - zapadnie 13 października, przy czym uchwała jest już przygotowana, decyzje zostały uzgodnione między Agencją Rynku Rolnego, Ministerstwem Finansów a Ministerstwem Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Będziemy chcieli subsydiować eksport - jedną złotówkę do każdego wyeksportowanego kilograma mięsa wieprzowego. Na ten cel przeznaczymy 25 milionów zł. Agencja będzie musiała skorzystać z kredytu bankowego na ten cel. Te pieniądze zostaną agencji zwrócone po tej interwencji z budżetu państwa, z pieniędzy, które budżet państwa poprzez przyjęcie decyzją parlamentu zagwarantuje w 1999 r.

Uważamy, że te dodatkowe opłaty celne plus ten wykup, plus to, że Agencja Rynku Rolnego w dalszym ciągu cały czas prowadzi również wykup półtusz wieprzowych na zaopatrzenie rezerw państwa - ten wykup do tej pory wynosił 57 tysięcy t, Agencja Rynku Rolnego będzie prowadziła ten wykup dalej, i to będzie mniej więcej około 30 tysięcy t... Liczymy, że te przedsięwzięcia zdecydowanie poprawią sytuację na rynku mięsa wieprzowego.

Oczywiście, również w rozmowach z naszymi partnerami, szczególnie z Rosją, pojawia się możliwość wymiany barterowej. Rząd przy tych wszystkich rozmowach, jeśli będą mogły być wzięte pod uwagę właśnie możliwości wymiany barterowej, szczególnie weźmie pod uwagę możliwość zapłaty naszym mięsem wieprzowym w wymianie towarowej.

To są rozwiązania, które dzisiaj rząd podjął, oczywiście myśląc o tym, żeby poprawić sytuację rolników. Jak wiemy, wynika to generalnie ze wskaźników, dochodowość rolnictwa w 1997 r. w stosunku do roku 1996 zmalała. Tak więc ten główny cel, o którym powiedziałam, ten pierwszy cel, który mamy do zrealizowania w dziedzinie rolnictwa, to jest poprawienie przede wszystkim dochodowości rolnej. Ale powinniśmy mieć również świadomość, że podejmowane decyzje muszą być powiązane z decyzjami makroekonomicznymi, które teraz podejmujemy, tworząc budżet na przyszły rok, że rolnictwo po prostu funkcjonuje, nie jest enklawą, że kondycja naszego rolnictwa jest taka, jaka jest kondycja ekonomiczna kraju, kondycja ekonomiczna gospodarki. W związku z tym, tworząc rozwiązania - ja ciągle to podkreślam - w obszarze interwencyjnym, szczególnie na rok 1999, musimy pamiętać, że wyznacznikiem i ogranicznikiem tej interwencji jest właśnie sytuacja ekonomiczna.

W zasadzie, jeżeli chodzi o główne newralgiczne punkty działania w dziedzinie rynku rolnego, to można by było już na tym ten temat zakończyć. Ale w całym rocznym programie interwencyjnym Agencji Rynku Rolnego, który jest zatwierdzany rokrocznie przez rząd uchwałą Rady Ministrów, była również przewidziana interwencja, jeśli chodzi o artykuły mleczne, a więc na rynku mlecznym. Chciałabym więc również paniom i panom senatorom powiedzieć parę słów na temat sytuacji na rynku mlecznym.

Sytuacja ta w ogóle, można powiedzieć, jest korzystna. To bardzo dobrze z tego względu, że po okresie, kiedy eksport naszych towarów na rynki unijne był wstrzymany, obawialiśmy się, że to się może bardzo odbić na kondycji naszego mleczarstwa, szczególnie w przetwórstwie. Zwiększył się jednak popyt na artykuły mleczne na rynku krajowym i ten popyt niejako zrównoważył barierę eksportową, która zresztą dla naszego kraju była szczególnie przykra. Chcę powiedzieć, że jesteśmy właśnie po kontroli unijnej w zakresie nadzoru weterynaryjnego nad pozyskiwaniem mleka i ta kontrola przebiegła bardzo pozytywnie. Są takie obszary, że czasami nie trzeba pieniędzy, a właśnie poprzez system - te instrumenty organizacyjne, reorganizacyjne - można osiągnąć bardzo dużo. To jest właśnie przykład: mając tych samych lekarzy weterynarii co poprzednio, osiągnęliśmy pozytywny wynik kontroli, zmieniając po prostu system zarządzania, wprowadzając normę na polskie mleko surowe, dostosowując już stopniowo cały system jakości w dziedzinie mleczarstwa do wymogów Unii Europejskiej - jeżeli chodzi o mleko, to do dyrektywy unijnej nr 92/48. To jest bardzo pozytywne. Rolnicy na pewno to odczują, gdyż ten obszar restrukturyzacji i modernizacji właśnie w dziedzinie mleczarstwa jest bardzo ważny, ponieważ milion trzysta gospodarstw rolnych w Polsce utrzymuje się w zasadzie z produkcji mleka. Stąd dbałość naszego rządu szczególnie o ten obszar i tę interwencję - bo w sumie mam przedstawić program interwencji państwa na rynku rolnym.

Przyjęliśmy, że będziemy wykupywać mleko chude w proszku i masło wtedy, kiedy ceny przez sześć kolejnych dni będą na poziomie 90% wyznaczonych cen interwencyjnych albo poniżej. Taka sytuacja na rynku mleczarskim nie nastąpiła, czyli w sumie nie było potrzeby interweniowania na rynku, nie trzeba było prowadzić wykupu odtłuszczonego mleka w proszku ani masła w systemie interwencyjnym. Ale oczywiście był prowadzony skup masła przez Agencję Rynku Rolnego w ramach rezerwy państwowej. W tym systemie wykupiono 7 tysięcy t masła. Chcę jednocześnie podkreślić, że przy przyjmowaniu tego programu interwencji na rynku mleczarskim przyjęliśmy cenę minimalną na mleko. Wynosiła ona 0,61 zł. Przyjmując tę cenę minimalną na mleko, powiedzieliśmy, że będzie wykupywane mleko odtłuszczone w proszku i masło od tych mleczarni, które zastosują tę cenę minimalną dla rolników za mleko. Tutaj chcieliśmy również, żeby zafunkcjonował właśnie system jakości, o którym nie powiedziałam, a który pomału wprowadzamy do naszego rolnictwa. Bo powiedzieliśmy, że 0,61 zł to jest cena minimalna, którą będziemy płacić za mleko klasy ekstra i klasy pierwszej, a więc za tę jakość.

Jednocześnie przy systemie interwencyjnym na zboża konsumpcyjne, na pszenicę i żyto konsumpcyjne, również to kryterium jakości zostało wprowadzone: będziemy płacić tę cenę interwencyjną, 510 zł za tonę pszenicy konsumpcyjnej i 360 zł za tonę żyta konsumpcyjnego, jeżeli zostaną spełnione określone parametry jakościowe. I zupełnie słusznie, dlatego że: po pierwsze, nie możemy, jako całe społeczeństwo, płacić za przechowywanie zboża w magazynach, które i tak są bardzo przepełnione - ja już mówiłam z jakich przyczyn - za zboże konsumpcyjne złej jakości, do którego magazynowania państwo dopłaca, a później w efekcie nie ma kto tego zboża wykupić; i po drugie, jest bardzo ważne, żeby dzisiaj w kraju zwiększyć konkurencyjność w dziedzinie rolnictwa.

Generalnie rząd mówi, że system zarządzania poprzez jakość jest bardzo ważny dla gospodarki, a w rolnictwie szczególnie ważny, dlatego że, jak mówię, po wejściu do Unii... Zresztą już obecnie na naszym rynku i na rynkach zagranicznych ta konkurencja się rozgrywa poprzez jakość. Szczególnie będzie to widać w przemyśle rolno-spożywczym, gdzie te parametry jakościowe - poprzez system certyfikacji, poprzez system odpowiednich rozwiązań - trzeba będzie wprowadzać po to, żeby nasze rolnictwo mogło być konkurencyjne. Dlatego ten element należy stopniowo wprowadzać do polityki rolnej państwa i w obszar interwencjonizmu.

W ramach interwencji, które przewiduje zatwierdzony przez rząd program Agencji Rynku Rolnego, dokonaliśmy interwencji na rynku pszczelarskim i skupiliśmy 1, 5 tysiąca t miodu. W tej sprawie w zasadzie nie było żadnych kontrowersji.

Ostatnią kwestią dotyczącą interwencji na rynku rolnym, którą jeszcze chciałam poruszyć, jest sprawa produkcji cukru. Chodzi tu o problem całego systemu, w ramach którego funkcjonuje skup buraków cukrowych. Wprowadziliśmy cenę minimalną na cukier, która na początku wynosiła 1 zł 60 gr. Po interwencji przedstawicieli przemysłu cukrowniczego i producentów buraków podnieśliśmy ją jednak do 1 zł 71 gr - należy pamiętać, że w 1997 r. cena minimalna wynosiła 1 zł 50 gr - podkreślając, że robimy to z myślą o rolnikach, po to żeby cukrownie w ramach systemu skupu kontraktacyjnego mogły zaproponować im wyższą cenę. Trzeba bowiem uwzględnić fakt, że cała produkcja buraka cukrowego, około 16 milionów t, jest objęta systemem kontraktacji, który zobowiązuje przemysł cukrowniczy do jej wykupienia. Chcieliśmy, żeby dzięki tej podwyżce większe pieniądze dla rolnictwa mogły być wykreowane w tym systemie kontraktacji.

Nie przedłużam swojej wypowiedzi i bardzo serdecznie dziękuję. Jeżeli będą jakieś pytania, to jeszcze uzupełnię swoją wypowiedź. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Chcę uprzedzić państwa senatorów, że przewidziane są pytania do pani minister, ale nie jest przewidziana dyskusja po zakończeniu zadawania pytań.

Proszę bardzo, Panowie Senatorowie.

(Senator Ireneusz Michaś: Dziękuję bardzo.)

Panowie, ustalcie między sobą, kto był pierwszy, bo równocześnie...

Senator Ireneusz Michaś:

Dziękuję bardzo.

Pani Minister, chcę coś stwierdzić i jednocześnie o coś zapytać. Trudności w skupie zbóż, w skupie mięsa i mleka, biorą się stąd, że Agencja Rynku Rolnego po prostu nie ma pieniędzy. Jeżeli bowiem je ma, to powstaje pytanie, dlaczego płaci z takim opóźnieniem? Na przykład za zboże kupione w sierpniu nie zapłaciła do dzisiaj. W najbliższym czasie powinniśmy również skupić około 100 tysięcy t mięsa. Pani powiedziała, że możemy skupić 30 tysięcy t, jednak mówi się i potwierdzają to specjaliści, że kupimy tylko 20 tysięcy t, bo na więcej Agencja Rynku Rolnego nie ma pieniędzy. Co zrobimy z tymi 80 czy 70 tysiącami t mięsa, które jest wyprodukowane? Mówi pani, że ograniczymy import. Ja jednak uważam, że to rozwiązuje problem w niewielkim stopniu.

Chcę jeszcze jedną rzecz powiedzieć. W mleczarstwie stało się to, co się stało, ale większą higienę w produkcji mleka wprowadzamy nie od roku, nie od dwóch lat, ale od dwudziestu. Już od bardzo dawna byliśmy na rynkach zachodnich i właściwie dopiero w poprzednim roku mieliśmy problemy związane z tym, że służba weterynaryjna musiała zweryfikować jakość naszego mleka. Normy europejskie były znane od bardzo dawna, a normy polskie wcale nie były niższe niż tamte.

Wiemy również, ile wchodzi do nas mięsa z zagranicy, ponieważ mówią o tym świadectwa, w które zaopatrywane są transporty, a służba weterynaryjna nie ma żadnego wpływu na ten import. Dziękuję bardzo.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Czy można odpowiedzieć od razu?)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Jak pani minister sobie życzy.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Wolałabym od razu, jeśli można.)

Chce pani odpowiadać od razu na każde pytanie?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Tak. Przepraszam, ale wolałabym odpowiedzieć od razu, bo czekam od jedenastej i w związku z tym, żeby móc dobrze odpowiedzieć...)

(Senator Adam Struzik: Ale pytania się wiążą, więc można na nie razem odpowiedzieć.)

Ale uszanujmy może prawo gościa do wyboru sposobu odpowiadania.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Jeżeli można. Powiedziałam i ciągle to podkreślałam, że rzeczywiście dla Agencji Rynku Rolnego barierą ograniczającą jej działania może być ilość posiadanych przez nią pieniędzy. Agencja Rynku Rolnego ma tyle pieniędzy, ile wynosi suma dotacji z budżetu państwa i własnych dochodów, które pochodzą ze sprzedaży produktów rolnych objętych skupem interwencyjnym.

Uważam, że program na obecny rok został przez agencję zrealizowany bardzo dobrze, gdyż dysponując niewielkimi pieniędzmi, skupiła ona bardzo dużą ilość zbóż, to jest 1,5 miliona t, a więc więcej niż w 1997 r. Poprzez uruchomienie tego właśnie mechanizmu, poprzez wprowadzenie dodatkowych dopłat spowodowaliśmy zaangażowanie pieniędzy, którymi dysponowały przedsiębiorstwa skupujące zboże. Uważam, że program interwencji na rynku rolnym, jeżeli chodzi o zboże, został bardzo dobrze wykonany przez Agencję Rynku Rolnego. Sytuacja została opanowana. Umowy, które były zawierane z przedsiębiorstwami na giełdzie przetargowej, bardzo dokładnie mówiły, że przedsiębiorcy muszą w ciągu dwóch tygodni zapłacić za skupione zboże. Spełnienie tego warunku będzie kontrolowane przy rozliczaniu. W grudniu będziemy rozliczać wszystkie przedsiębiorstwa i dopłaty, o jakich mówiłam, otrzymają tylko te z nich, które spełniły warunki umowy. W umowie zawieranej pomiędzy Agencją Rynku Rolnego i przedsiębiorstwami były wszystkie kryteria, o których pan senator mówił.

(Senator Ireneusz Michaś: Nie na temat.)

