Druk nr 298
21 października 1999 r.
SENAT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
IV KADENCJA
MARSZAŁEK SEJMU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Pani
Alicja GRZEŚKOWIAK
MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Zgodnie z art. 121 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej ma
m zaszczyt przesłać Pani Marszałek do rozpatrzenia przez Senat uchwaloną przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 61. posiedzeniu w dniu 21 października 1999 r. ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka.(-) Maciej Płażyński
USTAWA
z dnia 21 października 1999 r.
o Rzeczniku Praw Dziecka
Art. 1.
1. Ustanawia się Rzecznika Praw Dziecka.
2. Rzecznik Praw Dziecka, zwany dalej Rzecznikiem, stoi na straży praw dziecka
określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o Prawach Dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców.3. Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Art. 2.
1. W rozumieniu ustawy dziecki
2. Uzyskanie pełnoletności określają odrębne przepisy.
Art. 3.
1. Rzecznik, w sposób określony w niniejszej ustawie, podejmuje działania mające na celu zapewnienie dziecku pełnego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godności i podmiotowości.
2. Rzecznik działa na rzecz ochrony praw dziecka, w szczególności:
1) prawa do życia i ochrony zdrowia,
2) prawa do wychowania w rodzinie,
3) prawa do nauki.
3. Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka przed przemocą,
okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.4. Rzecznik szczególną troską i pomocą otacza dzieci niepeł
nosprawne.
Art. 4.
1. Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu albo gr
upy co najmniej 35 posłów.2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika określa uchwała Sejmu.
3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu.
4. Senat podejmuje
uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika w ciągu miesiąca od dnia otrzymania uchwały Sejmu, o której mowa w ust. 3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody.5. Jeżeli Senat nie wyrazi zgody na powołanie Rzecznika, Sejm powołuje na to st
anowisko inną osobę. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio.6. Dotychczasowy Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu złożenia ślubowania przez nowego Rzecznika, z zastrzeżeniem art. 8 ust. 1.
Art. 5.
Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa przed Sejmem następujące ślubowanie:
"Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków Rzecznika Praw Dziecka dochowam wierności Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec praw dziecka, kierując się przepisami prawa i dobrem dziecka. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki będę wypełniać bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam tajemnicy państwowej i służ
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".
Art. 6.
1. Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Se
jmem.2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kade
ncje.
Art. 7.
1. Rzeczn
2. Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzia
lności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.3. Rzecznik nie może zajmować innego stanowiska, ani wykonywać innych zajęć z
awodowych, a także nie może prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z obowiązkami i godnością jego urzędu.4. Po zaprzestaniu wykonywania obowiązków Rzecznik ma prawo powrócić na st
anowisko zajmowane poprzednio lub otrzymać stanowisko równorzędne z poprzednio zajmowanym.
Art. 8.
1. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem kadencji, jeżeli:
1) zrzekł się on sprawowania urzędu,
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby lub utraty sił,
3) sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.
2. Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy co najmniej 35 posłów.
Art. 9.
Rzecznik podejmuje działania przewidziane w ustawie z własnej inicjatywy, biorąc pod uwagę w szczególności informacje wskazujące na naruszenie praw lub dobra dziecka.
Art. 10.
Rzecznik może:
1) zwrócić się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień i udzielenie niezbędnych informacji, a także o udostępnienie akt i dokumentów na zasadach i w trybie określonych w przepisach o ochronie i
2) zwrócić się do właściwych organów, organizacji lub instytucji o podjęcie na rzecz dziecka działań z zakresu ich kompetencji,
3) stwierdzić, że nie znalazł podstaw do interwencji.
Art. 11.
1. Rzecznik może przedstawiać właściwym organom władzy publicznej, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej
ochrony praw i dobra dziecka oraz usprawnienia trybu załatwiania spraw w tym z
2. Rzecznik może również występować do właściwych organów z wnioskami o po
djęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych.3. Organy, instytucje i organizacje, do których Rzecznik zwrócił się z wnioskami
określonymi w ust. 1 i 2, są obowiązane ustosunkować się do tych wniosków w terminie 30 dni od daty ich otrzymania.
