Warszawa, 6.10.2000 r.

W odpowiedzi na oświadczenie pana senatora Zbigniewa Kruszewskiego złożone podczas 65. Posiedzenia Senatu RP 22 września 2000 r. przesłane pismem AG/043/295/2000/IV w sprawie reformy ubezpieczeń społecznych chciałbym przedstawić swoje stanowisko dotyczące wymienionych w nim kwestii.

Wszystkie osoby urodzone przed 1949 rokiem pozostały w starym systemie emerytalnym, w szczególności zachowują prawo do uznania pracy wymienionej w rozporządzeniu RM z 7 lutego 1983 r. za pracę uprawniającą do wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej (po spełnieniu wymienionych w starych przepisach warunków). Prawo to zachowują również osoby, które warunki powyższe spełnią do 2006 r., oraz posiadające wystarczająco długi staż pracy (zob. art. 46-50 i 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS). Wcześniejsze emerytury tych osób będą finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

- przeszkolenia.

Górnictwo jest branżą, w której dodatkowa składka finansująca emerytury pomostowe dla dużej grupy pracowników i relatywnie długi okres pobierania tego świadczenia oznaczać może wzrost kosztów. Jednak zgodnie z propozycją rządową jedynie składka za okresy przepracowane pod ziemią po wejściu w życie ustawy miałaby być finansowana przez pracodawców. Zwracam uwagę także na propozycję pracodawców branży górnictwa węgla kamiennego, która pojawiła się w trakcie dotychczasowych rozmów a której rezultatem miałoby być zmniejszenie kosztów emerytur pomostowych dla górników.

Z powodu powtarzających się podczas trójstronnych rozmów pytań o koszty proponowanych rozwiązań, na spotkaniu ze związkami zawodowymi 13 kwietnia 2000 r. ustalono, że przeprowadzone zostaną badania na wylosowanej statystycznie reprezentatywnej próbie zakładów. Przygotowanie wiarygodnych badań wymaga wyłonienia odpowiednio reprezentatywnej próby, wylosowanej z bazy zakładów pracy zatrudniających osoby pracujące w warunkach szczególnych i w szczególnym charakterze. Ministerstwo Pracy zwróciło się do ZUS o udostępnienie odpowiedniej bazy danych. Okazało się, że ZUS odnotowuje płatników, ale nie klasyfikuje ich według Europejskiej Klasyfikacji działalności, więc konieczne jest uzupełnienie i oczyszczenie bazy od próby.

GUS także nie dysponował odpowiednią bazą danych, resort pracy zwrócił się więc o pomoc do Ministerstwa Finansów, które dokonało żmudnego porównywania bazy z ZUS płatników ze swoimi danymi, dzięki czemu w sierpniu powstała oczyszczona baza danych. Na początku września, znając zawartość i inne charakterystyki bazy, można było przygotować dane do programu losującego odpowiednią, wiarygodną statystycznie próbę. Wkrótce próba ta zostanie wyłoniona i będzie można wysłać ankiety do wylosowanych pracodawców, a na ich podstawie obliczyć koszty proponowanych rozwiązań.

Z wyrazami szacunku

Longin Komołowski

Warszawa, 6.10.2000 r.

Pan
Senator Zbigniew Kruszewski

Szanowny Panie Senatorze,

W odpowiedzi na oświadczenie złożone przez Pana Senatora na 65 posiedzeniu Senatu w dniu 22 września 2000 r., a przekazane przez Marszałka Senatu Ministrowi Sprawiedliwości w dniu 28 września 2000 r. uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Sprawiedliwości dobiegają końca prace nad projektem ustawy o zmianie ustaw - Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, Kodeks karny wykonawczy oraz niektórych innych ustaw. W toku dotychczasowych prac przyjęto szereg rozwiązań mających na celu poszerzenie zakresu ochrony pokrzywdzonego oraz wzmocnienie procesowej pozycji ofiar przestępstwa, a także ułatwienia im dostępu do wymiaru sprawiedliwości i prawa do odszkodowania.

W zakresie unormowania instytucji obrony koniecznej w projekcie proponuje się nadanie nowego brzmienia § 3 w art. 25 Kodeksu karnego w taki sposób, że osoba, która przekroczyła granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami zamachu, nie podlega karze. W myśl regulacji przewidzianej w art. 25 § 3 Kk z 1997 r. przesłanki te uzasadniały odstąpienie przez sąd od wymierzenia kary. Tak więc, według nowego rozwiązania, przekroczenie granic obrony koniecznej w opisanych warunkach nie tylko nie powoduje konieczności rozpoznania przez sąd sprawy przeciwko broniącej się osobie, ale winno skutkować umorzeniem na etapie postępowania przygotowawczego na zasadzie art. 17 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania karnego.