Następną sprawą jest sprawa interwencji na rynku mięsnym. Bardzo długo i dokładnie tłumaczyłam, jakie rząd przedsięwziął kroki. Jeżeli konieczne będzie dalsze interweniowanie, możemy to zrobić. Jeżeli nawet agencja nie ma pieniędzy w tym roku - mówiłam już dlaczego ich nie ma - to zawsze może skorzystać z kredytu, który zostanie spłacony w roku 1999. Jest taka możliwość.

Jeżeli chodzi o rynek mleczarstwa, o którym wspominał pan senator, to przypominam, że, owszem, norma funkcjonowała, ale nie obowiązywała w systemie skupu mleka surowego. Została ona wprowadzona dopiero przez nasz resort od 1 stycznia 1998 r. właśnie po tym przykrym incydencie. Kiedy po kontroli unijnej w 1997 r. wypadliśmy z rynku i nie mogliśmy eksportować naszych przetworów mleczarskich, nasz resort wprowadził takie rozwiązania organizacyjne, które spowodowały pozytywną ocenę kontrolujących. Protokół kontroli był dla nas bardzo korzystny i dlatego eksport na rynki europejskie lada moment zostanie wznowiony. Te fakty chcę podkreślić. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pan marszałek Struzik.

Senator Adam Struzik:

Dziękuję bardzo. Ja mam kilka pytań, Pani Minister.

Po pierwsze, jak duży jest faktyczny import wieprzowiny do Polski w roku 1998? Proszę o podanie tej wielkości w liczbach bezwzględnych, bo pani powiedziała tylko, że przekroczony został próg 39 tysięcy t. Ile importowano w roku bieżącym i kiedy rząd podjął decyzję wprowadzenia dopłat celnych? Proszę o podanie konkretnej daty wydania rozporządzenia o dopłatach celnych. To jest pierwsze pytanie.

Drugie pytanie dotyczy środków finansowych Agencji Rynku Rolnego. Otóż w zeszłym roku agencja z własnych źródeł przekazała bardzo duże środki na pomoc dla powodzian i na zwalczanie skutków powodzi. Jaka to była kwota i jaka kwota została agencji zwrócona? To jest drugie pytanie.

I trzecie pytanie. Czy państwo w resorcie nie sądzą, że ze zbożem, którego - jak pani sama powiedziała - jest za dużo i którego nadwyżki z ostatnich lat się skumulowały jak również z innymi produktami, takimi jak chociażby ziemniaki nie jesteśmy w stanie sobie poradzić bez specjalnego programu? Zwierzęta, o których mówiliśmy, nie zjedzą tych nadwyżek, bo są one za duże. Dlatego jedynym wyjściem jest przerobienie tej biomasy na spirytus, który będzie można dolewać do paliwa. Kiedy pani resort i resort finansów wydadzą wreszcie decyzję o podjęciu odpowiednich działań, które zachęcą upadające gorzelnie do produkcji spirytusu, przerobu go na spirytus bezwodny i dodawania do paliwa? W tej chwili to jest chyba jedyne wyjście, wyjście awaryjne. Jednak nic o nim nie słyszymy. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Ponieważ pytania są konkretne, mam prośbę, aby odpowiedzi też były możliwie konkretne.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dobrze. Bardzo konkretnie. Import mięsa wieprzowego do Polski był monitorowany przez weterynarię i przez CIS. Właściwie do dnia dzisiejszego nie mamy systemu komputerowego monitorowania importu i trzeba go będzie jak najszybciej wprowadzić. W związku z tym CIS musiał dokonywać żmudnych wyliczeń na podstawie dokumentów. CIS monitorował 33 tysiące t, a dokładne wyliczenia z weterynarii na koniec 30 sierpnia wskazują na 42 tysiące t. Kwota progowa, a jednocześnie kwota dostępu, o której mówiłam, wynosi 39,060 t. Kiedy otrzymaliśmy taką informację, a nawet wcześniej, bo już 14 września, Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wysłało wniosek o wprowadzenie dodatkowych opłat celnych. Z tego, co mi wiadomo, minister gospodarki podpisał takie rozporządzenie. Dla tego rozporządzenia obowiązują jeszcze dwa tygodnie vacatio legis.

(Senator Adam Struzik: Czyli w dalszym ciągu będzie import?)

To rozporządzenie zostało podpisane wczoraj. Taką otrzymaliśmy informację.

(Senator Adam Struzik: Wczoraj zostało podpisane i będą jeszcze dwa tygodnie vacatio legis?)

Tak jest. Jeszcze dwa tygodnie vacatio legis.

(Senator Adam Struzik: I jeszcze przez dwa tygodnie importowana wieprzowina będzie płynęła do Polski. Tak?)

Taki jest system. Innego systemu nie ma. I tak skróciliśmy okres vacatio legis. Przypominam, że ustawa przewidywała dużo dłuższy okres oczekiwania. Uważam, że w tym zakresie zrobiono wszystko, co było trzeba. I zostało to rozwiązane we właściwy sposób.

Teraz następna sprawa, czyli sprawa pieniędzy i zaangażowania środków Agencji Rynku Rolnego w usuwanie skutków powodzi. Agencja Rynku Rolnego wyłożyła kwotę około 268 milionów zł, przy czym do tej pory zostało jej zwrócone 70 milionów zł. Agencja musiała zaciągnąć kredyt, a minister Widzyk zobowiązał się do obsługi tego kredytu w ramach kwoty, która jeszcze nie została jej zwrócona. Kiedy wystąpiła powódź, wszyscy musieliśmy - zresztą zupełnie słusznie - solidarnie partycypować w pomaganiu powodzianom. Oczywiście to też przysporzyło Agencji Rynku Rolnego pewnych trudności, ale nie miało wpływu na bezpośredni obszar interwencji na rynku rolnym, gdyż - jak mówię - agencja skorzystała z kredytu.

Następna sprawa to biopaliwo. Oczywiście uwagi pana senatora są bardzo słuszne. W Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej jest już projekt ustawy w sprawie wprowadzenia odwodnionego spirytusu jako dolewki do benzyny bezołowiowej. W najbliższym czasie zostanie on przedłożony KERM i Radzie Ministrów. Pozwoliłoby to zagospodarować całą nadprodukcję zboża, szczególnie gorszej jakości. Mamy świadomość, że ustawa o wprowadzeniu biopaliwa jest bardzo potrzebna rolnictwu.

(Senator Adam Struzik: Panie Marszałku, czy pozwoli pan na uzupełnienie?)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę.

Senator Adam Struzik:

Rozumiem, że w pierwszej sprawie z podjęciem rozporządzenia czekano pięć tygodni, a w drugiej sprawie państwo intensywnie pracują nad ustawą, tak?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Tak. To znaczy, w tej chwili jest projekt ustawy. Zresztą w Sejmie jest również państwa projekt o zwrocie akcyzy, który też będzie rozpatrywany przez Wysoką Izbę. Tak więc jest cały pakiet rozwiązań potrzebnych rolnictwu. Przypominam, że nasz rząd funkcjonuje dziesięć miesięcy. Przypominam również, że poprzednia koalicja miała cztery lata i mogła wprowadzić do rolnictwa naprawdę bardzo dużo pozytywnych rozwiązań. Miała swój czas. Te dziesięć miesięcy jest dla rolnictwa wyjątkowo trudne, bo jak mówię, musieliśmy się solidarnie dzielić pieniędzmi z powodzianami, mieliśmy mniej pieniędzy, a jednocześnie mieliśmy bardzo trudną sytuację na rynku zbożowym. W tej chwili mamy trudną sytuację na rynku mięsa. Wynika to z tych wszystkich elementów, o których mówiłam. Rząd zrobił i robi wszystko, żeby pomóc każdemu rolnikowi, pomóc rolnictwu, oczywiście w miarę posiadanych środków.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pani senator Stokarska.

Senator Jadwiga Stokarska:

Pani Minister, ja będę miała kilka pytań. Dlatego też bardzo proszę pana marszałka o cierpliwość.

Czy polska polityka rolna prowadzona od wielu lat przez poszczególne rządy i parlamenty mająca na celu likwidację 3/4 obecnie istniejących gospodarstw rolnych nie jest polityką antynarodową, godzącą w polską rację stanu? Chciałabym podać przykłady i przedstawić metody tej polityki.

Po pierwsze, jest ona realizowana poprzez uchwalenie na 1998 r. budżetu o 1/4 niższego niż w roku ubiegłym, czyli najniższego od czasu drugiej wojny światowej. W tym samym czasie Czesi uchwalają budżet o 20% wyższy.

Po drugie, polityka ta jest realizowana poprzez wydawanie nietypowych rozporządzeń. Dla przykładu: 11 grudnia parlament uchwalił ustawę, w której była mowa, że Rada Ministrów może wprowadzić ograniczenia w obrocie towarowym z zagranicą, jeżeli wymaga tego interes narodowy lub podstawowy interes gospodarczy kraju. Pamiętam jak dziś, że na tej sali senatorowie mówili, iż ustawę trzeba przegłosować, ponieważ ograniczy to import zboża. Tymczasem 18 grudnia, czyli osiem dni po uchwaleniu ustawy, Urząd Rady Ministrów wydał rozporządzenia ograniczające nie import zbóż, ale import samochodów, po to by chronić interesy przemysłu samochodowego w Polsce, w stu procentach przejętego przez obcokrajowców. W tym samym dniu Rada Ministrów wydała rozporządzenie znoszące cło na import ciągników poniżej 25 kW. Teraz proszę o ustosunkowanie się do tych dwóch rozporządzeń. Skutek zaniżenia budżetu i tychże rozporządzeń jest taki, że dealerzy, którzy sprzedawali ciągniki polskie, kombajny bizon i inny sprzęt rolniczy, teraz oferują samochody Daewoo. Padła firma produkująca kombajn "Bizon" i została przejęta przez obcy kapitał. Inne zakłady produkujące sprzęt rolny masowo zwalniają zatrudnionych ludzi.

Kolejna sprawa. Chciałabym zapytać, dlaczego nie ma ograniczenia importu zbóż, którego rolnicy domagają się od wielu miesięcy? Ogólnopolski komitet protestacyjny rolniczego związku "Solidarność" z siedzibą w Jeleniej Górze od dawna czyni takie starania. Pisma, które kierowane są przez ten komitet do pana premiera Buzka, do pana premiera Tomaszewskiego, także do państwa, do ministerstwa, wpływają regularnie również na moje ręce. O czym jest mowa w tych pismach? Komitet, kontrolując na granicy import zboża, stwierdza, że zboże, które przychodzi do Polski, jest skażone grzybem fusaria i wołkiem zbożowym. Po zapachu można także stwierdzić, że część zboża była zaprawiana. To zboże trafia do PZZ w Lublinie i potem prawdopodobnie część jego jest kierowana do piekarnictwa. Jak to się ma do zboża produkowanego w kraju, praktycznie czystego ekologicznie, ponieważ ze względów ekonomicznych rolników nie stać na nawozy i środki chemiczne? Nasi rolnicy nie mają możliwości sprzedania tego zboża. Dla przykładu podam, że pewnego dnia w moim województwie, w punkcie skupu Maków Mazowiecki, na trzydzieści dziewięć samochodów, które dostarczyły zboże, przyjęto tylko dziewięć. Reszta odjechała z powrotem. Rolnicy ponieśli koszty, stracili czas i sporo zdrowia, czekając ileś dni w kolejce.

Teraz kolejna sprawa. Jak to się ma do cen, które są obecnie w kraju? Ostatnie informacje: rolnicy mają możliwość sprzedania żyta po 200 zł za tonę, podczas gdy cena minimalna wynosi 360 zł; za pszenicę dostają oni maksymalnie 300 zł, a cena minimalna to 510 zł. Jak to się ma do kosztów produkcji tego zboża? Ponadto jak to się ma do możliwości utrzymania przez rolnika rodziny, zakupu książek czy butów dla dzieci, zapłacenia zobowiązań? Chodzi w ogóle o możliwości pozyskania pieniędzy na chleb.

Następna sprawa. Kolejne pisma wysyłane przez komitet protestacyjny, o którym mówiłam, donoszą, że w ostatnim czasie trochę przyhamowano import zbóż, przy czym wzrósł import kukurydzy. Przychodzi również kukurydza o złej jakości. Na terenie Polski ją przebadano i okazuje się, że praktycznie bardzo daleko odbiega ona od norm jakościowych. Ponadto w przypadku i zboża, i kukurydzy ilości podawane na fakturach są zaniżone w stosunku do ilości faktycznie do Polski sprowadzanych. Wygląda to tak, że pięćdziesięciotonowe wagony zapełnione są do pełna, przy czym na fakturach ta waga określona jest w granicach trzydziestu, trzydziestu sześciu ton. Rolnicy widzą doskonale, że są to pełne, pięćdziesięciotonowe wagony. To samo dzieje się z pszenicą.

W ostatnim czasie - chodzi o zablokowanie eksportu do Rosji - kraje Unii Europejskiej, szczególnie Dania i Holandia, rozładowują swoje nadwyżki produkcji mięsa wieprzowego, wołowego i drobiu, ale w szczególności mięsa wieprzowego. Ciekawa rzecz, że również ilości mięsa importowanego są zaniżane, i to w znacznie większej skali niż zboże i kukurydza. Dla przykładu na granicę przyjeżdżają tiry, które mają odebrać 10 t mięsa. Są to samochody dwudziestopięciotonowe. Ładowane są one do pełna, a w fakturach zapisana jest ilość 5 t w jednym i 5 t w drugim samochodzie.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pani Senator, mam prośbę. Moja cierpliwość jest nieograniczona, moim obowiązkiem jest siedzieć i uczestniczyć w debatach do końca, jednak wyrazy twarzy senatorów wskazują chyba jednoznacznie, iż są oni przekonani, że wypowiedź pani przekroczyła granice pytania. Z całą pewnością uruchamia pani senator debatę, której w tym punkcie się nie przewiduje. Tak więc bardzo proszę o sformułowanie pytania. Daję pani na to ostatnią minutę.

(Senator Jadwiga Stokarska: Panie Marszałku!)

To jest, Pani Senator, decyzja.

