U C H W A Ł A

SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 24 lipca 1998 r.

w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń, ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, ustawy - Kodeks pracy i niektórych innych ustaw

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 lipca 1998 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń, ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, ustawy - Kodeks pracy i niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w tytule ustawy wyrazy " , ustawy - Kodeks pracy i niektórych innych ustaw" zastępuje się wyrazami "i ustawy - Kodeks pracy";

2) w art. 1 w pkt 1, w art. 1 w § 1 skreśla się wyrazy "do 5000 złotych";

3) w art. 1 w pkt 7, w art. 9 w § 2 wyraz "orzeczenia" zastępuje się wyrazem "orzeczeniu";

4) w art. 1 w pkt 8 w lit. b) wyrazy "od 10 złotych" zastępuje się wyrazami "od 20 złotych";

5) w art. 1 w pkt 15:

a) w zdaniu wstępnym wyrazy "art. 18-22" zastępuje się wyrazami "art. 18 i art. 20-22",

b) skreśla się art. 19;

6) w art. 1 w pkt 15, w art. 20 § 1 otrzymuje brzmienie:

"§ 1. Kara ograniczenia wolności trwa najmniej 1 miesiąc, najwyżej 3 miesiące; wymierza się ją w miesiącach.";

7) w art. 1 w pkt 15, w art. 21 w § 1 kropkę na końcu skreśla się i dodaje się wyrazy "w stosunku miesięcznym.";

8) w art. 1 w pkt 15, w art. 22 w pkt 2 skreśla się wyraz "do";

9) w art. 1 pkt 16 otrzymuje brzmienie:

"16) w art. 24:

  1. w § 1 wyrazy "od 10" zastępuje się wyrazami "od 20",

  2. dodaje się § 3 w brzmieniu:

"§ 3. Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.";";

10) w art. 1 w pkt 17, w art. 25 w § 2 wyrazy "od 10" zastępuje się wyrazami "od 20";

11) w art. 1 w pkt 17, w art. 25 w § 2 średnik zastępuje się kropką oraz wyrazy "kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu." zastępuje się wyrazami "Kara zastępcza nie może przekroczyć 2 miesięcy aresztu, a jeżeli za dane wykroczenie przewidziana jest kara aresztu do 3 miesięcy, można orzec karę zastępczą aresztu w wysokości do 3 miesięcy; wymierza się ją w miesiącach i dniach.";

12) w art. 1 w pkt 18, w art. 28 w § 1 dodaje się pkt 4a w brzmieniu:

"4a) podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób,";

13) w art. 1 w pkt 18, w art. 29 w § 1 wyrazy "od 6 miesięcy" zastępuje się wyrazami "od 3 miesięcy";

14) w art. 1 w pkt 18, w art. 30 skreśla się § 2;

15) w art. 1 skreśla się pkt 19;

16) w art. 1 w pkt 20 w lit. c) w pierwszym tiret wyrazy "pkt 1, 4 i 6" zastępuje się wyrazami "pkt 1 i 4";

17) w art. 1 skreśla się pkt 23;

18) w art. 1 w pkt 24 skreśla się wyrazy " 37 i";

19) w art. 1:

a) w pkt 24 skreśla się wyrazy "i 38",

b) dodaje się pkt 24a w brzmieniu:

"24a) art. 38 otrzymuje brzmienie:

"Art. 38. Ukaranemu co najmniej dwukrotnie za podobne wykroczenia umyślne, który w ciągu dwóch lat od ostatniego ukarania popełnia ponownie podobne wykroczenie umyślne, można wymierzyć karę aresztu, choćby było zagrożone karą łagodniejszą.";";

20) w art. 1 w pkt 27 po wyrazach "na zastosowaniu" dodaje się wyrazy "środków przewidzianych w art. 22 oraz";

21) w art. 1 skreśla się pkt 29;

22) w art. 1 w pkt 33 w lit a), w § 4 wyrazy "jest udziałowcem" zastępuje się wyrazami "posiada większość udziałów";

23) w art. 1 w pkt 33 skreśla się lit. b);

24) w art. 1 w pkt 36 skreśla się lit. b) i oznaczenie lit. a);

25) w art. 1 skreśla się pkt 37;

26) w art. 1 dodaje się pkt 37a w brzmieniu:

"37a) w art. 52a w pkt 2 skreśla się wyrazy "nieposłuszeństwa lub";";

27) w art. 1 dodaje się pkt 39a w brzmieniu:

"39a) w art. 59:

    1. dotychczasową treść oznacza się jako § 1,

    2. dodaje się § 2 w brzmieniu:

"§ 2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1, można orzec podanie orzeczenia do publicznej wiadomości w szczególny sposób.";";

28) w art. 1 pkt 40 otrzymuje brzmienie:

"40) art. 60 skreśla się;";

29) w art. 1 w pkt 41 lit. a) otrzymuje brzmienie:

