Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 7 stycznia 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1. w art. 1 w pkt 1 skreśla się lit. a);
2. w art. 1 w pkt 1 w lit. b), pkt 2 otrzymuje brzmienie:
   "2) dochodzie rodziny - oznacza to sumę miesięcznych dochodów osób w rodzinie z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, pomniejszoną o miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki z tytułu ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i chorobowego, określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o kwotę wysokości alimentów, świadczonych przez osoby w rodzinie na rzecz innych osób, jednorazowe pieniężne świadczenia socjalne oraz świadczenia w naturze, a także kwotę zwiększenia zasiłku rodzinnego na trzecie i kolejne dziecko oraz dziecko samotnej matki, uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego; w odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących za dochód przyjmuje się wysokość podaną w oświadczeniu, nie niższą jednak niż zadeklarowana przez te osoby kwota dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a jeżeli osoby nie podlegają ubezpieczeniom: emerytalnemu i rentowym - nie niższą od kwoty najniższej podstawy wymiaru składek obowiązujących osoby ubezpieczone na podstawie odrębnych przepisów; nie stanowią dochodu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne płacone przez ośrodki pomocy społecznej,";
3. w art. 1 w pkt 1 w lit. g), pkt 14 otrzymuje brzmienie:
   "14) ośrodku adopcyjno-opiekuńczym - oznacza to instytucję spełniającą funkcje:
   a) ośrodka lub zespołu wsparcia rodziny naturalnej, prowadzącego poradnictwo dla dzieci i rodziców oraz terapię rodzinną, w tym dla rodziców dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
   b) ośrodka lub zespołu wsparcia rodziny zastępczej albo adopcyjnej, inicjującego i wspomagającego zastępcze formy opieki i wychowania rodzinnego, szkolącego i kwalifikującego kandydatów na rodzinę zastępczą albo adopcyjną, prowadzącego poradnictwo rodzinne i terapię rodzinną dla dzieci i rodziców dzieci umieszczonych w rodzinnej opiece zastępczej,";
4. w art. 1 w pkt 3:
   a) skreśla się lit. a),
   b) w lit. b), w ust. 1a wyrazy "niepublicznymi nie działającymi w celu osiągnięcia zysku w zakresie realizacji zadań pomocy społecznej" zastępuje się wyrazami ", o których mowa w ust. 1";
5. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 3 w zdaniu drugim po wyrazie "uchodźcy" dodaje się wyrazy "i jego rodziny" oraz wyraz "jego" zastępuje się wyrazami "przyjęte przez nich";
6. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 4 wyraz "niezrealizowania" zastępuje się wyrazem "nierealizowania";
7. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 5 w pkt 1 wyraz "współmałżonkiem" zastępuje się wyrazem "małżonkiem";
8. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 5 w pkt 1 skreśla się wyrazy "lub członkiem rodziny";
9. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 5 w pkt 2 wyraz "zamieszkałemu" zastępuje się wyrazami "który otrzymał status uchodźcy";
10. w art. 1 w pkt 6, w art. 24a w ust. 6 w zdaniu drugim po wyrazach "w zależności od potrzeb osoby lub rodziny" dodaje się przecinek;
11. w art. 1 w pkt 8:
    a) w lit. a) skreśla się wyrazy ", z zastrzeżeniem ust. 8",
    b) w lit. b) przecinek na końcu zastępuje się średnikiem i skreśla się lit. c);
12. w art. 1 w pkt 10, w art. 33 w ust. 2 wyrazy "może określić" zastępuje się wyrazem "określa";
13. w art. 1 w pkt 11, w art. 33a w ust. 2 w zdaniu wstępnym wyrazy "w oparciu o" zastępuje się wyrazem "poprzez";
14. w art. 1 w pkt 11, w art. 33b wyraz "oraz" zastępuje się wyrazem "lub";
15. w art. 1 w pkt 11, w art. 33c w ust. 1 po wyrazie "opiekę" dodaje się wyrazy "i wychowanie";
16. w art. 1 w pkt 11, w art. 33c w ust. 3:
    a) po wyrazie "powierzenie" dodaje się wyrazy "rodzinie zastępczej",
    b) przecinek po wyrazach "tej rodziny" zastępuje się kropką,
    c) wyrazy "o czym" zastępuje się wyrazami "O zawartej umowie";
17. w art. 1 w pkt 11, w art. 33c w ust. 3 po wyrazie "zawiadamia" dodaje się wyraz "niezwłocznie";
18. w art. 1 w pkt 11, w art. 33c w ust. 3 wyrazy "podejmuje ostateczną decyzję" zastępuje się wyrazem "orzeka";