Senator Jadwiga Stokarska:

Tak. Panie Marszałku, rolnicy odpowiedzieliby, czy to przekroczyłam, czy też nie. I prawdopodobnie odpowiedzą oni w przyszłości, jeżeli nadal będziemy podchodzili do spraw rolnych tak, jak pochodzimy. Uważam, że nie zboczyłam zupełnie z tematu. Rzeczywiście wykorzystuję tę ostatnią minutę, przy czym pytana przez rolników powiem, jaka jest możliwość przekazywania informacji o odczuciach w terenie.

Chciałam zapytać, kto upoważnił pana ministra Geremka i pana ministra Janiszewskiego do składania w imieniu narodu polskiego, w imieniu parlamentu deklaracji o tym, że 3/4 liczby gospodarstw rolnych zostanie wycofanych z produkcji rolnej. Powiem o szczegółach. Polska Agencja Prasowa 26 sierpnia podała, że pan minister Geremek na posiedzeniu forum europejskiego w miejscowości Alpach w Austrii poinformował, iż Polska będzie przygotowana do wejścia do Unii Europejskiej w 2002 r., przy czym wcześniej trzeba załatwić trudne sprawy związane z rolnictwem, to znaczy zredukować liczbę dwóch i pół miliona obecnie istniejących gospodarstw do siedmiuset tysięcy. Kto upoważnił do takiej deklaracji? Ponadto wczoraj "Rzeczpospolita" doniosła, że pan minister Janiszewski złożył taką deklarację w Brukseli. Czy nie jest to kompromitacja parlamentu polskiego, jeżeli nie pyta się go o zgodę? Czy nie jest to kompromitacja narodu polskiego, jeżeli nie pyta się go w referendum o to, czy godzi się na takie właśnie deklaracje i na dostosowywanie polskiego rolnictwa do wymogów Unii Europejskiej środkami ekonomicznymi? Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Pani Senator! Wysoki Senacie! Żeby odpowiedzieć w sposób wyczerpujący na cały pakiet poruszonych przez panią senator kwestii, musiałabym naprawdę mówić przez prawie godzinę, gdyby Wysoka Izba na to pozwoliła. Postaram się zrobić to bardzo skrótowo.

Poruszyła pani sprawę całego obszaru polityki rolnej, zresztą nie tylko tego. Musiałabym powiedzieć praktycznie o wszystkim, co jest w tym obszarze przez nas, rząd...

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pani Minister, ułatwię pani zadanie. Tematem tego punktu porządku...

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Czyli się ograniczę.)

... jest tylko i wyłącznie sytuacja na rynku płodów rolnych, ze szczególnym uwzględnieniem rynku mięsa wieprzowego. I żadna inna sprawa. Proszę udzielić odpowiedzi w odniesieniu do tych spraw, jeśli zauważyła pani minister w wypowiedzi pani senator pytania tego dotyczące.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Poruszyła pani wiele spraw dotyczących jakości importowanych zbóż i nieprawidłowości w ilości importu. Chodziło tu zarówno o import zbóż, jak i mięsa. Chcę wyraźnie podkreślić, że mamy dwie służby - służbę fitosanitarną i służbę weterynaryjną - które mają obowiązek prowadzić dokładny ilościowy wykaz wszystkich importowanych produktów będących w ich wykazie. Chcę powiedzieć, że służba fitosanitarna ma obowiązek czuwania nad jakością zboża pod względem zawartości wszystkich organizmów kwarantannowych. Jest to uregulowane ustawą. Na każdym punkcie granicznym są służby weterynaryjne, służby fitosanitarne, które bardzo dokładnie pilnują wszystkich spraw jakościowych. Jednocześnie jest służba CIS, Centralny Inspektorat Standaryzacji, który również czuwa nad jakością handlową wszystkich towarów sprowadzanych do Polski. Wyraźnie jest powiedziane, że jeżeli jakikolwiek produkt sprowadzany z zagranicy nie spełnia norm uregulowanych w naszych przepisach - w ustawie o funkcjonowaniu Służby Ochrony Roślin, jak również w ustawie o funkcjonowaniu Służby Weterynaryjnej - to nie zostaje do kraju wpuszczony. Jednocześnie wszystkie produkty rolne z importu, w obszarze uregulowanym przepisami, muszą być zaopatrzone w świadectwa fitosanitarne i świadectwa weterynaryjne. Ja sama, będąc specjalistką z zakresu ochrony roślin, nie raz wystawiam takie świadectwa fitosanitarne i wiem, że jest na nich wyraźnie wpisany tonaż. A więc wszystko bardzo dokładnie można z tych świadectw spisać. Naprawdę te służby nad tym czuwają i nie jest możliwe, by - tak jak pani mówi - napływało zboże z obiektami kwarantannowymi, szczególnie z wołkiem zbożowym, czy żeby było ono zanieczyszczone. To wszystko jest kontrolowane.

Co do importu kukurydzy, to jest on również monitorowany. Jeśli chodzi o krajowy rynek kukurydzy, to produkuje się u nas mniej więcej 420 tysięcy t, a roczne zapotrzebowanie na jej ziarno przemysłu paszowego, gdzie kukurydza stanowi jedyne zboże w mieszance paszowej, kształtuje się w granicach 1,6-1,8 miliona t. Niedawno rozmawiałam z producentami drobiu, którzy faktycznie potrzebują bardzo dużo paszy z zawartością kukurydzy. Chcę powiedzieć, że od początku roku, czyli od 1 stycznia 1998 r., import kukurydzy wyniósł 386 tysięcy t 684 kg. Tak więc import ten jest w granicach, które pozwalają zaspokoić potrzeby na rynku paszowym. Nie jest to import niepokojący. W przypadku, kiedy był niepokojący, bo faktycznie taki był pod koniec 1997 r., opłaty celne w obrocie międzynarodowym kukurydzą zostały podniesione. Wynoszą one dzisiaj 20%. Od 12 lutego 1998 r. taka sama stawka obowiązuje w handlu z krajami CEFTA: z Czechami, Słowacją, Węgrami, czyli jest to również 20%. Faktycznie na pewnym etapie mieliśmy problemy z nadmiarem napływającej kukurydzy, jeżeli chodzi o Węgry. To jest bardzo ściśle nadzorowane przez nasz resort i chciałabym, mówiąc o tym, rozwiać obawy pani senator.

Chciałabym również powiedzieć - jeszcze o tym nie mówiłam - o całym systemie dopłat do kredytów skupowych. Pani poruszyła sprawę pieniędzy i w ogóle tych ceł, jeżeli chodzi o ciągniki. Chcę powiedzieć, że w ramach środków, które ma Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, stworzyliśmy dodatkową możliwość kredytowania zakupów naszych ciągników na naszym rynku, w wysokości 5 milionów zł dopłat do kredytów, które rolnicy zaciągaliby właśnie na zakup ciągników. Staramy się zatem pomóc naszemu przemysłowi. W związku z tym powiedzmy sobie: nie jest możliwe, żeby rząd wprowadzał rozwiązania, które by liberalizowały opłaty celne, chyba że dotyczy to ciągników, które nie są u nas produkowane.

I w zasadzie wyczerpałabym na tym pakiet pytań bezpośrednio dotyczących zagadnienia, które dzisiaj mam obowiązek zaprezentować tutaj przed państwem. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Frączek.

Senator Józef Frączek:

Zanim zadam pytanie, wypadałoby ustalić fakty. Mam nadzieję, że znane są pani wyniki powszechnego spisu rolnego, prowadzonego w latach 1988-1996. Badano wtedy między innymi wielkość zainwestowanych środków, liczbę wybudowanych nowych budynków inwentarskich, liczbę budynków wybudowanych na wsi. Okazuje się, że w dziesięcioleciu od 1939 do 1949 r., czyli w okresie okupacji niemieckiej i najgorszych lat stalinizmu, budowano na wsi kilkakrotnie więcej niż w okresie od 1989 r. To daje nam obraz rzeczywistości. To po pierwsze. Mamy te wyniki w komisji rolnictwa i udostępnimy je.

Po drugie, jestem przekonany, że w ministerstwie rolnictwa znana jest taka zasada ekonomiczna, że każdy popyt wzmacnia podaż. Gospodarka polska już dawno przestała być taką gospodarką autarkiczną, zamkniętą, i podaż wzrasta nie tylko poprzez wzrost produkcji w naszych rodzimych gospodarstwach, ale również poprzez wzrost importu.

Przepływ za granicę jest regulowany w tej chwili przez trzy międzynarodowe umowy, to jest Układ Europejski, CEFTA i WTO. Te trzy umowy zakładają coroczną liberalizację, zwiększającą swobodę przepływu towarów między Polską a tymi krajami. Najtańszą pszenicę w Europie w tej chwili produkuje się na Nizinie Węgierskiej, Pan Bóg tak to spowodował. Najtańsza wieprzowina - w Danii, bo zaważyła tu technologia plus mączka rybna. Już dzisiaj, gdy jeszcze istnieją jakieś zapory celne, nasz rynek został zupełnie zburzony przez import pszenicy z Węgier, jak również przez import wieprzowiny. Te umowy nie będą renegocjowane. W roku następnym będzie następna liberalizacja swobody przepływu towarów. Jestem ciekaw, jakie instrumenty będą użyte, żeby równoważyć ten rynek. Agencja Rynku Rolnego niewątpliwie będzie dysponowała środkami odpowiadającymi polskiej skali budżetu, nie zaś skali zjednoczonej Europy, gdyby tylko miała porównywalne środki, jej interwencja na rynku byłaby znacząca. Każda inna interwencja będzie tylko wzmacniała podaż, czyli napływ towarów z zagranicy.

Dlatego moje pytanie jest takie: jakie są prognozy ministerstwa rolnictwa co do dalszego rozwoju sytuacji na rynku żywnościowym, przy założeniu, że te umowy międzynarodowe są stałe i nie będą renegocjowane? Jakie są prognozy dotyczące rozwoju tej sytuacji? Co będzie za rok, za dwa, za trzy? Jest sprawa jednorazowego niepodstawienia wagonów, jak to miało miejsce na Węgrzech - to ograniczyło napływ pszenicy, ale za rok trzeba będzie te wagony podstawić. Nie będzie można renegocjować układu CEFTA, bo renegocjacja CEFTA to jest odwrócenie się tyłem do Unii Europejskiej. Zatem jakie są prognozy i jakie są metody zapobieżenia tej nagannej sytuacji? Dziękuję.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Mogę już, Panie Marszałku?)

Wicemarszałek Donald Tusk:

Proszę bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Panie Senatorze, dziękuję za te pytania. Chociaż one też wykraczają jak gdyby poza zakres mojej dzisiejszej prezentacji, bardzo chętnie odpowiem.

Powiem jeszcze dalej, powołując się też na statystykę, że w 1996 r. w ramach tego powszechnego spisu rolnego była przeprowadzona ewidencja praktycznie wszystkich gospodarstw rolnych; mamy ich w Polsce dwa miliony czterdzieści jeden tysięcy. Rolnikom zostało zadane pytanie, ile produkują na rynek. Przyjęto, że jeżeli rolnicy produkują na rynek powyżej 2,5 tysiąca zł, to te gospodarstwa w zasadzie należą do pakietu gospodarstw ekonomicznych. Takich mamy w Polsce około dziewięciuset siedemdziesięciu tysięcy. Reszta gospodarstw to są te, które w średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich nazwaliśmy gospodarstwami socjalnymi. Praktycznie w ogóle nie produkują one na rynek, lecz zaopatrują siebie, a jednocześnie często korzystają z pomocy socjalnej. Rozwiązania zawarte w średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i w narodowym programie, który już - mieliśmy dwa spotkania - jest tworzony dla rolnictwa, dla obszarów wiejskich... Wyraźnie powiedzieliśmy, jaki będzie pakiet rozwiązań dla tych dwóch grup gospodarstw. Jest pakiet rozwiązań socjalnych, niezwykle potrzebny, tak aby nie zostawić żadnego rolnika samemu sobie, ażeby wszyscy, którzy potrzebują pracy, mogli ją znaleźć w rolnictwie.

Przypominam, że już funkcjonuje dziewięć przepisów, jeżeli chodzi o możliwości tworzenia dodatkowych miejsc pracy poprzez zaangażowanie środków między innymi Krajowego Funduszu Pracy, różnych fundacji. Poprzez te rozwiązania będziemy chcieli zrobić wszystko, żeby ta grupa gospodarstw socjalnych... To jest też odpowiedź na pytanie pani senator - pani była zaniepokojona, czy te gospodarstwa będą z urzędu likwidowane. Takich rozwiązań nikt nie proponuje, wszystko będzie się odbywało ewolucyjnie, będziemy tworzyć, jako państwo, w ramach naszych możliwości finansowych, takie rozwiązania, żeby każdy znalazł swoje miejsce w rolnictwie. Wiemy, że są obszary bezrobocia i tam będziemy szczególnie interweniować, już interweniujemy.

Jednocześnie jest grupa gospodarstw ekonomicznych i liczymy na to, że te gospodarstwa sprostają konkurencji, wymaganiom Unii Europejskiej. Podczas kontroli unijnej w zakresie nadzoru weterynaryjnego nad pozyskiwaniem mleka kontrolujący wytypowali losowo gospodarstwa z hodowlą krów mlecznych do wizytacji, do kontroli. Jestem pod wrażeniem ich słów. Powiedzieli, że to naprawdę przykładowe gospodarstwa, takie, które absolutnie są na poziomie unijnym. Chcę to podkreślić.

Wydaje mi się, że często uprawiamy takie czarnowidztwo: nasze rolnictwo sobie nie poradzi, nasze rolnictwo jest bardzo słabe. Oczywiście, bardzo dużo trzeba zrobić w tej dziedzinie. Rząd zajął się tymi rozwiązaniami, całym systemem, który będzie wpływał na pozytywne przekształcenia, na restrukturyzację i modernizację naszego rolnictwa. To zostało rozpoczęte. Jednocześnie nie chciałabym, żebyśmy mówili, iż nasze rolnictwo po prostu sobie nie poradzi. Bo uważam, że sobie poradzi, a gospodarstwa z tego obszaru ekonomicznego już dzisiaj są naprawdę konkurencyjne. Rząd w pakiecie tych gospodarstw ekonomicznych będzie się starał tworzyć dodatkowe bodźce właśnie poprzez system podatkowy, poprzez ulgi inwestycyjne, poprzez, powiedzmy, możliwości pozyskiwania dalszych kredytów.

