1. Na koncie ubezpieczonego gromadzi się informacje o wysokości wpłaconych i zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, po odprowadzeniu składki na otwarte fundusze emerytalne.

2. Na koncie ubezpieczonego ewidencjonuje się informacje:

1) wymienione w drukach: zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, imiennym raporcie miesięcznym i w deklaracji rozliczeniowej,

2) o członkostwie w otwartym funduszu emerytalnym i o terminach przekazania składek do tego funduszu,

3) o członkostwie w kasie chorych i o terminach przekazania składek do tej kasy,

4) o wysokości należnych i wpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne oraz o wysokości należnej i odprowadzonej składki na otwarty fundusz emerytalny,

5) o faktach pozaubezpieczeniowych, mających wpływ na prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i na ich wysokość,

6) o wysokości emerytury dożywotniej wypłacanej przez zakład emerytalny,

7) niezbędne do przyznania i wypłaty świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a także świadczeń finansowanych z budżetu państwa oraz o dokonanych wypłatach,

8) niezbędne do ustalenia kapitału początkowego,

9) o kapitale początkowym oraz zwaloryzowanym kapitale początkowym,

3. Ubezpieczony, który w ciągu 3 miesięcy od otrzymania wynagrodzenia stwierdził, że płatnik składki nie płacił należnej składki na ubezpieczenie emerytalne, może wystąpić z wnioskiem o uzupełnienie tej składki.

4. Zakład na wniosek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 3, dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne do wysokości składek należnych wraz z waloryzacją.

5. W przypadku gdy Zakład stwierdzi, że od 6 miesięcy składka na ubezpieczenie emerytalne jest nieopłacona, bądź wpłacona w wysokości niższej niż należna, powinien niezwłocznie zawiadomić ubezpieczonego.

6. Ubezpieczony w terminie 2 miesięcy od otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w ust. 5, powinien wystąpić z wnioskiem o uzupełnienie składki.

7. Zakład na wniosek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 6, dokonuje na koncie ubezpieczonego uzupełnienia kwoty składek na ubezpieczenie emerytalne do wysokości składek należnych od ubezpieczonego wraz z waloryzacją.

8. Zakład może odmówić uzupełnienia kwoty składki, o której mowa w ust. 4 i 7, w razie współdziałania ubezpieczonego z płatnikiem składek w celu uniknięcia obowiązku opłacania składek.

9. Zakład uzupełnia konto ubezpieczonego z urzędu, jeżeli nieopłacenie składki na ubezpieczenie emerytalne było wynikiem umorzenia należności, o którym mowa w art. 28, z uwzględnieniem art. 30 lub przedawnienia, o którym mowa w art. 24, jeżeli konto ubezpieczonego nie zostało wcześniej uzupełnione.

10. Przepisów ust. 3-9 nie stosuje się do ubezpieczonych, którzy opłacają składki na ubezpieczenie emerytalne w całości z własnych środków.

1. Płatnik składek przekazuje do Zakładu imienne raporty miesięczne, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym dla rozliczania składek.

2. Jeżeli obowiązek ubezpieczeń społecznych wygasł w ciągu miesiąca kalendarzowego, płatnik składek przekazuje do Zakładu raport, o którym mowa w ust. 1, za okres ubezpieczenia w danym miesiącu, w terminie 7 dni od zaistnienia tego faktu.

3. Imienny raport miesięczny zawiera informacje dotyczące płatnika składek określone w art. 43 ust. 4 i 5, miesiąc i rok, których raport dotyczy, oraz:

1) numery identyfikacyjne ubezpieczonego (PESEL, NIP lub inny numer, o którym mowa w art. 33 ust. 2),

2) nazwisko i imię,

3) wymiar czasu pracy,

4) zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne w podziale na ubezpieczenie: emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zawierające dane o:

5) podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne,

6) informacje niezbędne do uznania okresów pracy za okresy pracy górniczej,

7) rodzaje i okresy przerw w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne,

8) informacje o wypłaconych zasiłkach oraz wynagrodzeniach z tytułu niezdolności do pracy wypłaconych na podstawie Kodeksu pracy oraz o zasiłkach finansowanych z budżetu państwa,

9) oświadczenie płatnika składek, że dane zawarte w raporcie są zgodne ze stanem faktycznym, potwierdzone podpisem płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej.

4. Imienny raport miesięczny zawiera również zestawienie wypłaconych składników wynagrodzenia w zakresie niezbędnym do określenia wysokości zasiłków oraz datę sporządzenia raportu miesięcznego, podpis płatnika składek albo osoby przez niego upoważnionej.

5. Imienne raporty miesięczne mogą zawierać informacje o złożeniu przez ubezpieczonego zawiadomienia o przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o którym mowa w art. 19 ust. 5.

6. Płatnik składek zobowiązany jest do złożenia imiennego raportu miesięcznego korygującego, w formie nowego dokumentu zawierającego wszystkie dane określone w ust. 3-5, z uwzględnieniem zaistniałych zmian, w każdym przypadku, gdy po złożeniu imiennego raportu miesięcznego:

1) występuje konieczność korekty danych wykazanych w imiennym raporcie miesięcznym w związku z wydaniem decyzji, o której mowa w art. 38,

2) zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 42,

3) nieprawidłowości w opłacaniu składek ustalił w drodze kontroli Zakład.

