Druk nr 438

18 lipca 2000 r.

SENAT

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

IV KADENCJA

MARSZAŁEK SEJMU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Pani
Alicja GRZEŚKOWIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mam zaszczyt przesłać Pani Marszałek do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 82. posiedzeniu w dniu 14 lipca 2000 r. ustawę o zasadach realizacji programu powszechnego uwłaszczenia obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.

Z poważaniem

(-) Maciej Płażyński


USTAWA

z dnia 14 lipca 2000 r.

o zasadach realizacji programu powszechnego uwłaszczenia

obywateli Rzeczypospolitej Polskiej

Kierując się wolą upowszechnienia własności prywatnej i sprywatyzowania mienia Skarbu Państwa oraz mienia komunalnego, stanowiących dorobek wielu pokoleń Polaków, jak również stworzenia wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej możliwości nabycia własności mienia, do którego powstania się przyczynili, pokrywając koszty jego wytworzenia, albo je w zgodzie z prawem zagospodarowali, posiadając do niego tytuł prawny w postaci prawa rzeczowego, uchwala się co następuje:

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1

Ustawa określa zasady i tryb uwłaszczenia bezpośredniego i pośredniego.

Art. 2.

1. Uwłaszczenie bezpośrednie polega na nieodpłatnym nabyciu na własność nieruchomości, w tym lokali mieszkalnych, na zasadach określonych w ustawie.

2. Uwłaszczeniem bezpośrednim jest także każde przysporzenie majątkowe na rzecz obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, w tym nieodpłatne lub preferencyjne nabycie mienia lub akcji albo udziałów Skarbu Państwa lub gminy, dokonane na podstawie przepisów:

1) art. 24 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 i Nr 85, poz. 498, z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111, poz. 480, z 1994 r. Nr 121, poz. 591 i Nr 133, poz. 685 oraz z 1996 r. Nr 90, poz. 405 i Nr 106, poz. 496),

2) art. 82 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz.U. z 1995 r. Nr 117, poz. 564, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 106, poz. 675, Nr 121, poz. 770 i Nr 137, poz. 926, z 1998 r. Nr 137, poz. 887 i Nr 150, poz. 984 oraz z 1999 r. Nr 40, poz. 401),

3) art. 40a ust. 4-8 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. Nr 101, poz. 444, z 1992 r. Nr 21, poz. 85 i Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 1, poz. 3 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 147, poz. 713, z 1996 r. Nr 91, poz. 409, z 1997 r. Nr 54, poz. 349, Nr 121, poz. 770 i Nr 160, poz. 1079, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 49, poz. 484 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136),

4) art. 42 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 1995 r. Nr 57, poz. 299 i Nr 101, poz. 504, z 1996 r. Nr 59, poz. 268, Nr 106, poz. 496 i Nr 156, poz. 775 oraz z 1997 r. Nr 79, poz. 484, Nr 54, poz. 349 i Nr 49, poz. 484, z 19998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 49, poz. 484 oraz z 2000 r. Nr 6, poz. 70, Nr 12, poz. 136 i Nr 48, poz. 550),

5) art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 lutego 1993 r. o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 18, poz. 82, z 1996 r. Nr 52, poz. 235, Nr 106, poz. 496 i Nr 118, poz. 561 oraz z 1997 r. Nr 141, poz. 943),

6) art. 46 ustawy z dnia 30 kwietnia 1993 r. o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji (Dz.U. Nr 44, poz. 202, z 1994 r. Nr 84 poz. 385 oraz z 1997 r. Nr 30, poz. 164, Nr 47, poz. 298 i Nr 107, poz. 691),

7) art. 8 ustawy z dnia 26 sierpnia 1994 r. o regulacji rynku cukru i przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym (Dz.U. Nr 98, poz. 473, z 1996 r. Nr 152, poz. 724 oraz z 1997 r. Nr 121, poz. 770),

8) art. 13d ustawy z dnia 6 lipca 1995 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie Koleje Państwowe" (Dz.U. Nr 95, poz. 474, z 1996 r. Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 591, Nr 104, poz. 661 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1120),

