76. posiedzenie Senatu RP, spis treści, poprzednia część stenogramu, następna część stenogramu

Pan senator Pieniążek prosił o udzielenie głosu w trybie sprostowania.

Szanowni Państwo, po moim wystąpieniu głos zabrał senator Abramski, który między innymi odniósł się do mojej wypowiedzi. Chciałbym poinformować szanowny Senat, jak również pana senatora, że przez cztery lata byłem wicewojewodą sieradzkim i wiem, czym jest odpowiedzialność za finanse. Za moich czasów zmalało bezrobocie, a stopa życiowa mieszkańców podniosła się, czego wyrazem było bardzo duże poparcie dla mojej osoby w wyborach do Senatu. Zachęcam do przyjazdu do mojego okręgu wyborczego po to, aby zorientować się, jak jest dzisiaj, po trzech latach rządów AWS i Unii Wolności.

Wiemy już po tej debacie, jak trudna jest to ustawa. O ile pamiętam, to wszystkie dwanaście ustaw budżetowych III Rzeczypospolitej było równie trudnych. Stosowne poprawki w sprawach społecznie ważnych, tam gdzie uważałem to za konieczne, złożyłem. Chciałbym jednak jeszcze przypomnieć, szczególnie państwu z lewej strony, że te dwanaście budżetów poprawia stan gospodarki Polski po czterdziestu pięciu latach katastrofy, jaka dotknęła nasz kraj. Tego trzeba mieć, Szanowni Państwo, świadomość.

(Głos z sali: Szczególnie ze wsi.)

(Senator Jerzy Cieślak: Panie Marszałku, czy można prosić o głos?)

(Senator Jerzy Cieślak: Czy pozwoli pan marszałek na polemikę?)

(Senator Jerzy Cieślak: Sprostowanie, proszę bardzo.)

W odniesieniu do wystąpienia pana senatora Konarskiego chciałbym przypomnieć, że pięćdziesiąt pięć lat temu Warszawa, porty i Śląsk były w gruzach. Zaczynaliśmy od walki z analfabetyzmem. Ponad połowa polskiego społeczeństwa nie umiała czytać i pisać, a kopalnie na Śląsku rozbudowywane były wtedy, kiedy węgiel miał zbyt na rynkach europejskich i światowych i kiedy te kopalnie budżetowi państwa przynosiły zyski. Myślę więc, że przy tej trudnej debacie budżetowej wystąpienia demagogiczne są nie na miejscu. Dziękuję. (Oklaski)

(Senator Adam Graczyński: Repliki.)

Proszę bardzo.

W związku z powyższym uważam, że nie można podkreślać, iż reformę w górnictwie przeprowadza się w ciągu ostatnich trzech lat. Przeprowadza się, ale przeprowadzało się ją również za poprzednich rządów, prawicowych i lewicowych, jak również przypuszczalnie będzie się to samo robiło, zmierzając do urynkowienia górnictwa, w czasie rządów kolejnej koalicji. Dziękuję uprzejmie.

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Zdaję sobie sprawę, że debata nad tym budżetem jest wyjątkowo trudna, zdaję sobie sprawę również z tego, że na temat tego budżetu mamy różne zdania. Tak się składa, że pracuję w trzech komisjach i w tych trzech komisjach uzyskaliśmy jednoznaczne stanowisko: że ten budżet jest budżetem przetrwania, który nie ma pokrycia, że wiele spraw nie jest w nim rozwiązanych. Dlatego też uważam, że w naszej Izbie nie powinno być takich wypowiedzi, które obrażają przedstawicieli jednej czy drugiej strony.

Chciałabym wrócić do trzech spraw, w których zgłosiłam poprawki, na temat czego była długa dyskusja na posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. To na posiedzeniu tej komisji zastanawialiśmy się, bez względu na opcję polityczną, skąd zdobyć środki finansowe na zwiększenie nakładów na aktywne formy zwalczania bezrobocia. I jedna, i druga grupa jednoznacznie stwierdzała, że zaproponowane przez rząd rozwiązanie jest nie do przyjęcia. Zastanawialiśmy się, które rozwiązanie jest lepsze: podnieść składkę na Fundusz Pracy do 2,8% czy poszukać środków na zwiększenie tego funduszu w różnych rezerwach celowych. Jest poprawka AWS, żeby powiększyć składkę na Fundusz Pracy. My zdajemy sobie sprawę, jakie są konsekwencje tej poprawki. Dlatego wspólnie z senator Danielak zgłosiłam poprawkę, żeby zabrać pewną kwotę z rezerw celowych, które według mnie są olbrzymie, naprawdę olbrzymie - ponad 5% całego budżetu jest poza kontrolą parlamentu, jest w gestii ministra. Co prawda jest to zapisane w ustawie budżetowej, ale są to środki za małe. Dlatego proponuję w jednej poprawce, którą zgłosiłam już na piśmie, żeby z rezerwy celowej z poz. 67 zabrać 150 milionów zł i przerzucić je na Fundusz Pracy. To jest jedna moja poprawka.

Druga grupa zagadnień była przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu. Jest mi smutno, autentycznie smutno, że komisja budżetowa nie uwzględniła ani jednej poprawki tej komisji. A my proponowaliśmy naprawdę bardzo małe przesunięcia w rezerwach celowych, żeby po prostu pokazać, że Senat sprawy kultury traktuje bardzo poważnie, że zdaje sobie sprawę z tego, w jakiej sytuacji jest całe nasze narodowe dziedzictwo i jak funkcjonują instytucje artystyczne oraz placówki upowszechniania kultury.

Proponowaliśmy również, żeby przeznaczyć środki finansowe na budowę archiwum, ponieważ w tej dziedzinie niczego do tej pory się nie robiło. Niestety, żadna z tych poprawek nie przeszła. Dlatego proponuję, żeby również z rezerwy celowej z poz. 41 przerzucić 20 milionów zł na działalność samorządów, na wspieranie działalności instytucji, które podlegają samorządom terytorialnym. To samorządy terytorialne w 1999 r. otrzymały w swoją gestię zarządzanie instytucjami artystycznymi, tylko że wtedy środków finansowych na działalność samorządów nie przekazaliśmy. Dzięki Senatowi w 2000 r. zostały wprowadzone dodatkowe środki. W tym roku również są proponowane środki - też w rezerwie celowej - w wysokości 120 milionów zł. Uważam, że te środki są niewystarczające i dlatego zaproponowałam, żeby i w tym dziale zgłosić poprawkę.

Teraz powiem o trzeciej sprawie, która niezmiernie mnie interesuje i w której również złożyłam poprawkę. Kolega senator powiedział, że cała polityka PRL dyskryminowała nasz naród, że było wiele błędów i nieporozumień, że nawet oświata, o której tutaj się mówi, nie przynosiła takich efektów, jakie byśmy oczekiwali. Jedno jest jednak pewne, Panie Senatorze, w czasach PRL nikt głodny do szkoły nie chodził, natomiast w tej chwili bardzo dużo dzieci jest głodnych, dzieci idą głodne do szkoły. I dlatego składam na piśmie następną poprawkę, żeby zwiększyć środki finansowe na dożywianie dzieci.

Panie Marszałku, wszystkie poprawki oddałam na piśmie.(Oklaski)

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

Informuję również, że w dyskusji wnioski o charakterze legislacyjnym na piśmie złożyli, i teraz będzie długa lista, senatorowie: pan senator Lewandowski; Maciej Świątkowski; Kazimierz Drożdż; Marek Waszkowiak; Kazimierz Kleina i Marek Waszkowiak; pan senator Dariusz Kłeczek, Zdzisław Maszkiewicz i Roman Skrzypczak; pan senator Kłeczek, Maszkiewicz, Skrzypczak, Janowski, Mazurkiewicz; pan senator Antoszewski; pan senator Jarzembowski; pani senator Danielak; pan senator Mazurkiewicz, Konarski, Sauk, Kłeczek, Maszkiewicz, Skrzypczak, Abramski i Piesiewicz; pan senator Adam Glapiński; pan senator Andrzej Krzak i pani senator Ligia Urniaż-Grabowska; senator Kleina Kazimierz, wielokrotnie; Piwoński Zbyszko; pan senator Chodkowski Jan; pan senator Graczyński Adam; pan senator Stefan Konarski; pani senator Dorota Kempka, dwie poprawki; pan senator Wiesław Pietrzak; pan senator Gogacz Stanisław, dwie poprawki; pan senator Kopacz Tadeusz; pan senator Grzegorz Lipowski; pan senator Józef Frączek; pan senator Zbigniew Gołąbek; pan senator Andrzej Krzak; pan senator Kazimierz Kleina i Marek Waszkowiak; pan senator Waszkowiak; pan senator Maciej Świątkowski; pan senator Jan Chojnowski i Lech Feszler; pan senator Ryszard Sławiński; pan senator Zychowicz Zbigniew i Jacek Sauk; pan senator Piotr Andrzejewski; pan senator Sauk Jacek; pani senator Jadwiga Stokarska; pan senator Tadeusz Kopacz; pan senator Lipowski Grzegorz i Bielawski Janusz; pani senator Bogucka-Skowrońska Anna i Janina Sagatowska; pan senator Kleina Kazimierz; pani senator Krystyna Czuba; pan senator Suchański Jerzy; pan senator Józef Kuczyński; pan senator Janusz Lorenz; pan senator Dariusz Kłeczek; pan senator Witold Kowalski; pan senator Zbigniew Romaszewski; państwo senatorowie: Lech Feszler, Krystyna Czuba, Jan Chojnowski, Zygmunt Ropelewski, Stanisław Marczuk; senatorowie Lech Feszler i Tadeusz Kopacz; pan senator Jerzy Kopaczewski; pan senator Zdzisław Jarmużek; pan senator Zbigniew Kulak; pan senator Paweł Abramski; pan senator Jerzy Chróścikowski; pan senator Marian Noga; pan senator Ireneusz Michaś; pan senator Mieczysław Janowski; pięćdziesiąta trzecia z kolei poprawka - pan senator Kleina Kazimierz; państwo senatorowie Kłeczek Dariusz, Zdzisław Maszkiewicz, Skrzypczak Roman; pan senator Waszkowiak Marek; pan senator Jan Cimanowski i pan senator Sławomir Willenberg. Razem pięćdziesiąt siedem poprawek.

Chciałbym zapytać, Szanowni Państwo, czy może kogoś z państwa senatorów pominąłem? Żeby nie było uchybienia od strony formalnej.

(Senator Dorota Kempka: Panie Marszałku, przepraszam, czy mogę?)

Wysoki Senacie, zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu, zamykam łączną dyskusję nad ustawą budżetową na rok 2001; oraz nad ustawą o wykonywaniu budżetu państwa w roku 2001 oraz o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Elżbieta Hibner: Jeśli można, Panie Marszałku, to bardzo krótko.)