7. Imienny raport miesięczny korygujący w przypadkach, o których mowa w ust. 6 pkt 1 i 2, płatnik przekazuje w terminie 7 dni odpowiednio od daty wystąpienia tych okoliczności lub otrzymania decyzji; w przypadku, o którym mowa w ust. 6 pkt 3 - w terminie 30 dni od otrzymania ustaleń kontroli.

8. Informacje zawarte w raportach, o których mowa w ust. 1-6, płatnik składek przekazuje ubezpieczonemu na piśmie w celu ich weryfikacji.

9. Przepisy ust. 1-8 stosuje się odpowiednio do składek na ubezpieczenia zdrowotne, z zastrzeżeniem ust. 10.

10. W przypadku pobierania składek na ubezpieczenie zdrowotne z emerytur i rent płatnik składek przekazuje co miesiąc emerytowi lub renciście informację o pobranej składce na dowodzie potwierdzającym kwotę przekazanej emerytury lub renty.

11. Ubezpieczony zgłasza na piśmie lub do protokołu do płatnika składek wniosek o sprostowanie informacji zawartych w imiennym raporcie miesięcznym w terminie 3 miesięcy od otrzymania informacji, o których mowa w ust. 8, jeżeli, jego zdaniem, nie są one zgodne ze stanem faktycznym. O fakcie tym informuje Zakład. W razie nie uwzględnienia przez płatnika składek reklamacji w terminie jednego miesiąca od daty jej wpływu, na wniosek ubezpieczonego, Zakład po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydaje decyzję.

12. Jeżeli ubezpieczony nie zakwestionuje informacji zawartych w imiennym raporcie miesięcznym w terminie określonym w ust. 11, to informacje te uznaje się za zgodne ze stanem faktycznym, chyba że informacje dotyczące okresu objętego raportem zakwestionuje Zakład, wydając decyzję.

13. Jeżeli Zakład zakwestionuje i zmieni informacje przekazane przez płatnika składek, zawiadamia o tym ubezpieczonego i płatnika składek. Jeżeli w terminie określonym w ust. 11 osoba ubezpieczona i płatnik składek nie złożą wniosku o zmianę stanowiska Zakładu, informacje uznane przez Zakład traktuje się jako prawdziwe. W razie złożenia takiego wniosku, Zakład po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego wydaje decyzję.

14. Przepisy ust. 11-13 mają zastosowanie do raportów, o których mowa w ust. 6.

1. Płatnicy składek są zobowiązani do złożenia druku - zgłoszenie płatnika składek w Zakładzie w terminie 7 dni od:

1) daty zatrudnienia pierwszego pracownika lub powstania stosunku prawnego uzasadniającego objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi pierwszej osoby,

2) daty powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych dla ubezpieczonych wyłącznie zobowiązanych do płacenia składek na własne ubezpieczenie albo składek na ubezpieczenie osób z nimi współpracujących.

2. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10, oraz osoby podlegające dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 5, wyłącznie zobowiązane do opłacania składek na własne ubezpieczenia, dokonują zgłoszenia płatnika składek łącznie ze zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych.

3. Zgłoszenia według ustalonego wzoru płatnicy składek dokonują w jednostce organizacyjnej Zakładu.

4. Zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej zawiera w szczególności następujące dane: NIP, REGON, PESEL lub inny numer, który zapewnia prawidłową identyfikację, nazwisko, imię pierwsze i drugie, datę i miejsce urodzenia, obywatelstwo, rodzaj i numer uprawnienia, na podstawie którego prowadzona jest pozarolnicza działalność, nazwę organu wydającego uprawnienie oraz datę jego wydania, datę rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności, nazwę skróconą firmy, pod którą prowadzona jest pozarolnicza działalność, datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków bankowych, posiadanie statusu zakładu pracy chronionej lub aktywności zawodowej, adres siedziby, adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres siedziby, adres do korespondencji, adres prowadzenia działalności.

5. Zgłoszenie płatnika składek - osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej zawiera w szczególności następujące dane: NIP, REGON, nazwę skróconą płatnika, nazwę zgodną z aktem prawnym konstytuującym płatnika, nazwę organu założycielskiego płatnika, występowanie obowiązku wpisu do rejestru lub ewidencji, nazwę organu rejestrowego lub ewidencyjnego, datę i numer wpisu do rejestru lub ewidencji, datę rozpoczęcia wykonywania działalności, z którą łączy się obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, datę powstania obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, wykaz rachunków bankowych, posiadanie statusu zakładu pracy chronionej lub aktywności zawodowej, adres siedziby i adres do korespondencji, adres prowadzenia działalności.