9) art. 19 ustawy z dnia 14 czerwca 1996 r. o łączeniu i grupowaniu niektórych banków w formie spółki akcyjnej (Dz.U. Nr 90, poz. 406 i Nr 156, poz. 775 oraz z 1997 r. Nr 121, poz. 770 i Nr 140, poz. 936),

10) art. 36, art. 37 i art. 49 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561 i Nr 156, poz. 775 z 1997 r. Nr 32, poz. 184, Nr 98, poz. 603, Nr 106, poz. 673, Nr 121, poz. 770 i Nr 137, poz. 926 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 40, poz. 400 i Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 15, poz. 180, Nr 26, poz. 306 i Nr 31, poz. 383),

11) art. 20 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43, Nr 106, poz. 679 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668),

12) art. 37 i art. 39 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich (Dz.U. Nr 123, poz. 774, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 715 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136),

13) regulujących likwidację, upadłość lub prywatyzację przedsiębiorstw państwowych i komunalnych; w takich przypadkach dotyczy to obywateli Rzeczypospolitej Polskiej będących pracownikami tych przedsiębiorstw, którzy przejęli na własność mieszkania zakładowe, stanowiące własność tych przedsiębiorstw, z wyłączeniem zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej,

14) o przekazaniu na własność mieszkań lub innych lokali stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy ich najemcom.

3. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, którzy nabyli akcje lub udziały w trybie uwłaszczenia bezpośredniego określonego w ust. 2, mogą przekazać nabyte akcje lub udziały, w drodze umowy, utworzonej z ich udziałem spółce prawa handlowego, w której mają oni co najmniej 50% ogólnej liczby akcji lub udziałów. W takim przypadku spółka ta rozporządza przekazanymi jej akcjami lub udziałami, tak jak przysługuje to dysponującym nimi obywatelom.

Art. 3.

1. Uwłaszczenie pośrednie polega na nieodpłatnym nabyciu praw majątkowych stwierdzonych bonem uwłaszczeniowym na zasadach określonych w ustawie.

2. Uwłaszczeniem pośrednim objęci są obywatele, którzy nie skorzystali z uwłaszczenia bezpośredniego, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 4 i art. 19.

Art. 4.

Nie podlegają uwłaszczeniu bezpośredniemu i pośredniemu nieruchomości przeznaczone na cele reprywatyzacji oraz nieruchomości, w stosunku do których zgłoszono roszczenia reprywatyzacyjne.

Rozdział 2

Rejestr Uczestników Uwłaszczenia

Art. 5.

Tworzy się Rejestr Uczestników Uwłaszczenia zwany dalej "Rejestrem".

Art. 6.

Celem działania Rejestru jest prowadzenie ewidencji obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy:

1) nabyli mienie Skarbu Państwa na podstawie w art. 2 ust. 2,

2) skorzystali z jednej z form uwłaszczenia bezpośredniego, określonych w rozdziale 3,

3) nie uczestniczą w uwłaszczeniu bezpośrednim,

4) otrzymali bony uwłaszczeniowe.

Art. 7.

Rejestr jest prowadzony przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Art. 8.

1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa, minister właściwy do spraw transportu, minister właściwy do spraw łączności i minister właściwy do spraw finansów publicznych przekazują w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej wykazy obywateli, którzy uczestniczyli w uwłaszczeniu bezpośrednim określonym w przepisach, o których mowa w art. 2 ust. 2, oraz wykazy obywateli, którym przysługuje prawo do nabycia mienia, akcji lub udziałów Skarbu Państwa w trybie przepisów uwłaszczenia bezpośredniego, o których mowa w art. 2 ust. 2.

2. Zarządy gmin w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy przekazują ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej wykazy obywateli, którzy uczestniczyli w uwłaszczeniu bezpośrednim określonym w przepisach, o których mowa w art. 2 ust. 2, oraz wykazy obywateli, którym przysługuje prawo do nabycia mienia, akcji lub udziałów gminy w trybie przepisów uwłaszczenia bezpośredniego, o których mowa w art. 2 ust. 2.

Art. 9.