Proszę bardzo.

Wśród licznych poprawek zgłoszonych przez państwa senatorów podczas debaty, większość to takie, które racjonalizują, uszczegółowiają pewne wydatki ze środków publicznych, wydatki budżetowe. W swojej ogromnej masie poprawki te zasadniczo nie naruszają struktury budżetu w wersji przedłożonej przez rząd i nie powinny w sposób znaczący wpływać na zmianę trybu czy sposobu wykonywania budżetu. Jeśli chodzi o mnóstwo szczegółowych poprawek, to przedstawiciel rządu ustosunkuje się do nich w trakcie prac komisji. Dziękuję bardzo.

Wysoka Izbo, ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym do obu ustaw, więc zgodnie z art. 52 ust. 2 Regulaminu Senatu proszę Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do wniosków zgłoszonych do ustawy budżetowej na rok 2001 i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie. Proszę również Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisję Gospodarki Narodowej o ustosunkowanie się do wniosków zgłoszonych do ustawy o wykonywaniu budżetu państwa w roku 2001 oraz o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001 i przygotowanie sprawozdania w tej sprawie.

(Senator Zbigniew Kulak: Czy można w kwestii formalnej, Panie Marszałku?)

Wysoka Izbo, przystępujemy do rozpatrzenia punktu trzeciego porządku obrad: stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych i ustawy o Policji.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na dziewięćdziesiątym dziewiątym posiedzeniu w dniu 1 lutego 2001 r. Do Senatu została przekazana w dniu 2 lutego 2001 r. Marszałek Senatu w dniu 5 lutego 2001 r., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Mam przyjemność przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie z posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej z 7 lutego bieżącego roku, dotyczące ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych i ustawy o Policji - druki senackie, które już pan marszałek był uprzejmy wymienić, nr 566 i 566 A. Projekt tej ustawy został wniesiony przez sejmową Komisję Kultury Fizycznej i Turystyki, - druk sejmowy nr 1904.  Sejm uchwalił tę ustawę na dziewięćdziesiątym dziewiątym posiedzeniu w dniu 1 lutego 2001 r. Celem ustawy jest zapewnienie większego bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas imprez masowych.

Nie muszę państwu tłumaczyć, jakim utrapieniem jest to, co się dzieje podczas różnego rodzaju imprez w otwartym terenie czy na stadionach, szczególnie na stadionach piłkarskich. Było to, jeżeli jeszcze raz mogę użyć tego sformułowania, utrapieniem w wielu krajach. W wielu krajach dano sobie z tym jakoś radę. My dochodzimy do tego momentu, w którym również w naszych warunkach chcemy zapewnić większe bezpieczeństwo.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze dwie rzeczy dotyczące ustawy o Policji. W art. 13 wprowadzono nowe ustępy 3a-3c. Omówię je ogólnie. Nie wiem, czy państwo będziecie chcieli znać szczegóły. Jeśli tak, to wtedy do tego wrócę. Ustępy te mówią, co się dzieje ze środkami przekazanymi Policji. Mówiłem już o tym, że można zawrzeć umowę z Policją o ochronie danej imprezy i to jest ochrona odpłatna. A więc tu powstaje problem, co z tymi pieniędzmi się dalej dzieje. Jest wprowadzony środek specjalny i na jakie cele mogą iść pieniądze z tego środka specjalnego.

(Przewodnictwo obrad obejmuje wicemarszałek Donald Tusk)

Nie powiedziałem na początku, że mieliśmy gości na posiedzeniu komisji. Byli to przedstawiciele rządu, Komendy Głównej Policji, a także Rady do spraw Bezpieczeństwa i Kultury Widowni Sportowej Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu. I została zgłoszona propozycja, nad którą komisja nie głosowała, a w której chodziło o jeszcze większe zaostrzenie kar, a mianowicie o stosowanie jako środka karnego zakazu wstępu na imprezę masową, w rozumieniu tejże ustawy, czyli zabronienia osobie podlegającej tejże decyzji wejścia na imprezy masowe na terenie całego kraju przez okres od dwóch aż do sześciu lat.

I jeszcze pkt 3, który spowodował, przyznam się, sporą dyskusję. Wymaga się tu, by taka osoba zgłaszała się na posterunek Policji w czasie trwania imprezy masowej na okres pięciu godzin na wezwanie komendanta rejonowego Policji. Po prostu chodziło, jak rozumiem, o przetrzymanie takich notorycznych chuliganów na czas trwania imprezy. To były te pytania, te wątpliwości, proszę państwa, które pojawiły się na posiedzeniu komisji.

Poprawka pierwsza. W art. 1 w pkcie 2 lit. b wyrazy "liczby osób" zastępuje się wyrazami "liczby miejsc dla osób ". W ustawie bowiem zawarto, o czym wspominałem, nową definicję imprezy sportowej, wprowadzając jako wyróżnik nie liczbę osób, które będą na imprezie, lecz wielkość, pojemność obiektu, na którym impreza się odbywa. W pkcie 2 operuje się zaś liczbą osób. Czyli w jednym miejscu operuje się liczbą miejsc, a w drugim liczbą osób. Żeby to ujednolicić, proponuje się w poprawce pierwszej, by liczbę osób zamienić na liczbę miejsc, zaś w poprawce drugiej, do art. 1 pkt 7 lit. b, by wyrazy "informację o liczbie miejsc dla osób, które mogą być obecne na imprezie masowej" zastąpić wyrazami "informację o liczbie miejsc dla osób w obiekcie lub na terenie gdzie impreza masowa będzie zorganizowana" oraz po wyrazach "podwyższonym ryzyku oraz informację" dodać wyrazy "o liczbie osób, które mogą być obecne na imprezie masowej".

Następnie poprawka trzecia. W art. 1 w pkcie 7 po lit. b dodaje się lit. b¹ w brzmieniu: w ust. 1 w pkcie 7 po wyrazach "w imprezie masowej" dodaje się wyrazy "(kierownika do spraw bezpieczeństwa)". Ja już wspominałem o tej poprawce dotyczącej kierownika do spraw bezpieczeństwa. Zaznaczyłbym tu może, że ta osoba reprezentująca organizatora w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa osób uczestniczących w imprezie masowej jest tożsama z osobą kierownika do spraw bezpieczeństwa powołanego zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Poprawka czwarta. W art. 1 w pkcie 9 lit. a wyrazy "6-8" zastępuje się wyrazami "6-9". W uzasadnieniu powiem tyle: komisja doszła do wniosku, że w art. 1 w pkcie 9, odnoszącym się do art. 9 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych, należy uzupełnić obowiązek informowania Policji, straży pożarnej, inspektora sanitarnego oraz pogotowia ratunkowego o wszystkich sprawach zawartych w art. 7 ust. 1 pkt 9, czyli o szczegółowych zasadach postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia. Celem takiej poprawki jest umożliwienie tym służbom, w tym przypadku służbom pożarniczym, dokonania odpowiednio wcześnie oceny prawidłowości przygotowania imprezy masowej. Wydaje się to chyba oczywiste.

(Wicemarszałek Donald Tusk: Mamy limit czasu, dwadzieścia minut, i przekroczyliśmy...)

I ostatnia poprawka, szósta. W art. 1 w pkcie 16 przed lit. a dodaje się literę - tutaj Sejm będzie musiał dostosować oznaczenia - w brzmieniu: w pkcie 3 po wyrazie "wnoszą" dodaje się wyrazy "lub posiadają". To jest ostatnia poprawka i już ją wyjaśniam. Ta poprawka zmierza do tego, by służby porządkowe były uprawnione do przeglądania zawartości bagaży osób - w przypadku podejrzenia, że te osoby wnoszą przedmioty, o których mowa w art. 14 ust. 2 - nie tylko przy wejściu na imprezę, lecz również później, w trakcie imprezy. Chodzi o to, żeby można było wejść do środka i także móc to zrobić, jeśli są jakieś podejrzenia o posiadanie tych przedmiotów. W tym kierunku bowiem ta ustawa zmierza.

Otóż przyczyny były następujące. Upływ czasu i praktyka realizacji ustawy, która obowiązywała od 22 sierpnia 1997 r., wskazują na potrzebę nowego podejścia do definicji imprezy masowej oraz potrzebę wprowadzenia nowej definicji imprezy masowej o podwyższonym ryzyku. Ważne są również: poprawienie poziomu bezpieczeństwa imprez masowych poprzez zwiększenie profesjonalizmu działania służb porządkowych organizatora oraz ich liczebne zwiększenie w przypadku imprez o podwyższonym ryzyku; zawarte we wnioskach organizatorów imprez masowych skrócenie terminów związanych z uzyskaniem zezwolenia na przeprowadzenie imprezy; dostosowanie ustawy do ustawy o działach administracji rządowej; ustawowe wprowadzenie możliwości zakazania - przez wojewodę, a także zarząd powiatu - przeprowadzania imprez masowych przez określonego organizatora na terenie województwa lub jego części oraz w określonych obiektach i na terenach w wypadku negatywnej oceny stanu bezpieczeństwa w związku z przeprowadzaną imprezą masową; wprowadzenie obligatoryjnego obowiązku monitorowania imprez masowych na określonych terenach, stadionach lub w obiektach; podniesienie wysokości i rozszerzenie środków karnych za łamanie ustawy przez pseudokibiców; dostosowanie tych przepisów prawa do prawa Unii Europejskiej.

Te wszystkie rozwiązania w tej propozycji ustawowej oczywiście zostały zawarte. Komisja odbyła kilka spotkań w celu wypracowania swojego stanowiska. Takie posiedzenia komisji, na których oceniano projekt ustawy, odbyły się 8, 13 i 20 lutego. Powodem tych licznych spotkań komisji były między innymi pewne zastrzeżenia do wprowadzenia najbardziej chyba kontrowersyjnego zapisu, a mianowicie art. 5a. Jest to zmiana piąta, najistotniejsza w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów. Zmiana ta przewiduje możliwość - możliwość, a nie obowiązek - odpłatnego udziału Policji w zabezpieczeniu imprez masowych w wyniku zawarcia przez organizatora imprezy porozumienia z właściwym miejscowo komendantem Policji. Zmiana ta spowodowała liczne uwagi ze strony członków komisji.