Przypominam, że w tej chwili negocjujemy pożyczkę z Banku Światowego, ASAL-II, która w lipcu 1999 r. ma zafunkcjonować w dziedzinie rolnictwa. Będzie to 380 milionów zł. Środki te będą kierowane przede wszystkim na poprawę infrastruktury na wsi, na inwestowanie w edukację, w oświatę - najbardziej ekonomiczna i bardzo ważna inwestycja - na tworzenie nowych miejsc pracy i małej przedsiębiorczości. Mówię bardzo skrótowo o tym obszarze działań, ale jeżeli zrealizujemy te wszystkie zamierzenia, a mamy taki obowiązek, to niepokoje wyrażane w zapytaniach państwa senatorów naprawdę będą rozwiane. Dziękuję serdecznie.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Senator Mazurkiewicz...

Senator Józef Frączek:

Panie Marszałku, można?

Przede wszystkim pragnę stwierdzić, że odpowiedź rozminęła się absolutnie z pytaniem. Ja nie pytałem o prognozy i o sprawy socjalne, ale o prognozę ministerstwa rolnictwa co do dalszego rozwoju sytuacji na rynku żywnościowym przy braku możliwości renegocjacji umów międzynarodowych. Ale nie będę już męczyć pani minister. Znam stanowisko senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przyjęte na posiedzeniu 24 lipca 1998 r. My to stanowisko wysłaliśmy do ministerstwa rolnictwa. Niestety, nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. Chciałbym teraz wręczyć to stanowisko raz jeszcze pani minister. Prosiłbym, aby ministerstwo rolnictwa ustosunkowało się do naszego wniosku na piśmie, tak jak to zrobiły inne ministerstwa.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Mazurkiewicz.

Senator Andrzej Mazurkiewicz:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Pani Minister, mam trzy pytania. Chciałbym mieć w miarę jasny obraz sytuacji dotyczący rynku zbóż w Polsce. Jak kształtował się import zbóż do Polski na przestrzeni ostatnich trzech lat? Jakie to były ilości i jak w tych trzech latach kształtował się interwencyjny skup zbóż? Czy może pani podać takie dane?

Druga rzecz. Wspomniała pani o cenach cukru i o podwyższeniu ceny skupu cukru. W tej chwili mamy jednak do czynienia z klęską nieurodzaju w tak zwanym zagłębiu buraczanym, czyli na Rzeszowszczyźnie. Cukrownia Ropczyce i cukrownia Przeworsk kupią zaledwie 50% zakontraktowanych wcześniej buraków cukrowych. Czy rząd widzi to, powiedzmy, lekkie załamanie rynku buraków cukrowych? Czy będzie jakoś temu przeciwdziałał, czy będzie jakaś pomoc czy też interwencja idąca w tym kierunku?

I trzecie pytanie. Wspomniała pani o polityce rolnej rządu. Czy mogłaby pani w skrócie wymienić najważniejsze priorytety tej polityki, które rząd będzie silniej akcentował, powiedzmy, w roku przyszłym czy w latach następnych? Co nas czeka, jeśli chodzi o rolnictwo? W którym kierunku chcemy pójść? Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

A więc pytanie pierwsze, Panie Senatorze. Rozumiem, że chodzi o import zbóż w roku 1996, 1997 i 1998. W 1998 r. na dzisiaj jest to około 980 tysięcy t, w 1997 r. to był 1 milion 300 tysięcy t, a w roku 1996... W tej chwili nie przypominam sobie tego importu, ale w zasadzie to był ten import bezcłowy, on się rozpoczął dopiero 1 stycznia 1996 r. i wiem, że w 1996 r. była najmniejsza interwencja na rynku zbożowym. W 1997 r. interwencja na rynku zbożowym była niższa, globalnie rzecz biorąc, wliczając i Agencję Rynku Rolnego, i PZZ, niższa o 14,7% niż w roku 1998.

Jeżeli chodzi natomiast o klęskę nieurodzaju i cukrownię Ropczyce, to ja to zasygnalizuję w poniedziałek w ministerstwie i natychmiast się przyjrzymy temu problemowi, żeby zobaczyć, jak to funkcjonuje. Sygnałów do tej pory...

(Senator Andrzej Mazurkiewicz: Ropczyce i Przeworsk.)

Dobrze, ja to sobie zapisuję: Ropczyce i Przeworsk. Pana senatora w takim razie indywidualnie poinformuję, jeżeli pan senator pozwoli.

Jeśli chodzi natomiast o priorytety, o cele polityki rolnej, to ja nakreśliłam główne priorytety zawarte w średniookresowej strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Chciałabym jeszcze do tego dodać, powiedzmy, pakiet instrumentów reorganizacyjnych, które rząd będzie musiał podjąć w obszarze rolnictwa. Myślę, że to będzie interesujące - zmiana systemu interwencyjnego na rynku rolnym, ale bardzo dużo już o tym powiedziałam, mówiąc o Agencji Rynku Rolnego.

Chciałabym powiedzieć jeszcze króciutko o dwóch agencjach, które funkcjonują w obszarze rolnictwa, o Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa i o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

(Senator Zbigniew Kulak: Panie Marszałku, proszę o skrócenie wypowiedzi pani minister i sprowadzenie do właściwego tematu.)

Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, która przejęła całe mienie popegeerowskie, tudzież przejęła gospodarstwa, praktycznie ziemię Państwowego Funduszu Ziemi, miała za cel zagospodarować 4 miliony 528 tysięcy ha. Mówimy, że ona już wyczerpuje swoją dotychczasową działalność, to, co miała zrobić, i że trzeba by było w tej chwili na bazie tej agencji tworzyć bank ziemski, gdzie zajdzie potrzeba przeprowadzania poprzez ten bank wszystkich spraw związanych z obrotem ziemią - gdyż chcemy wprowadzić również w tym pakiecie rozwiązań socjalnych wcześniejsze emerytury dla rolników, którzy zdecydują się przekazać swoje gospodarstwa następcom. Będzie więc tu również problem całego prawnego uregulowania, zresztą w związku z samym procesem restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa, który już się rozpoczął i który się będzie odbywał w dalszym ciągu. Będziemy tak prowadzić politykę rządu, żeby te gospodarstwa restrukturyzować w kierunku jak największej konkurencyjności. Mówiłam o systemie zarządzania poprzez jakość. Chcę powiedzieć o polityce reorganizacji w obrębie rolnictwa. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Tu tkwi problem, który widzimy dzisiaj, bo Sejm to tak zapisał, a Senat przyjął, że agencja będzie bezpośrednio przejmowała środki unijne i przekazywała w obszar rolnictwa. I to na pewno będzie ta nowa rola agencji, do której jest ona już przygotowana, bo w ramach pomocy dla infrastruktury w obszarach wiejskich rozdysponowała...

(Wicemarszałek Donald Tusk: Pani Minister, pani pozwoli, że...)

...rozdysponowała pożyczkę ASAL-II. Mam kończyć, tak? Za długo mówię? Dobrze.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Tak, tak. Bo to nie bardzo było na temat poruszony w pytaniu.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Chcę właśnie powiedzieć, że o tym obszarze bardzo dużo można by mówić: również cały pakiet rozwiązań systemu podatkowego, w ogóle zmiana polityki w obszarze KRUS. Bardzo ważna jest sprawa, żeby rolnik za tę ciężką pracę mógł uzyskać godziwą emeryturę. Mówimy, że 1 stycznia 2000 r. wejdzie w życie nowy system emerytalno-rentowy w obszarze rolnictwa. Została w tym celu powołana komisja. Przyjęto taki harmonogram działań, żeby zreformować cały ten system. To sprawa organizacji rynków itd. Więc pakiet potrzebnych rozwiązań w obszarze rolnictwa jest bardzo duży. Wszystko to zostało zawarte w tej średniookresowej strategii. Rozwiązania cząstkowe w miarę potrzeby będą natychmiast wprowadzane w życie. I one obejmują trzy instrumenty: ekonomiczne, socjalne i organizacyjne. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Kowalski.

Ja tylko bardzo proszę, byśmy pytając trzymali się określonego zakresu, bo jest jeszcze kilka osób zapisanych do głosu.

Senator Witold Kowalski:

Pani Minister, czy pani wiadomo o takiej sytuacji na granicy, w której służby graniczne wpuszczają do Polski transporty ze zbożem - chodzi mi tu głównie o granicę wschodnią - bez odpowiedniej stawki celnej, uzasadniając to tak, że towar został nadany przed rozporządzeniem ministra, o którym pani tu wspomniała? I to miałby być argument dla niestosowania odpowiedniej stawki celnej. Dochodzą do mnie takie sygnały.

Sprawa druga: kiedy rolnicy dowiedzą się o wymogach dotyczących zboża oraz ceny na zboże w roku przyszłym? Kiedy to się to stanie? Wiele bowiem nieporozumień związanych ze skupem zboża, rozgoryczenie rolników, wiązało się nie z ilością zboża czy możliwościami jego skupu, lecz z narzuconymi bardzo sztywnymi normami jakościowymi.

Jeszcze inna sprawa, która po części się z tym wiąże. Czy pani zdaniem gospodarstwo, które ma, powiedzmy, około 1 tysiąca 600 ha, a liczba osób w nim zatrudnionych jest taka, że przypadają mniej więcej dwie osoby na hektar, jest w stanie konkurować z gospodarstwem zachodnioeuropejskim? Chodzi o gospodarstwo produkujące zboże. Z takim gospodarstwem mam do czynienia na swoim terenie. Prawdopodobnie niedługo zostanie ono postawione w stan likwidacji, gdyż te okoliczności, o których tu mówił senator Mazurkiewicz - nieurodzaj oraz niekonkurencyjność naszych towarów - mają wpływ również na tak duże gospodarstwa, które powinny przecież funkcjonować, na gospodarstwa mające doskonałe gleby, II i III klasy. Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo.

Może zacznę od sprawy wymogów, cen, interwencjonizmu na rynku zbożowym. Sygnalizowałam, że już siadamy do opracowania takiego systemu interwencyjnego na rynku zbożowym, który wprowadziłby płatności bezpośrednie dla rolników. Nad tym systemem pracujemy. Rolnicy dowiedzą się na pewno dużo wcześniej niż w ramach programu. Zresztą program interwencji Agencji Rynku Rolnego na rynku, zatwierdzony przez Radę Ministrów, zawsze musi być poddany dyskusji z przedstawicielami związków, jest zawsze długo dyskutowany. Jest zawsze pewien obszar sporu, jeżeli chodzi o wysokość ustawienia cen interwencyjnych; jest obszar sporu, jeżeli chodzi o cenę minimalną mleka. Dlatego być może czasami, szczególnie w tym roku, można było powiedzieć, że on zafunkcjonował stosunkowo późno. Ale to są konkretne trudności. I dlatego mówimy, że trzeba ten cały system interwencjonizmu zmienić tak, aby rolnicy wiedzieli dużo wcześniej, żeby mieli jasne kryteria, jeżeli chodzi o jakość. Jeśli idzie o jakość, nie możemy ustąpić. To troska z tym właśnie związana przebijała w trzecim pytaniu pana senatora. No, możemy być konkurencyjni na rynkach rolnych tylko poprzez kreowanie produktów określonej jakości. Myślę tutaj o tej produkcji ekologicznej, która często nam umyka, a która jest bardzo ważna szczególnie na rynkach krajów bogatych, gdzie jest zapotrzebowanie na zdrową żywność. A nasze gospodarstwa, które zużywają zdecydowanie mniej środków ochrony roślin, prawie dziesięciokrotnie mniej nawozów, mają szansę zaistnienia dzięki tej produkcji ekologicznej, między innymi dzięki tej produkcji.

W ten sposób zahaczam już o to trzecie pytanie, o to, że często problem nie w liczbie posiadanych hektarów ziemi. Mówiłam o tej granicy między gospodarstwami, o gospodarstwach ekonomicznych i gospodarstwach socjalnych. Naprawdę jest to granica umowna, bo czasami małe gospodarstwo, które ma świetnie zorganizowaną produkcję na przykład kwiatów czy, powiedzmy, szklarniową, czy specjalistyczną, taką jak szkółki, czy specjalizuje się w produkcji szparagów albo innych towarów, po prostu takich produktów, które bardzo dobrze się eksportuje - może mieć większy dochód niż to gospodarstwo, którego przykład podał pan senator, które jest nastawione na produkcję zbożową. Zwłaszcza w tym roku, kiedy w niektórych regionach naszego kraju wystąpiły te ciągłe opady deszczu, kiedy rolnicy faktycznie nie mogli zebrać zboża w terminie i będą musieli korzystać - a jest taka możliwość, poprzez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - z tak zwanych kredytów klęskowych, z dopłat do kredytów klęskowych. Faktycznie, przejściowo ta sytuacja w obszarze rolnictwa, z przyczyn niezależnych od rolników, może się różnie kształtować.

Chcę jednak powiedzieć generalnie o tym pakiecie rozwiązań w polityce rolnej naszego rządu, który wyraźnie jest nastawiony właśnie na zwiększenie konkurencyjności naszego rolnictwa. Takie rozwiązania - musiałabym tutaj jeszcze dużo czasu zająć państwu senatorom - nasz rząd stopniowo będzie wprowadzał. Przedmiotem troski naszego rządu jest to, żeby umożliwić rozwój naszej produkcji w kierunku konkurencyjności nie tylko na naszym rynku, bo na naszym rynku konkurencja już jest, lecz także na innych rynkach, o których wiemy, że jest tam problem z nadprodukcją żywności, i państwa, szczególnie państwa Unii Europejskiej, wprowadzają, poprzez wspólną politykę rolną, ten system dopłat do rolnictwa, subsydiowania rolnictwa, tych płatności kompensacyjnych, który na pewno dziś jest bardzo konkurencyjny w stosunku do naszego rolnictwa. Jeżeli jednak wejdziemy w ten system opłat, to również będziemy z tych opłat korzystać.

Pierwsze pytanie: czy była mowa o tym, że przychodzi zboże jeszcze w ramach tego systemu bez dodatkowych opłat celnych? To już jest po prostu niemożliwe, ale sprawdzimy to, Panie Senatorze.