1. Na podstawie danych zawartych w Rejestrze wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje:

1) zaświadczenie o nieuczestniczeniu w uwłaszczeniu bezpośrednim obywateli, o których mowa w art. 24,

2) decyzję o nabyciu prawa będącego przedmiotem uwłaszczenia bezpośredniego, wraz z odpowiednią dokumentacją geodezyjną.

2. Zaświadczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, wydawane jest obywatelom, którzy:

1) złożyli pisemną rezygnację, o której mowa w art. 21,

2) nie nabyli prawa będącego przedmiotem uwłaszczenia bezpośredniego.

3. Zaświadczenie i decyzja, o których mowa w ust. 1, wydawane są od dnia 1 marca 2001 r. na wniosek zainteresowanego obywatela.

4. Złożenie wniosku w sprawie wydania zaświadczenia lub decyzji podlega opłacie skarbowej w wysokości 10 złotych.

5. Do postępowania w sprawie wydawania zaświadczeń i decyzji stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

6. Postępowanie dotyczące spraw, o których mowa w ust. 5, wolne jest od należności i opłat publicznych.

Art. 10.

1. Zarządy spółdzielni, banki, przedsiębiorstwa państwowe i spółki, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 3, oraz organy jednostek organizacyjnych, w których nastąpiło uwłaszczenie bezpośrednie na podstawie przepisów, o których mowa w art. 2 ust. 2, są obowiązane do przekazania w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, właściwym terytorialnie, zarządom gmin wykazów obywateli uczestniczących w uwłaszczeniu bezpośrednim.

2. Zarządy gmin w odniesieniu do lokali komunalnych oraz użytkowania wieczystego ustanowionego na gruncie gminy sporządzają w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wykazy obywateli, o których mowa w art. 14 ust. 1 i art. 18 ust. 1.

3. Starostowie w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, przekażą zarządom gmin wykazy obywateli, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 oraz w odniesieniu do użytkowania wieczystego ustanowionego na gruncie Skarbu Państwa wykazy obywateli, o których mowa w art. 18 ust. 1.

4. Zarządy gmin w terminie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy przekażą wykazy obywateli uczestniczących w uwłaszczeniu bezpośrednim określonym w art. 14-16 i art. 18 do ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Art. 11.

Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po upływie roku od dnia wejścia w życie ustawy w terminach przewidzianych dla składania sprawozdań o wykonaniu budżetu Państwa, składa Sejmowi roczne sprawozdania ze stanu wykonania zadań wynikających z ustawy.

Art. 12.

Zadania gminy wynikające z przepisów ustawy są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej.

Art. 13.

Rada Ministrów, w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, określi, w drodze rozporządzenia, organizację Rejestru, sposób gromadzenia i przetwarzania danych zawartych w Rejestrze oraz tryb udostępniania danych niezbędnych do realizacji uprawnień wynikających z przepisów ustawy z uwzględnieniem zapewnienia zwrotu wszystkich kosztów ponoszonych przez gminy w związku z gromadzeniem i przekazywaniem danych do Rejestru.

Rozdział 3

Formy uwłaszczenia bezpośredniego

Art. 14

1. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, którzy w dniu wejścia w życie ustawy:

1) byli najemcami komunalnych lokali mieszkalnych,

2) byli najemcami lokali mieszkalnych stanowiących własność Skarbu Państwa,

3) byli najemcami lokali mieszkalnych stanowiących własność przedsiębiorstw państwowych lub spółek prawa handlowego, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji lub byli najemcami lokali mieszkalnych innych państwowych osób prawnych,

4) byli mieszkańcami lokalu mieszkalnego oraz użytkownikami pomieszczeń gospodarczych przynależnych do tego lokalu, z tytułu pracy w byłych państwowych gospodarstwach rolnych, byłych państwowych gospodarstwach rybackich lub w gospodarstwach doświadczalnych Polskiej Akademii Nauk

nabywają z mocy prawa własność zajmowanego lokalu oraz własność pomieszczeń gospodarczych przynależnych do tego lokalu wraz z odpowiadającą temu prawu ułamkową częścią gruntu związanego z budynkiem, w którym się on znajduje, w przypadku budynku wielorodzinnego, albo wraz z gruntem związanym z domem jednorodzinnym oraz gruntem związanym z pomieszczeniami i innymi pomieszczeniami przynależnymi do tego lokalu mieszkalnego.