Komisja podjęła się więc trudu stworzenia takiej poprawki, która umożliwiałaby negocjacje między komendantem powiatowym a organizatorem, a chodzi o takie negocjacje, z których wynikałby koszt, jaki organizator ponosi z tytułu zabezpieczenia obiektów, na których odbywają się imprezy masowe. Przyczyną tej szerokiej dyskusji był między innymi fakt, że jakiekolwiek swobodne negocjacje prowadzone między organizatorem a komendantem powiatowym mogłyby dać asumpt do pewnych zarzutów o korupcyjność w działaniach policyjnych, bo dawałoby to zbyt szeroką swobodę w stosowaniu stawek obowiązujących przy odpłatności za zabezpieczenie imprez masowych. Z uwagi na fakt, że Policja w naszym odczuciu powinna być instytucją, która wszystkie działania winna podejmować w sposób jednoznaczny, ściśle określony, bez dowolności mogącej być przyczynkiem do stawiania różnego rodzaju zarzutów, postanowiliśmy tak skonstruować zapis art. 5a, aby wyłączyć ten element negocjacji. Tym samym proponujemy państwu następującą poprawkę: "Organizator imprezy ma obowiązek pokrycia części kosztów udziału Policji w zabezpieczeniu zorganizowanej przez niego imprezy masowej, w wysokości stanowiącej iloczyn 1/50 kwoty przeciętnego miesięcznego uposażenia policjantów z dodatkami o charakterze stałym, ustalonego na czerwiec roku ubiegłego i ogłoszonego przez Komendanta Głównego Policji w Dzienniku Urzędowym Komendy Głównej Policji, i liczby policjantów niezbędnych do zabezpieczenia bezpieczeństwa i porządku publicznego w trakcie imprezy masowej". Ta poprawka wskazuje bardzo konkretną kwotę i bardzo konkretny przelicznik, który będzie stały dla wszystkich powiatów i dla wszystkich województw. Każdy organizator, przygotowując się do imprezy masowej, z chwilą uzyskania zgody na jej odbycie, będzie mógł w bardzo prosty sposób przeliczyć koszty związane z jej zabezpieczeniem. Dodatkowo komisja chciała tak zabezpieczyć środki finansowe wpływające z tytułu zabezpieczenia imprezy masowej, aby trafiały one rzeczywiście do Policji. Dlatego też określiła, jaka będzie droga tych środków finansowych.

W jednej z poprawek bardzo wyraźnie wskazujemy, że te środki będą wpłacane w bardzo określonym terminie, mianowicie w ciągu siedmiu dni od zakończenia imprezy masowej, na konto środka specjalnego. W związku z zaproponowanymi kosztami komisja dodatkowo przewidziała możliwość odwołania organizatora i przyjęła taką zasadę, że w szczególnie uzasadnionych wypadkach, głównie z uwagi na charakter imprezy masowej, wojewoda może zwolnić w drodze decyzji administracyjnej organizatora imprezy masowej od ponoszenia kosztów, o których mowa, przy czym decyzja odmowna wojewody nie podlegałaby zaskarżeniu.

Bardzo serdecznie proszę państwa senatorów o poparcie tych poprawek, które zgłasza Komisja Praw Człowieka i Praworządności, mając przekonanie, że będą one służyły nie tylko poprawie bezpieczeństwa obiektów, na których odbywają się imprezy masowe, ale jednocześnie, poprzez stworzenie jasnych i bardzo czytelnych reguł, umożliwią realizację odpłatności za to zabezpieczenie dla wszystkich podmiotów z niego korzystających, również dla podmiotów świadczących to zabezpieczenie. Dziękuję bardzo.

Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę mniejszości Komisji Praw Człowieka i Praworządności, pana senatora Zbigniewa Romaszewskiego.

Problem, który właściwie znamy z poprzedniej debaty, dotyczył więziennictwa. Polegał on na tym, że nie mamy pieniędzy na więzienia, że liczba więźniów rośnie w bardzo szybkim tempie i że właściwie jest tu jedno ważne zagadnienie, mianowicie takie, iż w procesie karania przestępstw, występków, wykroczeń w zasadzie nie jesteśmy w stanie wyjść poza kary izolacyjne, bo kary nieizolacyjne praktycznie w naszym kraju nie są wykonywane. A chciałbym tu podkreślić, że dozór jest orzekany w Polsce w mniej więcej stu dwudziestu tysiącach przypadków, przy czym ma się tym zajmować trzy tysiące kuratorów.

Wysoka Izbo, w związku z obecną sytuacją istnieje ogromna potrzeba wymyślania, tworzenia nowych postaci kar nieizolacyjnych, kar, które byłyby dolegliwe dla przestępcy, a jednocześnie nie wymagałyby umieszczania go w więzieniu. Takie idee istnieją. I właśnie tego rodzaju idea przyświeca poprawce mniejszości komisji. Poprawka ta zresztą - od razu to powiem - jest inspirowana przez Urząd Kultury Fizycznej i Sportu. I na czym ona właściwie polega? Ano na tym konkretnie, ażeby dla chuliganów, którzy zakłócali porządek na meczach, którzy zostali zatrzymani przez Policję i którzy zostali skazani przez kolegia - przy czym kolegia mają teraz możliwość orzekania zakazu wstępu na imprezy masowe, na przykład na mecze - znaleźć formę realizacji tej kary. Wydaje się, że wyłowienie przywódców w tłumie ludzi, którzy zdążają na jakiś stadion... Wyłowienie tych przywódców trwa, chociaż Policja dosyć dobrze sobie z tym radzi i część ma rozpoznanych czy też służby porządkowe część z nich mają rozpoznanych. Ale bywają też, powiedzmy, klienci na występach gościnnych. Jest to dosyć złożony problem.

Proponujemy taką metodę. Jeżeli jest wiadomo, że ten pan ma zakaz wstępu na imprezy masowe na orzeczony okres, wynoszący od roku do trzech lat, jak przewiduje nasza ustawa, to w tym momencie komenda powiatowa Policji może go w czasie odbywania się imprezy masowej po prostu wezwać, a stawiennictwo jest obowiązkowe. Oczywiście istnieje pewna dolegliwość, ale przepraszam, mamy tu do czynienia ze skazaniem, skazaniem za wykroczenie. Wobec tego ta dolegliwość będzie - zdajemy sobie z tego sprawę - tyle że ten pan nie będzie miał już możliwości pójść na mecz i rozrabiać, tylko będzie na przykład w towarzystwie policjantów oglądał sobie ten mecz w komendzie i półtorej czy dwie godziny musi tam spędzić, w zależności od potrzeb. Wydaje się, że jest to racjonalny środek, niezbyt kłopotliwy, niezbyt, powiedziałbym, ostry, ale jednocześnie pozwalający na pokazanie, że wyroki, które orzekamy, coś w ogóle znaczą. Przy czym my, co jeszcze raz podkreślam, stosujemy, że tak powiem, formę fakultatywną. Komenda zna swoich ludzi, wie, kto to może robić, i może go wezwać. Zapewne byłoby zdrowiej, gdyby istniał cały wielki pion probacyjny, oficerów probacyjnych, którzy się zajmują wszystkimi przestępcami, wiedzą o nich wszystkich, ale nie ma go w tej chwili. W związku z tym wydaje się, że taki obowiązek można by złożyć na komendanta Policji. Jest to też poszukiwanie nowych form karania, niekoniecznie więzieniem, ale dolegliwych dla przestępcy. A to będzie dolegliwe.

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Do pana senatora Sauka, bo wydaje mi się, że najbardziej ogólnie referował nam tę ustawę.

Panie Senatorze, mówił pan o wprowadzeniu definicji imprez masowych o podwyższonym ryzyku. Równocześnie definicja ta ściśle określa, że są to imprezy sportowe, artystyczne i rozrywkowe. Ale jest też wiele innych imprez skupiających duże grupy ludzi, którzy różnie się mogą zachowywać zarówno w trakcie imprezy, jak i po niej. Prosiłbym o jasne określenie, w jakim stopniu ta ustawa jest szczelna, a w jakim stopniu stwarza możliwości manipulacji i różnego nazywania imprez, różnego ich definiowania. Myślę na przykład o nieujętych w tej definicji imprezach religijnych organizowanych przez różne kościoły, o imprezach politycznych, o promocjach handlowych na skalę dużych imprez, także skupiających wielu ludzi. Czy nie ma ryzyka, że ustawę, którą uchwalimy, będzie można omijać właśnie pod pretekstem łączenia profilu tych imprez? Automatycznie wymykałyby się one tym sztywnym definicjom, które państwo chcecie wprowadzić.

(Senator Jacek Sauk: Można, Panie Marszałku?)

Panie Senatorze, myślę, że życie pokaże, w tym momencie trudno mi powiedzieć, w jakim stopniu ustawa będzie szczelna. Moim zdaniem ustawodawca bazował na jakiejś praktyce, która pozwalała wskazywać imprezy rzeczywiście niebezpieczne. Myślę, że kościelne imprezy raczej takie nie są, wiadomo, że te na stadionach tak, wiadomo, że rockowe też. Ale to wszystko się okaże w praktyce. Ja nie jestem w stanie panu powiedzieć, w jakim stopniu to będzie szczelne. No, jest to krok w kierunku tego uszczelniania, tak to powiem.

Moje pytanie do obu sprawozdawców komisji, które za chwilę sformułuję, wynika z refleksji nad kulturą imprez publicznych. Z projektu ustawy wynika bowiem, że imprezy kulturalne z założenia mogą okazać się wcale niekulturalne czy nawet niebezpieczne. A pytanie dotyczy po prostu kryteriów komercjalizacji - powiedzmy to otwarcie - usług Policji. Pytam, w jakich to przewidywanych i zapisanych w ustawie okolicznościach starosta może poprosić Policję i zapłacić jej za usługę, żeby chronić imprezę kulturalną przed niekulturalnymi zachowaniami?

(Senator Bogusław Litwiniec: Do obydwu panów.)

Otóż pragnę zwrócić uwagę, że w art. 3a bardzo wyraźnie określono, co nie jest imprezą masową w rozumieniu tej ustawy. Z tego zapisu wynika, że nie są nimi imprezy odbywające się w teatrach, operach, operetkach, filharmoniach, kinach, muzeach, bibliotekach, domach kultury i galeriach sztuki, a także imprezy organizowane w placówkach oświatowych, imprezy sportowe organizowane wyłącznie dla sportowców niepełnosprawnych, imprezy organizowane w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży, imprezy rekreacyjne. W rozumieniu tej ustawy imprezy masowe to takie, w których uczestniczy nie mniej niż tysiąc osób, jeśli chodzi o obiekty otwarte, i nie mniej niż trzysta osób, jeśli chodzi o obiekty zamknięte. Myślę, że definicje zawarte w ustawie bardzo wyraźnie wskazują, które imprezy będziemy rozumieć jako imprezy masowe, a które jako imprezy masowe o podwyższonym ryzyku. Nie wykluczam tego, że nawet imprezy odbywające się w najbardziej eleganckich wnętrzach filharmonii mogą być niezbyt kulturalne, ale niekoniecznie muszą być imprezami masowymi w rozumieniu tej ustawy. Dziękuję.

