Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 9 listopada 1998 r. ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1. w art. 6 w ust. 4 w pkt 1 oraz w ust. 6 wyrazy "w 1998 r." zastępuje się wyrazami "w roku poprzedzającym rok podatkowy";
2. w art. 8 w ust. 1 w pkt 3 w lit. c) skreśla się wyrazy "dewiz i";
3. w art. 8:
   a) w ust. 1 w pkt 3 w lit. e) na końcu dodaje się wyrazy "z zastrzeżeniem ust. 4,",
   b) dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:
   "4. Nie wyłącza opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych osiąganie dodatkowo przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze.
   5. Przychody, o których mowa w ust. 4, podlegają odrębnemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym na ogólnych zasadach.";
4. w art. 8 w ust. 1 w pkt 6 skreśla się wyrazy "lub spółdzielczego stosunku pracy";

6. w art. 11 dodaje się ust. 3 - 9 w brzmieniu:
   "3. Za wydatki na cele rehabilitacyjne ponoszone przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, uważa się wydatki poniesione na:
   1) adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   2) przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   3) zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   4) zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
   5) odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjno-usprawniającym,
   6) odpłatność za pobyt na leczeniu sanatoryjnym, za pobyt w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych i szkolno-wychowawczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjno-usprawniające,
   7) opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nie przekraczającej w roku podatkowym trzykrotności najniższego wynagrodzenia pracowników, określonego w odrębnych przepisach, za grudzień roku poprzedzającego rok podatkowy,
   8) utrzymanie przez osoby niewidome, o których mowa w pkt 7, psa przewodnika - w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty określonej w pkt 7,
   9) opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
   10) opłacenie tłumacza języka migowego,
   11) kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych,
   12) leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą odpowiadającą 20% najniższego wynagrodzenia pracowników, określonego w odrębnych przepisach, za grudzień roku poprzedzającego rok podatkowy, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo),
   13) odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
   a) osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
   b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu, niż wymienione w lit. a),
   14) używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne do lat 16, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty określonej w pkt 7,
   15) odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem na:
   a) turnusie rehabilitacyjno-usprawniającym,
   b) leczeniu sanatoryjnym w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych oraz szkolno-wychowawczych,
   c) koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych.
   4. Wydatki na cele rehabilitacyjne wymienione w ust. 3 podlegają odliczeniu od przychodu, jeżeli nie były finansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych lub Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek innej formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo finansowane z tych funduszy, odlicza się różnicę pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną z zakładowego funduszu albo Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub zwróconą z jakichkolwiek środków.
   5. Podstawą do odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 3, jest posiadanie dowodu poniesienia tych wydatków, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 3 pkt 7, 8 i 14.
   6. Warunkiem odliczenia, o którym mowa w ust. 5, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:
   1) orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
   2) decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy albo rentę szkoleniową, albo
   3) orzeczenia o rodzaju i stopniu niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.
   7. Przepisy ust. 3 - 6 stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają dwunastokrotności kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników za grudzień roku poprzedzającego rok podatkowy.
   8. Ilekroć w przepisach ust. 3 - 7 jest mowa o osobach zaliczonych do:
   1) I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   a) całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   b) znaczny stopień niepełnosprawności,
   2) II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   a) całkowitą niezdolność do pracy albo
   b) umiarkowany stopień niepełnosprawności.
   9. Odliczenie, o którym mowa w ust. 5, może być dokonane również w przypadku gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r. lub w odniesieniu do dzieci do lat 16 orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez lekarza specjalistę lub właściwą przychodnię specjalistyczną publicznej służby zdrowia.";
7. w art. 12 w ust. 1 w pkt 1 w lit. a) skreśla się wyrazy "lit. c) - f) oraz";
8. w art. 12 w ust. 1 w pkt 3 w lit. e) wyrazy "pkt 1, 2 i 5 - 10" zastępuje się wyrazami "pkt 1, 2 i 5 - 9";
9. w art. 14 w ust. 1 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy "jeżeli nie zostały odliczone od podatku na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym.";
10. w art. 14 w ust. 2 wyrazy "ust. 16a - 19" zastępuje się wyrazami "ust. 17 - 19";
11. w art. 25 w ust. 2 w pkt 2 skreśla się wyrazy "- składników majątkowych związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym";
12. w art. 27 w ust. 1 w pkt 2 skreśla się wyrazy "co najmniej";
13. w art. 34 w ust. 2 po wyrazach "w wymiarze" dodaje się wyrazy "co najmniej";
14. w art. 37 wyrazy "ust. 1 pkt 2" zastępuje się wyrazami "ust. 1 pkt 1 lit. b);
15. art. 53 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 53. 1. Podatnicy, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, oraz uzyskujący przychody wymienione w art. 6 ust. 1, mogą korzystać z ulgi z tytułu szkolenia uczniów polegającej na obniżeniu zryczałtowanego podatku dochodowego, zwanej dalej "ulgą uczniowską".
    2. Ulga uczniowska, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom fizycznym prowadzącym działalność gospodarczą, w tym również w formie spółki prawa cywilnego, spółki komandytowej lub spółki jawnej, uprawnionym na mocy odrębnych przepisów do szkolenia uczniów i zatrudniającym w ramach prowadzonej działalności pracowników w celu nauki zawodu.