1) ewidencjonuje się dane identyfikacyjne, numery NIP, REGON oraz ewentualnie PESEL, nazwy i numery rachunków bankowych płatnika, dane informacyjne płatnika składek, w tym szczególną formę prawną według krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), numer według Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD), numer według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) oraz wszelkie inne dane konieczne dla obsługi konta, a w szczególności dla celów rozliczania należności z tytułu składek oraz dla celów prowadzenia postępowania egzekucyjnego, w tym informacje dotyczące wspólników spółek cywilnych, jawnych i komandytowych, w zakresie rejestrowanym w Krajowej Ewidencji Podatników,

2) prowadzone są rozliczenia należnych składek, wypłacanych przez płatnika zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających zaliczeniu na poczet składek oraz innych składek pobieranych przez Zakład,

3) ewidencjonuje się dane niezbędne do realizacji przez Zakład zadań zleconych odrębnymi przepisami.

1. Płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

2. Rozliczenie składek, o których mowa w ust. 1 oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek następuje w deklaracji rozliczeniowej według ustalonego wzoru. Nie podlegają rozliczeniu w deklaracji rozliczeniowej zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie.

3. Deklarację rozliczeniową oraz imienne raporty miesięczne płatnik składek przekazuje bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej.

4. Deklaracja rozliczeniowa zawiera:

1) dane identyfikacyjne płatnika składek, a w szczególności numery NIP, REGON, PESEL lub inny numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 33 ust. 3, nazwę skróconą firmy, a w przypadku płatników składek - osób fizycznych - nazwisko i imię,

2) informacje o liczbie ubezpieczonych,

3) zestawienie należnych składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych z uwzględnieniem podziału na składki finansowane przez ubezpieczonego i przez płatnika oraz budżet państwa i Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

4) kwoty wypłaconych zasiłków oraz zasiłków finansowanych z budżetu państwa, podlegających rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne,

5) kwoty przysługujących płatnikowi wynagrodzeń w myśl art. 3 ust. 2 ustawy oraz art. 25a ustawy z dnia 26 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnych (Dz.U. Nr 75, poz. 468 i Nr 75, poz. 468 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756),

6) zestawienie należnych składek na:

7) zestawienie zbiorcze i wynikowe należnych składek i składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz kwot do zapłaty,

8) dla osób, które w całości opłacają składki na ubezpieczenia z własnych środków - tytuł ubezpieczenia, podstawę wymiaru i ewentualne pomniejszenia wynikające z art. 19 ust. 1,

9) oświadczenie płatnika składek, że dane zawarte w deklaracji są zgodne ze stanem faktycznym, potwierdzone podpisem płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej.

1. Płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, nie później niż:

1) do 12 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,

2) do 8 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych, jednostek gospodarki pozabudżetowej w rozumieniu art. 14-17 ustawy z dnia 5 stycznia 1991 r. - Prawo budżetowe (Dz.U. z 1993 r. Nr 72, poz. 344, z 1994 r. Nr 76, poz. 344, Nr 121, poz. 591 i Nr 133, poz. 685, z 1995 r. Nr 78, poz. 390, Nr 124, poz. 601 i Nr 132, poz. 640, z 1996 r. Nr 89, poz. 402, Nr 106, poz. 496, Nr 132, poz. 621 i Nr 139, poz. 647 oraz z 1997 r. Nr 54, poz. 348, Nr 79, poz. 484, Nr 121, poz. 770, Nr 123, poz. 775 i 778, Nr 133, poz. 883, Nr 137, poz. 926, Nr 141, poz. 943 i Nr 158, poz. 1042),

3) do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.

2. Płatnik składek, który opłaca składki wyłącznie za siebie, przysyła jedynie deklarację rozliczeniową.

3. Płatnik składek zobowiązany jest złożyć deklarację rozliczeniową korygującą, w której zmiana danych następuje w formie całego dokumentu zawierającego nowe skorygowane dane w każdym przypadku, o którym mowa w art. 41 ust. 6, łącznie z raportem miesięcznym korygującym. W przypadku jeśli korekta dotyczy danych wykazanych wyłącznie w deklaracji rozliczeniowej, deklarację rozliczeniową korygującą składa się w ciągu 7 dni od stwierdzenia nieprawidłowości. W takim wypadku raportów, o których mowa w art. 41 ust. 6, nie składa się.

4. Składki lub wpłaty opłaca się na wskazane przez Zakład rachunki bankowe odrębnymi wpłatami, w podziale na:

1) ubezpieczenia społeczne,

2) ubezpieczenia zdrowotne,

3) Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

4) Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

przy użyciu dokumentów płatniczych określonych w art. 49 ust. 3.

5. Informacje zawarte w dokumentach płatniczych przekazywane są poprzez międzybankowy system elektroniczny jako zlecenie płatnicze dla Zakładu. Zlecenie to powinno w szczególności zawierać datę obciążenia rachunku bankowego płatnika, jeżeli wpłata dokonana jest w formie polecenia przelewu, lub datę dokonania wpłaty, jeżeli wpłata dokonana jest w formie gotówkowej.

6. Dokument płatniczy musi zawierać w szczególności informacje o numerze identyfikacji podatkowej NIP płatnika oraz o jego numerze PESEL lub REGON bądź innym identyfikatorze, o którym mowa w art. 33 ust. 3, a także o tytule wpłaty oraz okresie, za jaki jest dokonywana.

