Druk nr 54

Warszawa, dnia 16 lutego 1998 r.

SENAT

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

IV KADENCJA

MARSZAŁEK SENATU
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Na podstawie art. 61 ust. 1 Regulaminu Senatu, my niżej podpisani senatorowie wnosimy o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu ustawy o świadczeniu pieniężnym dla nieletnich ofiar wojny 1939 - 1945.

Do reprezentowania nas w pracach nad tym projektem ustawy upoważniamy senator Jolantę Danielak.

W załączeniu przekazujemy projekt ustawy wraz z uzasadnieniem.

/-/ Jerzy Adamski

/-/ Zbigniew Kruszewski

/-/ Zbigniew Antoszewski

/-/ Józef Kuczyński

/-/ Janusz Bielawski

/-/ Zbigniew Kulak

/-/ Anna Bogucka-Skowrońska

/-/ Grzegorz Lipowski

/-/ Jolanta Danielak

/-/ Janusz Lorenz

/-/ Kazimierz Drożdż

/-/ Jerzy Markowski

/-/ Genowefa Ferenc

/-/ Ireneusz Michaś

/-/ Ryszard Gibuła

/-/ Jerzy Mokrzycki

/-/ Adam Glapiński

/-/ Wiesław Pietrzak

/-/ Krzysztof Głuchowski

/-/ Zbyszko Piwoński

/-/ Zbigniew Gołąbek

/-/ Tadeusz Rzemykowski

/-/ Zdzisław Jarmużek

/-/ Dorota Simonides

/-/ Ryszard Jarzembowski

/-/ Ryszard Sławiński

/-/ Stefan Jurczak

/-/ Jerzy Smorawiński

/-/ Marian Jurczyk

/-/ Henryk Stokłosa

/-/ Dorota Kempka

/-/ Adam Struzik

/-/ Dariusz Kłeczek

/-/ Jerzy Suchański

/-/ Jerzy Kopaczewski

/-/ Marian Żenkiewicz


projekt

U S T A W A

z dnia

o świadczeniu pieniężnym dla nieletnich ofiar wojny 1939 - 1945

 

Art. 1

1. Świadczenie pieniężne, zwane dalej "świadczeniem" przysługuje osobom, które będąc osobami nieletnimi w okresie wojny w latach 1939 - 1945 podlegały represjom określonym w  ustawie, były w tym okresie obywatelami polskimi i są nimi obecnie oraz posiadają stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Świadczenie przysługuje wyłącznie osobom, które nie mają ustalonego prawa do dodatku kombatanckiego lub świadczenia w wysokości tego dodatku określonych w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego lub dodatku za tajne nauczanie, przysługującego na podstawie odrębnych przepisów.

3. Osobom uprawnionym równocześnie do świadczenia przysługującego na podstawie niniejszej ustawy oraz do dodatku lub świadczenia określonego w przepisach:

1) o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,

2) o ubezpieczeniu społecznym rolników,

3) o uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej, przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu

- przysługuje jedno świadczenie albo jeden z dodatków - wyższy lub wybrany przez uprawnionego.

 

Art. 2

Osobą nieletnią w rozumieniu ustawy jest osoba, która nie miała ukończonych 18 lat i w tym okresie:

1) stosowano wobec niej represje, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 2,

2) zaistniały zdarzenia, o których mowa w art. 4.";

 

Art. 3

1. Represją wobec osób nieletnich w rozumieniu ustawy jest:

1) wykonywanie pracy przymusowej na rzecz III Rzeszy i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich bez względu na jej miejsce i rodzaj lub przebywanie na deportacji

2) osadzenie w obozie pracy.

2. Represjami wobec matek lub rodziców są represje określone w przepisach:

1) o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,

2) o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

 

Art. 4

Przepisy ustawy stosuje się również do osób nieletnich, które w okresie wojny 1939 - 1945:

1) stały się sierotami zupełnymi lub osobami niepełnosprawnymi na skutek doznania trwałego kalectwa: słuchu, wzroku, utraty kończyny górnej lub dolnej albo innego schorzenia ograniczającego możliwość samodzielnego poruszania się,

2) urodziły się podczas represjonowania matek lub przed upływem 300 dni od ustania tych represji,

3) zostały pozbawione opieki obojga rodziców i przebywały w domach dziecka lub rodzinach zastępczych wskutek:

a) śmierci rodziców mającej bezpośredni związek z działaniami wojennymi,

b) zastosowania wobec rodziców represji, o których mowa w art. 3 ust. 2,

c) podjęcia przez rodziców działalności kombatanckiej.

