U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 28 października 1998 r.

w sprawie ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 30 września 1998 r. ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

  1. w art. 1 wyrazy "W celu zapewnienia należytej ochrony prawnej interesów Państwa w postępowaniach przed sądami, trybunałami i innymi organami orzekającymi" zastępuje się wyrazami "W celu ochrony praw i interesów majątkowych Państwa";
  2. w art. 2 w ust. 2 wyrazy "od daty zakończenia" zastępuje się wyrazami "po zakończeniu";
  3. art. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
    "Art. 3. Do kompetencji
    Prokuratorii Generalnej należy:
    1) zgłaszanie sprzeciwu w zakresie rozporządzania mieniem państwowym,
    2) zastępstwo procesowe Skarbu Państwa,
    3) wydawanie opinii prawnych w sprawach dotyczących praw i interesów majątkowych Skarbu Państwa, na wniosek organów administracji rządowej i innych podmiotów uprawnionych do reprezentowania Skarbu Państwa, a także wydawanie opinii o projektach umów, których stroną ma być Skarb Państwa,
    4) przygotowywanie lub o
    piniowanie projektów aktów prawnych dotyczących Skarbu Państwa.
    Art. 4. 1. Sprzeciw, o którym mowa w art. 3 pkt 1, dotyczy wykonywania praw majątkowych stanowiących mienie państwowe przez organy administracji rządowej oraz państwowe osoby prawne i państwow
    e jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.
    2. Zastępstwo procesowe, o którym mowa w art. 3 pkt 2, dotyczy wykonywania praw majątkowych Skarbu Państwa przez organy administracji rządowej i państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające
    osobowości prawnej.
    3. Zastępstwo procesowe Skarbu Państwa oznacza zastępstwo w sprawach o prawa i interesy majątkowe Skarbu Państwa przed sądami powszechnymi, polubownymi, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz Sądem Najwyższym, a także innymi organami or
    zekającymi i polubownymi.
    4. Zastępstwo procesowe Skarbu Państwa oznacza także zastępstwo przed organami orzekającymi i polubownymi, których właściwość wynika z umów międzynarodowych.";
  4. po art. 4 dodaje się oznaczenie i tytuł rozdziału w brzmieniu:
    "Rozdział 2a
    Zgłaszanie sprzeciwu przez Prokuratorię Generalną";
  5. art. 5 - 10 otrzymują brzmienie:
    "Art. 5. Prokuratoria Generalna zgłasza sprzeciw w zakresie rozporządzania mieniem państwowym mając na uwadze należytą ochronę praw i interesów majątkowych Państwa, pod względem gospodarności, celowości i zgodności z prawem.
    Art. 6. 1. Prokuratoria Generalna może zgłosić sprzeciw w związku z zamiarem rozporządzenia lub zobowiązania do rozporządzenia prawami majątkowymi stanowiącymi mienie państwowe w odniesieniu do:
    1
    ) składników majątkowych przedsiębiorstwa państwowego o wartości przekraczającej 10 000 000 złotych,
    2) akcji, udziałów o wartości przekraczającej 10 000 000 złotych w jednoosobowej spółce Skarbu Państwa oraz spółce prawa handlowego z udziałem Skarbu Państ
    wa, w której Skarb Państwa posiada 50% lub więcej głosów na walnym zgromadzeniu bądź zgromadzeniu wspólników,
    3) pozostałych przypadków, o wartości przekraczającej 20 000 000 złotych.
    2. Prokuratoria Generalna może także zgłosić sprzeciw w związku z zamiar
    em rozporządzenia lub zobowiązania do rozporządzenia mieniem Skarbu Państwa, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, o wartości 10 000 000 złotych lub mniejszej, jeżeli dokonanie tego rozporządzenia lub zobowiązania spowoduje, że suma wszystkich rozporządzeń i zobowiązań dotyczących akcji lub udziałów dokonanych w ciągu ostatniego roku w spółce, o której mowa w ust. 1 pkt 2, przekroczy kwotę 10 000 000 złotych.