7. Brak możliwości zidentyfikowania wpłaty nie obciąża Zakładu.

8. Instytucje obsługujące wpłaty składek na ubezpieczenie społeczne są zobowiązane do niezwłocznego transferu za pośrednictwem międzybankowego systemu rozliczeń elektronicznych.

9. Przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego przez Zakład następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 2 dni roboczych, licząc od otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentu płatniczego określonego w art. 49 ust. 3, raportów miesięcznych i deklaracji, z zastrzeżeniem ust. 11 oraz art. 118.

10. Jeżeli Zakład nie jest w stanie przekazać składki do otwartego funduszu emerytalnego z uwagi na błędy w przekazanych mu informacjach, kwoty składek gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym do czasu ich identyfikacji.

11. Płatnik składek jest zwolniony z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz imiennych raportów miesięcznych za kolejny miesiąc, jeżeli nie nastąpiły żadne zmiany w stosunku do miesiąca poprzedniego, a wpłaty dokonywane są w terminie w niezmienionej wysokości, z zastrzeżeniem ust. 12. Zwolnienie nie dotyczy deklaracji rozliczeniowej oraz raportów za miesiąc grudzień.

12. Płatnik składek jest zobowiązany przekazać ubezpieczonemu informacje, o których mowa w art. 41 ust. 8, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym był zwolniony z obowiązku przedkładania imiennego raportu miesięcznego do Zakładu.

13. Jeżeli płatnik, o którym mowa w ust. 11, nie ureguluje składek za określony miesiąc, Zakład dokonuje przypisu składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej i zawiadamia o tym fakcie płatnika. Postanowienia art. 48 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

14. Przepisy niniejszego artykułu stosuje się odpowiednio do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i ubezpieczenie zdrowotne oraz wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, z zastrzeżeniem ust. 15.

15. Deklarację rozliczeniową i składki na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przekazuje się i opłaca w terminie do dnia 20 następnego miesiąca.

1. Jeżeli płatnik składek nie złoży w terminie deklaracji rozliczeniowej nie będąc z tego obowiązku zwolniony, Zakład dokonuje wymiaru składek z urzędu w wysokości wynikającej z ostatnio złożonej deklaracji rozliczeniowej, bez uwzględnienia wypłaconych zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych, zawiadamiając o tym płatnika.

2. Jeżeli po wymierzeniu składek z urzędu płatnik składek złoży deklarację rozliczeniową, Zakład koryguje wymiar składek do wysokości wynikającej ze złożonej deklaracji rozliczeniowej, z uwzględnieniem wykazanych w deklaracji zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych.

1. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania składek i wypłaconych zasiłków oraz kolejność zaliczania wpłat na poszczególne fundusze i zobowiązania, z uwzględnieniem pierwszeństwa wpłat na fundusze ubezpieczeń społecznych, jeśli płatnik opłaca lub przekazuje składki w kwotach niższych niż składki należne, z tym że pierwszeństwo ma wpłata na otwarty fundusz emerytalny.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia, określa wzory:

1) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,

2) imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących,

3) zgłoszeń płatnika składek,

4) deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących,

5) innych dokumentów niezbędnych do prowadzenia kont płatników składek i kont ubezpieczonych.

3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, po zaopiniowaniu przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego, w drodze rozporządzenia, wzory bankowych dokumentów płatniczych stosowanych przez płatników składających dyspozycje płatności składek na ubezpieczenie społeczne w postaci dokumentu pisemnego.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do innych należności, do których poboru uprawniony jest Zakład.

1. W terminie do dnia 31 marca każdego roku, Zakład zobowiązany jest przesłać ubezpieczonemu informacje dotyczące danych zgromadzonych na koncie ubezpieczonego, a w szczególności o wysokości zaewidencjonowanych na koncie zwaloryzowanych kwot na dzień 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego, oraz o wysokości hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony uzyskałby w wieku emerytalnym określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

2. W celu oszacowania hipotetycznej emerytury, o której mowa w ust. 1, zaewidencjonowane na koncie ubezpieczonego na dzień 31 grudnia poprzedniego roku zwaloryzowane składki i kapitał początkowy dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia w wieku emerytalnym, określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustalone dla ubezpieczonego na dzień 31 grudnia poprzedniego roku. Kwotę tę dzieli się również przez średnie dalsze trwanie życia w wieku przekraczającym wiek emerytalny o rok, a także dwa, trzy i cztery lata. W przypadku, gdy ubezpieczony przekroczył wiek emerytalny, hipotetyczną emeryturę oblicza się dla jego faktycznego wieku oraz dla kolejnych pięciu lat.

3. Dane zgromadzone na koncie ubezpieczonego, o których mowa w art. 40, i na koncie płatnika składek, o których mowa w art. 45, mogą być udostępniane sądom, prokuratorom, organom kontroli skarbowej oraz Urzędowi Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

4. Dane, o których mowa w ust. 3, udostępnia się także na wniosek osób fizycznych i płatników składek, których dotyczą informacje zawarte na kontach.

1. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych jest państwowym funduszem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.

2. Dysponentem FUS jest Zakład.

1. Przychody FUS pochodzą:

1) ze składek na ubezpieczenia społeczne, nie podlegających przekazaniu na rzecz otwartych funduszy emerytalnych,

2) z dotacji na sfinansowanie składek osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19,

3) z wpłat z budżetu państwa oraz z innych instytucji, przekazanych na świadczenia, których wypłatę zlecono Zakładowi, z wyjątkiem wpłat z instytucji zagranicznych,

4) z oprocentowania rachunków bankowych FUS,

5) z odsetek od nieterminowo regulowanych zobowiązań wobec FUS,

6) ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wraz z odsetkami,

7) z dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 24 ust. 1, i z opłaty prolongacyjnej,

8) z dotacji z budżetu państwa,

9) ze środków FRD, o których mowa w art. 59.

2. Składkę na ubezpieczenia społeczne zalicza się do przychodów FUS w miesiącu następującym po miesiącu, za który składka jest należna.

3. Na należności wątpliwe FUS nie tworzy rezerw w ciężar wyniku finansowego, o których mowa w przepisach o rachunkowości.

1. W granicach określonych w ustawie budżetowej FUS może otrzymywać z budżetu państwa dotacje.

2. Dotacje, o których mowa w ust. 1, mogą być przeznaczone wyłącznie na uzupełnienie środków na wypłaty świadczeń gwarantowanych przez państwo, jeśli przychody przekazywane na rachunki funduszy określonych w art. 55 pkt 1-4 oraz środki zgromadzone na funduszach rezerwowych nie zapewniają pełnej i terminowej wypłaty świadczeń finansowanych z przychodów FUS.

3. Za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych FUS może zaciągać kredyty i pożyczki.

1) wypłaty świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego oraz wypadkowego,

2) wydatki na prewencję rentową,

3) spłaty kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, zaciąganych w celu wypłaty świadczeń z FUS,

4) odsetki za nieterminowe wypłaty świadczeń,

5) należności dla płatników składek, o których mowa w art. 3 ust. 2,

6) wydatki związane z realizacją zadań, o których mowa w art. 52 ust. 1 pkt 3,

7) składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19,

8) odpisy stanowiące przychody Zakładu, o których mowa w art. 76 ust. 1 pkt 1.

1) emerytalny, z którego finansowane są wypłaty emerytur,

2) rentowy, z którego finansowane są wypłaty rent z tytułu niezdolności do pracy, rent szkoleniowych, rent rodzinnych, dodatków do rent rodzinnych dla sierot zupełnych, dodatków pielęgnacyjnych, zasiłków pogrzebowych oraz świadczenia zlecone Zakładowi do wypłaty podlegające finansowaniu z budżetu państwa, a także koszty prewencji rentowej,

3) chorobowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych przepisach,

4) wypadkowy, z którego finansowane są świadczenia określone w odrębnych przepisach,

5) rezerwowe dla:

1. Fundusze rezerwowe tworzy się:

1) dla ubezpieczeń rentowych oraz chorobowego ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunkach funduszy, o których mowa w art. 55 pkt 2 - 3, pomniejszonych o kwoty niezbędne do zapewnienia wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku,

2) dla ubezpieczenia wypadkowego ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu wypadkowego, pomniejszonych o kwoty niezbędne do zapewnienia wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku,

3) z odsetek od ulokowanych środków funduszy rezerwowych.

2. Środki funduszy rezerwowych mogą być wykorzystane jedynie na uzupełnienie niedoborów funduszy rentowego, chorobowego i wypadkowego.

3. Środki funduszy rezerwowych mogą być lokowane jedynie na lokatach bankowych oraz w papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa, chyba że Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Zakładu, zezwoli na ulokowanie środków w inny sposób.

4. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady gospodarki finansowej oraz zasady lokowania środków FUS.

1. Dla ubezpieczeń emerytalnych ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu emerytalnego, pomniejszonych o kwotę niezbędną na zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku - tworzy się Fundusz Rezerwy Demograficznej.

2. FRD zasilany jest także:

1) ze środków, o których mowa w art. 22 ust. 5,

2) ze środków z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa, na podstawie odrębnych przepisów,

3) z przychodów od środków FRD ulokowanych zgodnie z art. 63 ust. 2 i art. 65 ust. 2 i 4,

4) z odsetek uzyskanych z lokat na rachunkach prowadzonych przez Zakład, a nie stanowiących przychodów FUS i Zakładu,

5) z innych źródeł.

1. Środki FRD mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie wynikającego z przyczyn demograficznych niedoboru funduszu emerytalnego, o którym mowa w art. 55 pkt 1, z zastrzeżeniem art. 112 ust. 1.

2. Rada Ministrów na wniosek Zakładu, w drodze rozporządzenia, zarządza wykorzystanie środków FRD.

1. FRD posiada osobowość prawną.

2. Statut FRD nadaje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia,

3. Organem FRD jest Zakład.

4. Środkami FRD dysponuje Zakład, z zastrzeżeniem art. 59 i 64.