- nadanie nowej treści § 2 tegoż przepisu, zgodnie z którą w razie skazania za przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia przestępstwo przeciwko środowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu zamiast orzeczenia na wniosek pokrzywdzonego obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody (który to obowiązek wynika z przepisu § 1 art. 46), sąd może orzec na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę,

Podkreślić należy, że propozycja zmiany dotychczasowego brzmienia § 2 art. 46 Kodeksu karnego zmierza w kierunku rozszerzenia możliwości orzeczenia nawiązki wobec sprawcy przestępstwa. W aktualnie obowiązującym stanie prawnym nawiązka może być orzeczona tylko jako zadośćuczynienie za ciężki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała, rozstrój zdrowia lub doznaną krzywdę (art. 46 § 2 Kk w obecnym brzmieniu). Zamierzona zmiana pozwoliłaby na orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego nawiązki także w razie skazania sprawcy za inne przestępstwa określone w art. 46 § Kodeksu karnego np. przestępstwo przeciwko mieniu. Natomiast proponowany przepis § 3 art. 46 pozwalałby sądowi na orzeczenie nawiązki na rzecz pokrzywdzonego także wtedy, gdy wobec sprawcy przestępstwa odstąpiono od orzeczenia obowiązku określonego w § 1 art. 46 Kk z uwagi na pokrycie szkody wyrządzonej przestępstwem przez zakład ubezpieczeń.

Omawiane zmiany przepisu art. 46 Kodeksu karnego zmierzają w kierunku pełniejszego zabezpieczenia interesów pokrzywdzonego, zwłaszcza w tych sytuacjach, gdy w toku postępowania karnego pokrzywdzony miałby trudności w zakresie udowodnienia wysokości szkody wyrządzonej przestępstwem. Konieczne jest przy tym wskazanie, że równocześnie projekt ustawy w zakresie zmiany Kodeksu postępowania karnego przewiduje m.in. wprowadzenie nowej treści art. 415 § 6 Kpk, zgodnie z którą jeżeli zasądzone odszkodowanie, orzeczony obowiązek naprawienia szkody albo nawiązka nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym. Taki przepis proceduralny w połączeniu z omawianymi uregulowaniami przepisu art. 46 Kodeksu karnego pozwoliłby na pełne zabezpieczenie interesów pokrzywdzonego, który chciałby dochodzić roszczeń majątkowych od sprawcy przestępstwa.

Natomiast zawarte w projekcie cytowanej wyżej ustawy zmiany przepisów Kodeksu postępowania karnego zmierzające w kierunku rozszerzenia dostępu pokrzywdzonych do wymiaru sprawiedliwości dotyczą:

- nałożenia na organ prowadzący postępowanie karne w wypadku śmierci pokrzywdzonego, obowiązku pouczenia o przysługujących uprawnieniach przynajmniej jednej z osób najbliższych dla pokrzywdzonego, jeżeli organ ten dysponuje informacjami o istnieniu takich osób (art. 2 pkt 8 projektu dotyczący dodatnia do art. 52 Kpk § 3),

- w wypadku ograniczenia przez sąd liczby występujących w sprawie oskarżycieli posiłkowych na podstawie art. 56 § 1 Kpk, przyznania pokrzywdzonym, którzy nie zostali dopuszczeni w tym trybie do udziału w postępowaniu, możliwości przedstawienia sądowi swojego stanowiska na piśmie (art. 2 pkt 10 projektu zawierający propozycję dodania § 4 do art. 56). W aktualnie obowiązującym stanie prawnym w wypadku, gdy sąd ograniczy liczbę oskarżycieli posiłkowych występujących w sprawie na podstawie art. 56 § 1 tj. gdy jest to konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania - pokrzywdzeni niedopuszczeni do udziału w postępowaniu w charakterze oskarżycieli posiłkowych nie mają takiego uprawnienia,

- uznanie za orzeczenie co do roszczeń majątkowych również nawiązki orzeczonej na rzecz pokrzywdzonego (art. 2 pkt 18 projektu dot. zmiany art. 107 § 2 Kpk).