19. w art. 1 w pkt 11, w art. 33d w pkt 3 po wyrazach "nie są "dodaje się wyrazy "lub nie były" oraz po wyrazie "rodzicielskiej," dodaje się wyrazy "nie są";
20. w art. 1 w pkt 11, w art. 33d w pkt 5 wyrazy "stałe źródło" zastępuje się wyrazami "odpowiednie warunki";
21. w art. 1 w pkt 11, w art. 33d w pkt 6 skreśla się wyrazy ", ponadto rodziny, o których mowa w art. 33f posiadają zaświadczenie, o którym mowa w art. 33f ust. 1 pkt 2";
22. w art. 1 w pkt 11, w art. 33f w ust. 4 wyrazy "na zasadach określonych" zastępuje się wyrazami ", stosując odpowiednio zasady określone";
23. w art. 1 w pkt 11, w art. 33f w ust. 7 wyrazy "podjęcia decyzji" zastępuje się wyrazami "wydania orzeczenia";
24. w art. 1 w pkt 11, w art. 33g w ust. 6 w pkt 2 wyraz "oraz" zastępuje się przecinkiem i wyrazy ", w tym" zastępuje się wyrazem "oraz";
25. w art. 1 w pkt 11, w art. 33n:
    a) w ust. 5 po wyrazach "placówki opiekuńczo-wychowawczej" dodaje się wyrazy "oraz rodzin zastępczych" oraz po wyrazach "prowadzący taką placówkę" dodaje się wyrazy "lub posiadający rodziny zastępcze",
    b) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
    "6. W przypadku, o którym mowa w ust. 5, powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka ponosi wydatki na utrzymanie dziecka:
    1) skierowanego do placówki opiekuńczo-wychowawczej - w wysokości kwoty odpowiadającej wydatkom bieżącym na utrzymanie dziecka w tej placówce, pomniejszonej o wpływy z budżetu państwa przeznaczone na działalność placówki, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów placówka takie otrzymuje, oraz o opłatę ponoszoną przez rodziców,
    2) skierowanego do rodziny zastępczej - w łącznej wysokości kwoty świadczeń przysługującej określonej rodzinie zastępczej i dziecku, do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko zostało umieszczone w tej rodzinie.",
    c) w ust. 7 wyraz "lub" zastępuje się przecinkiem oraz po wyrazie "niepublicznej" dodaje się wyrazy "lub rodziny zastępczej przyjmującej dziecko";
26. w art. 1 w pkt 11, w art. 33n w ust. 8 po wyrazach "placówkę opiekuńczo-wychowawczą" dodaje się wyrazy "lub ośrodek adopcyjno-opiekuńczy" oraz wyraz "jej" zastępuje się wyrazem "ich";
27. w art. 1 w pkt 12 w lit. d), w ust. 5 wyrazy "w art. 47a" zastępuje się wyrazami "w art. 47a ust. 5";
28. w art. 1 w pkt 13 w zdaniu wstępnym wyrazy "w art. 35a w ust. 1 po pkt 5" zastępuje się wyrazami "w art. 35a w ust. 1 w pkt 5 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i ";
29. w art. 1 w pkt 21, ust. 1 otrzymuje brzmienie:
    "1. Osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej są obowiązane posiadać co najmniej
    3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej.";
30. w art. 1 skreśla się pkt 23;
31. dodaje się art. 2a w brzmieniu:
    "Art. 2a. Składkę na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za osoby, o których mowa w art. 31b ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w art. 1, opłaca się od dnia 1 stycznia 2001 r.";
32. dodaje się art. 2b w brzmieniu:
    "Art. 2b. Osoby kierujące placówkami opiekuńczo-wychowawczymi i ośrodkami adopcyjno-opiekuńczymi powinny ukończyć specjalizację, o której mowa w art. 51a ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, do dnia 31 grudnia 2005 r. Osobom tym zalicza się do stażu, o którym mowa w art. 51a ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, staż pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych.";
33. dodaje się art. 2c w brzmieniu:
    "Art. 2c. Umowy w sprawie przyznania rodzinom zastępczym pomocy pieniężnej zawarte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zachowują ważność do dnia 31 grudnia 2000 r., chyba że rodzina zastępcza wystąpi wcześniej o zmianę tej umowy.";
34. art. 5 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 5. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2000 r., z wyjątkiem:
    1) art. 2a, który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia,
    2) art. 2, który wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia,
    3) art. 1 pkt 11 w zakresie dotyczącym art. 33n ust. 6 i 7, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001 r.".