(Senator Witold Kowalski: Bardzo bym prosił.)

Jest to po prostu niemożliwe. My takich sygnałów nie mamy. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Zdzisław Jarmużek.

Senator Zdzisław Jarmużek:

Pani Minister!

Od dłuższego czasu obserwujemy żenujące, zawstydzające i paradoksalne zjawisko: nadprodukcja żywności, trudności z jej zbyciem z jednej strony, z drugiej zaś strony - strefy biedy, niedożywienia, i to niemałe, wprawdzie ostatnio nieco malejące, ale są duże grupy ludzi, które nie mogą sobie pozwolić na zakupienie jedzenia w wystarczającej ilości.

Przypomnę, że w połowie lat dziewięćdziesiątych, o ile pamiętam, spożycie mięsa było u nas niższe o jakieś 30% niż w latach osiemdziesiątych, w tym okresie - jak to pani tutaj mówiła - nakazowo-rozdzielczym, który miał tak to rolnictwo zepsuć. Czujemy się zawstydzeni i myślę, że to jest najważniejszy problem naszego rolnictwa - nie można zbyć, dlatego że nie ma kto tej żywności u nas, tu, w kraju, kupić.

Wiem, że pani ministerstwo jest odpowiedzialne za produkcję żywności, za gospodarowanie nią. Ale kto jest odpowiedzialny za wyżywienie narodu? Czy rząd ma jakiś pomysł na zwiększenie tego popytu tu, w kraju, po to, by można było zwiększyć sprzedaż, podaż mięsa i innych artykułów rolnych. Dziękuję bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo.

Kwestia popytu i związany z tym problem jest bardzo interesujący i bardzo ważny. Dlaczego? Ponieważ faktycznie wyłania się w tej chwili potrzeba stworzenia całego programu zagospodarowywania nadwyżek żywności w Polsce. Taka możliwość istnieje. Jest to również odpowiedź na pytanie pana senatora Frączka. Trzeba cały czas prowadzić aktywną politykę rolną, monitorować rynek i odpowiednio reagować, i oczywiście mieć odpowiednie programy wieloletnie.

Chcę bowiem powiedzieć, że w tej chwili u nas zmienia się generalnie profil spożycia. Przy okazji interwencji na rynku produktów mleczarskich mówiłam, że w krajach unijnych spożywa się taką ilość mleka - chodzi tutaj także o produkty mleczarskie, czyli o całe mleko, które później jest przerabiane - że statystycznie przypada około 400 l na jedną osobę. W Polsce - około 200 l. Zatem jakaż jest jeszcze u nas możliwość zagospodarowania? Analizowałam przed wystąpieniem tu, przed państwem, popyt na rynku artykułów mleczarskich. I on się wyraźnie zwiększył. Wiąże się to właśnie z tym, że ze względu naddbałość o nasze zdrowie więcej będziemy zjadać w tej chwili produktów mleczarskich, na pewno więcej będziemy spożywać ryb, więcej owoców i warzyw. Wyraźnie sami kreujemy ten popyt. A jednocześnie faktycznie są obszary, które wymagają szczególnego zagospodarowywania. Mamy problem z nadwyżkami mięsnymi. Mieliśmy na przykład przejściowe problemy z wołowiną, w tej chwili zainteresowanie nią bardzo się zwiększyło i zwiększył się jej eksport, ale w związku z chorobą BSE ten popyt trochę się zmniejszył.

Jak mówię, różne czynniki wpływają na to, jak się kształtuje w Polsce podaż i popyt. Nie chciałabym przedłużać swojej wypowiedzi, ale powiem jeszcze raz, że na pewno należy stworzyć cały system zagospodarowywania nadwyżek i po prostu być przygotowanym na wprowadzenie tych rozwiązań, bo trzeba mieć program interwencyjny dotyczący naszego rynku. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Kulak.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku! Pani Minister!

Nie jestem rolnikiem, ale reprezentuję w Senacie jedno z najlepszych pod względem produkcji rolnej województw, które ma jedną z najwyższych produkcji rolnych, mianowicie województwo leszczyńskie. W produkcji wieprzowiny województwo leszczyńskie absolutnie przoduje w Polsce.

Słucham pytań do pani minister oraz jej odpowiedzi i mam wątpliwości, czy mimo posługiwania się tym samym językiem, pytający i odpowiadająca mówią o tym samym. Mówicie państwo o dwóch różnych sprawach, tak jak byście pochodzili z dwóch różnych światów.

Uważam, że huraoptymizm pana premiera Buzka udzielił się także ministerstwu rolnictwa. Dysponuję kopiami pism. W jednym z nich, z 17 września, kaliska izba rolnicza sygnalizuje, wręcz alarmuje, że spada cena żywca i podaje kwotę 3 zł 20 gr, 3 zł 35 gr za kilogram. W innym piśmie z 24 września, mającym formę listu otwartego, połączone izby rolnicze: leszczyńska, pilska, poznańska, kaliska i konińska, informują prezesa Rady Ministrów, że spada cena żywca. Mam informację z tego tygodnia pochodzącą z mojego własnego województwa, że w jakiejś wsi skupujący żywiec zaproponowali rolnikom 2 zł 30 gr za kilogram. Senat przedwczoraj przegłosował propozycję, aby informacja rządu była przedstawiona dzisiaj i tak się stało. Teraz nagle dowiadujemy się od pani minister, że wczoraj zostało podpisane rozporządzenie. Mam więc pytanie: czy byłoby ono podpisane jeszcze przed niedzielą, gdyby nie dzisiejsza debata i nie konieczność udzielenia przez panią minister informacji w tej sprawie?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo za to pytanie. Mam przed sobą pismo do pana ministra gospodarki podpisane przez jednego z podsekretarzy stanu z ministerstwa rolnictwa, które mówi, że uzasadnienie wniosku w sprawie podwyższenia opłat celnych czy też wprowadzenia dodatkowych opłat celnych na mięso wieprzowe zostało przesłane do Ministerstwa Gospodarki 14 września 1998 r. Jest pewna procedura, według której trzeba postępować. Musiała zostać przekroczona wielkość progowa. W związku z tym że, jak powiedziałam, nie ma w tej chwili komputerowego systemu monitorowania granic i importu, trzeba koniecznie taki system wprowadzić. Trzeba to zrobić nawet przy tych ograniczonych środkach, które mamy w przyszłym budżecie. W dniu dzisiejszym taki system nie funkcjonuje, ale absolutnie nie jest to winą naszego rządu. Można było pomyśleć o nim trochę wcześniej, a tak, to my musimy o nim myśleć.

W sytuacji, kiedy mieliśmy informacje z dwóch źródeł, musieliśmy poczekać na informację, jak powiedziałam, najbardziej wiarygodną, to znaczy informację od służb weterynaryjnych. Kiedy kwota progowa została przekroczona, natychmiast ministerstwo rolnictwa wystąpiło z odpowiednim wnioskiem i, tak jak powiedziałam, procedury wprowadzające dodatkowe opłaty celne już funkcjonują.

Panie Senatorze, chcę tylko sprostować pana wypowiedź i powiedzieć, że tu nie może być mowy o huraoptymizmie. Chcę podkreślić, że rząd pana premiera Jerzego Buzka, ministerstwo rolnictwa i pan minister Jacek Janiszewski wykazują wielką troskę o to, żeby, uwzględniając możliwości naszego kraju, który należy do krajów biednych, tak pomóc rolnictwu, żeby było ono jak najlepsze, żeby mogło się rozwijać, restrukturyzować i żeby mogło być jak najbardziej konkurencyjne. Jak bowiem powiedziałam, w swoim programie uwzględniliśmy nasze wejście do Unii Europejskiej i zdajemy sobie sprawę z wyzwań, które stoją przed polskim rolnictwem. Do Unii musimy wejść jako równoprawny członek, bez okresu przejściowego, który dotyczyłby płatności kompensacyjnych. Musimy wynegocjować jak najlepsze warunki w tych wszystkich dziedzinach, na które nasze rolnictwo jest szczególnie wrażliwe. Zrobiły tak inne kraje, które weszły do Unii, i my będziemy musieli zrobić podobnie. Mamy taki obowiązek i chcemy go wypełnić w ten sposób, żeby każdy rolnik - który już teraz musi funkcjonować w nowych warunkach, w warunkach coraz większej konkurencji, a który będzie musiał sprostać jeszcze większej konkurencji - gdy wejdzie do Unii Europejskiej, naprawdę czuł się równoprawnym członkiem Europy. Taką politykę nasz rząd realizuje. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

(Senator Zbigniew Kulak: Jeszcze jedno zdanie.)

Proszę bardzo.

Senator Zbigniew Kulak:

Pani Minister, rządzicie już rok. Jak długo jeszcze w swoich wypowiedziach, tak między wierszami, będzie pani sugerować, że wszystkie niepowodzenia rządu są skutkiem rządów poprzednich koalicji? Mija już rok waszych rządów i takie sugestie pomału stają się niepoważne.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze. Przypominam, że poprzednia koalicja miała cztery lata do swojej dyspozycji przy kompletnym braku opozycji i w ciągu tych czterech lat, przepraszam bardzo, proszę mi wybaczyć, można było na przykład wprowadzić monitorowanie granic. Miała ona więcej pieniędzy, dysponowała pożyczką ASAL, miała możliwości.

Nasz rząd, rząd pana premiera Jerzego Buzka, podjął się przeprowadzenia wielu bardzo ważnych reform potrzebnych dla kraju i musi podzielić pieniądze na poszczególne reformy. W tej chwili na pewno jest większe zapotrzebowanie na środki z budżetu państwa. Mieliście państwo cztery lata, podczas których dało się zauważyć bardzo wyraźny lobbing rolniczy, można więc było rozwiązać wiele problemów. Dzisiaj na pewno byłoby ich mniej i nie byłoby aż takiego rozgoryczenia pana senatora. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pan senator Chróścikowski.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Pani Minister, mam pytanie. Czy rząd zamierza zmienić sposoby interwencji na rynku mleka? System, który od dawna funkcjonuje, jest bowiem krytykowany przez związki. Jest on nieudolnie skonstruowany. Krótko mówiąc, mleczarnie celowo nie stosują ceny 61 gr, bo po prostu nie chcą zwiększać kosztów. Mało tego, posuwają się nawet do zaniżania klas mleka, aby nie płacić wyższych cen za klasy ekstra i pierwszą, i w ten sposób jeszcze bardziej obniżyć koszty własne. Wskutek takich działań cena litra mleka dochodzi w niektórych rejonach do 20-30 gr. To jest po prostu karygodne.

Po drugie, mleczarnie nie chcą płacić rolnikom, którzy czekają na zapłatę dwa, trzy miesiące. Tłumaczą się na przykład tym, że rząd nie płaci za mleko dostarczane do szpitali i że są to paromiesięczne zaległości. Dlatego rolnicy nie dostają swoich należności za mleko. Oprócz tego obniżono znacznie wysokość kredytów dla mleczarni, w tym o około 30% kredyty skupowe na mleko, a dokładnie na sery, na przechowalnictwo itd. Tego też nie ma. Czy rząd zamierza jak najszybciej podjąć działania zmierzające do usprawnienia funkcjonowania tego systemu? Rolnicza "Solidarność" wielokrotnie krytykowała ten system i wskazywała na to, że nie funkcjonuje on należycie.

Druga sprawa jest to sprawa tak zwanej "górki mięsnej", która teraz nie jest jeszcze wysoka. Największa będzie w okresie od stycznia do maja. Myślę więc, że odpowiednie działania muszą być podjęte teraz, żeby być przygotowanym na to, co będzie się działo w maju. Czy te mechanizmy, które rząd wprowadza, przewidują to, co się stanie w rolnictwie na przykład w kwietniu, maju?

Jest jeszcze sprawa, która jest może najmniej zauważalna - sprawa zmowy monopolistów na rynku mięsnym, którzy nie obniżają cen na swoje produkty. Obniżają oni tylko ceny dla nas. Czy rząd nie ma jakiejś możliwości rozwiązania tego problemu przy pomocy urzędu antymonopolowego, czy też innych instrumentów? Moim zdaniem, w tym wypadku mamy do czynienia ze zmową producentów i należy coś z tym zrobić. Jeżeli nie można nic zrobić, to trzeba zaproponować rozwiązanie tego problemu w ustawie, która by dawała szansę na obniżenie nieuzasadnionych marż handlowych. Korzyści mają bowiem wyłącznie przetwórcy. Dziękuję.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Kwestia interwencjonizmu na rynku mleczarskim jest faktycznie bardzo złożona i skomplikowana. Dzisiaj rolnicy mogą uzyskać praktycznie tyle pieniędzy, ile mogą im zapłacić spółdzielnie mleczarskie, czyli przedsiębiorstwa, które są w różnej kondycji. W tej chwili w Polsce jest ich około trzystu sześćdziesięciu. Zastanawiamy się, jak poprawić kondycję przetwórni mleka. Jak już mówiłam, rozpoczęliśmy wprowadzanie systemu nadzoru jakościowego. Lada moment zostanie odblokowany eksport produktów mleczarskich. Jest to bardzo ważne również ze względu na kondycję naszych spółdzielni i przedsiębiorstw mleczarskich. Rozpoczęliśmy rozmowy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju Rolnictwa, który mógłby wygospodarować pewną kwotę kredytów na restrukturyzację branży mleczarskiej. Przypominam, że funkcjonuje osiem linii kredytów inwestycyjnych. W 1997 r. było tych linii trzydzieści pięć. Ograniczyliśmy ich liczbę ze względu na środki finansowe, ale również po to, aby pieniądze trafiały do tych obszarów rolnictwa, gdzie są najbardziej potrzebne. Zawężenie tego działania do ośmiu linii kredytowych pozwoliło przekazywać dopłaty do kredytów rolniczych tam, gdzie są one faktycznie potrzebne. W ramach tych ośmiu linii funkcjonuje również linia kredytowa dla branży mleczarskiej, z której korzystają mleczarnie i rolnicy. Zauważyliśmy, że z chwilą wprowadzenia nowej normy jakości na polskie mleko surowe, kiedy rolnicy wiedzieli, że wymogi unijne będą wzrastały i że dotyczy to również interesu rolnika i mleczarni, zaczęli kupować więcej chłodziarek i po prostu zaczęli się tym interesować. To widać wyraźnie i bardzo nas to cieszy. Rolą państwa jest pomaganie. Tutaj możemy pomóc poprzez system dopłat do kredytów inwestycyjnych i obrotowych dla rolnictwa. Chcę powiedzieć, że w tym roku, pomimo pewnych niepokojów, wystarczyło nam pieniędzy na dopłaty do kredytów obrotowych. Obecnie rolnicy mogą jeszcze korzystać z dopłat. Niestety często obserwujemy, że banki, które podlegają BGŻ, przepraszam, ale nie za bardzo interesują się tym, żeby pozyskiwać pieniądze. Powiedziałabym, że często - choć nie chciałabym tu nikogo o to podejrzewać - wręcz nie chcą działać na rzecz rolnika. Rolnicy w terenie narzekają, że nie ma tych pieniędzy. A ja mówię, że pieniądze na kredyty skupowe jeszcze są i jest możliwość skorzystania z nich, właśnie w ramach kredytów. Chcemy wykorzystać pieniądze również na dopłatę do kredytów zaciąganych na środki produkcji rolnej. Tak więc na to pieniędzy nam w tym roku wystarczyło.