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 107 § 1 Kpk sąd orzekając co do roszczeń majątkowych, nadaje na żądanie osoby uprawnionej klauzulę wykonalności orzeczeniu podlegającemu wykonaniu w drodze egzekucji. Proponowana zmiana pozwoli na nadanie klauzuli wykonalności także co do orzeczonej nawiązki. Art. 107 § 2 w dotychczasowym brzmieniu na orzeczenie co do roszczeń majątkowych pozwala uznać orzeczenie nakładające obowiązek naprawienia szkody, natomiast nie zawiera uregulowania dotyczącego nawiązki;

- przy zastosowaniu instytucji przewidzianej w art. 131 § 2 Kpk (zawiadomienie pokrzywdzonych o treści postanowienia poprzez ogłoszenie w prasie, radiu lub telewizji w wypadku, gdy z uwagi na liczbę pokrzywdzonych ich indywidualne zawiadomienie spowodowałoby znaczne utrudnienie w prowadzeniu postępowania) nałożenie na organ prowadzący postępowanie obowiązku doręczenia postanowienia pokrzywdzonemu, jeżeli zwróci się o to w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia (art. 2 pkt 21 projektu dotyczący zmiany treści art. 131 Kpk poprzez dodanie § 3),

- wprowadzenia obowiązku doręczenia pokrzywdzonemu odpisu wniosku, o którym mowa w art. 335 § 1 Kpk tj. dołączonego do aktu oskarżenia za zgodą oskarżonego, wniosku o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie oskarżonemu określonej kary lub środka karnego albo odstąpienia od wymierzenia kary lub środka karnego bez przeprowadzania rozprawy oraz przyznania pokrzywdzonemu prawa do sprzeciwienia się takiemu wnioskowi (pkt 82 projektu dot. zmiany treści art. 338 § 1 i 2 Kpk).

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym pokrzywdzony nie posiada takich uprawnień. Podkreślić przy tym należy, że w projekcie ustawy rozszerza się katalog przestępstw przy których można zastosować instytucję przewidzianą w art. 335 § 1 Kpk do występków zagrożonych karą nie przekraczającą 10 lat pozbawienia wolności (art. 2 pkt 80 projektu dotyczący zmiany treści art. 335 § 1 Kpk). W dotychczas obowiązującym uregulowaniu jest to możliwe jedynie przy występkach zagrożonych karą do 5 lat pozbawienia wolności;

- przyznania pokrzywdzonemu prawa do złożenia apelacji od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne (art. 2 pkt 111 projektu dot. zmiany treści art. 444 Kpk),

Z poważaniem

Janusz Niemcewicz

Podsekretarz Stanu

Warszawa, 10.10.2000 r.

Od dnia 1 stycznia 2000 roku weszły w życie zmiany w ustawie z dnia 29 listopada do pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414; Nr 106, poz. 668; Nr 117, poz. 756; Nr 162, poz. 1118 i 1126 oraz Dz.U. z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885, Nr 90, poz. 1001 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238), rozszerzające zadania pomocy społecznej o zadania opieki nad dzieckiem.

Minister

up. Sekretarz Stanu

Warszawa, 13.10.2000 r.

Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Reforma ochrony zdrowia miała na celu z jednej strony poprawę jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych, z drugiej strony racjonalne gospodarowanie posiadanymi środkami - poprzez stworzenie rynku usług zdrowotnych w oparciu o zasadę konkurencyjności. Realizując ten cel, odstąpiono od dotychczasowego finansowania podaży świadczeń (gwarantujących miejsce na rynku usług) na korzyść finansowania uzasadnionych potrzeb zdrowotnych ubezpieczonych, które wyznaczają strukturę i liczbę świadczeniodawców.

Umowy kas chorych na świadczenia w roku 1999 zawarte zostały ze wszystkimi świadczeniodawcami sektora publicznego, aby m.in. umożliwić im "łagodne" przejście do nowego systemu i stopniowe przystosowanie do zmieniającego się otoczenia. Faktem jest, że umowy zawarte na 1999 r. umożliwiły przetrwanie w niezmienionej postaci wielu nieefektywnych, czy niepotrzebnych struktur. Jednocześnie większa liczba świadczeniodawców na rynku usług zdrowotnych (podmioty niepubliczne) spowodowała zwiększenie liczby zakupionych świadczeń, co w sytuacji mniejszych środków, spowodowanej głównie obniżoną ściągalnością składek, zmniejszyło nakłady na świadczenia zdrowotne zakupione w niektórych publicznych zakładach opieki zdrowotnej. Zauważyć należy, iż skromne środki są niejednokrotnie pomniejszane przez niewłaściwe działania, takie jak nieuzasadnione hospitalizacje pacjentów, którzy powinni leczyć się ambulatoryjnie. Weryfikacja list pozytywnych wykazała deklaracje ubezpieczonych do dwóch, a nawet kilku lekarzy pierwszego kontaktu, co naraża kasy na dodatkowe wydatki.

