U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 19 listopada 1999 r.
w sprawie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 21 października 1999 r. ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
MARSZAŁEK SENATU
Alicja GRZEŚKOWIAK
UZASADNIENIE
Ustawa z dnia 21 października 1999 r. o Rzeczniku Praw Dziecka stanowi realizację art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ujmuje ona kompetencje Rzecznika Praw Dziecka w sposób bardziej ograniczony niż kompetencje Rzecznika Praw Obywatelskich. Senat podzielił przekonanie Sejmu o celowości charakteru urzędu i kompetencji Rzecznika Praw Dzie
cka takich, jak zostały określone w ustawie, a więc jako organu bardziej opiekuńczego niż kontrolnego i interwencyjnego (tym kierował się Senat skreślając w art. 10 pkt 3, pozostający w sprzeczności nie tylko do art. 9, stanowiącego o działaniu Rzecznika Praw Dziecka z własnej inicjatywy, lecz także w ogóle do charakteru urzędu Rzecznika przyjętego w ustawie, poprawka nr 14).Izba wniosła kilka poprawek, które nie zmieniają merytorycznych rozwiązań ustawy, ale wprowadzają rozstrzygnięcia dotyczące wzajemnej relacji między Rzecznikiem Praw Dziecka i Rzecznikiem Praw Obywatelskich, mające na celu przesądzenie w ustawie o wzajemnej współpracy obu Rzeczników (poprawka nr 13, 15 i 18). Intencją Senatu było ustawowe zagwarantowanie, z poszanowaniem przepisów Kons
tytucji Rzeczypospolitej Polski, nie tylko możliwości zwrócenia się przez Rzecznika Praw Dziecka do Rzecznika Praw Obywatelskich (jako mającego szersze kompetencje), lecz także obligatoryjności podjęcia przez Rzecznika Praw Obywatelskich spraw skierowanych przez Rzecznika Praw Dziecka, w których ten ostatni nie ma kompetencji (niezależnie od tego, Rzecznik Praw Obywatelskich może podejmować sprawy dotyczące dzieci, z inicjatywy własnej lub innych podmiotów).Ze względu na rangę urzędu Rzecznika Praw Dziecka zasadne jest, zdaniem Senatu, wprowadzenie do ustawy uregulowania określającego warunki, które powinna spełnić osoba, mająca pełnić tę funkcję (poprawka nr 2).
Senat uznał też za celowe, aby zgoda Izby była wymagana nie tylko przy powoływaniu Rzecznika Praw Dziecka, lecz także przy jego odwoływaniu (poprawka nr 6), ponadto do kręgu podmiotów uprawnionych do złożenia wniosku, zarówno o powołanie Rzecznika Praw Dziecka, jak i jego odwołanie, powinien należeć także Marszałek Senatu oraz grupa co najmniej 15
senatorów (poprawka nr 3 i 8).Zdaniem Senatu istotne jest, aby wyeliminować ewentualne wątpliwości, ustawowe zapewnienie możliwości korzystania przez Rzecznika Praw Dziecka z akt i dokumentów zawierających m. in. dane osobowe (poprawka nr 11). Z drugiej zaś strony należało skreślić zbędne i mogące wprowadzić w błąd powołania ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie danych osobowych, których uregulowania są i pozostają powszechnie obowiązujące, nie będąc w żadnym zakresie wyłączane przez ust
awę o Rzeczniku Praw Dziecka, mogłaby przy tym zachodzić obawa, iż pozostawienie art. 10 pkt 3 w brzmieniu przyjętym przez Sejm w praktyce utrudniałoby działanie Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 12).Rozszerzono także rotę ślubowania składanego przez Rzecznika Praw Dziecka przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków, akcentując, iż Rzecznik będzie kierował się nie tylko przepisami prawa i dobrem dziecka, lecz także dobrem rodziny (poprawka nr 4).
Inne poprawki stanowią niezbędne doprecyzowanie niektórych uregulowań jak np. wygaśnięcie kadencji Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 5), odwołanie Rzecznika z powodów zdrowotnych, które powinny być stwierdzane orzeczeniem lekarskim (poprawka nr 7), wprowadzenie niezbędnych uzupełnień związanych ze stosowanie
m uregulowań ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz. U. Nr 31, poz. 214 z późn. zm.) w stosunku do pracowników Biura Rzecznika Praw Dziecka (poprawka nr 17). Zaproponowano także aby Rzecznik Praw Dziecka, podejmując działania przewidziane w ustawie, czynił to w oparciu o informacje pochodzące od obywateli, ich organizacji lub organów samorządów (poprawka nr 10).Zdaniem Senatu ustanowienie terminu wejścia w życie całości ustawy z dniem 1 stycznia 2000 r. będzie tyle samo re
alne, co racjonalne (poprawka nr 19).