Wniesione przez Senat poprawki do ustawy z dnia 7 stycznia 2000 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dotyczą ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej. Izba pozytywnie odnosząc się do nowelizacji, a w szczególności do usytuowania opieki nad dzieckiem przede wszystkim w rodzinach zastępczych, zaproponowała poprawki, które nie podważają założeń ustawy, lecz doprecyzowują niektóre uregulowania i ułatwiają czytelność ustawy lub usuwają pewne błędy techniczno-legislacyjnym. Do tych ostatnich należy zamieszczanie w części merytorycznej przepisów o charakterze przejściowym (jak np. opłacanie przez ośrodek pomocy społecznej składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w stosunku do kategorii niektórych osób, które to uregulowanie będąc niekorzystne, nie może wchodzić w życie z mocą wsteczną). W tym zakresie Senat wniósł poprawki zgodne z zasadami techniki prawodawczej oraz uwzględnił wskazania orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, uznającego zasadę niedziałania prawa wstecz jako jeden z istotnych elementów państwa prawnego (poprawki nr 11, 29, 30, 31, 32, 33 i 34).

Zdaniem Senatu, uregulowania dotyczące pomocy pieniężnej przysługującej uchodźcom zostały ujęte zbyt rygorystyczne, przez co pozbawiają ich możliwości integracji ze społeczeństwem (poprawka nr 8 i 9). Za niezbędne uznano doprecyzowanie przepisów dotyczących indywidualnego programu integracji uchodźców i uwzględnienie w nim sytuacji życiowej nie tylko uchodźcy, ale też i jego rodziny (poprawka nr 5), z drugiej jednak strony - za celowe przyjęto ograniczenie lub wstrzymanie pomocy dla uchodźcy już wtedy, gdy nie realizuje on zobowiązań uzgodnionych w indywidualnym programie integracji, a nie dopiero w przypadku stwierdzenia ich niezrealizowania (poprawka nr 6).

Wprowadzono też uściślenie do uregulowania zapewniającego dziecku opiekę, jeżeli w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka nie ma placówki opiekuńczo-wychowawczej lub rodziny zastępczej, doprecyzowując kwestie rozliczeń finansowych związanych z utrzymaniem dziecka, pomiędzy powiatem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka a powiatem właściwym ze względu na siedzibę placówki opiekuńczo-wychowawczej lub rodziny zastępczej (poprawka nr 25).

Senat uznał, że należało także zagwarantować w ustawie, iż pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone temu, kto nie tylko nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, lecz także nie był jej pozbawiony w przeszłości (poprawka nr 19) oraz zapewnić możliwość pełnienia funkcji rodziny zastępczej nie tylko osobom pozostającym w stosunku pracy, lecz także będących np. stroną umów cywilnoprawnych, o ile pozwala im to na uzyskiwanie odpowiednich warunków utrzymania (poprawka nr 20). Doprecyzowano również, iż starosta powierzając dziecko rodzinie zastępczej w razie pilnej konieczności zapewnienia mu opieki, niezwłocznie zawiadamia o tym są opiekuńczy (poprawka nr 17). Wprowadzono ponadto wymóg zgody wojewody na likwidację nie tylko placówki opiekuńczo-wychowawczej, lecz także ośrodka adopcyjno-opiekuńczego (poprawka nr 26).

Do osobnej grupy poprawek należą poprawki uściślające niektóre uregulowania i zmierzające do usunięcia zbędnych lub niewłaściwych z punktu widzenia techniki legislacyjnej zapisów. I tak dostosowano ponadto ustawę do terminologii przyjętej w systemie prawnym, eliminując nieprawidłowo użyte pojęcia prawnoadministracyjne - rozstrzygnięcia sądu opiekuńczego mają bowiem formę orzeczeń, nie zaś "decyzji" (poprawka nr 18 i 23).

Poprawką, która zapobiega ograniczeniu możliwości otoczenia dziecka opieką powiatu w okolicznościach tego wymagających jest poprawka nr 14, zapewnia ona opiekę powiatu, w formie przewidzianej przez ustawę, dziecku spełniającemu co najmniej jeden warunek wskazany w ustawie, a więc niedostosowania społecznego lub pozbawienia (całkowitego czy też częściowego) opieki rodzicielskiej, nie zaś spełniającemu obydwa te warunki jednocześnie.

Do poprawek o charakterze uściślającym trzeba zaliczyć poprawkę nr 2 (dostosowuje definicję dochodu rodziny do terminologii ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz usuwa błędy polegające na wzajemnym niedostosowaniu niektórych form językowych), nr 3 (poprawnie i w sposób czytelny definiuje instytucję ośrodka adopcyjno-opiekuńczego).

Poprawka nr 7 i 15 dostosowują terminologię ustawy do terminologii stosowanej w systemie prawnym, a także w samej ustawie nowelizowanej oraz nowelizującej. Językowy i redakcyjny charakter mają poprawki nr 13, 16, 21 i 28.