Sytuacja finansowa poszczególnych zakładów opieki zdrowotnej oraz ich pracowników jest zróżnicowana, co wynika z wielu czynników, m.in. z historycznie uwarunkowanej struktury bazy placówek, poziomu kształtowania się cen i wynagrodzeń na różnych obszarach. Tym większego znaczenia nabierają działania naprawcze - szeroko pojęta restrukturyzacja. Łączy się to z przekształceniem części placówek, ale także likwidacją niektórych z nich. Takie działania mają wpłynąć na dalszy rozwój efektywnych i preferowanych przez pacjentów zakładów, stwarzając jednocześnie możliwości wykorzystania posiadanego potencjału oraz zadawalające warunki płacy i pracy pracownikom. Należy podkreślić, że nie oznacza to jednoczesnego pozbawienia ubezpieczonych możliwości korzystania ze świadczeń zdrowotnych w pełnym zakresie, gwarantowanych ustawą o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Zrozumiałe jest przy tym, że nawet najbardziej ekonomicznie uzasadnione działania zmierzające do redukcji kosztów, jeżeli wiążą się z redukcją zatrudnienia radykalizują nastroje pracowników. Realizowane od 1999 r. restrukturyzacje jednostek, będące integralnym elementem przebiegającej transformacji systemu opieki zdrowotnej, łączą się niejednokrotnie z koniecznością zwolnień pracowników czy koniecznością przekwalifikowania.

Regionalne programy restrukturyzacji opracowane w Ministerstwie Zdrowia stwarzają realne szanse stopniowego rozwiązania tego problemu. Celem jest przede wszystkim stworzenie warunków do racjonalizacji wydatkowania środków finansowych ponoszonych obecnie na utrzymanie optymalnej liczby szpitali i łóżek z odpowiednią strukturą podaży świadczeń uwzględniającą rzeczywiste zapotrzebowanie zdrowotne populacji, zapewniającą racjonalne wykorzystanie istniejącej bazy przy zachowaniu poziomu fachowego świadczeń.

Należy przy okazji wskazać, iż na podstawie przepisu art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz. 827 i Nr 162, poz. 1126) z dniem 1 stycznia 1999 r. jednostki samorządu terytorialnego przejęły (w większości) uprawnienia organu administracji rządowej, który utworzył samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej. Jednostki samorządu terytorialnego uzyskały prawo do tworzenia, przekształcania i likwidacji zakładu.

Sugerowane przekształcenia zakładów opieki zdrowotnej wynikają z analizy struktury udzielonych świadczeń w poszczególnych województwach i stanowią próbę wyjścia naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom pacjentów. Przeprowadzone analizy, z wykorzystaniem dostępnych danych, wskazują na nadmiar łóżek opieki krótkoterminowej przy jednoczesnym znacznym niedoborze łóżek opieki długoterminowej. Zmieniający się system opieki zdrowotnej, sposoby praktykowania medycyny i korzystania z opieki szpitalnej powodują, że preferowany będzie program restrukturyzacji poprzez likwidację łóżek szpitalnych przy jednoczesnym rozwoju alternatywnych form opieki. Wyznaczenie jednostek podlegających restrukturyzacji powinno uwzględniać potrzeby pacjentów wymagających hospitalizacji i zapewnić im dostęp do szpitali gwarantujący odpowiednie usługi. W tym celu określono niezbędne minimum łóżek w skali województwa. Ponadto rzeczywisty rozwój podstawowej opieki zdrowotnej wpływa na zmniejszenie zapotrzebowania na łóżka szpitalne.

Diagnoza obecnego stanu organizacji ochrony zdrowia, pokazuje w wielu miejscach kraju istotny rozdźwięk między potrzebami zdrowotnymi społeczeństwa, a rodzajem i zakresem oferowanych usług. Rozpoczęto, po raz pierwszy na taką skalę, swoisty remanent organizacji ochrony zdrowia. Uwzględnia on nie tylko stan obecny systemu, ale także plany na przyszłość, perspektywy rozwoju zakładów opieki zdrowotnej, efektywność zarządzania zasobami, ich konkurencyjność na rynku, a także parametry demograficzne, epidemiologiczne populacji objętych ich opieką. Nieodłącznie każda zmiana, szczególnie na taką skalę, rodzi niepokój i obawy, w szczególności tych środowisk, których zmiany te bezpośrednio dotyczą. Dodać należy, iż w ramach działań osłonowych od roku 1999 realizowany jest rządowy Program działań wspierających dla pracowników zakładów opieki zdrowotnej jako element restrukturyzacji zatrudnienia.

Odnosząc się do problemu płac, należy zauważyć, iż w związku z usamodzielnieniem zakładów opieki zdrowotnej, a więc swobodą gospodarowania posiadanymi środkami i uzyskiwanymi przychodami, zakłady te mogą samodzielnie kształtować wynagrodzenia, które stanowią składowe kosztów udzielania świadczeń zdrowotnych finansowanych m.in. przez kasy chorych. Decyzja o podwyżkach wynagrodzeń dla pracowników tych zakładów leży w gestii dyrektora zakładu. Pojawiające się protesty środowisk medycznych wynikające z konieczności zwolnień przeprowadzanych w procesie restrukturyzacji zatrudnienia czy problemami płacowymi, mającymi swe podłoże jeszcze w starym systemie, są ważnym i nie lekceważonym problemem, czego dowodem są prowadzone negocjacje zmierzające do zawarcia porozumienia.