Na pewno istnieje problem monopolistów. Ale przypominam, że kiedy zaczął funkcjonować wolny rynek kapitałowy, powstał Urząd Antymonopolowy, właśnie do rozbijania monopoli. Jeżeli chodzi o nasz rynek rolny, to uważamy, że sytuacja wyraźnie poprawi się dzięki funkcjonowaniu rynku pierwotnego, hurtowego, kiedy powstaną grupy producenckie. Poprzez system standaryzacji produktów będą one mogły wprowadzać na rynek swoje konkurencyjne produkty bezpośrednio poprzez rolników, a nie poprzez system przedsiębiorstw handlowych. Można powiedzieć, że te przedsiębiorstwa, podwyższając cenę za kolejne pośrednictwo, rolnikowi płaciły praktycznie najmniej. Z tym systemem faktycznie trzeba skończyć i dlatego opracowujemy tę ustawę. Już mówiłam o organizacji rynku pierwotnego. Przypominam, że w Unii Europejskiej rynek pierwotny, rynek grup producenckich funkcjonuje już od dosyć dawna. Został on znormalizowany rozporządzeniem z dnia 1 stycznia 1997 r. Wzorując się na tym rozporządzeniu oraz opierając się na naszych doświadczeniach, chcemy wprowadzić jak najlepsze rozwiązania. W ten sposób chcemy pozwolić rolnikom poprawiać swoją sytuację, swoją dochodowość i sprawić, żeby pieniądze trafiały bezpośrednio do rolników. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Proszę pana senatora Chodkowskiego o zabranie głosu.

Senator Jan Chodkowski:

Pani Minister, prosiłbym o konkretną odpowiedź. Czy można liczyć, że po roku 1999 zmieni się sposób wydawania budżetowych pieniędzy w ramach dotacji dla rolnictwa? W tej chwili wbrew pozorom do rolnictwa idą znaczne sumy z budżetu. Tylko że sposób dotowania jest taki, że nie idą one bezpośrednio do rolników, lecz do pośredników. Taki sposób dotowania do niczego nie prowadzi. Jest on taki sam jak ten, który funkcjonował trzydzieści, dwadzieścia czy dziesięć lat temu. Jeśli na przykład w ramach postępu biologicznego dotujemy producenta, który sztuki do rozrodu przedstawia do sprzedaży, to jest to żaden sposób dotowania, bo wiele z tych sztuk jest dotowana zupełnie niepotrzebnie. Często trafiają one na rzeź i dotacja nie przynosi żadnego efektu. Zastanawiam się, czy w tej chwili dotowanie, które pani proponuje dla eksportu - czyli złotówka do kilograma wyeksportowanego mięsa - przyniesie efekt. Nie wiem, czy przy takiej ilości mięsa, jaka w tej chwili znajduje się w magazynach i chlewniach, ta złotówka do eksportu nie trafi do eksportera, zamiast do rolnika. Może łatwiej byłoby się dogadać z poważnymi hodowcami, którzy mają stałe umowy z zakładami mięsnymi, żeby tę złotówkę wykorzystać ewentualnie na przewietrzenie chlewni, przy zaniechaniu produkcji na jakiś czas? To chyba byłoby rozwiązanie, które przyniosłoby rolnikom i całej gospodarce większą korzyść.

I druga sprawa, dotycząca mleka. Pani minister na pewno dobrze wie, że zapłata, jaką rolnik dostaje za mleko, jest zależna od mleczarni. Mleczarnia ma możliwość regulowania jakości mleka, ponieważ to właśnie ona ocenia jego jakość i żaden rolnik nie ma możliwości odwołania się od tej decyzji, bo nie ma w Polsce laboratorium referencyjnego, które mogłoby stwierdzić, jakie to mleko jest. Metoda jest taka: jeśli w mleczarni są trudności finansowe, to robi się mleko pozaklasowe. I jeśli chodzi o jakość mleka, to nie można zwalać winy na rolników, jego producentów, tylko na mleczarnie. Bo mleczarnia zbiera do jednego baniaka mleko pozaklasowe, drugiej klasy, pierwszej klasy, ekstra. Jak się zmiesza mleko złe z dobrym, to już go nikt nie rozdzieli. Jest to bardzo szkodliwe dla mleczarni i bardzo niewychowawcze dla rolników, bo widzą oni, że mleczarnia ich mleko po prostu psuje. Czy można liczyć na to, że równolegle z centralnym laboratorium badania mleka w Puławach w najbliższym czasie będą powstawać regionalne laboratoria badania mleka? Rolnik mógłby tam zobaczyć, czy produkuje mleko dobre czy złe i ewentualnie prowadzić z mleczarnią polemikę i tym samym dochodzić swoich racji. Dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dziękuję bardzo.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Zgadzam się z tym, co mówi pan senator. Tu faktycznie potrzeba wielu działań. Chcę powiedzieć, że do końca roku w Państwowym Instytucie Weterynarii powstanie polskie laboratorium referencyjne, które musi uzyskać akredytację laboratorium w Paryżu, bowiem tam właśnie mieści się laboratorium unijne, które wydaje akredytacje dla innych krajów. Musimy spełnić obowiązujące tam wymogi, w ramach środków PHARE. Wtedy będziemy mogli zakupić potrzebny sprzęt. Pomieszczenia wymagają remontu. Wszystko wskazuje na to, że do końca roku w Polsce będzie potrzebne laboratorium referencyjne. Zresztą jest ono potrzebne również ze względu na wymogi Unii. A jak wiemy, mieliśmy już jedną kontrolę unijną. Takie kontrole mogą nastąpić w każdej chwili i musimy te wymogi spełnić. Jednocześnie w ten sposób zacznie się kształtować cały rynek badania mleka w Polsce, te wszystkie laboratoria w Polsce. Oczywiście, bardzo myślimy nad tym, jak ten system stworzyć, żeby był najsprawniejszy. Uważamy, że trzeba rozwiązać to tak - oczywiście to wszystko jest jeszcze w sferze dyskusji - laboratoria, które będą istnieć przy Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej również będą musiały uzyskać taki atest, zresztą każde laboratorium, które będzie chciało funkcjonować na terenie Polski, również będzie musiało otrzymać taki atest, taką, powiedzmy, akredytację od laboratorium w Puławach. Określimy tylko, jakie będą potrzeby, jeżeli chodzi o kryteria. Trzeba określić kryteria, wszyscy je poznają i kto spełni te warunki, będzie mógł badać mleko i jakość produktów pod kątem zdrowotnym, bowiem nadzór służb weterynaryjnych dotyczy jakości zdrowotnej. Nie będziemy w żaden sposób ograniczać liczby tych laboratoriów - po prostu sam rynek będzie to dyktował - umownie nazywanych niezależnymi. Jest to takie słowo, które zafunkcjonowało w 1992 czy 1993 r., kiedy system tych laboratoriów był już praktycznie nakreślony w ministerstwie rolnictwa, w powiązaniu z Francją - i to wtedy zafunkcjonowało słowo "niezależne". Chciałabym jednak, żeby po prostu był to system laboratoriów wiarygodnych, uzyskujących atest Państwowego Instytutu Weterynarii, tego laboratorium referencyjnego, a już to, czy laboratorium się utrzyma na rynku, będzie zależało od tego, jaka będzie jego wiarygodność i jakie będą ceny za badanie mleka. Skorzystają na tym rolnicy, bo będą mogli badać mleko, dokonywać kontroli tam, gdzie ceny będą najniższe. Czyli w sumie i rolnicy, i my, jako ministerstwo rolnictwa, jesteśmy zainteresowani, żeby tych laboratoriów było jak najwięcej. Dlatego nie będziemy wprowadzać ograniczeń, jeżeli chodzi o ilość, natomiast jeżeli chodzi o jakość, to oczywiście te warunki jakościowe muszą być spełnione.

I tu jest faktycznie cały obszar, który jeszcze oprócz tego wiąże się - jeśli chodzi o kwestię mleka - z rynkiem interwencjonizmu. Muszę powiedzieć, że mimo obaw, w tym roku interwencja na rynku mleczarskim nie była w sumie potrzebna, o czym już mówiłam. Zatem nie zawsze można to przewidzieć, ten rynek jest bowiem takim żywym organizmem, trzeba tutaj trzymać rękę na pulsie i w miarę potrzeby interweniować.

Odnośnie do tego, co mówił pan senator, czy warto dopłacać ten 1 zł, czy warto subsydiować eksport. Tak jest wszędzie w Unii Europejskiej, a my się zbliżamy do Unii i powinniśmy te wzorce przyjmować, tylko że oczywiście nie mamy tylu środków finansowych. W tym pakiecie rozwiązań koniecznych, potrzebnych przewidzieliśmy również tę interwencję, bo uważamy, że możemy poprawić sytuację nadpodaży na rynku wieprzowiny właśnie poprzez eksport. Kiedy w Rosji jest taka trudna sytuacja, to - żeby zachęcić do tego eksportu - musimy dzisiaj takie rozwiązanie przyjąć. Oczywiście, kiedy wejdziemy w system płatności kompensacyjnych, kiedy wejdziemy w system kwotowania rolnictwa czy określania odpowiednich kwot produkcji, to będziemy mogli w większym stopniu regulować ten rynek, faktycznie inaczej niż poprzez interwencjonizm, który, gdy te pieniądze trafiają do pośredników, często dzisiaj razi. Ale przypominam: żeby one mogły trafiać bezpośrednio do rolnika, musimy wprowadzić ewidencję wszystkich gospodarstw, działek. Na przyszły rok został zatwierdzony taki grant PHARE, dzięki któremu rozpoczniemy rejestrację gospodarstw rolnych, którą musimy zrobić. Kiedy już będziemy mieli taką ewidencję, łatwiej będzie płatności kompensacyjne kierować bezpośrednio do rolników i na pewno przez cały czas - ja o tym już mówiłam, jeszcze raz to podkreślam - w tym kierunku powinny iść rozwiązania, i my zdajemy sobie z tego sprawę. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Pieniążek.

Senator Jerzy Pieniążek:

Dziękuję, Panie Marszałku.

Pani Minister, to na mój wniosek dzisiaj tutaj rozmawiamy. W związku z tym, że pani mnie nie zna, chcę powiedzieć, że ja mam charakter taki spolegliwy. W życiu mnie ojciec nauczył, że nikogo nie wolno atakować. Powód tego, że poprosiłem o informację rządu w wąskiej, ale istotnej sprawie, jest taki, że w ubiegłym tygodniu miałem okazję wiele dni być na wsi pod Sieradzem. A na wsi, proszę pani, nie ma rozróżnienia, czy SLD, czy PSL, czy "Solidarność" - jest senator, którego ludzie wybrali.

Tyle się nasłuchałem gorzkich słów, przepraszam, że to wspomnę, ale to na zasadzie właśnie pewnej troski i poszukania rozwiązania, żebyśmy wspólnie zdobyli narodowy program pomocy rolnictwu czy ratowania rolnictwa - bo to jest już, według mnie, taki etap. Kiedy piję piwo gdzieś pod sklepem w Hajewie czy Kliczkowie pod Sieradzem i pytam: "no, jak tam?" - bo właśnie wrócili ze Śląska z kartoflami - słyszę: "Panie senatorze, w trzy dni ani kilograma nie sprzedaliśmy, chodź pan na piwo". Postawiłem piwo, porozmawialiśmy, i on mi mówi: "Panie, wytłumacz pan, dlaczego Geremek pcha się do tego Kosowa, a nie siedzi na wschodzie, po to, żeby otworzyć granice". Oczywiście starałem się jako senator, który odpowiada przed narodem, tłumaczyć temu człowiekowi. Za chwilę rolnicy mówią: "Słyszałem, że będziecie o Instytucie Pamięci Narodowej debatować". Mówię: tak, tłumaczę, jak to jest ważne i potrzebne. A ten rolnik mi mówi: "Panie, ubek może poczekać, on nie zginie, a ja chcę świnie sprzedać". Znowu się natłumaczyłem, dlaczego to robimy jako Senat, a najbardziej przykro mi było w Czastarach pod Wieruszowem, kiedy rolnik zapytał mnie wprost: "A za co to dostał wicepremier Balcerowicz tę nagrodę w Ameryce?" I znowu się natłumaczyłem.

I widzi pani, teraz, na końcu, pozwoliłem sobie zabrać głos jako ten, który się przyczynił do tej informacji, po to, żeby też niczego nie sugerować. Widzę, Droga Pani, że pani się stara jak może, tłumaczy, ale to wszystko jest tylko drobnym elementem całości. Prawdą jest, że ani poprzedni rząd, ani ten przez rok, nie wypracowały strategii, która by była długofalowa i trafna. Jednocześnie wiemy, że to nie jest takie proste i żaden rząd sam tego nie zrobi. Ale pytam panią minister... Jeżeli chodzi o te quasi-rozwiązania, pani powiedziała o dopłatach eksportowych, i jest to jakiś zalążek. Nie stać nas budżetowo, żeby dopłacać do rolnika, o czym mówił pan Chodkowski - bo tak powinniśmy robić, ale wiadomo, że to nie ten etap, nie mamy monitoringu, wreszcie nie mamy pobudzonego popytu własnego, o czym mówił z kolei pan Jarmużek.