    3. Ulga uczniowska przysługuje, jeżeli szkolenie zostało zakończone pozytywnym wynikiem egzaminu.
    4. Ulga uczniowska nie przysługuje za wyszkolenie pracownika będącego już wykwalifikowanym pracownikiem (czeladnikiem) w tym samym lub w innym zawodzie.
    5. Wysokość ulgi uczniowskiej za wyszkolenie jednego pracownika zależy od okresu szkolenia wynikającego z umowy o pracę.
    6. Ulga uczniowska z tytułu wyszkolenia jednego pracownika stanowi równowartość:
    1) sześciokrotności najniższego wynagrodzenia miesięcznego pracowników, określonego za miesiąc, w którym zakończono szkolenie pozytywnym wynikiem egzaminu - przy okresie szkolenia do 24 miesięcy,
    2) dziesięciokrotności miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 1 - przy okresie szkolenia ponad 24 miesiące.
    7. Ulgę uczniowską stosuje się od miesiąca następującego po miesiącu, w którym została wydana decyzja o przyznaniu ulgi.
    8. Kwoty ulg uczniowskich, określone w ust. 6, podwyższa się o 20% podatnikom, którzy prowadzą działalność gospodarczą w miejscowościach o liczbie mieszkańców do 5.000 oraz w gminach o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym, określonych w odrębnych przepisach. Podwyżka ulgi uczniowskiej o 20% przysługuje także wtedy, gdy po zakończeniu szkolenia gmina, w której prowadzona jest działalność, wykreślona została z wykazu gmin zagrożonych szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym.
    9. Kwoty ulg uczniowskich, określone w ust. 6 i 8 dodatkowo podwyższa się o 20% podatnikom, którzy w danym roku podatkowym zakończyli szkolenie więcej niż jednego pracownika; podwyżka przysługuje z tytułu zakończenia szkolenia pozytywnym wynikiem egzaminu każdego następnego pracownika.
    10. Ulga uczniowska przysługuje, jeżeli zatrudnienie pracownika w celu nauki zawodu trwało przez cały okres szkolenia wynikający z umowy o pracę w celu nauki zawodu.
    11. Jeżeli umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego została rozwiązana z przyczyn niezależnych od podatnika, a pracownik podjął naukę zawodu na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego u innego podatnika - przysługującą z tytułu wyszkolenia ulgę uczniowską dzieli się między obydwu podatników, proporcjonalnie do liczby miesięcy prowadzonego przez nich szkolenia. Jeżeli rozwiązanie umowy nastąpiło z winy szkolącego podatnika, ulga uczniowska przysługuje w wysokości proporcjonalnej do okresu szkolenia tylko temu podatnikowi, u którego pracownik ukończył naukę zawodu.
    12. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki, ulga uczniowska przysługuje wspólnikom proporcjonalnie do ich udziału w dochodach spółki. W przypadku zmiany wspólnika w ciągu okresu szkolenia, przepis ust. 11 stosuje się odpowiednio.
    13. Przepisy ust. 1 - 12 stosuje się odpowiednio do podatników, którzy na podstawie umowy zawartej ze szkołą prowadzą zajęcia praktyczne lub praktyki zawodowe uczniów zasadniczych szkół zawodowych, techników, liceów zawodowych i policealnych szkół zawodowych dla niepracujących, zwane dalej "praktyczną nauką zawodu," pod warunkiem, że praktyczna nauka zawodu trwała nie krócej niż 10 miesięcy.
    14. Wniosek o przyznanie ulg uczniowskich, o których mowa w ust. 1 i 13, podatnik jest obowiązany złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika, w terminie miesiąca od daty złożenia przez pracownika egzaminu kończącego naukę zawodu lub od daty zakończenia przez ucznia odbywania u podatnika praktycznej nauki zawodu. Podatnik jest obowiązany dołączyć do wniosku dokument stwierdzający datę złożenia przez pracownika egzaminu kończącego naukę zawodu wynikiem pozytywnym, a w przypadku, o którym mowa w ust. 11, również oświadczenie stwierdzające przyczyny krótszego okresu szkolenia. Wniosek o ulgę uczniowską, o której mowa w ust. 13, powinien zawierać następujące dane: datę zawarcia ze szkołą umowy o praktyczną naukę zawodu, imię i nazwisko ucznia, datę rozpoczęcia i zakończenia przez ucznia odbywania u podatnika praktycznej nauki zawodu.";
16. tytuł rozdziału 6 otrzymuje brzmienie:
    "Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe";
17. w rozdziale 6 dodaje się art. 55a w brzmieniu:
    "Art. 55a. W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416, Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602, Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr 5, poz. 25, Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686, Nr 156, poz. 776, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 30, poz. 164, Nr 71, poz. 449, Nr 85, poz. 538, Nr 96, poz. 592, Nr 121, poz. 770, Nr 123, poz. 776, Nr 137, poz. 926, Nr 139, poz. 932, 933 i 934, Nr 141, poz. 943 i 945, z 1998 r. Nr 66, poz. 430, Nr 74, poz. 471, Nr 108, poz. 685 i Nr 117, poz. 756) wprowadza się następujące zmiany:
    1) w art. 9 w ust. 3 wyrazy "w art. 30 ust. 1 pkt 6" zastępuje się wyrazami "w ustawie z dnia ..... o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr ..., poz. ...), zwanej dalej "ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym"";
    2) w art. 26:
    a) w ust. 5 wyrazy "zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 6" zastępuje się wyrazami "ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym",
    b) w ust. 13 wyrazy "art. 30 ust. 4" zastępuje się wyrazami "art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym",
    c) dodaje się ust. 13a w brzmieniu:
    "13a. Wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały odliczone od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.";
    3) w art. 27a:
    a) w ust. 7 w pkt 2 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
    "3) wydatki na cele określone w ust. 1 nie zostały odliczone od ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podstawie art. 14 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.",
    b) w ust. 16 wyrazy "art. 30 ust. 4" zastępuje się wyrazami "art. 14 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym";
    4) w art. 30:
    a) w ust. 1 skreśla się pkt 6 i 8,
    b) skreśla się ust. 2,
    c) w ust. 3 wyrazy "pkt 1 - 6 i 8" zastępuje się wyrazami "pkt 1-5 oraz 9 i 11",
    d) skreśla się ust. 4,
    e) w ust. 5 skreśla się pkt 2,
    f) skreśla się ust. 6 i 7;
    5) w art. 41 w ust. 4 w pkt 2 skreśla się wyrazy "oraz w pkt 8, jeżeli tak stanowią odrębne przepisy".";
18. skreśla się art. 57;
19. w art. 58 wyrazy "oraz art. 52 ust. 2" zastępuje się wyrazami " , art. 52 ust. 2 oraz art. 55a pkt 4 lit. e)".