2. Państwowa Służba Geodezyjna w porozumieniu z zarządami gmin oraz z przedstawicielami mieszkańców lokali, o których mowa w ust. 1, dokona pomiarów geodezyjnych nieruchomości gruntu związanego z pomieszczeniami przynależnymi tym lokalom oraz sporządzi niezbędną dokumentację geodezyjną.

3. Ustala się odpłatność za sporządzenie tych pomiarów i sporządzenie niezbędnych dokumentów geodezyjnych w wysokości:

1) 50 zł od osoby uprawnionej zamieszkującej we współdomie lub bloku mieszkalnym,

2) 100 zł od osoby uprawnionej zamieszkującej w wolnostojącym domu lub segmencie domów.

4. Podstawę wpisu w księdze wieczystej prawa własności stanowi decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2.

5. Do powstałej odrębnej własności lokali, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz.U. Nr 85, poz. 388, z 1997 r. Nr 106, poz. 682 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 29, poz. 355).

Art. 15.

1. Na pisemne żądanie członka spółdzielni mieszkaniowej, któremu przed dniem wejścia w życie ustawy przysługiwało spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:

1) spłaty wszelkich długów związanych z tym lokalem,

2) spłaty przypadającej na jego lokal części kosztów zadania inwestycyjnego to jest wniesienia wkładu mieszkaniowego oraz innych zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami,

3) wpłaty różnicy pomiędzy wartością rynkową prawa odrębnej własności lokalu, a wartością zwaloryzowanego wkładu mieszkaniowego i spłat, o których mowa w pkt 1 i 2; wpłata ta nie może jednak przekroczyć 3% aktualnej wartości rynkowej prawa własności lokalu.

2. Wysokość wkładu mieszkaniowego waloryzuje się proporcjonalnie do aktualnej wartości rynkowej prawa do lokalu.

3. Wartość rynkową, o której mowa w ust. 1 pkt 3, określa się na podstawie przepisów działu IV, rozdziału 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543).

4. Wpłatę różnicy, o której mowa w ust. 1 pkt 3, przeznacza się na uzupełnienie funduszu remontowego spółdzielni.

Art. 16.

1. Członkom spółdzielni:

1) niemającym uregulowanych zobowiązań z tytułu zaciągniętych do dnia 31 maja 1992 r. kredytów mieszkaniowych, o których mowa w ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconej premii gwarancyjnej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 5, poz. 32 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 80, poz. 508 i Nr 103, poz. 652 oraz z 2000 r. Nr 3, poz. 27), na ich pisemny wniosek, umarza się, te zobowiązania do wysokości 50%,

2) którym przysługuje własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, niemającym uregulowanych zobowiązań z tytułu zaciągniętych do dnia 31 maja 1992 r. kredytów mieszkaniowych, o których mowa w ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconej premii gwarancyjnej oraz o zmianie niektórych ustaw, na ich pisemny wniosek, umarza się, te zobowiązania do wysokości 50%.

2. Wierzytelności banków wynikające z umorzonych zobowiązań, o których mowa w ust. 1, zostaną zaspokojone przez Skarb Państwa w drodze nieodpłatnego zbycia udziałów bądź akcji należących do Skarbu Państwa.

3. Rada Ministrów, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, określi, w drodze rozporządzenia, tryb zbycia udziałów lub akcji należących do Skarbu Państwa, w celu zaspokojenia wierzytelności banków, o których mowa w ust. 1.

Art. 17.

1. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, którzy w dniu wejścia w życie ustawy byli najemcami lokali mieszkalnych byłych przedsiębiorstw państwowych, które obecnie stanowią własność spółek prawa handlowego oraz obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, którzy w dniu wejścia w życie ustawy byli najemcami lokali mieszkalnych stanowiących własność spółek prawa handlowego, w których udział Skarbu Państwa nie przekracza 50% kapitału zakładowego lub nie przekracza 50% ogólnej liczby akcji, nabywają z mocy prawa własność zajmowanego lokalu oraz pomieszczeń przynależnych do tego lokalu wraz z odpowiadającą temu prawu ułamkową częścią gruntu związanego z budynkiem, w którym się on znajduje, z dniem w którym decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2, stała się ostateczna.

2. Podstawę wpisu w księdze wieczystej prawa własności stanowi decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2.

3. Do powstałej odrębnej własności lokali, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali.

4. Rekompensaty dla osób prawnych wynikające z nabycia praw własności lokali mieszkalnych, o których mowa w ust. 1, zostaną zaspokojone przez Skarb Państwa w drodze nieodpłatnego zbycia udziałów lub akcji należących do Skarbu Państwa, o wartości odpowiadającej ich wartości z dnia nabycia od Skarbu Państwa zwaloryzowanej o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług.

5. Rada Ministrów, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy określi, w drodze rozporządzenia, tryb zbycia udziałów lub akcji należących do Skarbu Państwa, w celu zrealizowania rekompensat wobec osób prawnych, o których mowa w ust. 4.

Art. 18.

1. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej będący, w dniu wejścia w życie ustawy, użytkownikami wieczystymi:

1) zabudowanej działki gruntu, przeznaczonej na cele mieszkaniowe,

2) nieruchomości rolnej o powierzchni nieprzekraczającej 10 ha,

nabywają z mocy prawa własność tych nieruchomości z dniem, w którym decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 stała się ostateczna.

2. Prawo własności, o którym mowa w ust. 1, przysługuje obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, którzy zamieszkują w Polsce co najmniej 10 lat i posiadają prawo użytkowania wieczystego nieruchomości określonych w ust. 1, co najmniej 10 lat przed dniem wejścia w życie ustawy.

3. Prawo własności, o którym mowa w ust. 1, przysługuje również tym obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, którzy są właścicielami lokalu mieszkalnego w domu wielorodzinnym lub w domu jednorodzinnym, a nieruchomość gruntowa przynależna do tego domu jest własnością gminy lub Skarbu Państwa a właściciele lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego posiadają prawo użytkowania wieczystego tej nieruchomości gruntowej.

4. Państwowa Służba Geodezyjna w porozumieniu z zarządami gmin i starostami dokona pomiarów geodezyjnych nieruchomości dla uprawnionych, o których mowa w ust. 1, oraz sporządzi niezbędną dokumentację geodezyjną.

5. Ustala się odpłatność za sporządzenie tych pomiarów i sporządzenie niezbędnych dokumentów geodezyjnych w wysokości 100 zł od osoby uprawnionej.

6. Podstawę wpisu w księdze wieczystej prawa własności, o którym mowa w ust. 1, stanowi decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2.

Art. 19.

1. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej będący byłymi pracownikami byłych państwowych gospodarstw rolnych, byłych państwowych gospodarstw rybackich lub gospodarstw Polskiej Akademii Nauk, którym na mocy układu zbiorowego przysługiwało prawo użytkowania 0,06 ha gruntu pod uprawę warzyw i 0,25 ha gruntu pod uprawę ziemniaków, na mocy tej ustawy otrzymują prawo własności działki rolnej o powierzchni 0,31 ha w klasie III. W przypadku gdy dany grunt posiada gorszą klasę bonitacyjną, powierzchnia ta zostanie odpowiednio przeliczona, jednak nie więcej niż do 0,50 ha.

2. Państwowa Służba Geodezyjna w porozumieniu z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa, Polską Akademią Nauk, przedstawicielami pracowników byłych państwowych gospodarstw rolnych i państwowych gospodarstw rybackich oraz przedstawicielami gospodarstw rolnych Polskiej Akademii Nauk, dokona pomiarów geodezyjnych tych działek oraz sporządzi niezbędną dokumentację geodezyjną.

