Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

Przyjęty przez Izbę porządek dzienny posiedzenia obejmował dziewięć punktów:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Konwencji o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych.

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o uchyleniu w stosunkach między Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską Konwencji między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie zapobiegania powstawaniu przypadków podwójnego obywatelstwa, podpisanej w Warszawie dnia 31 marca 1965 r.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 19 stycznia br., a do Senatu przekazana 20 stycznia br. Marszałek Senatu 21 stycznia br., zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 19 stycznia 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, wprowadza do jej tekstu następującą poprawkę:

W uzasadnieniu podjętej uchwały stwierdzono, Senat przyjął uregulowania zawarte w uchwalonej przez Sejm ustawie, uznając za niezbędną nowelizację ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym w zakresie rozwiązań prawnych odnoszących się do działania Rady Krajowego Związku Kas Chorych. Przyjęte uregulowania zapewniają bowiem radzie możliwość ukonstytuowania się, a tym samym dalsze wykonywanie zadań przewidzianych dla niej ustawą.

Nowelizacja nie w pełni jednak, zdaniem Izby, zapewnia właściwe funkcjonowanie Krajowego Związku Kas Chorych. Senat uznał za konieczne rozszerzenie kręgu osób, spośród których rada Kasy Chorych wybiera przedstawicieli do Rady Krajowego Związku Kas Chorych, nie ograniczając go jedynie do członków rad Kas Chorych. Krajowy Związek Kas Chorych reprezentuje interesy wszystkich ubezpieczonych, nie zaś tylko członków rad Kas Chorych. Szersze przedstawicielstwo w Radzie Krajowego Związku zapobiegnie odzwierciedleniu politycznego składu rad Kas Chorych i zapewni możliwość wchodzenia do składu rady także przedstawicielom organów państwowych, w tym administracji rządowej. Poprawka Senatu stanowi dostosowanie uregulowań ustawy do przedstawicielskiego z założenia charakteru systemu Kas Chorych, złożonego z rad regionalnych Kas Chorych oraz Rady Krajowego Związku Kas Chorych, i w efekcie ma służyć lepszemu wpływaniu na kształtowanie reformowanego systemu ochrony zdrowia.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 19 stycznia br., a do Senatu przekazana 20 stycznia. Marszałek Senatu 21 stycznia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Na posiedzeniu komisji nowelizację tej ustawy przedstawiła wiceminister pracy i polityki społecznej Ewa Lewicka, byli również obecni przedstawiciele Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, a także funduszy inwestycyjnych, ZUS oraz przedstawiciel związku zawodowego NSZZ "Solidarność".

Zdaniem senator sprawozdawcy, reguły dotyczące pracowniczych programów emerytalnych powinny być jasne i przejrzyste. Interpretacja przepisów prawa nie może budzić żadnych wątpliwości. Rozwój pracowniczych programów emerytalnych przyczyni się do rozwoju gospodarczego państwa, gdyż składki pobierane od pracowników będą inwestowane w różnego rodzaju instrumenty i instytucje finansowe, stymulujące rozwój ekonomiczny i gospodarczy oraz rozwój społeczny.

Sejmowa nowelizacja wprowadza bardzo istotne i zasadnicze zmiany do ustawy z sierpnia 1997 r., zwłaszcza jeśli chodzi o propozycję kierowaną przez pracodawcę do pracowników, a dotyczącą wyboru form pracowniczych funduszy emerytalnych. Reguluje także zasady działania w tym zakresie zakładów ubezpieczeniowych, funduszy ubezpieczeniowych, funduszy inwestycyjnych. Ta zasadnicza zmiana dotyczy art. 7.

Senator E. Płonka poinformowała, że uwagę Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, która w pełni zaakceptowała zapisy nowelizacji, zwróciła przede wszystkim jedna kwestia, wokół której skoncentrowała się dyskusja uczestników posiedzenia i senatorów. Uwaga komisji zwrócona była przede wszystkim na to, czy pracodawca może, czy powinien zaoferować jedną z czterech możliwych propozycji zakładowej umowy emerytalnej - umowę pracodawcy z zakładem ubezpieczeń, indywidualne pracownicze umowy emerytalne - i jakie będą tego konsekwencje, czy powinien być u jednego pracodawcy jeden program, czy powinny być dwa programy. Wszystkim członkom komisji zostały przedstawione opinie prawne oraz oceny merytoryczne i finansowe funkcjonowania przyjętych w nowelizacji zmian, przygotowane przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Finansów i przedstawicieli pracowników, w tym związku zawodowego.