    Art. 7. 1. Zamiar dokonania czynności wymienionych w art. 6 podlega zgłoszeniu do Prokuratorii Generalnej.
    2. Zgłoszenia dokonują podmioty, o których mowa w art. 4 ust. 1.
    3. Prokuratoria Generalna może zgłosić sprzeciw wraz z uzasadnieniem, w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia zamiaru dokonania czynności wymienionej w art. 6.
    4. Prokuratoria Generalna zawiadam
    ia niezwłocznie Ministra Skarbu Państwa o zgłoszonym jej zamiarze dokonania czynności wymienionej w art. 6.
    Art. 8. 1. W wypadku zgłoszenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 7 ust. 3, podmiotowi zamierzającemu dokonać czynności wymienione w art. 6 przysługuj
    e w terminie 14 dni od dnia doręczenia sprzeciwu prawo żądania rozpatrzenia sprawy przez Radę Ministrów.
    2. Jeżeli w terminie określonym w ust. 1 żądanie rozpatrzenia sprawy przez Radę Ministrów nie zostanie zgłoszone albo Rada Ministrów w terminie 30 dni
    od dnia zgłoszenia żądania nie uchyli sprzeciwu, sprzeciw staje się ostateczny.
    3. Czynność prawna wymieniona w art. 6 dokonana z naruszeniem przepisu art. 7 ust. 1 albo mimo ostatecznego sprzeciwu, jest nieważna.
    Art. 9. Prokuratoria Generalna ma prawo do
    :
    1) żądania wszelkich dokumentów i materiałów z zachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej,
    2) oględzin obiektów i pomieszczeń,
    3) wzywania i przesłuchiwania świadków,
    4) korzystania z pomocy biegłych i specjalistów,
    5) zwracania się do organów
    kontroli państwowej, organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości o udzielenie informacji i udostępnienie materiałów z uwzględnieniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej.
    Art. 10. Sprzeciw, o którym mowa w niniejszym rozdziale, dotyczący czynności roz
    porządzającej lub zobowiązującej do rozporządzenia mieniem państwowym pozostającym w dyspozycji:
    1) centralnego organu administracji rządowej - zgłasza Prezes Prokuratorii Generalnej,
    2) terenowego organu administracji rządowej - zgłasza dyrektor właściweg
    o terytorialnie oddziału terenowego Prokuratorii Generalnej,
    3) państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej - zgłasza dyrektor oddziału terenowego Prokuratorii Generalnej właściwego ze względu na sie
    dzibę tej osoby lub jednostki.";
  6. tytuł rozdziału 3 otrzymuje brzmienie:
    "Zastępstwo procesowe Skarbu Państwa";
  7. art. 11 - 15 otrzymują brzmienie:
    "Art. 11. 1. Prokuratoria Generalna wykonuje zastępstwo procesowe Skarbu Państwa w zakresie działania organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w art. 4 ust. 2.
    2. Zastępstwo procesowe, o którym mowa w ust. 1, obejmuje wszystkie postępowania sądowe i pozasądowe w sprawach cywilnych, a także
    postępowania przed innymi organami państwowymi, jeżeli wartość przedmiotu sprawy przekracza 4 000 000 złotych albo jeżeli wymaga tego należyta ochrona praw lub interesów majątkowych Skarbu Państwa.
    3. W postępowaniu karnym, sądowo-administracyjnym oraz w postępowaniach przed innymi organami orzekającymi Prokuratoria Genera
    lna bierze udział na wezwanie organu państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się sprawa, jeżeli zachodzi potrzeba ochrony interesów majątkowych Skarbu Państwa.
    4. Organy orzekające, o których mowa w ust. 3, mogą z urzędu wezwać Pr
    okuratorię Generalną do udziału w postępowaniu, jeżeli zachodzi potrzeba ochrony interesów majątkowych Skarbu Państwa. W tym wypadku udział Prokuratorii Generalnej w postępowaniu jest obowiązkowy.