Chcę zaznaczyć, iż w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym Ministerstwo Zdrowia uważnie analizuje prawidłowość funkcjonowania wprowadzonych przepisów prawnych. Stałe monitorowanie systemu jest zadaniem realizowanym przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego od początku funkcjonowania nowego systemu.

Część pojawiających się problemów merytorycznych była rozwiązywana przez wydawanie stosownych zarządzeń, opinii lub zmiany w obowiązujących rozporządzeniach (m.in. rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie szczegółowego wykazu przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i leczniczych środków technicznych oraz wysokości udziału własnego ubezpieczonego w cenie ich nabycia, Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie wykazu podstawowych świadczeń zdrowotnych lekarza stomatologa oraz podstawowych materiałów stomatologicznych) czy też przedstawienie propozycji legislacyjnych w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Wprowadzenie zupełnie nowatorskiego rozwiązania w ochronie zdrowia w takiej skali w nieunikniony sposób wiązało się z pewnymi niedoskonałościami, które bez wątpienia należało skorygować. Rozważone zostały optymalne formy doprecyzowania i uzupełnienia prawnych podstaw funkcjonowania systemu. Po analizie dotychczasowego okresu funkcjonowania systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, biorąc pod uwagę napływające przez ten czas opinie, propozycje zmian i uwagi dotyczące przyjętych rozwiązań ze strony licznych środowisk zainteresowanych funkcjonowaniem systemu, przygotowano kolejny projekt nowelizacji ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym oraz zmianie niektórych innych ustaw, przedłożony do Sejmu w październiku 1999 r. (druk 1456). Uwzględnia on m.in. poszerzenie zakresu podmiotowego ustawy, sprecyzowano w nim wiele zapisów dotyczących zasad opłacania składki, korzystania ze świadczeń poza obszarem kasy, oraz wiele innych. Niezależnie od prac nad nowelizacją ustawy, została znowelizowana część rozporządzeń do ustawy (o czym wspomniano wcześniej).

Sygnalizowane poczucie zmniejszenia dostępności do lekarza (szczególnie specjalisty) wiązane jest często z wprowadzeniem obowiązku posiadania skierowania do lekarzy specjalistów (poza wyjątkami określonymi w art. 58 ustawy o puz). Nakładają się na to przyzwyczajenia pacjentów do omijania lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i leczenia bezpośrednio u lekarza specjalisty bez względu na istnienie medycznie uzasadnionej potrzeby takiego leczenia. Wiele sytuacji, wpływających na odczucie utrudnionego dostępu do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (kolejki), przestrzeganych często jako wymóg czy rezultat wprowadzonych zmian, wiąże się jeszcze z nieprzystosowaną do nowych wymagań organizacją pracy placówek.

Rozpatrując społeczne oceny wprowadzanych zmian, nie można również pominąć roli mediów szeroko komentujących spektakularne przypadki. Taka atmosfera stwarza poczucie niepokoju i zagrożenia, wpływając negatywnie na cały obraz przemian. W tej sytuacji powszechna stała się tendencja do spostrzegania wprowadzanych zmian zasadniczo jako źródła poczucia dyskomfortu, a potencjalne korzyści i zauważalne pozytywne zmiany odeszły na dalszy plan.

Odnosząc się do stwierdzeń zawartych w treści oświadczenia: "złe wprowadzenie reformy" oraz "o braku środków finansowych", jestem zdania, iż podstawowe zasady, na których oparto system zostały określone prawidłowo i odegrały właściwą założoną rolę. Wprowadzenie tak nowatorskiego rozwiązania w ochronie zdrowia w tak wielkiej skali w nieunikniony sposób wiązało się z pewnymi niedoskonałościami. Niemniej jednak wprowadzenie systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego wynikało z pogłębiającej się niewydolności dotychczasowego budżetowego systemu, której nie udało się zatrzymać wcześniej podejmowanymi działaniami naprawczymi.

Wprowadzenie zmian modelu finansowania, wymuszających konieczność liczenia kosztów i racjonalne gospodarowanie posiadanymi środkami oraz wprowadzenie mechanizmów motywacyjnych (zasada konkurencji) w celu uzyskania oczekiwanej efektywności, jakości oraz dostępności świadczeń, jest naszym zdaniem kierunkiem właściwym.