Przypominam, że rozpatrywana ustawa była projektem ustawy wniesionym przez komisję sejmową. Prezes Rady Ministrów upoważnił do reprezentowania stanowiska rządu podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, pana Marka Naglewskiego.

Chciałbym zapytać obecnych na posiedzeniu przedstawicieli rządu, czy chcą zabrać głos w tej sprawie.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Nie będę już mówił o wprowadzonych rozstrzygnięciach. Pozwolę sobie tylko zwrócić uwagę na pewien aspekt, który był podstawą wprowadzenia tych zmian. Nie będę ich wyliczał, pragnę tylko zwrócić uwagę na pewne doświadczenia, które wynikają ze stosowania ustawy.

Otóż proponowana nowelizacja dotyczy zmiany definicji imprezy masowej. Uważamy, że rozwiązanie to należy uznać za słuszne ze względu na fakt, iż organizatorzy takich imprez niejednokrotnie podejmowali próby omijania dotychczasowych wymogów ustawowych. Na przykład we wnioskach o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy podawano informację, że będzie na niej mniej niż tysiąc osób, gdy tymczasem zarówno na meczach piłkarskich niższych klas, jak i na koncertach rockowych często zdarzały się przypadki zakłócania bezpieczeństwa i porządku publicznego, mimo że liczba uczestników wynosiła kilkaset osób.

Zmiana art. 5 ust. 2 ustawy zmierza do tego, aby zapewnić profesjonalny sposób działania służb porządkowych poprzez ich odpowiednie wyszkolenie. Obowiązek ten spoczywa na Policji. Poza tym mówi się na temat wyposażenia we właściwie funkcjonujące środki łączności. To z kolei jest obowiązek organizatora imprezy. Ponadto wprowadza się ustawowe uregulowanie dotyczące kierownika do spraw bezpieczeństwa, koordynującego działania służb porządkowych i informacyjnych. Jest to realizacja pktu 61 zalecenia nr 1/96, dotyczącego środków zaradczych do stosowania przez organizatorów i władze publiczne w związku z meczami piłki nożnej, wydanego przez stały komitet europejskiej do spraw konwencji w sprawie przemocy i ekscesów w czasie imprez sportowych. Byłby to jednocześnie element dostosowania prawa polskiego do rozwiązań prawa unijnego.

Chcę powiedzieć, że art. 5a, który mówi o odpłatnym użyciu Policji do ochrony tych imprez, budził wiele dyskusji, wiele kontrowersji, rodził wiele pytań. Nie będę się dłużej rozwodził nad tym tematem. Generalnie chcę tylko powiedzieć, że projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych i ustawy o Policji w opinii rządu zasługuje na poparcie. Zawiera bowiem rozwiązania potrzebne, zaś proponowane w nich zmiany przyczynią się do zagwarantowania bezpieczeństwa imprez masowych i dlatego rząd opowiada się za poparciem tego projektu.

Jeśli chodzi o poprawki przedstawione przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, to myślę, że są one jak gdyby reasumpcją dyskusji w odniesieniu do zapisów art. 5a, w którym mówi się o ewentualnym użyciu Policji do ochrony imprez masowych. Celem tych poprawek jest, jak rozumiem, głównie to, ażeby zrezygnować z zawierania umów pomiędzy komendantami powiatowymi Policji a organizatorami imprez masowych. Zatem poprawki te generalnie prowadzą do obligatoryjności, jeśli chodzi o ponoszenie opłaty przez organizatora na rzecz Policji. Jest to rozwiązanie bardzo daleko idące i obligatoryjne dla organizowanych imprez, które dają się zinterpretować wedle tej ustawy. Naszym zdaniem kierunek tych poprawek jest słuszny, jednak zadajemy sobie pytanie, czy ta zdecydowana obligatoryjność nie spowoduje komplikacji - zwłaszcza jeśli się zważy na różne sytuacje  w poszczególnych obszarach czy też powiatach naszego kraju. Dlatego też pojawia się pewna wątpliwość. W czasie prac nad tymi poprawkami był też podnoszony postulat, ażeby ewentualnie rozważyć sprawę stanowienia przez rady powiatu prawa miejscowego, czyli uchwał rad powiatu. Raz w roku rady powiatu określałyby pewien wskaźnik, wedle którego ta opłata byłaby naliczana. Oczywiście do dyskusji jest kwestia zakresu możliwości określania tej stawki przez radę powiatu. Ale myślę, że takie rozwiązanie jednocześnie przeniosłoby pewną część odpowiedzialności na radę powiatu, a przecież w ustawie ustrojowej mamy zapisaną odpowiedzialność powiatu za sprawy bezpieczeństwa. Mówię o tym dlatego, że wprawdzie uważamy, iż te poprawki idą w dobrym kierunku, jak już mówiłem, to jednak wyrażamy wątpliwość co do takiej zdecydowanej obligatoryjności i poddajemy to pod rozwagę Wysokiemu Senatowi.

Jeśli chodzi o poprawkę mniejszości, którą zaproponowano, to ona była już kilkakrotnie zgłaszana i na forum komisji sejmowych, i w Sejmie, i w czasie obrad komisji senackich. Nasza wątpliwość jest następująca. Otóż próbujemy powiedzieć, iż przy takiej poprawce występuje pewna uznaniowość Policji, jeśli chodzi o stosowanie tego środka, i dlatego pod względem prawnym nie jesteśmy w stanie jednoznacznie się wypowiedzieć. Budzi to naszą wątpliwość. Jeżeli zaś patrzeć na to od tej strony, że jest to tylko sprawdzanie realizowania wcześniejszego rozstrzygnięcia, to można by się doszukiwać pozytywnego podejścia do tej poprawki. Jednak naszym zdaniem jest ona dyskusyjna.

Pytania są bardzo szczegółowe. Może najpierw spróbuję odnieść się do kwestii dotyczącej ilości imprez. Otóż nie chciałbym jednoznacznie wypowiadać się co do procentów. Imprezy w naszym kraju bywają bardzo różnorodne. Niekiedy mają charakter incydentalny - pojawiają się raz, dwa, trzy razy i nie ma ich więcej - ale są też imprezy masowe, które odbywają się cyklicznie. Są miasta, w których cyklicznie odbywają się  zawody żużlowe czy mecze piłki nożnej i w tych ośrodkach Policja i organizatorzy już mają wypracowane pewne formy organizacyjne.

Teraz co do tych należności. Otóż pozwolę sobie może na krótkie wyjaśnienie Wysokiemu Senatowi. W poprawce zaproponowanej przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności podaje się wskaźnik, jaki będzie brany pod uwagę przy naliczaniu tej kwoty. Rozumiem tę poprawkę w ten sposób, że w decyzji zezwalającej na imprezę masową będzie określona kwota, którą organizator winien uiścić na rzecz Policji, wpłacając ją na konto środka specjalnego. Skąd ta kwota się weźmie? Z tej poprawki wynika, że podstawą wykreowania tej kwoty będzie plan operacyjny sporządzany w komendzie powiatowej Policji w odniesieniu do określonej imprezy masowej.

A teraz jak to wygląda od strony finansowej. W tej poprawce, jeżeli dobrze przeczytaliśmy, jest zaproponowana 1/50 przeciętnego miesięcznego uposażenia policjantów, ustalana na czerwiec roku poprzedniego, ogłaszana przez komendanta głównego Policji w "Dzienniku Urzędowym Komendy Głównej Policji". Jest to faktycznie wypłacone wynagrodzenie. W poprawce proponuje się 1/50 w stosunku do tego wynagrodzenia. Jak to przełożyć na praktykę i przeliczyć, ile będzie pieniędzy z tego tytułu?

Rozważmy może przykład. Niech w czasie jakiejś imprezy zostanie użytych stu policjantów, to przy stawce 1/50 - ja już nie będę podawał dokładnych kwot - będziemy w stanie opłacić 20% tych policjantów, czyli około 1/5 osób potrzebnych do ochrony danej imprezy, płacąc im za nadgodziny tak, jak płaci się dzisiaj policjantom, którzy są, powiedziałbym, nie tyle zatrudniani, ile użyci przez samorządy do patrolowania naszych ulic. Można by więc przyjąć, że gdyby wedle planu w operacji uczestniczyło stu policjantów, to przy takiej stawce dwudziestu policjantom moglibyśmy zapłacić za nadgodziny, w odniesieniu do ośmiogodzinnego dnia pracy licząc. Oczywiście pewnie będzie tak, że w planie operacyjnym komendant nie będzie dzielił policjantów na opłaconych i nieopłaconych. Pewnie będzie tak, że organizując tę ochronę, komendant dobierze takich policjantów, którzy będą pracować w normalnym czasie pracy, i takich, którzy będą świadczyli te usługi w czasie wolnym, w związku z czym trzeba będzie zapłacić im z tego środka specjalnego. Mówię tu rzecz jasna o tych 20% opłacanych za same nadgodziny, bo trzeba mieć świadomość, że przecież komendant, chroniąc taką imprezę, będzie ponosił jeszcze inne koszty, pozapłacowe, takie jak zakup benzyny, użycie środków transportowych i innych.

Wskaźnik proponowany w poprawce Komisji Praw Człowieka i Praworządności, wynoszący 1/50, będzie wchodził właśnie w takie relacje, jakie pozwoliłem sobie pokazać. Jeśli zaś chodzi o jego ewentualną rozpiętość, to można by się zastanowić, czy nie dać radzie powiatu takiego upoważnienia, żeby o tej stawce raz na rok sama decydowała, określając jej tylko możliwości użycia tej stawki do naliczania należności Policji.

Daje to jakieś wyobrażenie o tym, jaka jest ta kwota w zestawieniu z koszami ponoszonymi przez Policję. Jeszcze raz chciałbym podkreślić, że jest to tylko część należności, częściowy zwrot kosztów, które Policja ponosi z tytułu ochrony tego rodzaju imprez.

Ale ja z uporem pytam, tym razem pana, o pogląd na ową miedzę, czyli tę granicę między zwykłym obowiązkiem ochrony obywatela przez służby państwowe, a obowiązkiem, który zmusza te służby do sięgnięcia po środki komercyjne. Nie chodzi tu o granicę między imprezą masową a imprezą zwykłą, czyli niemasową, bo ja od wielu lat jestem organizatorem imprez zwykłych i masowych i doskonale rozumiem tę różnicę. Moje niepokoje są jednak związane z tym, kiedy Policja, mówiąc najprościej, wyciągnie do organizatora ręce po dodatkowe pieniądze? Dziękuję.

