U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 22 października 1999 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 23 września 1999 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

  1. art. 1 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717) wprowadza się następujące zmiany:
    1) art. 180 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 180. §1. Pracownicy przysługuje urlop macierzyński
    w wymiarze:
    1) 26 tygodni przy pierwszym i każdym następnym porodzie,
    2) 39 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
    §2. Nie więcej niż 4 tygod
    nie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.
    §3. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński nie wykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania przysługującego wymiaru
    urlopu.
    §4. W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka w okresie pierwszych 6 tygodni życia, urlop macierzyński po porodzie przysługuje w wymiarze 10 tygodni. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
    §5. Pracownica, która wykorzystała urlop macierzyński w wymiarze nie mniejszym niż:
    1) 16 tygodni przy pierwszym porodzie,
    2)18 przy każdym następnym porodzie,
    3) 26 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie może zrezygnować z pozostałej części urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracodawca jest obowiązany dopuścić pracownicę do pracy w terminie przez nią wskazanym.";
    2) w art. 189
    1 §2 skreśla się wyrazy "art. 180 §2 i".";
  2. po art. 1 dodaje się art. 1a w brzmieniu:
    "Art. 1a. Od dnia 1 stycznia 2000 r. do dnia 31 grudnia 2000 r. wymiar urlopu macierzyńskiego wynosi:
    1) 20 tygodni przy pierwszym i każdym następnym porodzie,
    2) 30 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziec
    ka przy jednym porodzie.";
  3. po art. 1a dodaje się art. 1b w brzmieniu:
    "Art. 1b. 1. Wymiar urlopu, o którym mowa w art. 1a, stosuje się także do pracownic korzystających z urlopu macierzyńskiego w dniu wejścia w życie ustawy.
    2. Wymiar urlopu macierzyńskiego, o którym mowa w art. 180 ustawy wymienionej w art. 1, stosuje się także do pracownic korzystających z urlopu macierzyńskiego w dniu 1 stycznia 2001 r.";
  4. w art. 2 wyrazy "z dniem ogłoszenia" zastępuje się wyrazami "z dniem 1 stycznia 2000 r.".

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK


U Z A S A D N I E N I E

Przyjęte przez Senat poprawki do ustawy z dnia 23 września 1999 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy zachowują zasady wymiaru urlopu macierzyńskiego przyjęte przez Sejm, przy czym dążąc do takiego rozwiązania - regulacji mającej charakter systemowy, za celowe uznano rozłożenie w czasie dochodzenie do wymiaru 26 tygodni urlopu macierzyńskiego przy pierwszym i każdym następnym porodzie oraz 39 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu. Nadchodzący rok 2000 byłby w zakresie wymiaru urlopu macierzyńskiego rokiem "przejściowym", wymiar ten byłby więc niższy niż przyjął Sejm (20 tygodni przy pierwszym i każdym następnym dziecku oraz 30 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu), lecz wyższy od obowiązującego dotychczas (art. 1a). Wprowadzono także istotne novum w materii dotyczącej uprawnienia do korzystania z urlopu macierzyńskiego - część tego urlopu uznano za obligatoryjną do wykorzystania przez pracownicę (w wymiarze zgodnym ze stanem prawnym przed dokonaniem nowelizacji), zaś część urlopu pozostała po wykorzystaniu wymiaru obligatoryjnego byłaby fakultatywna (art. 180 §5 Kodeksu pracy). Ponadto część urlopu przypadająca przed przewidywaną datą porodu została określona jako nie większa niż 4 tygodnie, nie zaś jako wynosząca co najmniej 4 tygodnie, tym samym pracownica uzyskuje możliwość skorzystania przed porodem z urlopu macierzyńskiego w wymiarze krótszym niż 4 tygodnie (art. 180 §2 Kodeksu pracy). Usunięto także przeoczenie polegające na niewykreśleniu w art. 1891 §2 Kodeksu pracy odesłania do art. 180 §2, który w zmienionym stanie prawnym ma inne brzmienie i nie stanowi już ochrony prawnej dla kobiety przyjmującej dziecko na wychowanie w rodzinie zastępczej w zakresie wymiaru przysługującego jej urlopu macierzyńskiego, bowiem w przyjętym brzmieniu ustawy, wymiar urlopu macierzyńskiego jest jednakowy, zarówno przy pierwszym, jak i następnym dziecku.

Uregulowaniem nierozerwalnie związanym z proponowanymi przez Senat są przepisy przejściowe, eliminujące wątpliwości co do wymiaru urlopu macierzyńskiego w stosunku do osób korzystających z tego urlopu pomiędzy 1 stycznia a 31 grudnia 2000 r. oraz w dniu 1 stycznia 2001 r. (art. 1b).