Niewątpliwie wiele zgłaszanych problemów wynika z trudności finansowych. Przeprowadzona została wnikliwa analiza nakładów finansowych w pierwszym roku od wprowadzenia nowego systemu finansowania opieki zdrowotnej w Polsce. Uznano, iż problemy dotyczące zbyt małych nakładów finansowych można rozwiązać tylko przez zmianę wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tak określony wniosek zawarto w Sprawozdaniu Pełnomocnika Rządu do Spraw Wprowadzenia Powszechnego Ubezpieczenia Zdrowotnego, przygotowanym zgodnie z dyspozycją ustawową po roku funkcjonowania nowego systemu. Ze względu jednak na sytuację finansową państwa uważam za możliwe sukcesywne, przez 3 lata, podnoszenie składki o 0,5% podstawy wymiaru, tak, aby docelowa składka wynosiła 9%. Obecnie wniosek ten jest przedmiotem prac Rządu.

Reforma ochrony zdrowia obudziła ogromne, niekiedy nierealne w stosunku do możliwości nadzieje na radykalne i natychmiastowe zmiany, tymczasem podjęta reforma jest procesem ciągłym, obliczonym na wiele lat.

Sekretarz Stanu

w Ministerstwie Zdrowia

wz. Maciej Piróg

Warszawa, dnia 2000.10.13

Wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawnością są, zgodnie z art. 6 ust. 7 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz.U. Nr 97, poz. 776 z późn. zm.), pokrywane z budżetu państwa. Ustawa budżetowa ujmuje te wydatki jako dotacje celowe pozostające w dyspozycji wojewodów z przeznaczeniem na zadania z zakresu administracji rządowej realizowane przez powiaty (dział 86 - opieka społeczna, rozdział 8619 - zespoły do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności).

W ustawie budżetowej na 2000 rok Wojewoda Warmińsko-mazurski założył w rozdziale 8619 z przeznaczeniem dla zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności wydatki ogółem w wysokości 597 tys. zł, tj. wyższe o 144 tys. zł (o 30,1%) od wydatków założonych w ustawie budżetowej na 1999 r. Dla powiatowych zespołów orzekających założono dotację w wysokości 546 tys. zł tj. o 128 tys. zł wyższą od kwoty z ustawy budżetowej na 1999 rok, co oznacza wzrost o 30,6%.

Na wydatki bieżące dla wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania stopnia niepełnosprawności jako drugiej instancji (odwoławczej) założono 51 tys. zł, tj. 45,7% wzrostu w stosunku do ustawy budżetowej na 1999 rok w tym zakresie. Planując wielkość wydatków, wojewoda powinien brać pod uwagę wzrost liczby planowanych na 2000 rok orzeczeń w stosunku do przewidywanej ich liczby w 1999 roku oraz przewidzieć taki wzrost środków w stosunku do 1999 roku, który pozwoliłby na prace zespołów bez potrzeby dofinansowywania ich z innych źródeł, jak to miało miejsce w 1999 roku. Kryterium takie wojewoda powinien zastosować również dzieląc środki na poszczególne powiaty.

Przepis art. 6 ust. 2 upoważnia starostów do powoływania powiatowego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności lub do zawierania z innymi starostami porozumienia w sprawie powołania powiatowego zespołu wspólnego dla zainteresowanych powiatów. Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych pismem z dnia 22 kwietnia 1999 r., zwrócił się do wszystkich starostów, w którym sygnalizował rozważanie przy powoływaniu powiatowych zespołów takich kryteriów, jak: liczba osób niepełnosprawnych w powiecie, liczba potencjalnych wnioskodawców występujących o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, odpowiednia kadra specjalistów niezbędnych do orzekania, baza lokalowa, likwidacja barier architektonicznych. W swym kolejnym piśmie do starostów z dnia 30 lipca 1999 r. Pełnomocnik podkreślił, że wojewoda jako dysponent środków finansowych na działalność powiatowych zespołów odpowiada za sposób ich wydatkowania. Z tego względu starostowie zamierzający powołać po dniu 30 czerwca 1999 r., powiatowy zespół winni uzyskać w tej sprawie aprobatę wojewody, jako równoznaczną z decyzją finansową o pokryciu ze środków budżetowych kosztów działalności tego zespołu.

Pozwolę sobie zauważyć, że w 1999 roku w województwie warmińsko-mazurskim wykonywały zadania w zakresie orzekania o stopniu niepełnosprawności w początkowym okresie 2 zespoły przekształcone z dawnych wojewódzkich zespołów orzekających, do końca 1999 roku zostało powołane 7 nowych zespołów, w 2000 roku i w I kwartale powołano dalsze i było ich już 9 do końca I półrocza br. istniało już 10 zespołów powiatowych. Nic więc dziwnego, że założone w planie na 2000 rok wydatki nie zabezpieczają prawidłowej działalności tak dużej liczby zespołów.