Andrzej CHRONOWSKI

Wprowadzając poprawki do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Senat miał na celu przede wszystkim usunięcie niespójności w systemie prawa podatkowego powstałych w wyniku odrzucenia projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawarta w poprawce nr 17 stała się, zdaniem Izby, konieczna w związku z powstałą dwutorowością regulacji dotyczącej ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i ma na celu wyłącznie usunięcie lub odpowiednią zmianę przepisów dublujących uregulowania ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Proponując poprawkę nr 11 Senat miał na względzie zwłaszcza konieczność dostosowania ustawy do aktualnego stanu prawnego, ponadto decydując się na pozostawienie części przepisu art. 25 ust. 2 pkt 2 zmierzał do wyrażenia wprost funkcjonującej w praktyce zasady, iż osiąganie przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze nie wyłącza opodatkowania w formie karty podatkowej. Podstawową przesłanką takiego rozwiązania było pojawiające się orzecznictwo sądowe uznające najem, dzierżawę i inne umowy o podobnym charakterze za działalność gospodarczą, zgodnie zaś z art. 25 ust. 1 pkt 4 prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej jest przeszkodą do opodatkowania w formie karty podatkowej. Podobnymi motywami kierował się Senat wprowadzając poprawkę nr 3.

Proponując zmiany do art. 11 polegające na dodaniu ust. 3 - 9 oraz do art. 53, które są powtórzeniem rozwiązań zawartych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 24 marca 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Senat miał na względzie art. 217 Konstytucji i wynikającą z niego konieczność ustawowego uregulowania zasad przyznawania ulg w podatkach.

Pozostałe poprawki precyzują, zdaniem Senatu, przepisy ustawy, np. poprawka nr 1 zmierza do wprowadzenia uniwersalnej formuły określenia roku, z którego przychody bierze się pod uwagę przy ustalaniu czy podatnik podlega opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych; jest to szczególnie istotne z uwagi na klauzulę waloryzacyjną z art. 54, której zastosowanie spowodowałoby, iż podwyższone kwoty odnosiłyby się do roku 1998.