"a) w § 1 po wyrazach "tym miejscem" skreśla się przecinek i dodaje wyrazy "albo reklamuje działalność w sposób naruszający zasady współżycia społecznego,",";

30) w art. 1 pkt 47 otrzymuje brzmienie:

"47) w art. 70:

  1. w § 2 wyrazy "wskazującym na użycie" zastępuje się wyrazami "po użyciu",

  2. dodaje się § 3 w brzmieniu:

"§3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 lub 2, można orzec podanie orzeczenia do publicznej wiadomości w szczególny sposób.";";

31) w art. 1 dodaje się pkt 47a w brzmieniu:

"47a) w art. 74 w § 2 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy "a także orzec podanie orzeczenia o ukaraniu do publicznej wiadomości w szczególny sposób.";";

32) w art. 1 w pkt 61, w art. 119 w § 1 wyrazy "250 złotych" zastępuje się wyrazami "500 złotych";

33) w art. 1 w pkt 63, w art. 124 w § 1 wyrazy "250 złotych" zastępuje się wyrazami "500 złotych";

34) w art. 1 pkt 67 otrzymuje brzmienie:

"67) w art. 130:
  1. w § 2 skreśla się wyrazy "w sposób szczególnie zuchwały lub",
  2. skreśla się § 4;";

35) w art. 2 w pkt 11, w art. 18 w § 1 w pkt 2 po wyrazie "sprzeciwu" dodaje się wyrazy "albo stwierdzono jego nieważność";

36) w art. 2 w pkt 12, w art. 18c w § 1 w pkt 1 po wyrazie "osoba" dodaje się wyrazy "nieuprawniona do orzekania lub";

37) w art. 2 w pkt 13, w art. 19 w § 2:

  1. w zdaniu pierwszym wyraz "adnotacji" zastępuje się wyrazami "notatki urzędowej",

  2. w zdaniu drugim wyraz "Adnotacja" zastępuje się wyrazem "Notatka";

38) w art. 2 w pkt 16, w art. 23 w § 4 wyrazy "na tej samej podstawie" zastępuje się wyrazami "na podstawie tych samych faktów i dowodów";

39) w art. 2 pkt 24 otrzymuje brzmienie:

"24) w art. 43 w § 2 zdanie pierwsze otrzymuje brzmienie:

"Przedmiot, co do którego powstaje wątpliwość , komu należy go wydać, składa się do depozytu sądu, w okręgu którego działa kolegium właściwe do rozpoznania sprawy, a przedmioty wartościowe - do depozytu bankowego.";";

40) w art. 2 w pkt 34, w art. 64 w § 1:

  1. wyraz "wymierzania" zastępuje się wyrazem "wymierzenia",

  2. wyraz "orzekać" zastępuje się wyrazem "orzec";

41) w art. 2 w pkt 35 w lit. c) wyrazy "Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji" zastępuje się wyrazami "ministra właściwego do spraw wewnętrznych";

42) w art. 2 w pkt 37 w lit. a) wyrazy "Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw wewnętrznych";

43) w art. 2 w pkt 41, w art. 70 w § 3 po wyrazach "w art. 124 i 143 Kodeksu wykroczeń, " dodaje się wyrazy "przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji, określonemu w art. 87 Kodeksu wykroczeń,";

44) w art. 2 skreśla się pkt 45;

45) w art. 2 w pkt 51, w art. 110 w § 4 wyrazy "Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji" zastępuje się wyrazami "minister właściwy do spraw wewnętrznych";

46) skreśla się art. 3;

47) w art. 4 w pkt 8 wyrazy "Ministrem Finansów" zastępuje się wyrazami "ministrem właściwym do spraw finansów publicznych";

48) art. 5 otrzymuje brzmienie:

"Art. 5. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) wprowadza się następujące zmiany:

1) art. 286 otrzymuje brzmienie:

"Art. 286. § 1. Inspektor pracy wydaje orzeczenie o ukaraniu, odstąpieniu od wymierzenia kary, uniewinnieniu lub umorzeniu postępowania.

§ 2. Orzeczenie, wraz z uzasadnieniem, doręcza się obwinionemu.";

2) skreśla się art. 287;

3) w art. 288:

a) w § 1 wyrazy "środek zaskarżenia w postaci żądania skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego" zastępuje się wyrazem "odwołanie",

b) w § 2 wyrazy "żądania skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego" zastępuje się wyrazem "odwołania".";

49) skreśla się art. 6 i art. 7;

50) w art. 10 skreśla się ust. 1;

51) w art. 10 skreśla się ust. 2;

52) w art. 12 w ust. 1 skreśla się lit. a);

53) w art. 12 w ust. 1 skreśla się lit. b).

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

UZASADNIENIE

Senat, po rozpatrzeniu w dniu 24 lipca 1998 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń, ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawy o ustroju kolegiów do spraw wykroczeń, ustawy - Kodeks pracy i niektórych innych ustaw zdecydował o wprowadzeniu do jej tekstu szeregu poprawek.