5. Zakład reprezentuje FRD w sposób określony dla reprezentacji Zakładu w jego statucie.

6. Siedzibą FRD jest siedziba Zakładu.

7. Nazwa FRD jest prawnie chroniona.

1. Gospodarka finansowa FRD odbywa się na podstawie wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego.

2. Podstawą prognozy, o której mowa w ust. 1, są w szczególności założenia dotyczące sytuacji demograficznej i społeczno-ekonomicznej kraju, a zwłaszcza założenia dotyczące płodności, umieralności, wzrostu gospodarczego, wysokości zarobków, migracji, inflacji, stopy bezrobocia, struktury populacji w podziale na poszczególne grupy zawodowe oraz grupy znajdujące się poza siłą roboczą, oraz wskaźniki waloryzacji składek i świadczeń wypłacanych z ubezpieczeń społecznych.

3. Prognoza sporządzona może być jedynie przez licencjonowanego aktuariusza działającego na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej. Wyboru aktuariusza dokonuje Zarząd Zakładu w drodze konkursu.

4. Prognoza, o której mowa w ust. 1 i 3, jest przedstawiana Radzie Ministrów corocznie do dnia 31 marca.

5. Prognoza publikowana jest corocznie w Biuletynie Informacyjnym. Zakres publikacji określi minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia.

1. FRD lokuje swoje środki w celu osiągnięcia ich maksymalnego bezpieczeństwa i rentowności.

2. Do dnia 31 grudnia 2001 r. FRD lokuje swoje środki w bonach i obligacjach skarbowych oraz innych papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa.

1. Po 1 stycznia 2002 r. zarządzanie środkami FRD może być powierzone przez Zakład uprawnionemu podmiotowi zewnętrznemu na zasadach określonych w ustawie i umowie o zarządzaniu.

2. Wybór zarządzającego środkami FRD odbywa się w trybie przetargu dwustopniowego lub negocjacji z zachowaniem konkurencji. Przepisy o zamówieniach publicznych stosuje się odpowiednio.

1. Żadnemu podmiotowi lub grupie podmiotów związanych w rozumieniu przepisów o organizacji i finansowaniu otwartych funduszy emerytalnych nie może być powierzone w zarządzanie więcej niż 15% środków FRD.

2. Zarządzający jest obowiązany, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, lokować środki FRD tylko w kraju i wyłącznie w:

1) bonach, obligacjach skarbowych i innych papierach wartościowych Skarbu Państwa,

2) papierach wartościowych emitowanych przez gminy, związki gmin i miasto stołeczne Warszawa,

3) dłużnych papierach wartościowych gwarantowanych przez Skarb Państwa,

4) akcjach dopuszczonych do publicznego obrotu,

5) zabezpieczonych całkowicie obligacjach dopuszczonych do publicznego obrotu,

6) zabezpieczonych całkowicie obligacjach emitowanych przez spółki, których akcje zostały dopuszczone do publicznego obrotu.

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określa, w drodze rozporządzenia, wzór umowy o zarządzanie oraz dopuszczalne proporcje udziału poszczególnych lokat, a także może określić inne dopuszczalne formy lokowania środków FRD, w szczególności na zagranicznych rynkach finansowych, z uwzględnieniem ryzyka inwestycyjnego oraz celów powołania FRD.

4. Środki FRD mogą być lokowane przez Zakład także bezpośrednio w jednostkach uczestnictwa funduszy inwestycyjnych wybranych w trybie, o którym mowa w art. 64, jeżeli ich polityka inwestycyjna określona w statucie i faktycznie realizowana nie jest sprzeczna z wymogami określonymi w ust. 2-3.

1. Zakład jest państwową jednostką organizacyjną i posiada osobowość prawną. Siedzibą Zakładu jest miasto stołeczne Warszawa.

2. Nadzór nad zgodnością działań Zakładu z obowiązującymi przepisami sprawuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.

3. Zakład działa na podstawie niniejszej ustawy oraz innych ustaw regulujących poszczególne zakresy jego działalności.

4. W zakresie prowadzonej działalności, o której mowa w art. 68-71, Zakładowi przysługują środki prawne właściwe organom administracji państwowej.

1. W skład Zakładu wchodzą:

1) centrala,

2) terenowe jednostki organizacyjne.

2. W skład centrali Zakładu wchodzi także Biuro Rent Zagranicznych powołane do realizacji umów międzynarodowych w zakresie ubezpieczeń społecznych.

1) realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności:

2) realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,

3) dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego,

4) opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych,

5) kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy,

6) kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi,

7) wydawanie Biuletynu Informacyjnego,

8) popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.

1. Do zakresu działania Zakładu należy także prowadzenie prewencji rentowej obejmującej:

1) rehabilitację leczniczą osób zagrożonych całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy albo osób pobierających rentę okresową,

2) badania i analizy przyczyn niezdolności do pracy,

3) inne działania prewencyjne.