3. Ustala się odpłatność za sporządzenie tych pomiarów w wysokości 100 zł od osoby uprawnionej do uwłaszczenia działką.

4. Podstawę wpisu w księdze wieczystej prawa własności, o którym mowa w ust. 1, stanowi decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2.

5. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia, nie później niż 2 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy, sposób przeliczenia areału gruntu rolnego w przypadku, gdy grunt ma gorszą klasę bonitacyjną niż klasa III.

Art. 20.

1. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej użytkujący w dniu wejścia w życie ustawy działki na podstawie art. 56 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239 i Nr 22, poz. 291), nabywają z mocy prawa własność tych działek z dniem, w którym decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2, stała się ostateczna.

2. Podstawę wpisu w księdze wieczystej prawa własności, o którym mowa w ust. 1, stanowi decyzja, o której mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2.

Art. 21.

Obywatel może, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, złożyć we właściwym dla swego miejsca zamieszkania urzędzie gminy, pisemną nieodwołalną rezygnację z uwłaszczenia bezpośredniego.

Art. 22.

1. Ustala się stałą opłatę sądową z tytułu wpisu do księgi wieczystej prawa własności nabytych nieruchomości:

1) dla nieruchomości budynkowych i mieszkaniowych - 200 złotych,

2) dla nieruchomości gruntowych - 200 złotych.

2. Przenoszenie własności nieruchomości mieszkalnej, lokalowej, budynkowej, gruntowej nabytej przez uwłaszczenie bezpośrednie drogą dziedziczenia lub darowizny na rzecz współmałżonka, krewnych i powinowatych w linii prostej lub bocznej do IV stopnia włącznie wolne jest od należności i opłat publicznych.

Art. 23.

1. Rada gminy może podjąć uchwałę o przekazaniu części mienia komunalnego innego niż określone w rozdziale 3 na rzecz swoich mieszkańców w celu ich uwłaszczenia.

2. Zasady i tryb uwłaszczenia, o którym mowa w ust. 1, określi rada gminy.

Rozdział 4

Zasady ogólne uwłaszczenia pośredniego

Art. 24.

Do uwłaszczenia pośredniego uprawniony jest, z zastrzeżeniem art. 3 ust. 2, obywatel, który przed dniem 1 stycznia 1999 r. ukończył 18 rok życia oraz od co najmniej 5 lat stale zamieszkuje w Polsce na pobyt stały, zwany dalej "uprawnionym".

Art. 25.

Uprawniony otrzymuje bon uwłaszczeniowy.

Art. 26.

1. Bon uwłaszczeniowy, z zastrzeżeniem ust. 2, jest imiennym papierem wartościowym, stwierdzającym prawo uczestnictwa w Narodowym Funduszu Uwłaszczeniowym i może być zbywany wyłącznie w tym Funduszu.

2. Bon uwłaszczeniowy, który otrzyma rolnik lub rybak indywidualny, albo były pracownik państwowego przedsiębiorstwa gospodarki rolnej lub rybackiej uprawnia do uczestnictwa w Narodowym Funduszu Uwłaszczeniowym albo do nieodpłatnego nabycia przeznaczonej do sprzedaży należącej do Skarbu Państwa nieruchomości rolnej o powierzchni nieprzekraczającej 20 ha przeliczeniowych.

Art. 27.

1. Uprawniony otrzymuje bon uwłaszczeniowy po przedstawieniu zaświadczenia, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1.

2. Spory o wydanie bonu uwłaszczeniowego rozpoznają sądy rejonowe właściwe dla miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o wydanie bonu. Postępowanie sądowe w tym zakresie jest wolne od kosztów.

Art. 28.

1. Kapitał uwłaszczenia pośredniego stanowią akcje lub udziały Skarbu Państwa w spółkach prawa handlowego wniesione do Narodowego Funduszu Uwłaszczeniowego z rezerwy utworzonej na cele uwłaszczenia zgodnie z przepisami art. 56a ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561 i Nr 156, poz. 775, z 1997 r. Nr 32, poz. 184, Nr 98, poz. 603, Nr 106, poz. 673, Nr 121, poz. 770, Nr 137, poz. 926 i Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 40, poz. 400 i Nr 101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 15, poz. 180, Nr 26, poz. 306 i Nr 31, poz. 383).