 

Art. 5

Świadczenie przysługuje w wysokości dodatku kombatanckiego, określonego w przepisach o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

 

Art. 6

1. Uprawnienie do świadczenia jest przyznawane decyzją Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, zwanego dalej "Kierownikiem Urzędu", na podstawie wniosku zainteresowanej osoby, zaopiniowanego przez właściwe, wybrane przez nią, stowarzyszenie osób poszkodowanych oraz dokumentów i dowodów potwierdzających rodzaj i okres represji, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 2 lub stany faktyczne, o których mowa w art. 4.

2. Kierownik Urzędu może upoważnić inne osoby będące pracownikami Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do wydawania decyzji, o których mowa w ust. 1.

3. Kierownik Urzędu określi, w drodze zarządzenia, wymagane dokumenty i dowody oraz szczegółowy tryb postępowania w sprawach składania i rozpatrywania wniosków, o których mowa w ust. 1.

4. W zakresie postępowania dotyczącego ustalenia lub odmowy przyznania świadczenia mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

 

Art. 7

1. Świadczenie wypłaca właściwy organ emerytalno-rentowy, na wniosek osoby uprawnionej złożony w tym organie wraz z decyzją stwierdzającą uprawnienie do tego świadczenia:

1) osobie pobierającej emeryturę lub rentę - wraz z tą emeryturą lub rentą,

2) osobie mającej ustalone prawo do emerytury lub renty, której wypłata została zawieszona - kwartalnie, w trzecim miesiącu kwartału.

2. Wypłata świadczenia następuje za okres nie dłuższy niż trzy miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc zgłoszenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb wypłacania świadczenia osobom nie mającym ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz osobom pobierającym świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych.

 

Art. 8

Świadczenie i koszt jego obsługi są finansowane ze środków budżetu państwa.

 

Art. 9

W sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

 

Art. 10

W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 43, poz. 163, Nr 90, poz. 419, Nr 113, poz. 547, Nr 123, poz. 602 i Nr 126, poz. 626, z 1995 r. Nr 5, poz. 25 i Nr 133, poz. 654, z 1996 r. Nr 25, poz. 113, Nr 87, poz. 395, Nr 137, poz. 638, Nr 147, poz. 686 i Nr 156, poz. 776 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 30, poz. 164) w art. 21 w ust. 1 w  pkt 53 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 54 w brzmieniu:

"54) świadczenie pieniężne przyznane na podstawie ustawy z dnia...o świadczeniu pieniężnym dla nieletnich ofiar wojny 1939 - 1945 (Dz. U. Nr...poz...)".

 

Art. 11

W ustawie z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 136, poz. 636) w art. 7 w ust. 5 w pkt 3 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 4 w brzmieniu:

"4) o świadczeniu pieniężnym dla nieletnich ofiar wojny 1939 - 1945.".

 

Art. 12

W ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych (Dz. U. z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681 oraz z 1997 r. Nr 93, poz. 569) w art. 3 w ust. 2 w pkt 3 po wyrazach "lub ZSRR" dodaje się wyrazy " o świadczeniu pieniężnym dla nieletnich ofiar wojny 1939 - 1945.".

 

Art. 13

Ustawa wchodzi w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia.

 

UZASADNIENIE

 

Niniejsza inicjatywa (złożona po raz pierwszy w Senacie III kadencji 17.10.1996 r. i uchwalona 29.08.1997 r.) jest zapowiadanym uzupełnieniem uchwalonej 30 maja 1996 r. ustawy o świadczeniu pieniężnym dla osób deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Radziecki. Ww. ustawa nie objęła wówczas osób, które będąc w okresie okupacji dziećmi były wykorzystywane przez okupantów do pracy przymusowej. W toku prac legislacyjnych również w Senacie wskazano na pilną potrzebę przyznania prawa do świadczeń pieniężnych również młodocianym niewolnikom pracy przymusowej represjonowanym na obszarze Polski w jej granicach sprzed 1 września 1939 r. Inicjatywa ta spełnia więc wyrażony już postulat, który nadal podnoszony jest powszechnie przez stowarzyszenia osób poszkodowanych oraz osoby będące nieletnimi ofiarami wojny.

Zakłada się, że ustawą będzie objętych około 100 tysięcy osób.

Szacunkowy koszt obsługi wyniósłby rocznie około 100 mln.

Realizacją ustawy zająłby się Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.