Art. 12.
1. Rzecznik przedstawia Sejmowi i Senatowi, corocznie, informację o swojej działa
lności i uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.2. Informacja Rzecznika jest podawana do wiadomości publicznej.
Art. 13.
1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Dziecka.
2. Organizację Biura określa statut nadawany przez Marszałka Sejmu.
Art. 14.
Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika są ujmowane w ustawie budżetowej i pokryw
ane z budżetu państwa.
Art. 15.
W ustawie z dnia 31 lipca
1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. Nr 20, poz. 101, z 1982 r. Nr 31, poz. 214, z 1985 r. Nr 22, poz. 98 i Nr 50, poz. 262, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1989 r. Nr 34, poz. 178, z 1991 r. Nr 100, poz. 443, z 1993 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 142, poz. 701, z 1996 r. Nr 73, poz. 350, Nr 89, poz. 402, Nr 106, poz. 496 i Nr 139, poz. 647, z 1997 r. Nr 75, poz. 469 i Nr 133, poz. 883 oraz z 1998 r. Nr 155, poz. 1016 i Nr 160, poz. 1065) w art. 2 w pkt 2 po wyrazach "Rzecznika Praw Obywatelskich" dodaje się wyrazy "Rzecznika Praw Dziecka".
Art. 16.
W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24 i Nr 34, poz. 178 i 182, z
1990 r. Nr 20, poz. 121, z 1991 r. Nr 55, poz. 234, Nr 88, poz. 400 i Nr 95, poz. 425, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 90, poz. 451, z 1994 r. Nr 136, poz. 704, z 1995 r. Nr 132, poz. 640, z 1996 r. Nr 89, poz. 402 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 98, poz. 604, Nr 133, poz. 882 i 883 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 131, poz. 860, Nr 155, poz. 1016 i Nr 162, poz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 483 i Nr 70, poz. 778) wprowadza się następujące zmiany:1) w art. 1 w ust. 1 po pkt 7 dodaje się pkt 7a w brzmieni
"7a) Biurze Rzecznika Praw Dziecka,";
2) w art. 36 w ust. 5 po pkt 9a dodaje się pkt 9b w brzmieniu:
"9b) Rzeczniku Praw Dziecka - dla urzędników Biura Rzecznika Praw Dzie
3) w art. 48 w ust. 1a wyrazy " pkt 1, 2, 6, 7, 9, 10 i 13" zastępuje się w
yrazami "pkt 1, 2, 6, 7, 7a, 9, 10 i 13".
Art. 17.
W ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o kształtowaniu środków na wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej (Dz.U. z 1995 r. Nr 34, poz. 163, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 i Nr 139, poz. 647, z 1997 r. Nr 133, poz. 883 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756, Nr 155, poz. 1014 i 1016 i Nr 160, poz. 1059 oraz z 1999 r. Nr 62, poz. 684 i Nr 72, poz. 802) w art. 2 w ust. 2 w pkt 1 po wyrazach "Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje się wyrazy "Biurze Rzecznika Pr
aw Dziecka,".
Art. 18.
W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. Nr 73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 121, poz. 770 i Nr 160, poz. 1080, z 1998 r. Nr 162, p
oz. 1118 oraz z 1999 r. Nr 52, poz. 527 i 528) w art. 30 w ust. 1 po wyrazach "w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje się wyrazy "w Biurze Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 19.
W ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 1
55, poz. 1014 oraz z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 49, poz. 485 i Nr 70, poz. 778) w art. 83 w ust. 2 po wyrazach "Rzecznika Praw Obywatelskich," dodaje się wyrazy "Rzecznika Praw Dziecka,".
Art. 20.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2000 r., z wyjątkiem przepisów art. 4 ust. 1-5, art. 5 i art. 14, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.