    Art. 12. 1. Prokuratoria Generalna podejmuje czynności mają
    ce na celu wszczęcie postępowania lub przystąpienie do toczącego się postępowania na wniosek organów i państwowych jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 4 ust. 2, z których działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, zwanych dalej "podmiotami zastępowanymi".
    2. Podmioty zastępowane zobowiązane są dołączyć do wniosku szczegółowe informacje o przedmiocie postępowania oraz dowody.
    3. Prokuratoria Generalna nie jest związana treścią wniosku. W razie niezgodności stanowiska Prokuratorii Generalnej
    ze stanowiskiem zawartym we wniosku podmiotu zastępowanego, Prokuratoria Generalna dokonuje czynności według własnego uznania, zawiadamiając wnioskodawcę wraz z podaniem uzasadnienia swojego stanowiska.
    Art. 13. Podmioty zastępowane po otrzymaniu pozwu lub
    innego pisma w sprawie objętej zakresem działania Prokuratorii Generalnej zobowiązane są do ich niezwłocznego przekazania Prokuratorii Generalnej wraz ze szczegółowymi informacjami oraz niezbędną dokumentacją.
    Art. 14. 1. Dla potrzeb podejmowanych czynnoś
    ci Prokuratoria Generalna może żądać od podmiotów zastępowanych nadesłania lub przedstawienia akt, dokumentów, zaświadczeń, materiałów i pisemnych wyjaśnień oraz zasięgać opinii biegłych.
    2. Podmioty zastępowane, z których działalnością wiąże się dana sprawa, zobowiązane są składać Prokuratorii Generalnej na jej żądanie lub z własnej inicjatywy wnioski co do najważniejszych czynności procesowych, w szczególności co do wytoczenia powództwa, cofnięcia pozwu, uznania roszczenia, wytoczenia powództwa wzajemnego
    , zawarcia ugody lub złożenia środków odwoławczych.
    Art. 15. 1. Zastępstwo procesowe, o którym mowa w niniejszym rozdziale, sprawują, na podstawie pełnomocnictwa procesowego Prokuratorii Generalnej, wyłącznie radcowie lub referendarze Prokuratorii Generaln
    ej wpisani na listę radców prawnych lub adwokatów albo spełniający wymagania niezbędne do wpisu na listę radców prawnych lub adwokatów.
    2. W sprawach wymagających znajomości prawa obcego, procedur i instytucji międzynarodowych czynności zastępstwa procesow
    ego mogą być zlecane podmiotom, których uprawnienia do występowania przed sądami i innymi organami orzekającymi wynikają z odrębnych przepisów.
    3. Do zlecania czynności zastępstwa procesowego, o którym mowa w ust. 2, nie stosuje się przepisów o zamówieniac
    h publicznych.";
  8. po art. 15 dodaje się art. 15a w brzmieniu:
    "Art. 15a. 1. Radcowie i referendarze Prokuratorii Generalnej wykonując czynności zastępstwa procesowego przed organami orzekającymi występują w stroju urzędowym.
    2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór stroju urzędowego.";
  9. w art. 17 w ust. 1 skreśla się wyrazy " , na wniosek Ministra Skarbu Państwa,";
  10. w art. 17 w ust. 3:
    a) zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:
    "Przed upływem kadencji Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Prokuratorii Generalnej w wypadku:",
    b) w pkt 1 skreśla się wyrazy "przez Prezesa Prokuratorii Generalnej",
    c) skreśla się pkt 5;
  11. art. 19 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 19. Ze stanowiskiem Prezesa i wiceprezesa Prokuratorii Generalnej nie można łączyć przynależności do partii politycznej oraz innego zatrudnienia, w tym w ramach umów cywilnoprawnych, z wyjątkiem dodatkowej pracy w charakterze nauczyciela akademickiego w szkole wyższej.";
  12. art. 20 otrzymuje brzmienie:
    "Art. 20. 1. Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, nadaje statut określający organizację wewnętrzną Prokuratorii Generalnej, w tym siedziby oddziałów terenowych i zakres ich właściwości terytorialnej.