Zgodnie z informacjami nadesłanymi do Biura Pełnomocnika za I półrocze 2000 roku roczne wydatki zespołów powiatowych w województwie warmińsko-mazurskim zostały zaawansowane w 70,1%. Wydano w tym czasie tylko 47,5% ilości planowanych na rok orzeczeń oraz 37,8% ilości planowanych na 2000 rok opinii. Koszt jednostkowy orzeczeń w I półroczu osiągnął wielkość 74 zł i był wyższy o 26 zł od planu rocznego w województwie, osiągając średnioroczny koszt jednostkowy w kraju za I półrocze br.

Koszt jednostkowy opinii wyniósł w tym czasie 40 zł i był wyższy o 10 zł od planowanego na rok w województwie warmińsko-mazurskim, jednocześnie niższy o 10 zł od średniego kosztu w kraju w tym okresie. Zatem sytuacja finansowa województwa w zakresie możliwości finansowych na działalność zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności jest trudna. Starostowie powołując nowe zespoły orzekające nie brali pod uwagę sugestii jakie były przekazywane w tym względzie w pismach, które kierowałam do służb samorządowych w 1999 roku odnośnie powoływania nowych zespołów orzekających, również odnośnie możliwości finansowych na tworzenie i działalność zespołów orzekających.

Minister Pracy i Polityki Społecznej nie ma wpływu na planowane przez Wojewodę wielkości wydatków dla poszczególnych powiatowych zespołów.

Pragnę podkreślić, że w budżecie państwa na 2000 rok nie przewiduje się dodatkowych środków na funkcjonowanie zespołów orzekających, poza środkami ujętymi w budżetach wojewodów. Zwiększenie wydatków budżetowych na zespoły orzekające może nastąpić jedynie na podstawie art. 96 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 roku o finansach publicznych (Dz.U. z 1998 r., Nr 155, poz. 1014 z późn. zm.), zgodnie z którym dysponenci części budżetowej mogą dokonywać przeniesień wydatków między rozdziałami i paragrafami klasyfikacji wydatków w ramach danej części i działu budżetu państwa. Zwiększenie to jednak nie może być wyższe niż 5% w podziałce klasyfikacji wydatków ujętych w budżecie państwa. Zatem zwiększenie wydatków w takiej wysokości może dokonać Wojewoda Warmińsko-mazurski jako dysponent środków budżetowych na tę działalność.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że biorąc pod uwagę trudną sytuację zespołów, stosownie do postanowień Art. 90, ust. 4 ustawy o finansach publicznych (Dz.U. z 1998 r., Nr 55, poz. 1014 z późn. zm.), podjęłam u Ministra Finansów starania o zmianę pierwotnego przeznaczenia dotychczas nierozdysponowanej części rezerwy celowej, założonej w ustawie budżetowej na 2000 r. na działalność rodzin zastępczych.

Przedłożone przeze mnie propozycje wiążą się z przeznaczeniem części niewykorzystanej rezerwy na działalność powiatowych zespołów ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności w związku z ich trudną sytuacją finansową wynikającą z obciążenia realizacją dodatkowych ustawowych zadań w ramach posiadanych środków budżetowych na 2000 rok.

Z poważaniem

Warszawa, 13.10.2000 r.

Minister właściwy ds. rozwoju regionalnego jest odpowiedzialny za przygotowanie, a następnie wdrożenie programu Phare - Spójność Społeczna i Gospodarcza, którego pierwsza edycja rozpoczęła się w ramach alokacji środków Phare na rok 2000. Program ten dotyczy wsparcia dla projektów infrastrukturalnych, w zakresie sektora produkcyjnego oraz rozwoju zasobów ludzkich i jest realizowany w wybranych regionach Polski. Podstawowym dokumentem określającym priorytety i zasady funkcjonowania programu jest Wstępny Narodowy Plan Rozwoju, który został przyjęty przez Komitet Integracji Europejskiej w dniu 22 grudnia 1999 r.

- Ocena faktycznej zdolności poszczególnych województw do programowania, monitorowania i realizacji programów rozwoju regionalnego.