Panie Senatorze, otóż zgodnie z przedłożeniem sejmowym istnieje możliwość zawierania umów pomiędzy komendantem powiatowym Policji a organizatorem imprezy na dodatkowe świadczenia w zakresie ochrony imprezy masowej. Ale nikt nie zdejmuje z Policji odpowiedzialności zapisanej w ustawie o Policji - to chciałbym, żeby było jasne. Poprawka Komisji Praw Człowieka i Praworządności zmierza jednak w takim kierunku, żeby nie można było tych umów zawierać. My w pewnym sensie też podzielamy pogląd, że w zawieraniu umów między organizatorem imprezy a komendantem Policji można się dopatrywać pewnych negatywnych skutków. Można, ale niekoniecznie trzeba.

Dalej. Poprawka komisji proponuje obligatoryjność opłaty. Policja jest ustawą zobowiązana do ochrony imprez, ale dzisiejsza praktyka pokazuje, że Policja opłacana z pieniędzy podatnika używana jest konsekwentnie do ochrony dużych imprez masowych, przy czym często są to imprezy komercyjne. My wychodzimy z założenia, że za porządek na imprezie odpowiedzialny jest organizator, a ponieważ Policja jest tam obecna na mocy ustawy, to uważamy, że część kosztów w tej konkretnej sytuacji powinno się jej zwracać. Mówiliśmy, że można to robić w drodze umowy, czyli dobrowolnie, natomiast komisja proponuje obligatoryjną opłatę wedle tego logarytmu, przepraszam za określenie, jej naliczania. Ale i tak nikt nie zdejmuje z Policji tej odpowiedzialności, która jest zapisana w ustawie.

Chciałbym jeszcze dodać, że w wielu państwach w Europie funkcjonują tego typu rozwiązania.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Marek Naglewski: Dziękuję.)

Przypominam o wszystkich wymogach regulaminowych dotyczących dyskusji.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!

Podczas pracy komisji nasunęły się pewne wątpliwości dotyczące statusu imprezy. Bo cóż to jest impreza płatna, a cóż to jest impreza bezpłatna? Tak przecież bywa, że impreza, która jest imprezą bezpłatną, zamyka się w budżecie nierzadko kwotą miliona dolarów czy nawet dziesięciu milionów dolarów. A z zasady jest imprezą bezpłatną.

Ale odnieśmy się pokrótce wyłącznie do imprez sportowych, bo o nie w końcu chodzi w tej ustawie. Prawda jest taka, że imprezy sportowe chronione są przez agencje ochrony, ale zawsze w pogotowiu są organy Policji, organy prewencji, które świadczą wtedy swoje usługi. Podczas wielu moich spotkań z komendantami wojewódzkimi i powiatowymi cały czas zadawano mi pytanie, na które nie potrafiłem odpowiedzieć. Słyszałem takie słowa: no dobrze, my jeździmy, zawsze jesteśmy do dyspozycji, ale kto nam zapłaci za nasze akcje? A koszty są bardzo znaczące, gdyż sięgają w przypadku uciążliwej imprezy, łącznie z konwojowaniem kibiców, nawet 150 tysięcy zł. W głównych rolach występują kibice zwaśnionych zespołów, a także policjanci wydziału prewencji. Nie wliczam w to kosztów reperacji obiektów ani stadionów, nie mówiąc już o strachu pozostałych kibiców, bo to jest już sfera, powiedziałbym, bardziej emocjonalna.

Dlatego bardzo dobrze, że powstała taka ustawa i cieszę się, że komisja, w której mam zaszczyt pracować, wprowadziła takie a nie inne poprawki, porządkujące tę ustawę. Myślę, że eliminują one to, co zastaliśmy w dokumencie sejmowym i co pozwalało przypuszczać, że ta ustawa umożliwi korumpowanie Policji. To, co proponują Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Praw Człowieka i Praworządności, porządkuje tego typu sprawy. To byłyby te jaśniejsze akcenty tej ustawy.

Muszę jednak powiedzieć, że z mojego punktu widzenia bardzo krytycznie należy podejść do wniosku mniejszości, którego autorem jest pan senator Romaszewski, przewodniczący komisji. We mnie wniosek ten budzi mieszane uczucia. Przede wszystkim związane z historią, bo wiele osób, które występowały w opozycji niepodległościowej, doświadczyło tego luksusu meldowania się w placówkach organów władzy. Prowadząc życie prywatne, zmuszane były do wizyt w komisariatach Policji lub były nachodzone przez policjantów, wówczas jeszcze milicjantów. Dlatego mnie osobiście to się bardzo źle kojarzy, naprawdę źle.

Szukałem argumentów, aby uporać się z tym wnioskiem mniejszości. Ale argumenty osobiste i historyczne to jedna sprawa, a to czego nie możemy znaleźć w naszych zapisach kodeksowych - druga. Nie ma mianowicie takiego zapisu w kodeksie karnym, w kodeksie postępowania karnego ani w kodeksie karnym wykonawczym. Wydawało się, że najbliżej tego pojęcia, o którym mówi przedstawiający wniosek mniejszości senator Romaszewski, powinna się znaleźć kara ograniczenia wolności, ale w art. 34 kodeksu karnego w części szczegółowej, w zapisach dotyczących kary ograniczenia wolności, nie mówi się o obowiązku meldowania na komisariacie. Jak powiedział pan senator Romaszewski podczas prac komisji, jest to wzorzec amerykański, wedle którego osoby, w stosunku do których zawieszono postępowanie albo osoby, które notorycznie łamią prawo, muszą się meldować co jakiś czas, chyba raz w tygodniu, na komisariatach policji lokalnej, aby potwierdzić swoją obecność, a także udowodnić, że pracują, bo takie dwa warunki chyba tam występują.

Pan senator Zbigniew Antoszewski. Przygotowuje się senator Zbigniew Romaszewski.

Z dyskusji nad tą ustawą wynika, że wynajmowanie Policji przez organizatorów imprez, szczególnie imprez sportowych, jest najlepszym i prawie jedynym lekarstwem na to, żeby te imprezy odbywały się w sposób bezpieczny, kulturalny, czyli rzeczywiście w taki sposób, jak chcemy. Uważam, że jest to podejście do sprawy jakby od tyłu. Nieprzypadkowo pytałem pana ministra, jaki jego zdaniem procent tych, powiedzmy, niekulturalnych imprez - powiedzieć zresztą "niekulturalnych" to za mało, bo często są to bandyckie, chuligańskie występki różnego rodzaju - dotyczy w ogóle wszelkich imprez, a jaki procent dotyczy imprez sportowych. Śmiem twierdzić, że nie 80%, a nawet może 90% zdarzeń różnego rodzaju dotyczy przede wszystkim imprez sportowych, w których przeważają oczywiście mecze piłki nożnej. A kiedy już dochodzi do pojedynków derbowych albo do sytuacji, kiedy na przykład do Łodzi, do "Widzewa", przyjeżdża "Legia" Warszawa, to praktycznie niebezpieczeństwo istnieje nie tylko w Łodzi i Warszawie, ale również w Koluszkach, w Skierniewicach i w Żyrardowie, czyli na całej trasie.

Mówię o tym nieprzypadkowo, bo w rozmowie z komendantem wojewódzkim Policji w Łodzi dowiedziałem się, że kiedy kibice "Widzewa" jadą do Szczecina na mecz z "Pogonią", to on musi oddelegować około trzystu policjantów, którzy eskortują tę grupę. Nawiasem mówiąc, nie wiem kto im zapłaci. Czy organizator również musi za to zapłacić? A jeżeli nie zapłaci, to policja nie pojedzie? Chyba tak nie będzie.

A więc zdaje mi się, że jeżeli mówimy o imprezach masowych, jeżeli mówimy o wielu niepowodzeniach organizatorów - dodajmy, że nie są to wcale tacy organizatorzy, którzy osiągają jakieś straszne dochody z tych imprez - to całe nieszczęście polega na tym, że nie ma tu odpowiedniej profilaktyki. Dlatego bardzo mocno się skłaniam - jeszcze będę o tym mówił - ku poprawce mniejszości zgłoszonej przez pana senatora Romaszewskiego. Dlaczego?

Dlatego że kiedy mówimy o tym, czy Policja ma obowiązek przyjść nieodpłatnie na imprezę, czy też ma przyjść dopiero wtedy, kiedy dostanie zapłatę, to ja takiej sprawy w ogóle nie rozważam. Uważam bowiem, że zadaniem Policji jest być w mieście czy w ogóle w terenie otwartym tam, gdzie istnieje zagrożenie. Po to Policja ma oddziały prewencyjne i inne. Tak więc nie bawmy się w demagogię i nie mówmy, że jeżeli policjanci będą na meczu, powiedzmy na stadionie "Legii" czy "Widzewa", to inne miejsca w tym mieście będą nieobstawione czy nieprzypilnowane. Przecież prawdą jest, że 80% czy 90% chuliganów nie będzie grasować w innych punktach miasta, tylko znajdzie się właśnie na tym stadionie. W związku z tym zadaniem Policji, która ma mieć rozpoznanie właśnie takiej sytuacji, jest znaleźć się na takiej imprezie. Policja łaski nie robi, bo jest już opłacona z naszych podatków.

Ja uważam, jeżeli już mowa o profilaktyce, że największym błędem Policji jest to, że nie ma wydziałów - nie wiem nawet, jak to nazwać - na przykład ewidencji młodzieżowego bandytyzmu, młodzieżowych dealerów narkotyków. Czegoś takiego, twierdzę to z całą odpowiedzialnością, w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Łodzi nie ma. Niejednokrotnie jej to zarzucałem, ale nadal takiego oddziału nie ma.

Byłem przez wiele lat prezesem dużego klubu sportowego i wielokrotnie dawaliśmy Policji zdjęcia z tak zwanego monitoringu stadionowego albo zrobione przez dziennikarzy w czasie różnych wydarzeń czy imprez sportowych, bo nie tylko podczas meczów piłkarskich. Mało tego, ochroniarze wynajmowani przez klub sportowy, który wcale nie ma dochodu z takiej imprezy, ale musi ją zabezpieczyć, ani razu nie byli wezwani na świadków. Ochroniarze, którzy łapali chuliganów - na każdym meczu jest mniej więcej dziesięć, dwadzieścia takich osób - ani razu nie byli wzywani, ani razu nie rozpoczęto sprawy przeciwko tym chuliganom. I nadal nie ma takiej ewidencji. Oczywiście, nie ma monitoringu ulic w Warszawie, ale jeżeli chuligani rozrabiają przy okazji imprez masowych, to tam akurat mogą być sfotografowani, mogą być zauważeni, mogą być zarejestrowani.