Ale wie pani, jest jedno rozwiązanie, które chyba jest dzisiaj najlepsze. To jest pilne utworzenie komitetu współpracy gospodarczej ze Wschodem - mamy już komitet integracji z Europą - komitetu, który działałby na rzecz przywrócenia kontaktów gospodarczych z sąsiadami za wschodnią granicą. To jest sprawa nowelizacji zarządzenia przyjętego w styczniu tego roku na podstawie ustawy o cudzoziemcach, jeżeli chodzi o przyjazd handlowców ze Wschodu - wiemy, jak wyglądają bazary wschodnie, Stadion Dziesięciolecia, Głuchów, Tuszyn, Sandomierz - jak również szukania elementu, który by chronił polski handel ze Wschodem.

Proszę pani, byłem w ubiegłym tygodniu w BGŻ, bo oprócz Ursusa także Sieradz ma fabrykę budującą traktory. Szukałem rozwiązania, jak pomóc tej fabryce, żeby nie zwolniła trzystu pięćdziesięciu ludzi, jak pomóc sieradzkiemu Terpolowi, żeby nie straciło pracy sto pięćdziesiąt kobiet, bo butów nie ma gdzie eksportować - wszystkie "terpolasy" szły na Wschód. Widzi pani, okazało się, że spotkałem się z obojętnością, bo BGŻ kupuje obligacje skarbu państwa, a nie pożycza rolnikom ani tym fabrykom; BGŻ mówi: ja nie chcę ryzykować.

I w tym momencie, Droga Pani, mam taką prośbę do ministra, do premiera: zbierzcie zespół fachowców złożony z przedstawicieli wszystkich sił politycznych i popróbujmy jeszcze przed uchwaleniem budżetu w tym roku wypracować taki system, który usunie na bok konflikty polityczne w dziale rolnictwa i gospodarki żywnościowej - tak, abyśmy stworzyli narodową strategię w zakresie rozwoju, pobudzenia spożycia wewnętrznego, eksportu na Wschód i nieinwazyjnego wejścia w kontakty z Unią Europejską. Nie chcę przypominać tego, co pan Frączek mówił o tych różnych stowarzyszeniach. Przecież mamy analizy, ile codziennie tracimy przez to, że wchodzimy w te różne układy. No, ale może i jest taka potrzeba.

I chcę się do pani zwrócić z apelem. Dlatego pozwalam sobie, Panie Marszałku, pytań nie składać, bo to chyba nie ten etap. Ale apeluję: jeśli państwo taki zespół powołacie, to ci, którzy dla mnie pracują, chętnie zaczęliby służyć jednej Polsce i naszej polskiej racji stanu. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo. Ja rozumiem, że skoro to jest apel, to nie wymaga odpowiedzi.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Tak, Tak. Dziękuję bardzo.)

Bardzo chciałbym podziękować pani minister za niezwykle wyczerpujące...

(Senator Jadwiga Stokarska: Jeszcze ja, Panie Marszałku.)

Słucham?

(Senator Jadwiga Stokarska: Ja mam pytanie.)

Proszę bardzo.

Senator Jadwiga Stokarska:

Chciałam zapytać panią minister, dlaczego w swoich wypowiedziach podkreśla pani, że Polska ma wejść do Unii Europejskiej, że musi dostosować polskie rolnictwo do wymogów Unii Europejskiej. Czyżby znane były pani wyniki referendum, które się jeszcze nie odbyło? Bo cały czas w pani wypowiedzi przewijały się takie opinie. Uważam, że zwłaszcza rolnicy polscy byliby zaskoczeni, gdyby teraz, na żywo, pani słuchali.

I druga sprawa. Na skutek dostosowania polskiego rolnictwa do wymogów Unii Europejskiej, nie wiem, czy jest pani w tym zorientowana, na terenie mojego województwa, województwa białostockiego, ceny żywca wieprzowego spadły do 2 zł 20 gr i nawet po tej cenie rolnicy nie mogą go sprzedać, a mleka nie sprzedaje się po innych cenach niż po 30 gr. Są to ceny stanowiące mniej może niż 50% kosztów produkcji.

I ostatnie pytanie. Czy nie sądzi pani, że dalszy masowy import i właśnie to dostosowywanie polskiego rolnictwa do wymogów Unii, a także planowany podatek katastralny, będą narzędziami, które zrealizują zamierzenia pana ministra Geremka i pana ministra Janiszewskiego, a także zrealizują politykę poprzedniej koalicji, która zakładała, że pozostanie na wsi 30% gospodarstw rolnych? Obecna zakłada zresztą, że ma to być 20%. Dziękuję.

Aha, i jaką przewiduje się stawkę podatku katastralnego i podatku VAT dla rolników? Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

To naprawdę nie dotyczy w najmniejszym stopniu przedmiotu dzisiejszego spotkania. Pani Senator, nikt nie chce zamykać pani senator ust, ale nie skończylibyśmy nigdy żadnego posiedzenia.

Senator Jadwiga Stokarska:

Ale, Panie Marszałku, tylko jedno słowo.

Ja wiem, że nie jest pan rolnikiem, że nie jest pan zorientowany, że właśnie te wszystkie sprawy wpływają na podaż towarów rolnych, na rynek polski. Właśnie te wszystkie mechanizmy.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Pani Senator, w ten sposób moglibyśmy stwierdzić, że każda sytuacja, każdy fakt społeczny, wpływa na podaż i popyt produktów rolnych. Nie ma takiego faktu społecznego, który by na to nie wpłynął. Ale przecież dobrze wiemy, o co pytamy panią minister.

Ja może poproszę o bardzo skrótowe odpowiedzi.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Dobrze, dziękuję.

Panie Marszałku, Pani Senator, ja wiem, bo bardzo długo dyskutowałyśmy na Jasnej Górze, gdzie pani też zabierała głos, gdzie ja przez ponad godzinę bardzo szczegółowo omawiałam temat ewentualnych zagrożeń i pozytywów, w zasadzie w większości pozytywów wejścia do Unii Europejskiej. Ja się absolutnie z panią zgadzam, podkreślałam to i wszyscy to podkreślamy, że u nas, tak jak we wszystkich krajach, które weszły do Unii Europejskiej, zadecyduje sam naród, w głosowaniu. Zdajemy sobie z tego sprawę.

Ale jednocześnie przypominam, że ta koalicja mówiła czytelnie społeczeństwu w programie wyborczym Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, że chcemy wejść do Unii Europejskiej i społeczeństwo na nas głosowało. Czyli generalnie można powiedzieć, że ten pierwszy etap akceptacji społecznej mamy za sobą. I to upoważnia mnie, i myślę, że upoważnia wszystkich członków naszego rządu, żeby mówić o tym w kategoriach realizowania obietnic przedwyborczych. Stąd moje wypowiedzi jeżeli chodzi o Unię Europejską.

Bardzo duży obszar zagadnień poruszyła pani, podnosząc sprawę podatków w rolnictwie. Zaczęliśmy o w ogóle mówić o podatkach, została ogłoszona biała księga podatkowa i powstał zespół międzyresortowy, który ma się całym systemem regulacji podatkowych zająć, oczywiście uwzględniając te wszystkie wytyczne, które przedłożyła już Rada Ministrów. Jeżeli chodzi o rolnictwo, to jest przewidziany podatek dochodowy, podatek katastralny i podatek VAT. Podatek dochodowy na poziomie mniej więcej takich stawek, czy może raczej takiego systemu, jaki funkcjonuje obecnie przy podatku od osób fizycznych. To znaczy mówimy, że do 4 ha użytków rolnych, 2,7 ha przeliczeniowych, to byłaby ta kwota wolna od podatku dochodowego - nie mówilibyśmy już w ogóle o podatku rolnym, ale o podatku dochodowym - i ta kwota wolna odliczana by była w pozostałych kategoriach podatku: od 5 ha do 50 ha użytków rolnych i powyżej 50 ha użytków rolnych.

Bardzo dokładnie analizujemy, jak ten system podatkowy będzie się miał do obecnych obciążeń w rolnictwie. Nie chcemy stosować nadmiernego fiskalizmu, bo zdajemy sobie sprawę z tego, że istnieje obszar rolnictwa socjalnego i rolnictwa bardziej ekonomicznego, gdzie musimy stwarzać, poprzez niektóre ulgi finansowe, bodźce do dalszego rozwoju, tak jednak by nadmiernie nie tłamsić obszaru słabszego. I stąd między innymi to rozwiązanie, o którym mówiłam: będziemy wprowadzali kwoty wolne od podatku z myślą o mniejszych gospodarstwach, które mają trudniejszą sytuację.

Jeżeli chodzi o system katastralny, który będzie polegał na tym, że będziemy płacić podatek od wartości nieruchomości w rolnictwie, plus wartości siedliska, to wyraźnie Ministerstwo Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej mówi, że będzie chciało zwolnić od tego podatku wszystkie budynki gospodarcze związane z produkcją rolną. Jeszcze nie do końca to wszystko jest znane, jeszcze pracujemy nad systemem podatku katastralnego.

No i następny podatek, podatek VAT, który musi być wprowadzony w rolnictwie w tym pierwszym etapie na bardzo łagodnej zasadzie. Gdybyśmy to dzisiaj policzyli, to rolnicy płacą w systemie podatku VAT około 1,5 miliarda zł do budżetu państwa, a nic nie odzyskują. I chcielibyśmy tę kwotę zwrócić rolnikom. W pierwszym etapie chcielibyśmy wprowadzić podatek VAT od 1 września 1999 r. na zasadzie zwrotu podatku VAT dla rolników. Opracowaliśmy nowelizację ustawy o podatku VAT, jest to dyskutowane z Ministerstwem Finansów, gdzie przelicza się to na 1 ha użytków rolnych i na 1 m² przy rolniczej produkcji specjalnej. Jeszcze trzeba tylko dopracować szczegóły.

I chcę wyraźnie powiedzieć, że będzie to podatek, który umownie nazwiemy podatkiem, bo będzie to po prostu zwrot podatku WAT, który dziś rolnicy płacą, kiedy kupują nośniki energii, czyli paliwo czy energię elektryczną, kiedy kupują materiały budowlane, kiedy korzystają z usług budowlanych. W następnym etapie, od III kwartału 2000 r., chcemy wprowadzić podatek VAT w skali trzyprocentowej. Przeprowadzamy takie symulacje, żeby ten system, na który złoży się podatek dochodowy i podatek VAT - jeszcze raz podkreślam, że będzie to wszystko wyliczone - nie obciążył nadmiernie swoim fiskalizmem rolnictwa. I to jest troską naszego resortu. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Jerzy Suchański.

Senator Jerzy Suchański:

Jeśli można. Dziękuję bardzo.

Ja myślę, że właściwie to trzeba pani minister podziękować za te wyczerpujące wypowiedzi. Do tego, co pani minister była uprzejma tutaj zaproponować, ja prosiłbym, żeby dodać, wziąć pod uwagę, następującą propozycję.

Otóż do każdej tony czy kilograma płodów rolnych czy żywca, wysyłanych za granicę, można próbować dopłacać, na tyle, na ile stać będzie budżet, na ile stać będzie decydentów, w taki sposób, by przekazywać to na rzecz szkół. Szkoły są dużym odbiorcą mleka, żywca, płodów rolnych. I można pobudzić tam dużą konsumpcję, a wiem, że oczekiwania są bardzo spore. Znam wiele, bardzo wiele przypadków, że młodzież, dzieci, nasze dzieci, są niedożywione i niekiedy posiłek w szkole jest dla nich autentycznie jedynym posiłkiem w danym dniu.

Myślę, że do wspólnego worka tych wszystkich propozycji można wrzucić i taką propozycję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję. Ja rozumiem, że traktujemy to jako kolejny apel.

Pan senator Kieres.

Senator Leon Kieres:

Ja się przyłączam do tego, o czym mówił pan senator Suchański. Ale o jednej jeszcze rzeczy muszę wspomnieć Mianowicie chciałbym, żeby pani minister nie wyszła z tej sali z przekonaniem, że my reprezentujemy tylko postawy roszczeniowe, wyłącznie upominając się o to, co rząd powinien zrobić, narzekając, czy to w imieniu rolników, czy we własnym, na tę trudną sytuację, w jakiej niewątpliwie polskie rolnictwo się znalazło. Wśród nas są również tacy, którzy myślą, że użyję tego sformułowania, systemowo. Mogę mówić tylko za siebie, ale także chociażby wystąpienie pana senatora Pieniążka tego dowodzi.

Chcemy pomagać rolnikom nie tylko doraźnie, łatając dziury w tej polskiej biedzie, także w biedzie rolniczej. To nie jest tylko problem obaw przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. W obecnym województwie wrocławskim przygotowuję rolników do tego procesu nie tylko przez narzekania, nie tylko przez formułowanie różnego rodzaju postulatów doraźnych, ale przez krzewienie oświaty rolniczej, przez upełnorealnianie, jak rolnicy mówią, gospodarstw rolnych. Już dzisiaj szukamy możliwości stwarzania warunków nabywania nieruchomości tym rolnikom, którzy chcą, potrafią, mimo wielu kłopotów i obaw, związanych ze spodziewanym akcesem do Unii, kupować te nieruchomości właśnie po to, żeby sprostać wyzwaniom, które przyniesie to przyszłe członkostwo, czy też zmiana sytuacji na polskich granicach, na polskiej granicy zachodniej. Więc wydaje mi się, że taka postawa też była tutaj reprezentowana i ona musi być podkreślona.

Panie Marszałku, wydaje mi się także, że powinniśmy powiedzieć jeszcze o jednej rzeczy. Dziękując pani minister, powinniśmy podziękować także panu senatorowi Pieniążkowi, który doprowadził do tej debaty. Żywiłem wiele obaw w związku z tą debatą i sądziłem, że intencją pana senatora Pieniążka jest wyłącznie to, by pokazać, jak złą politykę ten rząd prowadzi i jakie są mankamenty. Tymczasem zupełnie inaczej to wyszło, i w intencji pana senatora, i w tej debacie. Mimo różnic politycznych, jakie są między nami, jakie mnie z panem Pieniążkiem dzielą, na pewno są sprawy, przy których możemy się porozumieć. I za to chciałem panu podziękować.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pani minister, ja też przyłączam się do podziękowań.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Jadwiga Berak: Dziękuję. Dziękuję serdecznie.)