Wstępny Narodowy Plan Rozwoju określił także harmonogram realizacji programu w poszczególnych województwach w oparciu o powyższe kryteria. Z uwagi na ograniczone środki i zasady finansowania programu Phare - Spójność Społeczna i Gospodarcza nie było możliwe objęcie programem wszystkich województw. Dlatego dokonano podziału województw na trzy grupy (5.6.5), biorąc pod uwagę kryteria przedstawione powyżej. I tak, beneficjentami Phare 2000 zostały województwa: podlaskie, warmińsko-mazurskie, lubelskie, podkarpackie oraz śląskie; Phare 2001 miały zostać objęte województwa: świętokrzyskie, kujawsko-pomorskie, opolskie, lubuskie, małopolskie oraz łódzkie; kolejna edycja Phare w roku 2002 miała zgodnie z WNPR być realizowana w województwach: dolnośląskim, zachodniopomorskim, pomorskim, wielkopolskim i mazowieckim.

W rozmowach z przedstawicielami Komisji Europejskiej strona polska wielokrotnie podkreślała, że beneficjentami programu Phare - Spójność Społeczna i Gospodarcza powinny być wszystkie województwa. Po pierwsze, spełniają one kryteria dotyczące objęcia Celem 1 polityki strukturalnej Unii Europejskiej (poziom PKB "na głowę" mieszkańca niższy od poziomu 75% średniej unijnej), po drugie, uczestnictwo w realizacji programu pozwoliłoby wszystkim polskim regionom zapoznać się z zasadami zarządzania programami pomocowymi w oparciu o reguły rządzące programami Celu 1 Funduszy Strukturalnych.

W trakcie spotkań dotyczących Phare na rok 1001 Komisja Europejska zakwestionowała planowane wcześniej objęcie pomocą grupy kolejnych sześciu województw. Komisja Europejska stanęła na stanowisku, iż konieczne jest utrzymanie wsparcia dla województw korzystających z programu Phare 2000. Argumenty podniesione przez stronę unijną dotyczyły głównie koncentracji ograniczonej puli środków finansowych, co miałoby mieć bardziej efektywne i zintegrowane oddziaływanie na rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów objętych wsparciem.

W wyniku prowadzonych przez stronę polską negocjacji Komisja Europejska zgodziła się jednak na rozszerzenie grona beneficjentów programu, nie więcej jednak niż o trzy nowe województwa. Zgodnie z kryteriami wyboru województw uczestniczących w programie Phare do grupy pięciu województw z Phare 2000 dołączono także województwa: świętokrzyskie, kujawsko-pomorskie oraz łódzkie.

- Wsparcie inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw - 18 mln EURO;

- Rozwój zasobów ludzkich - 6 mln EURO.

Na zakończenie pragnę podkreślić, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa będzie dążyć do objęcia zintegrowanym programem rozwoju regionalnego wszystkich województw, tak by jeszcze w okresie przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej polskie regiony nabyły praktyczne umiejętności związane z programowaniem i wykorzystaniem środków przeznaczonych na rozwój regionalny z zasobów Funduszy Strukturalnych.

Z wyrazami szacunku

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Budownictwa

wz. Podsekretarz Stanu

Włodzimierz Tomaszewski

Warszawa, dnia 2000.10.13

Pani
Alicja Grześkowiak
Marszałek Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej

Warszawa

Według informacji uzyskanych z województwa dolnośląskiego - stan na dzień 30 czerwca br. - wynika, iż przekazano przewoźnikom całą kwotę przewidzianą na dopłaty w roku 2000, tj. 18 mln zł. Powodem zaś powstawania zaległości w zakresie regulowania przewoźnikom należnych dopłat jest skokowy wzrost zapotrzebowania na środki finansowe przy ograniczonych możliwościach budżetu państwa.

Przy tak silnej tendencji wzrostowej w woj. dolnośląskim, niemożliwe jest wyeliminowanie powstawania zaległości, jak też nieterminowego przekazywania środków finansowych przewoźnikom. W trakcie roku budżetowego przewoźnicy mogą dowolnie podnosić ceny biletów, co automatycznie zwiększa wydatki budżetowe z tytułu dopłat do bezpłatnych i ulgowych przewozów w transporcie autobusowym. Jeżeli nadal będzie się utrzymywała tendencja wzrostowa wydatków, budżet państwa nie będzie w stanie ich pokrywać. Finansowanie bezpłatnych i ulgowych przejazdów autobusowych stanowi znaczną pozycję w budżecie państwa po stronie wydatków.

Decyzją Ministra Finansów z dnia 8 sierpnia br. i 19 września br. została uruchomiona rezerwa celowa w wysokości 40.000 tys. zł, tj. 66% zaplanowanej kwoty (w woj. dolnośląskim uruchomiono środki w łącznej kwocie 6.333 tys. zł, co stanowi ok. 1/6 kwoty wypłaconej dla wszystkich województw). Do końca br. zostanie jeszcze uruchomiona kolejna (trzecia) transza rezerwy celowej. Środki te uruchamiane są etapami, w zależności od uzyskiwanych przez budżet państwa dochodów.

Podsekretarz Stanu