    2. Oddziałem terenowym Prokuratorii Generalnej kieruje dyrektor powoływany i odwoływany p
    rzez Prezesa Prokuratorii Generalnej.
    3. Prezes Prokuratorii Generalnej określa, w drodze regulaminu, szczegółową organizację wewnętrzną jednostek organizacyjnych Prokuratorii Generalnej oraz ich właściwość, a także zasady wprowadzania zmian w tym zakresie
    .";
  13. skreśla się art. 21;
  14. w tytule rozdziału 5 wyraz "Urzędnicy" zastępuje się wyrazem "Pracownicy";
  15. art. 22 - 25 otrzymują brzmienie:
    "Art. 22. Stosunek pracy z pracownikiem Prokuratorii Generalnej, z zastrzeżeniem art. 17 ust. 1 i art. 18 ust. 1, nawiązuje się na podstawie mianowania albo na podstawie umowy o pracę.
    Art. 23. 1. Stosunek pracy na podstawie mianowania nawiązuje się z:
    1) radcami,
    2) referendarzami,
    3) dyrektorami i wicedyrektorami jednostek organizacyjnych,
    4) doradcami Prezesa Prokuratorii
    Generalnej
    zwanymi dalej "pracownikami mianowanymi".
    2. W przypadkach innych niż wymienione w ust. 1 podstawą nawiązania stosunku pracy jest umowa o pracę.
    Art. 24. 1. Pracownikiem mianowanym może być osoba, która:
    1) jest obywatelem polskim, mającym stałe
    miejsce zamieszkania w Polsce,
    2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
    3) ukończyła wyższe studia prawnicze lub ekonomiczne i uzyskała tytuł zawodowy magistra,
    4) nie była karana za przestępstwo popełnione z winy
    umyślnej,
    5) posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku,
    6) jest nieskazitelnego charakteru.
    2. Przepis ust. 1, z wyłączeniem pkt 3, stosuje się odpowiednio do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
    Art. 25. 1
    . Nawiązania stosunku pracy na podstawie mianowania oraz rozwiązania tego stosunku pracy dokonuje Prezes Prokuratorii Generalnej.
    2. Pracowników mianowanych, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1-3, zatrudnia się w pełnym wymiarze czasu pracy.";
  16. w art. 26 wyraz "urzędnika" zastępuje się wyrazami "pracownika mianowanego";
  17. w art. 27 w ust. 1 wyraz "Urzędnik" zastępuje się wyrazem "Pracownik";
  18. w art. 27 skreśla się ust. 3;
  19. art. 28 - 32 otrzymują brzmienie:
    "Art. 28. 1. Pracownik mianowany nie może, pod rygorem wydalenia z pracy w Prokuratorii Generalnej, wykonywać zajęć, które pozostawałyby w sprzeczności z jego obowiązkami albo mogłyby wywoływać podejrzenie o stronniczość i interesowność.
    2. Pracownik mianowany może podjąć dodatkowe zajęcia zarobkowe po uzyska
    niu uprzedniej zgody Prezesa Prokuratorii Generalnej.
    Art. 29. Radca oraz referendarz nie mogą zajmować się bezpośrednio lub pośrednio sprawowaniem zastępstwa prawnego lub interesami prawnymi innych osób. Przepis ten nie narusza uprawnień do podejmowania c
    zynności prawnych we własnych sprawach oraz w sprawach krewnych, powinowatych, małżonka, osób przysposobionych, pozostających pod opieką lub kuratelą, o ile we wszystkich tych przypadkach nie zachodzi kolizja z obowiązkami służbowymi.