2. W ramach prewencji rentowej Zakład może:

1) kierować osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1, do ośrodków rehabilitacyjnych,

2) prowadzić własne ośrodki rehabilitacyjne,

3) udzielać zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne w innych ośrodkach,

4) dofinansowywać rozwój bazy leczniczo-technicznej ośrodków wymienionych w pkt 3,

5) prowadzić we własnym zakresie badania i analizy przyczyn niezdolności do pracy lub zamawiać ich przeprowadzenie przez inne podmioty,

6) finansować inne działania dotyczące prewencji rentowej.

3. Do zamówień, o którym mowa w ust. 2 pkt 3, nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych.

4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb:

1) kierowania na rehabilitację leczniczą,

2) finansowania bazy leczniczo-technicznej ośrodków rehabilitacyjnych,

3) udzielania zamówień na świadczenia i usługi rehabilitacyjne.

1. Zakład sporządza dla każdego funduszu wymienionego w art. 55 pkt 1-4 prognozę sytuacji finansowej na najbliższy rok obrotowy. Rachunek jest zestawieniem przewidywanych zobowiązań i wpływów na dany rok z tytułu składek i innych źródeł.

2. Dla kolejnych 5 lat obrotowych Zakład sporządza dla każdego z funduszy uproszczony rachunek ubezpieczeń. Przepis art. 61 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

1. Zakład wykonuje również zadania powierzone na podstawie innych ustaw.

2. Zakład może wykonywać inne zlecone zadania z dziedziny ubezpieczeń lub zabezpieczenia społecznego.

3. Zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, Zakład wykonuje odpłatnie, na zasadach określonych w przepisach lub w umowach albo w porozumieniach zawartych z jednostką zlecającą.

1) Prezes Zakładu,

2) Zarząd, którego przewodniczącym jest z urzędu Prezes Zakładu,

3) Rada Nadzorcza Zakładu

1. Działalnością Zakładu kieruje Prezes Zakładu, który reprezentuje Zakład na zewnątrz.

2. Prezesa Zakładu powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego złożony po zasięgnięciu opinii Rady Nadzorczej Zakładu, a także określa jego wynagrodzenie.

3. Do zakresu działania Prezesa Zakładu należy w szczególności:

1) kierowanie pracami Zarządu,

2) koordynowanie współpracy Zakładu z urzędami administracji rządowej, w tym w szczególności z Urzędem Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, Państwowym Urzędem Nadzoru Ubezpieczeniowego, a także z innymi organami rentowymi,

3) tworzenie, przekształcanie i znoszenie terenowych jednostek organizacyjnych oraz określanie ich siedziby, właściwości terytorialnej i rzeczowej,

4) zwierzchni nadzór nad orzecznictwem lekarskim dla celów ubezpieczeń społecznych,

5) przyznawanie świadczeń w drodze wyjątku,

6) spełnianie funkcji pracodawcy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy,

7) zatwierdzanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD.

1. Zarząd Zakładu składa się z Prezesa Zakładu oraz z 2-4 osób, powoływanych i odwoływanych przez Radę Nadzorczą Zakładu, na wniosek Prezesa Zakładu.

2. Zarząd kieruje działaniami Zakładu w zakresie nie zastrzeżonym dla Prezesa Zakładu.

3. Do zadań Zarządu należy w szczególności:

1) bieżące zarządzanie funduszami, których dysponentem jest Zakład,

2) przygotowywanie projektów dotyczących administrowania środkami FRD,

3) prowadzenie gospodarki finansowej Zakładu,

4) opracowywanie projektu rocznego planu finansowego FUS i FRD oraz przekazywanie go w trybie określonym w przepisach dotyczących prac nad projektem budżetu państwa - po zaopiniowaniu przez dwóch niezależnych aktuariuszy nie będących pracownikami Zakładu, a następnie przez Radę Nadzorczą Zakładu - ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego,

5) sporządzanie rocznych sprawozdań finansowych FUS i FRD i przedkładanie ich - po zaopiniowaniu w trybie określonym w pkt 4 - ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego,

6) powoływanie i odwoływanie kierowników jednostek organizacyjnych Zakładu, ich zastępców oraz głównych księgowych,

7) przedstawianie Radzie Nadzorczej Zakładu informacji o pracy Zakładu - w formie, zakresie i terminach określonych przez Radę Nadzorczą Zakładu,

8) przedstawianie Radzie Nadzorczej Zakładu wniosków w sprawie ustalenia i zmian systemu wynagradzania i premiowania pracowników Zakładu,

9) sporządzanie planu finansowego Zakładu i sprawozdań z jego wykonania oraz przedkładanie ich - po zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą Zakładu - ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego,

4. Tryb pracy Zarządu określa regulamin uchwalany przez Radę Nadzorczą Zakładu.

5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, na wniosek Prezesa Zakładu, po zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu, nadaje, w drodze rozporządzenia, statut Zakładu, w którym określa w szczególności:

1) strukturę organizacyjną Zakładu oraz zakres rzeczowy działania centrali i terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu,

2) tryb funkcjonowania i kompetencje organów Zakładu.

6. Projekty i sprawozdania, o których mowa w ust. 3 pkt 4, 5, 9 i 10, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego kieruje do publikacji w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" w formie komunikatu oraz w dwóch dziennikach o zasięgu ogólnokrajowym.