Senat jako pierwszą podjął niezmiernie istotną decyzję - w poprawkach nr 1, 44, 48 i 49 - o pozostawieniu orzekania w sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika w gestii inspektorów pracy a nie kolegiów do spraw wykroczeń. To stanowisko Senatu wynika z przekonania Izby o braku organizacyjnego i merytorycznego przygotowania kolegiów do realizowania nowych zadań, w szczególności w zakresie prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto kolegia, jako organ pozasądowy, nie posiadają w świetle nowej Konstytucji "lepszego" od inspektorów pracy prawa do orzekania w tych kwestiach i tak samo jak inspektorzy pracy nie realizują w pełni zasady prawa obywatela do sądu.

Kolejną istotną zmianą, która dotyczy poprawek oznaczonych numerami 5, 11, 25, 50 i 52, Senat zaproponował przywrócenie dotychczasowych granic kary aresztu, czyli od tygodnia do 3 miesięcy. Senat stanął na stanowisku, że proponowana przez Sejm kara maksymalna w wymiarze 30 dni aresztu jest zbyt łagodna w przypadku niektórych wykroczeń, jak choćby zakłócania imprezy masowej przez nietrzeźwych sprawców. Ponadto Senat nie podzielił poglądu, iż górna granica kary aresztu nie powinna wykraczać ponad dolną granicę kary pozbawienia wolności. Zdaniem Senatu nie istnieje żaden racjonalny argument, aby kary te nie mogły się krzyżować, tak jak dzieje się w przypadku granic innych kar (np. grzywny) oraz tak jak miało to miejsce pod rządami kodeksu karnego z 1932 r.

Te same argumenty leżały u podstaw decyzji Senatu o przywróceniu dotychczasowych granic kary ograniczenia wolności. Ta kwestia znalazła swe odzwierciedlenie w poprawkach oznaczonych numerami 6, 7, 51 i 53.

Senat uznał za wskazane (w poprawkach numer 4, 9 i 10 ) podwyższenie z 10 do 20 złotych najniższej kwoty kary grzywny i zastępczej kary grzywny. Senat uznał, że wymierzanie kary grzywny w wysokości 10 złotych bądź uznanie jej za równoważną karze jednego dnia aresztu nie pozostaje we właściwej relacji do wartości tej kwoty i dzisiejszych realiów. Należy dodać, że zmiana ta, w zamierzeniu Senatu, nie będzie dotyczyła kary grzywny wymierzanej w drodze mandatu karnego.

Za nieuzasadnione uznał Senat wykreślenie przez Sejm z katalogu środków karnych, środka w postaci podania orzeczenia do publicznej wiadomości. Właśnie ten środek przez swoją dolegliwość może, zdaniem Senatu, pełnić istotną rolę prewencyjną i choć dotychczasowe doświadczenia wskazują na nie zawsze prawidłowe jego stosowanie, to nowe realia polityczne w naszym kraju mogą się stać szansą na jego powrót do grupy skutecznych środków przeciwdziałania wykroczeniom (poprawki numer 12, 15, 27, 30 i 31).

Grupa poprawek oznaczonych numerami 16, 17, 18, 21 23 i 24 przywraca charakter chuligański wykroczenia jako okoliczności kwalifikującej, która wpłynie na zaostrzenie kar wymierzanych za wykroczenie. Senat stanął na stanowisku, że w związku z zauważalnym wzrostem brutalności sprawców czynów zabronionych i rosnącego wśród nich poczucia bezkarności ustawa karna nie powinna łagodzić, lecz zaostrzać ich odpowiedzialność, właśnie wtedy, gdy działając bez powodu lub z oczywiście błahego powodu okazują swym zachowaniem rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego.

Te same argumenty stały u podstaw decyzji Senatu o nie rezygnowaniu z tzw. recydywy wykroczeniowej. Senat, zadecydował również o dostosowaniu przepisu art. 38 Kodeksu wykroczeń do zasad nowego Kodeksu karnego (chodzi o zastąpienie winy umyślnej pojęciem wykroczenia umyślnego). Poprawka oznaczona numerem 19 jest realizacją tego zamierzenia.

Ostatnią z istotnych, merytorycznych zmian wprowadzonych przez Senat jest wykreślenie art. 3 ustawy. Senat uznał za wskazane pozostawienie w kolegiach (na czas określony w art. 236 Konstytucji) orzekania w kwestii środka karnego w postaci przepadku przedmiotu. Senat ponadto pragnie podkreślić, że uzasadnienie rządowego projektu ustawy za podstawę dokonywanych zmian uznaje przepisy nowego Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego, zaś przepis art. 3 stoi w wyraźnej sprzeczności z przepisem art. 508 § 1 k.p.k., który ściśle wymienia tylko dwie przyczyny orzekania w sprawach o wykroczenia przez sądy, są to: potrzeba orzeczenia kary aresztu lub zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres powyżej roku.

Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i zmierzają do zapewnienia przepisom ustawy poprawnych form i brzmienia.