7 grudnia 1998 r.

oraz

p r o j e k t

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny.

projekt

U S T A W A

W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 i Nr 128 poz. 840) wprowadza się następujące zmiany:

6. art. 202 otrzymuje brzmienie:
   "Art. 202. § 1. Kto rozpowszechnia treści pornograficzne, w szczególności pisma, druki lub wizerunki, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
   § 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto w celu rozpowszechniania takie treści, w szczególności pisma, druki lub wizerunki, produkuje, sprowadza, przechowuje, przenosi, przesyła lub przewozi.
   § 3. Jeżeli czyn określony w § 1 lub 2 dotyczy treści pornograficznych z udziałem małoletniego, związanych z użyciem przemocy lub posługiwaniem się zwierzęciem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
   § 4. Kto małoletniemu prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.";
7. w art. 203 i w art. 204 w § 1, 2 i 4 wyraz "prostytucji" zastępuje się wyrazem "nierządu".

Kierując się uchwałą senackiej Komisji Rodziny i Polityki Społecznej przyjętą na posiedzeniu w dniu 5 maja 1998 r., w myśl której pornografia wymierzona jest w godność osoby ludzkiej i jej erotyzm, wyrządza szkody w prawidłowym rozwoju dzieci i młodzieży, a także jest przyczynkiem do przestępstw, a nawet zbrodni dokonywanych na tle seksualnym, Senat uważa za konieczne wprowadzenie w życie przedłożonych w niniejszym projekcie zmian przepisów nowego Kodeksu karnego. Projekt przywraca zakaz produkcji, przesyłania i rozpowszechniania wszelkich treści pornograficznych wyrażonych w każdej formie, w szczególności zaś pisma, druku lub wizerunku.

Nowelizacja Kodeksu karnego z 1997 r. jest pilna i niezbędna w zakresie rozdziału XXV ze względu na przyjętą w nim zasadę ustalenia rodzajowego przedmiotu ochrony prawnej dla wszystkich czynów ujętych w tym rozdziale. Twórcy nowego Kodeksu karnego przyjęli filozofię liberalizmu etycznego w jego skrajnej wersji, o czym świadczy tytuł rozdziału XXV. Aksjologia tego rozdziału Kodeksu karnego pozostaje w sprzeczności z wartościami chronionymi przez Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej, która odwołuje się do kultury zakorzenionej w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i w ogólnoludzkich wartościach. Konstytucja stoi na straży przyrodzonej godności człowieka. Art. 31 Konstytucji stanowi, że każdy jest zobowiązany szanować wolność i prawa innych, ale w ślad za Europejską Konwencją o Ochronie Praw Człowieka Konstytucja potwierdza, że ochrona moralności publicznej może stanowić podstawę ustawowych ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw. Przyjęcie w kodeksie karnym wolności seksualnej za rodzajowy przedmiot ochrony prawnej w miejsce moralności publicznej jest niezgodne z powyższymi normami. Zdaniem Senatu, nie do zaakceptowania jest rozstrzygnięcie, w myśl którego państwo zabezpiecza swobodę pierwszej fazy rozpowszechniania pornografii.

W ramach racjonalizacji polityki karnej proponuje się zaostrzyć sankcję karną w odniesieniu do kwalifikowanej postaci gwałtu (dokonanego przez co najmniej dwie osoby lub ze szczególnym okrucieństwem) uznając, że jest to zbrodnia. Ponadto projekt proponuje przywrócenie określenia "nierząd" dla przestępstw wymienionych w art. 203 i art. 204 nowego Kodeksu karnego.

Proponowane w projekcie zmiany dotyczą również art. 202 Kodeksu karnego, który w obecnym brzmieniu dopuszcza rozpowszechnianie treści pornograficznych. Ustawodawca z góry założył znikomą szkodliwość społeczną tego czynu, dostrzegając ją jedynie w sytuacji narzucania prezentacji treści pornograficznej osobom trzecim wbrew ich woli. Udowodnienie narzucenia oglądu pornografii jest w praktyce sądowej bardzo trudne, stąd przepis ten będzie w znacznym stopniu martwy. Zapis artykuł 202 § 1 Kodeksu karnego w obecnym brzmieniu sprowadza się w praktyce do instruktażu, jak rozpowszechniać pornografię, aby nie narażać się na sankcje karne. Ponadto art. 202 §2 umożliwia osobom powyżej 15 lat dostęp do treści pornograficznej, a nawet udział w jej produkcji. Tym samym ustawodawca umożliwia deprawację w majestacie prawa młodzieży powyżej 15 roku życia.

Biorąc pod uwagę wartości społeczne chronione przez Konstytucję należy podkreślić, że pornografia narusza godność osoby ludzkiej, godzi w dobro rodziny, a w skali społecznej stanowi źródło patologii i zachowań kryminalnych, naruszających ład społeczny w państwie demokratycznym. Pornografia nosi więc cechy wysokiej szkodliwości społecznej. Dlatego też produkcja i rozpowszechnianie pornografii powinny być zakazane pod groźbą sankcji karnej. Górna granica sankcji karnej przewidziana w art. 202 §3 wydaje się być wystarczająca. Jednak utrzymanie jej prowadzi do paradoksu prawnego ze względu na art. 200 §2.

Art. 200 §3 dotyczy bowiem najcięższej postaci przestępstwa szerzenia pornografii, a mianowicie produkcji treści pornograficznych z udziałem małoletniego poniżej 15 roku życia, w celu jej rozpowszechniania, za co grozi kara do 5 lat pozbawienia wolności. Tymczasem art. 200 §2 mówiący o utrwalaniu treści pornograficznych niejako "dla siebie" przewiduje sankcję do 10 lat pozbawienia wolności. Stwierdzona tu niekonsekwencja nie wydaje się być zamierzona przez ustawodawcę. Przedkładany projekt niekonsekwencję tę eliminuje. Niniejszy projekt zaostrza sankcje nie tylko za prezentację treści pornograficznych z udziałem dzieci, ale także za produkcję pornografii z udziałem małoletnich, z użyciem przemocy lub zwierzęcia.

Projekt nie rodzi skutków finansowych dla budżetu państwa.