I tu zmierzam ku wnioskowi, który zgłosił pan senator Romaszewski. Bo właśnie po takich meczach zdjęcia osób - często w kominiarkach, a później czasem rozebranych itd., itd. - mogą się znaleźć w ewidencji. Przecież nieprawdą jest, że rozrabiają tylko tak zwani szalikowcy, jakieś kluby kibiców sportowych. Rozmawiałem z wieloma klubami, między innymi z kibicami "Widzewa" w Łodzi, gdzie zresztą klub kibica liczy prawie trzy tysiące osób, a ponad tysiąc jest kibiców ŁKS, i ci chłopcy z klubu kibica twierdzą, że nie mają wpływu na to, co się stanie, bo sami się boją określonej grupy, która przyjdzie w ramach tego niby-klubu kibiców. To są osoby, które od razu przychodzą w kominiarkach, uzbrojone w kastety, siekiery, często w łańcuchy, a więc nie jest to już problem źle wychowanych kibiców, tylko zawodowych chuliganów, którzy wykorzystują imprezę po to, żeby wszcząć awanturę. I w zasadzie jadą nie tyle pooglądać mecz, ile pobić się z kibicami ze Szczecina, Warszawy czy innego miasta.

Dlatego uważam, że ten element, powiedzmy, ewidencji, być może kilkakrotnego wezwania, jest istotny. Ja rozumiem, że jest wątpliwość, czy zatrzymanie jest zgodne z prawem, czy też nie, jak utrzymuje pan senator Abramski. Ale właśnie wezwanie do zameldowania się może ze trzy razy w czasie takiego meczu, to, że będzie wiadomo, iż taka osoba w ogóle się na tym meczu znalazła, że będzie ona wiedziała, że jeżeli taki czyn się powtórzy, to może być aresztowana czy nawet skazana, bo zbiorą się przeciwko niej argumenty - to wszystko będzie jakimś takim straszakiem. Takie zresztą profilaktyczne działania były prowadzone w wielu krajach. I wiemy jak skutecznie potrafiła zwalczyć bandytyzm na stadionach Anglia, która była wręcz negatywnym wzorem dla całego świata. Tam właściwie zdjęto nawet ogrodzenia stadionowe, ale jest linia, której nie wolno przekroczyć, bo za jej przekroczenie grozi egzekucja określonej kary, czy to 500 funtów szterlingów, czy jakiejś innej sumy. W każdym razie spowodowało to, że coś tam jednak osiągnięto. U nas jednak takiej profilaktyki się nie prowadzi. I w związku z tym wydaje mi się... Zresztą dowodem na to jest to, że sprawa ta nie znalazła się w ogóle w Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, a przecież jednym z najbardziej masowych organizatorów takich imprez jest właśnie pion związany z kulturą fizyczną. Właściwie sprawa ta dotyczy głównie imprez sportowych, a my jako członkowie tej komisji nie mogliśmy się na ten temat wypowiedzieć. I naprawdę na dzień dzisiejszy nie najlepiej przyjmujemy to, że mówi się tu tylko o tym, jak to dodatkowo zabezpieczyć, płacąc Policji.

Chcę również powiedzieć, że jest jak gdyby pewne zagrożenie korupcją, o którym tu już również mówiliśmy. Po poważnym skrytykowaniu działań policji w Łodzi, stadion ŁKS przez pół roku nie był dopuszczony do użytku właśnie przez komendę miejską Policji. Policjanci niedwuznacznie mówili, że stało się tak dlatego, że źle się o nich mówiło. A więc jeżeli ten, kto ma być wynajęty do ochrony, ma również prawo zamknięcia obiektu, to zawsze może powiedzieć, że to po prostu jest źle przygotowana impreza, bo do jej obsługi nie zatrudniono określonej grupy policjantów. Dlatego nieprzypadkowo zapytałem pana ministra o to, ile może kosztować obsługa takiej imprezy na stadionie "Legii", jeżeli będzie ona grać z "Polonią" i z góry będzie wiadomo, że nawet ławki i krzesełka będą fruwać w powietrzu. A więc naprawdę nie wiem, czy nie lepiej aresztować tych trzydziestu czy czterdziestu znanych w Warszawie chuliganów - tylko prawdopodobnie w Warszawie też nie ma ich w ewidencji - i mieć spokojną imprezę, na którą każdy przyjdzie, zamiast cały czas trzymać ich na wolności i nie pracować z nimi, a tylko liczyć na to, że później wtargniemy siłą na stadion. Wtargnięcie siłą jest często przecież zarzewiem wojny, bo kibice lubią powojować, również z policją.

(Wicemarszałek Donald Tusk: Czas minął, Panie Senatorze.)

Jeszcze tylko jedno. Osobiście jestem zdania, że należy poprzeć większość wniosków komisji, chociaż trzeba również uściślić wiele spraw, żeby nie było żadnych wątpliwości. Zwracam się również do pana ministra o to, żeby przemyśleć sprawę bezpieczeństwa na imprezach sportowych i iść nie tylko w kierunku wynajmowania dodatkowej liczby policjantów, ale przede wszystkim w kierunku profilaktyki. I tu szczególnie popieram, być może w pewnym stopniu zmodyfikowany, wniosek pana senatora Romaszewskiego. Dziękuję.

Dość szczęśliwie się składa, że nasza debata nad tą ustawą biegnie prawie równolegle do debaty budżetowej, bo w tym momencie wiemy już, jak wygląda sytuacja Policji. Proszę państwa, nie potrzebowalibyśmy tej ustawy, gdybyśmy mogli wprowadzić sto dwadzieścia tysięcy etatów i dać kilkadziesiąt czy kilkaset milionów więcej. Wtedy nie byłoby problemu. Problem jednak jest, bo mamy tylko sto trzy tysiące etatów, a na Policję ciągle brakuje pieniędzy. Ponieważ imprezy masowe należy zabezpieczać, trzeba tych policjantów skądś wziąć.

I są dwie możliwości. Można - tak jak proponowała ustawa w wersji sejmowej - skomercjalizować działania Policji, tak aby organizator imprezy umawiał się z Policją. Ta sytuacja jest jednak zdecydowanie niezdrowa, bo organizator imprezy może zwrócić się o to do Policji, ale z kolei następny artykuł stanowi, że to komendant Policji powiatowej wydaje opinię czy impreza może się odbyć. I tu zaczyna się cały gigantyczny przetarg. No nie, na to nie można się zgodzić, bo Policja jest organem państwa i nie ma nic wspólnego z komercją. I dlatego uważamy, że dużo zdrowsze jest rozwiązanie, że impreza jest w jakiś sposób opodatkowana. To więc, co proponujemy, to jest opodatkowanie imprezy. Można nałożyć podatek VAT, można to opodatkować na środek specjalny.

Przechodzę teraz do mojej poprawki. W moim przekonaniu my przygotowując to, zapomnieliśmy o jednej rzeczy. Zapomnieliśmy, że takie imprezy bardzo często wykraczają poza obszar powiatu i zachodzi potrzeba użycia sił policyjnych spoza powiatu czy też wręcz jednostek prewencji. I w związku z tym wydaje się, że można by to tylko uzupełnić w ten sposób, że minister spraw wewnętrznych ureguluje w rozporządzeniu zasady przekazywania środków specjalnych między powiatami w wypadku imprez, których zabezpieczenie wymaga użycia sił policyjnych spoza powiatu. Proszę państwa, wydaje się, że tego rodzaju przepis będzie potrzebny. Jeżeli impreza odbywa się bowiem w danym powiecie, to pieniądze wpływają na środek specjalny tamtejszej Policji powiatowej, chociaż w rzeczywistości mogły zostać użyte siły prewencji lub siły z sąsiedniego czy z sąsiednich powiatów. I to jest kwestia, która powinna zostać uregulowana.

Z tego też powodu, proszę państwa, jestem przeciwny temu, żeby decyzje w tej sprawie podejmowały poszczególne rady, bo jedna rada uchwali, że będzie to 1/275, a druga, że - 1/30. Siły policyjne w jednym powiecie będą otrzymywały więcej, w drugim mniej i zrobi się gigantyczny chaos. Chodzi więc o przyjęcie jednej, konkretnej kwoty, którą się płaci, czy też w gruncie rzeczy jednego opodatkowania, bo tak to jest. No, nie nazywajmy może tego podatkiem, ale jest to na pewno pewna forma opodatkowania imprez masowych. W moim przekonaniu tę sprawę rozwiązuję w sposób czytelny i prosty. Dziękuję bardzo.

Ustawa, którą rozpatrujemy ma w nazwie "o bezpieczeństwie imprez masowych i ustawy o Policji". I może parę słów o tym bezpieczeństwie. Na początku jednak taka ogólna uwaga. Ta ustawa jest bardzo potrzebna, konieczna i pożądana. Choćbyśmy jednak nie wiem jakie środki stosowali, nie wiem jakie działania podejmowali, to i tak nie przyniesie to pełnego efektu, jeżeli nie podejmie się działań, nazwijmy to, wychowawczych.

Skorzystam z okazji, że są tu przedstawiciele resortu spraw wewnętrznych, w tym zdaje się i Policji. Macie państwo przecież bardzo istotne przełożenie, chociażby przy okazji tych imprez, na kluby, na organizatorów. Moja uwaga, również jako kibica sportowego, jest taka. Nie można tych fanów, panów, tych tak radykalnie zachowujących się osób nazywać kibicami, a tak ich się nazywa w klubach. Ba, hołubi się ich poprzez kluby kibica w złym tego słowa znaczeniu. Bo klub w pozytywnym tego słowa znaczeniu, gdyby kultywował tradycję danego klubu, właśnie tę kulturę, byłby czymś pięknym. A wszystko to jakoś tak cały czas schodzi na manowce. Dobrze więc byłoby, abyście państwo waszymi działaniami wpływali na kształtowanie oblicza tych klubów, bo stamtąd pochodzi całe zagrożenie dla bezpieczeństwa imprez masowych.

Tu również uwaga do mediów, żałuję, że nie ma ich tutaj. Media też nie mogą ich nazywać kibicami. To nie są kibice. My naprawdę chcemy być kibicami radosnymi, kulturalnymi, przeżywającymi itd. A ci ludzie to nie kibice, to ci, którzy idą tam po to, aby się wyżyć, bo takie mają usposobienie, ale oni idą, żeby się wyżyć, wyhasać, coś zdemolować itd.

A teraz co do ustawy. Powiedziałem, że jest ona bardzo potrzebna i konieczna. Nie będę jej omawiał, bo już była tutaj mowa na ten temat, ale powiem parę słów o poprawce mniejszości. Pozwoliliśmy sobie Razem z panem senatorem Romaszewskim wnieść tę poprawkę. Proszę państwa, jest to symptomatyczne. Pan minister wyraża tu pewne obawy, ale autorem tej poprawki jest człowiek-legenda, walczący o prawa człowieka, wielki orędownik praw człowieka i właśnie on - i ja również - widzimy potrzebę konkretnych działań, które czyniłyby skutecznymi wcześniejsze zakazy odnośnie do pojawiania się na imprezach masowych osób szczególnie naruszających porządek i bezpieczeństwo. I takie rozwiązania są realizowane w innych krajach, o ile nam wiadomo. A więc gorąco prosimy Wysoki Senat o poparcie poprawki mniejszości. Dziękuję bardzo.

