U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 14 kwietnia 2000 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:

"2a) w art. 4 na końcu dodaje się zdanie w brzmieniu:

"Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".";";

2) w art. 1 w pkt 6 dodaje się lit. a1) w brzmieniu:

"a1) w ust. 2 wyrazy "o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej" zastępuje się wyrazami "o ochronie informacji niejawnych",";

3) w art. 1 dodaje się pkt 9a w brzmieniu:

"9a) dodaje się art. 17a w brzmieniu:

"Art. 17a. Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela.";";

4) art. 2 otrzymuje brzmienie:

"Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157, Nr 39, poz. 231, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1982 r. Nr 11, poz. 82, Nr 30, poz. 210, z 1983 r. Nr 5, poz. 33, z 1984 r. Nr 45, poz. 241 i 242, z 1985 r. Nr 20, poz. 86, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1988 r. Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 4, poz. 21, Nr 33, poz. 175, z 1990 r. Nr 14, poz. 88, Nr 34, poz. 198, Nr 53, poz. 306, Nr 55, poz. 318, Nr 79, poz. 464, z 1991r. Nr 7, poz. 24, Nr 22, poz. 92, Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 12, poz. 53, z 1994 r. Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 24, poz. 110, Nr 43, poz. 189, Nr 73, poz. 350, Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 270, Nr 54, poz. 348, Nr 75, poz. 471, Nr 102, poz. 643, Nr 117, poz. 752, Nr 121, poz. 769 i 770, Nr 133, poz. 882, Nr 139, poz. 934, Nr 140, poz. 940, Nr 141, poz. 944, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 757, z 1999 r. Nr 52, poz. 532) w art. 3934 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:

"§ 2. Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść kasację w terminie 6 miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia stronie. W razie wniesienia kasacji po upływie terminu określonego w § 1, podstawę kasacji powinno ponadto stanowić naruszenie przepisów Konstytucji dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela. Przepisu art. 393 § 1 nie stosuje się.".";

5) art. 7 otrzymuje brzmienie:

"Art. 7. W ustawie z dnia 1 stycznia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643) w art. 51 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Rzecznik Praw Obywatelskich może, w terminie 60 dni od otrzymania informacji, zgłosić udział w postępowaniu.".";

6) w art. 11 wyrazy "Prezes Rady Ministrów" zastępuje się wyrazami "Marszałek Sejmu";

7) w art. 12 po wyrazach "od dnia ogłoszenia" dodaje się wyrazy ", z wyjątkiem art. 2, który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2000 r".

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

Uzasadnienie

Najistotniejsza poprawka merytoryczna z wniesionych przez Senat do ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, dotyczy art. 2, zmieniającego Kodeks postępowania cywilnego. Celowe i zasadne, zdaniem Senatu, jest wprowadzenie do K. p. c. uprawnienia dla Rzecznika Praw Obywatelskich do wnoszenia kasacji w terminie dłuższym niż przysługujący stronie oraz opartej również na naruszeniu przepisów Konstytucji dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela (poprawka nr 4). O przyjęciu tej poprawki przez Senat zadecydowały względy prawne oraz społeczne. Z jednej bowiem strony należy stworzyć możliwość wzruszenia orzeczeń stanowiących rażące naruszenie prawa oraz wolności i praw człowieka i obywatela chronionych przez Konstytucję, z drugiej zaś strony - uwzględnić interes stron postępowania cywilnego, często bezradnych wobec zawiłości uregulowań i biegu terminów prawnych oraz umożliwić im możliwość dochodzenia swoich praw z pomocą Rzecznika Praw Obywatelskich.

Ze względu na rangę i autorytet urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich wyłączono stosowanie do kasacji wnoszonej przez Rzecznika Praw Obywatelskich przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących możliwości odmowy przyjęcia kasacji do rozpoznania. Ponieważ instytucja "przedsądu" jest uregulowana w Kodeksie postępowania cywilnego w jego znowelizowanym w dniu 16 marca 2000 r. brzmieniu, niezbędne stało się dostosowanie terminu wejścia w życie obu ustaw (poprawka nr 7).

Ponadto Senat uznał za niecelową zmianę art. 2 w zakresie art. 392 §2 K. p. c. Ustawa o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw została przyjęta przez Sejm w dniu 16 marca 2000 r. W tym samym dniu Sejm uchwalił też ustawę o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, która stanowi pełną i wszechstronną nowelizację K. p. c. Zawiera ona również zmianę do art. 392 K. p. c., którego redakcja analogicznie jak proponowana w ustawie o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw, pozbawia art. 392 dotychczasowej treści zawartej w §2 tj. uniezależnia możliwość wniesienia kasacji przez Prokuratora (tym samym Rzecznika Praw Obywatelskich) od tego, czy uczestniczył w sprawie w postępowaniu apelacyjnym. Senat uznał za bezprzedmiotowe zmienianie tego samego artykułu w takim samym zakresie przez dwie różne ustawy, podczas gdy jedna z nich jest kompleksową nowelizacją procedury cywilnej.

Nakładając obowiązek wydania jednolitego tekstu ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich na Marszałka Sejmu (poprawka nr 7), Senat odszedł od dotychczasowej praktyki ogłaszania jednolitego tekstów przez Prezesa Rady Ministrów i wyszedł naprzeciw uregulowaniom rządowego projektu ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych prawnych w dziennikach urzędowych oraz o wydawaniu tych dzienników (sejmowy druk nr 300 i 300-A), w stosunku do którego proces legislacyjny jest w toku i który przewiduje jako zasadę wydawanie tekstów jednolitych ustaw przez Marszałka Sejmu.

Inne poprawki dostosowują ustawę do terminologii innych ustaw m. in. w zakresie roty ślubowania składanego przez Rzecznika (poprawka nr 1), w zakresie spraw objętych tajemnicą państwową do terminologii obecnie obowiązującej (poprawka nr 2). Izba uznała za potrzebne ustawowe zapewnienie współpracy Rzecznika Praw Obywatelskich z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz ochrony wolności i praw człowieka i obywatela (poprawka nr 3). Uregulowano także kwestię udziału Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej, w sposób zapewniający mu rzeczywistą możliwość udziału w nim oraz respektowanie przez Trybunał Konstytucyjny zasady ekonomii procesowej (poprawka nr 5).