To była naprawdę bardzo dobra i ciekawa dyskusja. I bardzo szczegółowe, interesujące nas odpowiedzi. Żałuję tylko, że tak niewielu senatorów wytrzymało do tych nawet nie tak późnych godzin wieczornych. Jeszcze raz serdecznie dziękuję.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Jadwiga Berak:

Ja dziękuję również. Jestem bardzo zaszczycona. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Informuję, że porządek dzienny dwudziestego posiedzenia został wyczerpany.

Przystępujemy do oświadczeń i wystąpień senatorów poza porządkiem dziennym.

Przypominam, że zgodnie z art. 42a ust. 2 Regulaminu Senatu wystąpienie takie nie może trwać dłużej niż pięć minut.

Czy ktoś z państwa senatorów pragnie zabrać głos? Ja wiem, że tak jest. W kolejności zgłoszeń.

Najpierw pan senator Zbigniew Kulak.

Senator Zbigniew Kulak:

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Swoje oświadczenie kieruję do marszałków obu izb naszego parlamentu, przekazując w tej formie odczucia moich wyborców, z którymi, co oczywiste, w pełni się utożsamiam.

Korzystając z formy oświadczenia, pragnę zaprotestować przeciwko organizacji pracy obu izb w ostatnich miesiącach.

Wyraźną dezorganizację na styku Sejmu i Senatu odczuwaliśmy już w ostatnich dniach lipca bieżącego roku, kiedy to Senat debatował, a następnie głosował nad ustawą o zasadniczym dla mnie, jako dla lekarza, znaczeniu, nad ustawą nowelizującą ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Senatorowie obecnej koalicji, mimo wykazanych w trakcie debaty ewidentnych błędów legislacyjnych w tekście otrzymanym z Sejmu, byli nieformalnie obligowani do głosowania nad przyjęciem tekstu bez poprawek ze względu na ogłoszoną już przerwę wakacyjną dla izby niższej.

Po wspomnianej przerwie, Sejm zbierał się od 26 sierpnia kilkakrotnie, pracując jednak, pozwolę sobie tak to określić, na jałowym biegu. Nie uchwalano nowych ustaw i Senat po raz pierwszy dopiero od przedwczoraj, czyli od 7 października, wznowił pracę.

Stwierdzenia polityków SLD, że "Polska traci czas pod rządami AWS i Unii Wolności", bardzo irytują parlamentarzystów koalicji. Zasiadając jednak już szósty rok w tych ławach, mam prawo czynić porównania. I stwierdzam z całą odpowiedzialnością: Polska straciła bezpowrotnie kilka tygodni. Być może, przyjdzie nam ten czas nadrabiać, prowadząc znów debaty do późnych godzin nocnych i głosując o drugiej, trzeciej czy czwartej nad ranem. Będzie to jednak praca mniej efektywna, stwarzająca o wiele większe ryzyko popełniania błędów, zarówno przez parlamentarzystów, jak i pracowników technicznych, ale też merytorycznych, jakże usprawniających nasze wspólne działania.

Panie Marszałku Sejmu! Pani Marszałek Senatu! Traktujmy nasze mandaty z należnym szacunkiem, szanujmy naszych wyborców. Przecież to oni sygnalizują nam na każdym spotkaniu, ile w naszym kraju jest spraw do rozwiązania. Szkoda czasu.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję.

Pan senator Jerzy Suchański.

Senator Jerzy Suchański:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka oświadczeń, które chciałbym przedstawić.

Pierwsze kieruję do pana premiera Jerzego Buzka.

Wojewoda kielecki powołał na stanowisko dyrektora Szpitala św. Anny w Miechowie pana Jarosława Moskwę, który jednocześnie jest właścicielem i zarządzającym prywatną przychodnią zdrowia również w Miechowie.

Okoliczności i sposób zmiany na stanowisku dyrektora wywołały kolejny konflikt, którego sprawcą jest wojewoda Ignacy Pardyka. Moim zdaniem, działania podjęte przez dyrektora szpitala prowokują i podsycają niepokoje, podtrzymują akcję protestacyjną.

Niestety, moje próby mediacji, z winy dyrektora szpitala, Jarosława Moskwy, nie powiodły się. Uprawiana przez niego metoda zwalniania i zastraszania pracowników szpitala realizowana jest w majestacie pełnego poparcia wojewody, który tym samym kompromituje organy nadzoru. W załączeniu: pismo związków zawodowych do państwowego wojewódzkiego inspektora pracy w Kielcach.

Proszę o informację, czy łączenie funkcji dyrektora szpitala z funkcją zarządzającego własną prywatną przychodnią zdrowia w tym samym mieście, jest prawidłowe.

Drugie oświadczenie kieruję do pana wicepremiera Leszka Balcerowicza.

Uprzejmie proszę o zbadanie legalności działań wojewody kieleckiego Ignacego Pardyki w zakresie przekazania środków finansowych we wrześniu 1998 r. dla szpitala św. Anny w Miechowie.

Z posiadanych informacji wynika, że naruszone zostało w tym przypadku prawo.

Do pana wicepremiera Janusza Tomaszewskiego.

Uprzejmie proszę o wyjaśnienie legalności działań nowego dyrektora szpitala św. Anny w Miechowie, Jarosława Moskwy.

W tej sprawie związki zawodowe, działające w szpitalu, skierowały doniesienie do prokuratury - w załączeniu. Z posiadanych informacji wynika, że według stanu z 1 października 1998 r., dyrektor ten nie posiadał wpisu do rejestru sądu gospodarczego jako kierownik zakładu, a swoje obowiązki pełni od 13 września 1998 r.

Kolejne oświadczenie kieruję do ministra rolnictwa i gospodarki żywnościowej, pana Jacka Janiszewskiego.

Dotyczy ono mojego wystąpienia na czternastym posiedzeniu Senatu i niepełnej odpowiedzi udzielonej mi w lipcu bieżącego roku.

Proszę o ponowne przeanalizowanie mojego oświadczenia i przesłanie mi stosownych dokumentów. Proszę o informację, jakie przesłanki dały panu ministrowi podstawę do stwierdzenia, że interes skarbu państwa nie był należycie chroniony - punkt szósty udzielonej mi odpowiedzi.

I jeszcze oświadczenie, które kieruję do pani marszałek Senatu, Alicji Grześkowiak.

Uprzejmie proszę o rozważenie możliwości opracowania kalendarza terminów posiedzeń Senatu na pierwsze półrocze 1999 r.

Nadmieniam, że posłowie posiadają informacje o swoich przyszłych posiedzeniach.

Ostatnie oświadczenie kieruję do prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego - Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie.

Pragnę gorąco podziękować panu prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego w Krakowie za podjęcie działań na rzecz rozstrzygnięcia sporu pomiędzy Radą Miejską w Kielcach a wojewodą kieleckim. Zarówno pan wojewoda Ignacy Pardyka oraz komisarz rządowy dla gminy Kielce, pan Marek Scelina, robili wszystko, aby nie dopuścić do wyjaśnienia przez Naczelny Sąd Administracyjny sporu pomiędzy samorządem a rządem. Niezależnie od wyniku sprawy, dziękuję panu prezesowi za doprowadzenie sporu do finału, co - mam nadzieję - będzie na przyszłość lekcją współdziałania samorządu i organów nadzoru. Dziękuję panu tym bardziej, że premier Jerzy Buzek nie uczynił nic, aby doprowadzić do wyjaśnienia tej precedensowej, kompromitującej obie strony konfliktu, sprawy. Z poważaniem, Jerzy Suchański. Dziękuję bardzo.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Stanisław Gogacz.

Senator Stanisław Gogacz:

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Oświadczenie swoje kieruję do ministra zdrowia i opieki społecznej, pana Jerzego Maksymowicza.

Proszę o ustosunkowanie się do następujących tez, z którymi zwrócili się do mnie przedstawiciele środowisk zainteresowanych lecznictwem psychiatrycznym.

Teza pierwsza: problem niedofinansowania szpitali psychiatrycznych. Większość zakładów psychiatrycznej opieki zdrowotnej w Polsce to wielkie szpitale, zlokalizowane często w obiektach starych, zabytkowych, o ponad stuletniej historii. Na ich utrzymanie, konserwację i remonty potrzebne są ogromne nakłady. Przykładem niech będzie Psychiatryczny Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Lublinie istniejący od pięćdziesięciu trzech lat bez remontu kapitalnego, a jego najnowsze budynki mają około trzydziestu lat. Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 września 1992 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej, zamieszczonym w "Dzienniku Ustaw" nr 74, poz. 366 z późniejszymi zmianami, na realizację programu dostosowawczego ten Psychiatryczny Specjalistyczny Zakład Opieki Zdrowotnej potrzebuje 36 milionów 980 tysięcy zł. Plan budżetu Psychiatrycznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej na rok 1998 w części rzeczowej, przeznaczonej na działalność statutową zakładu, przewiduje 2 miliony 657 tysięcy zł, podczas gdy na remont jednego pawilonu potrzeba 1 milion 775 tysięcy zł. Koszty rzeczowe działalności w 1997 r. wynosiły 4 miliony 336 tysięcy 625 zł.

Teza druga: program rządowy rozwoju psychiatrii. Od kilku lat istnieje plan sieci zakładów psychiatrycznych w Polsce oraz wojewódzkie programy ochrony zdrowia psychicznego. Na realizację tych programów nie ma pieniędzy. Czy w tej sytuacji przewiduje się utworzenie programu rozwoju psychiatrii na wzór innych programów finansowanych celowo w ramach Narodowego Programu Ochrony Zdrowia? Czy nie byłoby wskazane utworzenie w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej komórki w randze departamentu, która zajęłaby się sprawą rozwoju i restrukturyzacji psychiatrii? Istniejący w latach sześćdziesiątych departament psychiatrii pozwolił na dynamiczny rozwój instytucji lecznictwa psychiatrycznego w Polsce.

Teza trzecia - która również odnosi się do Ministra Pracy i Polityki Socjalnej - jest to problem niedoceniania niepełnosprawności z powodu choroby psychicznej. Niepełnosprawność z powodu zaburzeń psychicznych, z wyłączeniem upośledzenia umysłowego, nie jest należycie doceniana i traktowana na równi z innymi formami niepełnosprawności. Wyrazem tego niech będzie fakt, że na przeszło trzysta warsztatów terapii zajęciowej w Polsce, finansowanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, niespełna piętnaście stanowią warsztaty dla inwalidów z powodu choroby psychicznej. W regionie lubelskim na około dziesięć warsztatów terapii zajęciowej nie ma żadnego warsztatu dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Przeszło dwuletnie starania Psychiatrycznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Lublinie o utworzenie takiego warsztatu spotkały się z odmową. Warsztaty terapii zajęciowej, podobnie jak planowane zakłady aktywizacji zawodowej, są ważnym elementem rehabilitacji inwalidów z powodu choroby psychicznej, podobnie jak inwalidów narządów ruchu, upośledzonych umysłowo itd. Dla wyrównania szans niepełnosprawnych z powodu choroby psychicznej resort Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej - przy pomocy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych - powinien otworzyć się na ich potrzeby, reprezentowane nie tylko przez organizacje pozarządowe, ale także przez zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Dziękuję.

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Jerzy Chróścikowski.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Chcę skierować oświadczenie do pana premiera w związku z tym, że nie uzyskałem odpowiedzi od Ministerstwa Skarbu Państwa.

Pismo moje skierowałem 23 września. Co prawda upłynął czas niezbyt długi, ale kilkakrotnie bezskutecznie próbowałem się umawiać telefonicznie na podjęcie interwencji, która jest niezbędna dla naszego regionu. Dotyczy ona szczególnie Ośrodka Doświadczalnego Uprawy Tytoniu, który jest likwidowany, a na jego sprzedaż został ogłoszony przetarg. W związku z tym zacytuję pismo, które skierowałem do pana ministra Emila Wąsacza.

"W związku z uruchomieniem przez zarząd Zakładów Tytoniowych w Lublinie SA procedury likwidacji Ośrodka Doświadczalnego Uprawy Tytoniu w Zamościu proszę pana ministra o rozważenie możliwości wstrzymania decyzji likwidacji i sprzedaży nieruchomości, w której działa wyżej wymieniony ośrodek. Realizacja tej decyzji zuboży niewielką przecież bazę naukową Zamojszczyzny. Ze względu na rolniczy charakter regionu taka placówka jest tu potrzebna. Nieruchomość, na której działa ośrodek, jest własnością skarbu państwa. W okresie międzywojennym należała do szkoły rolniczej. Część jej została w czasie peerelu zabrana na wyżej wymieniony ośrodek. Aktualnie majątek ten, moim zdaniem, powinien stać się własnością powiatu zamojskiego i wrócić pod zarząd szkoły rolniczej, jeśli nie będzie innej możliwości utrzymania tu placówki doświadczalnej. Jako senator ziemi zamojskiej uważam, że powinny tu powstać nowe placówki naukowo-oświatowe, a za całkowicie nieodpowiedzialne uznaję likwidowanie tego, co już funkcjonuje. Ewentualne korzyści ze sprzedaży nie zrównoważą na pewno powstałych strat Zakładów Tytoniowych SA w Lublinie.

Liczę na zrozumienie przez pana ministra moich intencji i skuteczność w działaniu. Z poważaniem, senator Jerzy Chróścikowski."

Wicemarszałek Donald Tusk:

Dziękuję bardzo.

Informuję, że protokół dwudziestego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji, zgodnie z art. 34 ust. 3 Regulaminu Senatu, będzie udostępniony senatorom w terminie dwudziestu jeden dni po posiedzeniu Senatu w Biurze Prac Senackich, pokój nr 253.

Zamykam dwudzieste posiedzenie Senatu Rzeczypospolitej Polskiej czwartej kadencji.

(Wicemarszałek uderza trzykrotnie laską marszałkowską).

(Koniec posiedzenia o godzinie 19 minut 38)