Chciałbym odnieść się do pewnych szczegółowych kwestii, które poruszane są w tej ważnej ustawie. Jest ona ważna, bo ma zapewnić bezpieczeństwo mieszkańców Rzeczypospolitej w gminach, w powiatach, bezpieczeństwo ludzi, którzy przyszli, aby doznać pewnych wrażeń artystycznych na imprezie kulturalnej czy też wrażeń sportowych. Doświadczenie poucza jednak, że - jak pan senator zechciał powiedzieć z tej trybuny - czasami te imprezy są bardzo odległe od kultury.

Informuję, że lista mówców została wyczerpana.

Czy pan minister chce zabrać głos w odniesieniu do wniosków złożonych w dyskusji?

Nie będę się ustosunkowywał do wniosków. Ponieważ jednak była dyskusja na temat liczby imprez w Polsce oraz zdarzeń i może jest pewien niedosyt informacji, to chcę powiedzieć, jak to rzeczywiście u nas wygląda. Jeśli chodzi o liczbę imprez, to utrzymuje się ona w granicach trzysta dziewięćdziesiąt do czterystu tysięcy na rok. Przy czym, gdybyśmy podzielili to na dwie grupy, gdybyśmy powiązali imprezy tematycznie, to samych imprez sportowych będzie dwieście sześćdziesiąt do dwustu siedemdziesięciu tysięcy. Jeżeli bierzemy pod uwagę tylko imprezy rozrywkowe, muzyczne i inne, to jest to około sto czterdzieści tysięcy.

A teraz chciałbym przekazać Wysokiemu Senatowi pewne spostrzeżenie. Otóż jeżeli patrzymy na te trudne zdarzenia, to w przedziale imprez sportowych mieliśmy ich około stu sześćdziesięciu, i to odnosi się, tak jak mówiłem, do przedziału liczbowego dwieście sześćdziesiąt - dwieście siedemdziesiąt tysięcy. Jeśli oceniamy imprezy rozrywkowe, rekreacyjne, muzyczne itd., to tu mieliśmy sto czterdzieści tysięcy imprez, ale zdarzeń trudnych było dwieście trzydzieści dziewięć. Zwracam na to uwagę. Widać, po której stronie częściej występują te zdarzenia.

Była też dyskusja na temat tego, czy Policja posiada rozpoznanie co do poszczególnych osób, tak czy inaczej zachowujących się na tych imprezach. Chcę powiedzieć, że Policja posiada takie rozpoznanie. Nie bardzo mogę się zgodzić ze stwierdzeniem, że nie ma ona na ten temat informacji. Jest wiele informacji. Może nie należy twierdzić, że są one kompletne, ale w tej sferze są gromadzone materiały i informacje o określonych osobach, a następnie te informacje są udostępniane organizatorom, a także organom, które prowadzą postępowanie w tych sprawach.

(Wicemarszałek Donald Tusk: Panie Ministrze...)

Przepraszam, ale ciągle przewijał się tutaj temat, jakoby tą ustawą zmierzało się do tego, że Policja otrzymywać będzie znaczne środki. Ja chcę powiedzieć, że to wcale nie jest znacząca kwota, a przy tym, niezależnie od tego wszystkiego, rząd od drugiej połowy roku 2000, na rok 2001 i dalsze lata, wprowadza motywacyjny system płac w Policji. I chcę powiedzieć, że średni wzrost wynagrodzenia w Policji na przełomie roku 1999 i 2000 było to około 170 zł, a na przełomie roku 2000 i 2001 jest to około 360 zł na policjanta. W przedziale lat 1999 - 2001 jest to około 528 zł. Chciałbym, żeby nie było takiego skojarzenia, że tutaj, dzięki tej ustawie, w zdecydowany sposób ratujemy sytuację Policji. Dziękuję bardzo za uwagę i przepraszam, że przedłużyłem wystąpienie.

Ponieważ w trakcie dyskusji zostały zgłoszone wnioski o charakterze legislacyjnym, proszę Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisję Praw Człowieka i Praworządności o ustosunkowanie się do przedstawionych w toku debaty nad tym punktem wniosków i przygotowanie wspólnego sprawozdania w tej sprawie.

Posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej w sprawie rozpatrzenia ustawy o rolniczych badaniach rynkowych oraz ustawy o kosmetykach odbędzie się w dniu dzisiejszym o godzinie 16.30 w sali nr 176.

Posiedzenie Komisji Nauki i Edukacji Narodowej w sprawie ustawy o utworzeniu Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach odbędzie się 23 lutego, czyli jutro, w piątek, o godzinie 13.00 w sali nr 176.

Porównanie projektu budżetu państwa z programami wyborczymi koalicji rządzących jest także najwłaściwszą podstawą oceny wiarygodności i odpowiedzialności partii rządzących. Słusznie postawiono na pierwszym miejscu poprawę warunków życia ludzi. A jak tę bardzo słuszną i powszechnie akceptowaną zapowiedź rząd zamierza realizować w oparciu o projekt budżetu?

Na pewno nie przyczyni się do poprawy warunków życia ludzi planowany wzrost bezrobocia, które sięgnie trzech milionów ludzi, gdy zmaleją wydatki na aktywne formy walki z bezrobociem. Niekorzystnie wpłynie także na warunki życia ludzi planowany w projekcie budżetu stosunkowo wysoki wzrost opłat i cen dotyczący paliwa, gazu, ogrzewania mieszkań, dostawy wody itp., w związku z podniesieniem stawek podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.

Istotnym elementem poprawy warunków życia ludzi miało się stać także zdecydowane przyśpieszenie rozwoju budownictwa mieszkaniowego, ale środki na ten cel - podobnie jak na rolnictwo, naukę, szkolnictwo, oświatę i wychowanie - maleją. Tak niskich nakładów budżetowych na budownictwo mieszkaniowe nie ma w żadnym europejskim kraju poza Albanią. Budownictwo mieszkaniowe wszędzie skutecznie pobudza koniunkturę gospodarczą i redukcję bezrobocia. Jedno miejsce pracy w tym budownictwie tworzy cztery miejsca w przemysłach i usługach z nim związanych.

Czy rzeczywiście można mówić o uzdrowieniu finansów publicznych, gdy ponad 50% środków publicznych tworzących tak zwaną gospodarkę pozabudżetową praktycznie wciąż pozostaje poza kontrolą państwa? Źródłem pokrycia dodatkowych wydatków budżetowych na te cele mogłyby się stać, obok zaprzestania dalszego chłodzenia gospodarki, właśnie środki uzyskane z intensywniejszego rozwoju turystyki, z oszczędności w centrach administracji rządowej, z rygorystycznego egzekwowania podatków i opłat. W tym celu należy wzmocnić kadrowo odpowiednie służby, inspekcje i NIK.

W moim Radomiu przeciętnemu mieszkańcowi żyje się dziesięciokrotnie gorzej niż w 1976 r. Ta sytuacja jest wymowna i dziwić musi traktowanie po macoszemu Radomia, który mimo wysiłków władz samorządowych zmierza, niestety, do degradacji cywilizacyjnej. Nie otrzymujemy środków inwestycyjnych na zadania publiczne przekazywane przez rząd, o czym wielokrotnie informowałem, pisałem i przed czym ostrzegałem.

Panie Marszałku! Wysoki Senacie! Pobieżna choćby analiza projektu ustawy budżetowej na rok 2001 skłania do smutnej refleksji, że państwo stało się bezradne wobec problemu społecznego, jakim jest bezrobocie. Rosnącego problemu, bo przewidywana stopa bezrobocia to 14,9%. Środki planowane na łagodzenie jego skutków, w tym środki przewidziane na aktywizację rynku pracy, są bardziej niż symboliczne, a dodatkowo obciążone tegorocznymi zobowiązaniami. Sytuacja ta zmusza instytucje ustawowo odpowiedzialne za przeciwdziałanie bezrobociu do ponownego przyjrzenia się sposobowi ich wykorzystania.

W nawiązaniu do dyskusji toczącej się nad projektem zmian do ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz biorąc pod uwagę niezwykle trudną sytuację Funduszu Pracy w roku 2001 i zapewne w latach kolejnych, pozwalam sobie przedstawić kilka uwag mogących stanowić przyczynek do wypracowania alternatywnych zasad podziału środków tego funduszu.

Przyjęty przez rząd projekt budżetu zakłada, że w roku 2001 poziom środków przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu spadnie do poziomu około 40% środków na te cele przewidzianych w roku bieżącym i będzie wynosił poniżej 500 milionów zł. Rodzi to zdecydowaną konieczność nowelizacji zasad dystrybucji środków Funduszu Pracy. Celem powinno być możliwie najefektywniejsze ich wykorzystanie, maksymalna koncentracja na najtrudniejszych obszarach regionalnego rynku pracy. Nierealnym wydaje się przy tym utrzymanie obowiązujących dotąd zasad podziału wymienionych środków za pośrednictwem ustawowo określonego, sztywnego algorytmu. Obowiązujący algorytm, wysoce niedoskonały nawet w warunkach względnej zasobności Funduszu Pracy, traci całkowicie rację bytu w sytuacji dotkliwego niedoboru środków przeznaczonych w FP na aktywizację zasobów ludzkich.

Bezsporne jest, że do zadań powiatowych urzędów pracy, funkcjonujących w ramach powiatowej administracji samorządowej, należą działania z zakresu aktywizacji lokalnego rynku. Na mocy obowiązujących przepisów ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu do zadań samorządu powiatowego należy bowiem inicjowanie prac interwencyjnych, robót publicznych, zatrudnienia absolwentów, programów specjalnych oraz szkoleń, jak również inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy oraz udzielanie pomocy bezrobotnym w podejmowaniu działalności na własny rachunek i ścisła współpraca w tym zakresie z izbą rolniczą w odniesieniu do bezrobotnych mieszkających na wsi. Powiatowe urzędy pracy realizują zadania z tego zakresu, korzystając ze środków przydzielanych im według obowiązującego algorytmu i centralnie zawieranych kontraktów. Podział niewielkiej ilości środków przewidzianych w projekcie ustawy budżetowej na wszystkie powiaty w rzeczywistości nie pozwoli rozwiązać żadnego problemu. A pamiętać też należy, iż sytuacja taka nie daje gwarancji, że środki te wydawane są w sposób celowy, przynosząc ściśle określone efekty. Nie sposób bowiem na przykład ustalić, czy bezrobotni kierowani są na szkolenia, których profil odpowiada regionalnemu zapotrzebowaniu i możliwościom absorpcyjnych rynku pracy oraz czy osoby te rzeczywiście znajdą w wyniku odbytego szkolenia jakiekolwiek zatrudnienie.