    Art. 30. 1. Pracownic
    y Prokuratorii Generalnej ponoszą odpowiedzialność majątkową za szkody wyrządzone Skarbowi Państwa oraz innym podmiotom w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, zgodnie z odrębnymi przepisami.
    2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do Prezesa, wi
    ceprezesów oraz dyrektorów oddziałów terenowych.
    Art. 31. 1. Wynagrodzenie zasadnicze pracowników mianowanych Prokuratorii Generalnej stanowi, odpowiednio do rangi stanowiska, wielokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budż
    etowej.
    2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wynagradzania oraz tabele stanowisk w Prokuratorii Generalnej, a także procent wartości kosztów zastępstwa zasądzonych na rzecz Prokuratorii Generalnej i ściągniętych od strony
    przeciwnej, które zostaną przeznaczone na premie dla radców i referendarzy Prokuratorii Generalnej.
    Art. 32. Do pracowników mianowanych Prokuratorii Generalnej w sprawach nie uregulowanych niniejszą ustawą stosuje się odpowiednio przepisy o służbie cywilne
    j.";
  20. skreśla się rozdział 6;
  21. w art. 37:
    a) skreśla się pkt 1, pkt 2, pkt 8 oraz w pkt 10 lit. b),
    b) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
    "3) w art. 67 w § 2 na końcu dodaje się wyrazy "albo Prokuratoria Generalna";";
  22. skreśla się art. 38, art. 39, art. 40, w art. 41 pkt 2 i art. 42.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK


U Z A S A D N I E N I E

Rozpatrując ustawę o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej Senat wprowadził do jej tekstu dwadzieścia jeden poprawek.

Senat uznał, iż przywrócenie instytucji właściwej w sprawach zastępstwa procesowego Skarbu Państwa jest w Polsce uzasadnione. W okresie nasilonego prywatyzowania mienia państwowego konieczne jest jednak także istnienie organu kontrolującego konkretne zamiary dokonania czynności rozporządzających mieniem państwowym. Zadanie to może spełnić, zdaniem Senatu, Prokuratoria Generalna. Dlatego Senat dodał do kompetencji Prokuratorii Generalnej prawo zgłaszania sprzeciwu w zakresie rozporządzania mieniem państwowym (tj. mieniem Skarbu Państwa i innych państwowych osób prawnych), którego wartość, w zależności od składników tego mienia, przekracza kwoty 10 mln zł albo 20 mln zł. W myśl poprawek Senatu rozważając wniesienie sprzeciwu Prokuratoria powinna kierować się kryterium należytej ochrony praw i interesów majątkowych Państwa pod względem gospodarności, celowości i zgodności z prawem.

Wprowadzenie powyższych zmian w ustawie uchwalonej przez Sejm spowodowało konieczność wniesienia przez Senat dalszych poprawek dotyczących zakresu zastępstwa procesowego wykonywanego przez Prokuratorię Generalną oraz kwalifikacji jej pracowników. Senat uznał za zasadne ograniczenie zakresu zastępstwa procesowego Prokuratorii Generalnej ze względu na wartość przedmiotu sprawy, pozwoli to bowiem uniknąć udziału Prokuratorii w sprawach mniejszej wagi. Należytą ochronę praw majątkowych Skarbu Państwa zapewni, zdaniem Senatu, sprawowanie zastępstwa procesowego przez radców lub referendarzy Prokuratorii wpisanych na listę radców prawnych lub adwokatów albo spełniających wymagania niezbędne do wpisu na listę radców prawnych lub adwokatów.

W celu zwiększenia swobody decyzji Prezesa Rady Ministrów Senat wykluczył udział Ministra Skarbu Państwa w powoływaniu Prezesa Prokuratorii Generalnej.

Senat uznał za zbyt daleko idący przepis dający Prezesowi Prokuratorii Generalnej prawo zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy służbowej. Zdaniem Senatu wystarczające są w tym zakresie przepisy Kodeksu postępowania karnego.