2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa może, w drodze decyzji, wnieść do Narodowego Funduszu Uwłaszczeniowego inne składniki mienia Skarbu Państwa.

Rozdział 5

Przepisy karne, zmiany w przepisach obowiązujących, przejściowe i końcowe

Art. 29.

1. Kto będąc pracownikiem banku lub pełniąc funkcję członka zarządu spółdzielni mieszkaniowej nie przekaże w terminie wyznaczonym ustawą wykazów, o których mowa w art. 10

- podlega grzywnie od 5000 złotych do 10000 złotych.

2. Postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, prowadzi się na podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

Art. 30.

W ustawie z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 5, poz. 32, Nr 24, poz. 110 i Nr 43, poz. 189, z 1997 r. Nr 32, poz. 183, Nr 111, poz. 723 i Nr 121, poz. 769 i 770 oraz z 1999 r. Nr 40, poz. 399, Nr 60, poz. 636, Nr 77, poz. 874 i Nr 99, poz. 1151) w art. 231:

a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1;

b) dodaje się ust. 2-6 w brzmieniu:

"2. Na pisemne żądanie członka, któremu przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, do domu jednorodzinnego i spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, w tym spółdzielcze prawo do garażu, spółdzielnia mieszkaniowa jest zobowiązana zawrzeć z tym członkiem umowę przeniesienia własności lokalu po dokonaniu przez niego:

1) spłaty wszelkich długów związanych z tym lokalem,

2) spłaty przypadającej na jego lokal części innych zobowiązań spółdzielni związanych z budową, a w szczególności odpowiedniej części zadłużenia kredytowego spółdzielni wraz z odsetkami.

3. Koszty zawarcia umowy, o której mowa w ust. 2, oraz koszty założenia księgi wieczystej dla lokalu i wpisu do księgi wieczystej obciążają członka spółdzielni, na rzecz którego spółdzielnia dokonuje przeniesienia własności lokalu.

4. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio do najemców pracowni istniejących w dniu wejścia w życie ustawy, wykorzystywanych przez twórcę do prowadzenia działalności w dziedzinie kultury i sztuki, a także do najemców garaży lub lokali o innym przeznaczeniu, jeżeli nakłady na budowę takiego lokalu, garażu lub pracowni w pełnym zakresie poniósł najemca choćby nawet nie był członkiem spółdzielni lub ponieśli je jego poprzednicy prawni.

5. Na pisemne żądanie członka spółdzielni mieszkaniowej, któremu przysługuje prawo do miejsca postojowego w wielostanowiskowym garażu, spółdzielnia jest zobowiązana przenieść na tego członka ułamkowy udział we współwłasności tego garażu, przy zachowaniu zasady, że udziały przypadające na każde miejsce postojowe są równe.

6. Koszty ustanowienia odrębnej własności wielostanowiskowego garażu stanowiącego współwłasność członków, o których mowa w ust. 5, pokrywają w odpowiednich ułamkowych częściach ci członkowie, zgodnie z przepisami ust. 3.

Art. 31.

1. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw oświaty i wychowania, ministrem właściwym do spraw administracji publicznej oraz Przewodniczącym Komisji Papierów Wartościowych i Giełd jest obowiązany do opracowania i przygotowania programów edukacyjnych propagujących powszechne uwłaszczenie obywateli Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady funkcjonowania rynku kapitałowego i ich upowszechnienia w środkach masowego przekazu.

2. Minister właściwy do spraw Skarbu Państwa składa Sejmowi kwartalne sprawozdanie z przygotowania, wdrożenia i realizacji programu edukacyjnego, o którym mowa w ust. 1.

Art. 32.

Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania z dniem 1 września 2001 r. wprowadzi do podstaw programowych kształcenia obywatelskiego, a także "Wychowania do aktywnego udziału w życiu gospodarczym" oraz edukacji społecznej uczniów, treści związane z zagadnieniami powszechnego uwłaszczenia oraz zasadami funkcjonowania rynku kapitałowego.

Art. 33.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.