1. Rada Nadzorcza Zakładu składa się z 15 osób i jest powoływana przez Prezesa Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję, przy czym:

1) 5 członków, w tym przewodniczący Rady, powoływanych jest na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, złożony w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych,

2) 5 członków powoływanych jest na wniosek ogólnokrajowych organizacji pracodawców,

3) 5 członków powoływanych jest na wniosek ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej i ogólnokrajowego związku zawodowego reprezentatywnych dla pracowników większości pracodawców oraz ogólnokrajowej organizacji emerytów i rencistów.

2. Do zadań Rady Nadzorczej Zakładu należy w szczególności:

1) uchwalanie regulaminu działania Zakładu,

2) ustalanie wynagrodzenia członków Zarządu, z wyłączeniem Prezesa Zakładu,

3) okresowa ocena - w przyjętym przez siebie trybie - pracy Zarządu,

4) zatwierdzanie projektu rocznego planu finansowego Zakładu i sprawozdania z jego wykonania, a także rocznego sprawozdania z działalności Zakładu,

5) opiniowanie projektów planów finansowych FUS i FRD oraz sprawozdań z ich wykonania,

6) opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz zgłaszanie inicjatyw w tym zakresie kierowanych do ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,

7) opiniowanie zasad wynagradzania i premiowania pracowników Zakładu,

8) wybór biegłego rewidenta wykonującego badanie rocznego sprawozdania finansowego Zakładu,

9) opiniowanie kandydata na Prezesa Zakładu,

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1) tryb zgłaszania kandydatów na członków Rady Nadzorczej Zakładu,

2) regulamin i zasady wynagradzania członków Rady Nadzorczej Zakładu.

1. Zakład uzyskuje przychody z:

1) odpisów z funduszy, o których mowa w art. 55; wysokość odpisu ustala się corocznie w ustawie budżetowej na podstawie planu finansowego FUS zatwierdzonego, po zaopiniowaniu przez niezależnego audytora, przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu,

2) należności z tytułu poniesionych kosztów poboru i dochodzenia składek lub wpłat na:

- których wysokość określają odrębne przepisy,

3) należności z tytułu poniesionych kosztów poboru i dochodzenia składek na otwarte fundusze emerytalne w wysokości nie wyższej niż 0,8 % przypisu składek na to ubezpieczenie oraz wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w wysokości nie wyższej niż 0,6 % należnej kwoty wpłat, z tym że wysokość należności i wpłat ustala się corocznie w ustawie budżetowej,

4) wpływów z tytułu wykonywania innych zadań zlecanych Zakładowi,

5) dotacji z budżetu państwa,

6) należności z tytułu poniesionych kosztów bieżącej działalności Zakładu związanych z:

7) innych dochodów.

2. Należności z tytułu poniesionych kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt 6, podlegają refundacji z Funduszu Alimentacyjnego i budżetu państwa w części proporcjonalnej do liczby świadczeń finansowanych z tych źródeł.

3. Koszty działalności Zakładu w zakresie weryfikacji błędów związanych z przekazywaniem składki do otwartych funduszy emerytalnych pokrywają podmioty odpowiedzialne za prawidłowość przekazanych informacji, w wysokości określonej ryczałtowo w tabeli opłat. Tabelę opłat określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, na wniosek Rady Nadzorczej Zakładu.

4. Koszty związane z teletransmisją, obsługą bankową, zakupami licencji oraz amortyzacją ustalane są w każdym roku odrębnie na podstawie aktualnych potrzeb i cen.

1. Zakład gospodaruje swoim mieniem oraz prowadzi samodzielną gospodarkę finansową w ramach posiadanych środków.

2. Z przychodów, o których mowa w art. 76, pokrywa się w szczególności:

1) wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń,

2) wydatki na zakup towarów i usług,

3) koszty bieżącej działalności Rady Nadzorczej Zakładu,

4) pozostałe koszty bieżącej działalności Zakładu,

5) wydatki na inwestycje,

6) wydatki na działalność szkoleniową i popularyzatorską w zakresie ubezpieczeń społecznych,

7) koszty obsługi świadczeń finansowanych z FUS, a realizowanych przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,

8) koszty wypłaty świadczeń, w tym realizowanych na mocy umów międzynarodowych.

3. Zakład dysponuje środkami finansowymi w walutach obcych pochodzących z wpłat instytucji zagranicznych przekazywanych na pokrycie wypłat świadczeń zagranicznych osobom uprawnionym zamieszkałym w Polsce.

1) pracownicy Zakładu,

2) członkowie Rady Nadzorczej Zakładu.

1) przedstawiania stanów faktycznych mających wpływ na prawo lub wysokość świadczeń,

2) informowania o wszelkich zmianach mających wpływ na świadczenie,

3) przedkładania na żądanie środków dowodowych,

4) osobistego stawiennictwa, jeżeli okoliczności sprawy tego wymagają,

5) poddania się leczeniu lub rehabilitacji, jeżeli oczekuje się, że leczenie lub rehabilitacja poprawi stan zdrowia lub spowoduje, że stan zdrowia się nie pogorszy.