Aktualnie obowiązujące uwarunkowania prawne w zakresie kompetencji organów zatrudnienia uniemożliwiają jakąkolwiek instytucjonalną kontrolę wydatkowania przez samorządy powiatowe środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Wprawdzie na mocy art. 6c ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu samorząd powiatowy nadzorowany jest przez właściwego wojewodę, jednakże przewidziany przez ustawę zakres kompetencji nadzorczych w tym zakresie nie obejmuje celowości i efektywności wydatkowania środków przekazywanych samorządom na realizację zadań ustawowych. Aktualna pozycja ustrojowoprawna rad zatrudnienia nie sprzyja wykorzystaniu ich kompetencji do rzetelnej oceny kierunków wydatkowania środków przeznaczonych na te aktywne formy.

Biorąc pod uwagę opisaną sytuację, proponuję całkowite odstąpienie od przekazywania środków przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu na szczebel powiatowy, a co za tym idzie od maksymalnej dekoncentracji środków przekazywanych na ponad trzysta jednostek administracyjnych, oraz pozostawienie całości środków przewidzianych na te cele w gestii samorządów województw, jako podmiotów ustawowo odpowiedzialnych za politykę regionalną, za strategię rozwoju województwa, i upoważnionych do:

- organizowania i finansowania programów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy i likwidację negatywnych skutków bezrobocia lub wspieranie rządowych programów restrukturyzacyjnych,

- prowadzenia polityki regionalnej w zakresie przeciwdziałania bezrobociu poprzez inspirowanie i współfinansowanie oraz koordynowanie programów wojewódzkich,

Przedstawiona propozycja oparta jest na przeświadczeniu, iż efektywne wydatkowanie nawet najmniejszych środków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu winno się każdorazowo wiązać z określonym programem przeciwdziałania bezrobociu, tworzonym na szczeblu samorządu województwa. Programy takie, z jednej strony, nakierowane byłyby strategicznie na określone subregiony szczególnie zagrożone wysokim bezrobociem i o znacznej skali problemów społecznych z niego wynikających, z drugiej strony, na określone formy aktywnego przeciwdziałania bezrobociu, adekwatnie dobrane do poszczególnych obszarów ich stosowania, czyli byłaby to koncentracja środków na najtrudniejszych fragmentach rynku pracy.

Sformułowana propozycja nie umniejsza w jakimkolwiek stopniu ustawowych kompetencji samorządów powiatowych określonych w ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. W dalszym ciągu wykonywałyby one bowiem zadania z zakresu inicjowania prac interwencyjnych, robót publicznych, szkoleń itd. i kierowałyby do udziału w tych formach bezrobotnych, jednakże - co jest warunkiem oczywistym w tej koncepcji - działania te winny znajdować odzwierciedlenie w określonych programach wojewódzkich, przygotowywanych w ścisłym uzgodnieniu z zainteresowanymi powiatami. Finansowanie zastosowanych form mogłoby zaś odbywać się, na przykład, w drodze kontraktów zawartych pomiędzy samorządem województwa a określonym samorządem powiatowym, kontrakty takie stanowiłyby zaś integralny załącznik do danego wojewódzkiego programu przeciwdziałania bezrobociu. Umożliwiłoby to więź programową samorządów różnych szczebli.

W gestii samorządów powiatowych, na zasadach obowiązujących dotychczas, pozostałyby środki przeznaczone na wypłatę świadczeń obligatoryjnych oraz środki przewidziane na informatykę. Istotną barierą w takim podejściu do wykorzystania środków na aktywizację rynku pracy mogą być jednak tegoroczne długi powiatowych urzędów pracy oraz zobowiązania Funduszu Pracy wygenerowane przez Krajowy Urząd Pracy.

Znaczenie poszczególnych symboli jest następujące:

b - kwoty składek na Fundusz Pracy, wpłaconych na przestrzeni ubiegłego roku przez wszystkich pracodawców w kraju.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 10 ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu do zadań samorządu województwa należy między innymi wspieranie rządowych programów restrukturyzacyjnych. Praktyka wskazuje, że wykorzystanie kadr i zaplecza logistycznego wojewódzkich urzędów pracy jest jedynym możliwym sposobem realizacji tego zadania. W ramach przyjętych dotychczas przez rząd programów restrukturyzacyjnych, np. programu restrukturyzacji PKP, przeznaczono znaczne środki na aktywizację zawodową, przekwalifikowanie i szkolenia zwalnianych pracowników celem ułatwienia im ponownego startu zawodowego. W tej sytuacji celowe byłoby wprowadzenie ustawowych gwarancji wpływu wojewódzkich urzędów pracy na sposób alokacji wyżej wymienionych środków, których sposób wydatkowania może mieć istotne znaczenie w procesie kształtowania wojewódzkiego rynku pracy.

Druga kwestia. Główny lekarz weterynarii podjął decyzję o utworzeniu w Polsce czterech pracowni rozpoznawania gąbczastego zwyrodnienia mózgu u bydła, BSE. Rządowy zespół do spraw zwalczania BSE zaakceptował decyzję głównego lekarza. Wojewódzki Inspektorat Weterynarii z siedzibą w Siedlcach zobowiązany został w trybie pilnym do utworzenia pracowni.

Lokalizacja pracowni winna zapewnić sprawne wykonywanie badań, personel o wysokich kwalifikacjach, z możliwością zastępstw, oraz pomieszczenia o możliwie najmniejszych nakładach na adaptację. Warunki te spełnia będący w zarządzie WIW zespół pomieszczeń zlokalizowany przy ul. Wodzirejów 10 w Warszawie, zajmowany obecnie - w formie dzierżawy - przez lecznicę dla zwierząt. Pracownia pozostawałaby w łączności z Pracownią Histopatologii Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Warszawie, co zapewniłoby łatwy kontrakt w przypadkach koniecznego potwierdzenia wyników dodatnich BSE lub rozstrzygnięcia wyników wątpliwych, uzyskanych na podstawie testów. Przewidywany koszt adaptacji to około 500 tysięcy zł. Istotne jest, że do Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Warszawie dostarczane są również inne próby do badań, co pozwoliłoby na obniżanie łącznych kosztów.

Organizacja pracowni rozpoznawczej BSE zbiega się z koniecznością modernizacji i doposażenia wszystkich pracowni i infrastruktury Zakładu Higieny Weterynaryjnej. Do końca 2002 r. ZHW w Warszawie musi uzyskać akredytację Unii Europejskiej na wykonywanie badań żywności pochodzenia zwierzęcego oraz środków żywienia zwierząt. Zakład realizuje również między innymi badania monitoringowe szczepień lisów przeciw wściekliźnie oraz diagnostykę pozostałości dioksyn i skażeń żywności i pasz, na przykład kongenerami. Symulacyjna analiza kosztów remontu ZHW zgodnie z przedłożoną dokumentacją wykazała, że środki konieczne do modernizacji to kwota około 2 milionów zł.

1. Bardzo niepokojącym zjawiskiem dotyczącym obszaru, w którym dokonano zmniejszenia wydatków budżetowych MON, jest ograniczenie o 75% w stosunku do przedłożenia rządowego z 15 listopada 2000 r. nakładów na inwestycje SP ZOZ - z kwoty 26 003 tysięcy zł do kwoty 7712 tysięcy zł - dla których organem nadzorującym jest minister obrony narodowej. W konsekwencji tego ograniczenia o kwotę 18 291 tysięcy zł nie zostanie zakończona, jak planowano, w bieżącym roku inwestycja wieloletnia resortu obrony narodowej pod nazwą CSK WAM przy ulicy Szaserów w Warszawie. Nie zostanie również zakończona ostatnia inwestycja wieloletnia w szpitalu w Ełku.

Kwota 600 tysięcy zł pozwoli na definitywne zakończenie inwestycji wieloletniej w szpitalu w Ełku w obszarze robót budowlanych. Pozostałe działania w zakresie tej inwestycji, dotyczące wyposażenia w niezbędny sprzęt medyczny, zrealizowane zostaną w drodze bezkosztowej poprzez przekazanie niezbędnego sprzętu z przewidzianego do zbiórki "starego" pawilonu w tym szpitalu oraz z innych placówek wojskowej służby zdrowia. Zagwarantowanie natomiast kwoty 7300 tysięcy zł - nakłady w 2001 r. zwiększyłyby się do kwoty 9009 tysięcy zł - pozwoliłoby na definitywne zakończenie inwestycji wieloletniej w CSK WAM przy ulicy Szaserów w I półroczu 2002 r. Nakłady niezbędne na 2002 r. wyniosłyby zatem jedynie 6373 tysięcy zł. Kwota ta jest realną wielkością możliwą do zrealizowania z budżetu w 2002 r.

Zaproponowane źródło sfinansowania powyższych inwestycji dotyczy wydatków majątkowych przeznaczonych dla wszystkich SP ZOZ, zarówno samorządowych, jak i resortowych. W przypadku przyjęcia tej propozycji SP ZOZ, dla których organem założycielskim jest minister obrony narodowej, nie będą one występowały do regionalnych grup wsparcia o przyznanie dotacji z tej rezerwy w obszarze wydatków majątkowych.

Obszar zmniejszenia dotyczy wydatków bieżących. Wydatki w rozdziale 92108 wydzielone zostały po raz pierwszy z działu "Obrona narodowa" na poziomie kształtowania się wydatków w roku 2000. W rozdziale tym wydatki na płace i pochodne stanowią 87% ogółu wydatków. Taka sytuacja wymusi likwidację pięćdziesięciu dwóch etatów pracowników cywilnych oraz stu dziewięćdziesięciu pięciu etatów żołnierzy zawodowych, co skutkować musi likwidacją z dniem 1 lipca 2001 r. około sześciu orkiestr wojskowych. Ponadto podjęcie nawet natychmiastowych działań zmierzających do likwidacji wyżej wymienionej liczby orkiestr nie doprowadzi do jakichkolwiek oszczędności w 2001 r., ponieważ zgodnie z obowiązującym prawem okres wypowiedzenia dla żołnierzy zawodowych trwa dziewięć miesięcy - skutki wyniosą 5153 tysiące zł - oraz pociągnie to za sobą konieczność wypłaty obligatoryjnych odpraw trzymiesięcznych, zgodnie z ustawą z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw - DzU z 1990 r. nr 4, poz. 19 - dla zwalnianych pracowników w kwocie 567 tysięcy zł. Proponowane zwiększenie budżetu o kwotę 5720 tysięcy zł oraz jednoczesne przywrócenie pięćdziesięciu dwóch etatów pracowników cywilnych i stu dziewięćdziesięciu pięciu etatów żołnierzy zawodowych nie spowoduje wstrzymania dodatkowej likwidacji orkiestr wojskowych, ale wpłynie jedynie na zapewnienie środków na pokrycie kosztów tej likwidacji.