Podczas posiedzenia komisji różnorodność propozycji dla pracowników danego zakładu zaprezentował przedstawiciel towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Wszystkie inne strony przedstawiały natomiast zagrożenia wynikające przede wszystkim z wadliwości funkcjonowania z punktu widzenia prawa dwóch, a tym samym i większej liczby programów emerytalnych w jednym zakładzie. Również w dostępnej senatorom opinii doktora Jacka Skoczyńskiego bardzo dokładnie opisano problemy prawne wynikające z wprowadzenia i funkcjonowania więcej niż jednej formy pracowniczego programu emerytalnego u jednego pracodawcy, bo o innych zasadach wspólnych programów emerytalnych i międzyzakładowych ta nowelizacja mówi.

Jak zaznaczyła senator E. Płonka, ponieważ program emerytalny ma bardzo złożoną konstrukcję prawną, komisja zdecydowała się wprowadzić jedną zasadniczą poprawkę, dotyczącą art. 7 ust. 1, w którym skreśla się zasadę funkcjonowania dwóch form, czyli wykreśla się słowa "lub dwóch". Komisja opierała się głównie na takich przesłankach, że realizacja programu w jednej formie pozwoli na znaczne zmniejszenie obciążeń finansowych pracodawcy - który jest przecież głównym, podstawowym realizatorem programu - i uczestników programu. Administrowanie przez pracodawcę jedną formą pracowniczego programu emerytalnego jest tańsze, bo tutaj liczy się efekt skali - skali programu, który obejmuje pracowników - a nie różnorodności, bo to rodzi wiele problemów prawnych. Gdyby przyjąć w tej chwili zapis sejmowy, to powstałaby konieczność dostosowania innych zapisów w tej nowelizacji, co nie zostało przez Sejm uczynione konsekwentnie przy zapisaniu tych dwóch programów, gdyż prawdopodobnie opierano się tylko na różnorodności wyboru.

Zdaniem Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, administrowanie przez pracodawcę jedną formą pracowniczego programu emerytalnego jest tańsze, ponieważ pozwala mu uzyskać lepszą pozycję negocjacyjną i zastosować korzyści ekonomiczne wynikające z efektu skali. Przy dużej liczbie uczestników koszty są mniejsze.

Uzasadniając proponowaną zmianę, senator E. Płonka stwierdziła również, że działalność wyspecjalizowanych w stosowaniu zachęt w celu pozyskania klienta akwizytorów, którzy będą chcieli "przejmować" pracowników związanych z inną formą programu, czyli zachęcać ich, aby oni wybierali i konsekwentnie zawierali umowę z pracodawcą, doprowadzi do migrowania, czyli przechodzenia między poszczególnymi formami programu. Może to spowodować destabilizację i opóźnienie, a nawet utrudnienie funkcjonowania tego ważnego programu, skierowanego właśnie do najstarszych grup pracowniczych. Zmiany formy programu mogą być dokonywane nieracjonalnie. Na przykład dekoniunktura na rynku kapitałowym z pewnością powodować będzie masowe przenoszenie środków do instytucji ubezpieczeniowych, co łączyłoby się z narażeniem uczestników na dodatkowe koszty, związane z wypowiadaniem umów i transferem środków.

W debacie nad ustawą o zmianie ustawy o pomocniczych funduszach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw wioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senator E. Płonka i wicemarszałek Andrzej Chronowski.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 20 stycznia 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

2) w art. 1 w pkt 8:

3) w art. 1 w pkt 9:

4) w art. 1 w pkt 12 po lit. a) dodaje się lit. a¹) w brzmieniu:

5) w art. 1 w pkt 22 w lit. a):

b) dodaje się drugie tiret w brzmieniu:

7) w art. 1 w pkt 29 lit. a) otrzymuje brzmienie:

W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że najistotniejszą kwestią, która spowodowała wniesienie przez Izbę poprawek do ustawy o zmianie ustawy o pracowniczych programach emerytalnych oraz niektórych innych ustaw, jest celowość zapewnienia dopuszczalności prowadzenia przez pracodawcę wyłącznie jednej formy pracowniczego programu emerytalnego. Istotą pracowniczych programów emerytalnych jest grupowe gromadzenie środków na cele emerytalne przez pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, będące dobrowolnym gromadzeniem środków finansowych przeznaczonych na uzupełnienie przyszłej emerytury. Właśnie dzięki jednej formie uzyskuje się zabezpieczenie emerytalne w sposób tańszy niż w umowach grupowego ubezpieczenia prowadzonych poza pracowniczymi programami emerytalnym. Ponadto jedna forma prowadzenia programu emerytalnego ułatwia warunki negocjowania programu przez pracodawców oraz reprezentację pracowników. Prowadzenie więcej niż jednej formy pracowniczego programu emerytalnego programu eliminuje korzyści związane z charakterem grupowym pracowniczego programu emerytalnego. Kierując się tym przekonaniem, Senat wniósł do ustawy poprawkę nr 1.

Poprawki nr 2, 3, 4 i 7 doprecyzowują niektóre uregulowania oraz eliminują niejednoznaczności interpretacyjne dotyczące zakładowych umów emerytalnych, które wystąpiły w orzecznictwie. Ustanowiono więc obowiązek dołączenia zakładowej umowy emerytalnej, ustalającej realizację pracowniczego programu emerytalnego w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, do wniosku o wydanie zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego (poprawka nr 4). Wprowadzono także obowiązek dołączenia umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym do wniosku o udzielenie zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego, jeżeli założycielem towarzystwa jest więcej niż jeden pracodawca (poprawka nr 2). Przystąpienie przez pracodawcę do zarejestrowanej umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym w formie pracowniczego funduszu emerytalnego związano obligatoryjnie ze wskazaniem w zakładowej umowie emerytalnej istniejącego funduszu emerytalnego, do którego będą wnoszone składki pracowników (poprawka nr 3). Ponadto za celowe uznano jednoznaczne wskazanie, iż początkiem procedury zmierzającej do utworzenia pracowniczego programu emerytalnego jest zawarcie zakładowej umowy emerytalnej (poprawka nr 7).

Senat dokonał także uściśleń, polegających na skreśleniu w poprawce nr 5 błędnego uregulowania (wypłata środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego w razie śmierci ubezpieczonego następuje na rzecz osoby wskazanej nie w umowie ubezpieczenia, lecz w deklaracji uczestnictwa w programie) oraz na uzupełnieniu w poprawce nr 6 uregulowania dotyczącego obowiązków pracodawcy w wypadku likwidacji pracowniczego programu emerytalnego.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 19 stycznia br., a do Senatu została przekazana 20 stycznia. Marszałek Senatu 21 stycznia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Sikora. Senator podkreślił, że rozpatrywana nowelizacja wprowadza do ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu nowe zapisy, między innymi związane z przejęciem przez samorządy terytorialne urzędów pracy, rozstrzygające kwestie związane z uprawnieniami do zasiłków dla bezrobotnych i zasadami naliczania świadczeń przedemerytalnych oraz ochrony miejsc pracy.

- doprecyzowanie pojęcia starosty powiatu w odniesieniu do prezydenta miasta na prawach powiatu grodzkiego; zapis ten jednoznacznie zastrzega, że prezydent miasta na prawach powiatu grodzkiego w rozumieniu ustawy jest również starostą powiatu;

- zaliczenie do okresu uprawniającego do nabycia świadczeń określonych ustawą okresu skróconego wypowiedzenia umowy o pracę;

- pozostawienie nie zmienionego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych, to jest do końca roku kalendarzowego, dla osoby, która znalazła się w obszarze działania innego niż dotychczas powiatowego urzędu pracy;

- jednoznaczne rozstrzygnięcie problemu, według jakich (dotychczasowych) zasad naliczać wysokość świadczenia przedemerytalnego osobom urodzonym między 1 stycznia 1949 r. a 31 grudnia 1968 r.;

- zapis dotyczący ochrony miejsc pracy pracowników, którzy zostają przejęci przez przedsiębiorców w przedsiębiorstwach przekształconych w wyniku prywatyzacji (jest to problem tak zwanych pakietów socjalnych, zawieranych pomiędzy inwestorem i związkami zawodowymi na etapie przejmowania przez tego inwestora przedsiębiorstwa lub przejęcia części udziałów przedsiębiorstwa).

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, po dyskusji, zapoznaniu się z opinią ekspertów i uwagami Biura Legislacyjnego, postanowiła rekomendować Senatowi wprowadzenie siedmiu poprawek do rozpatrywanej nowelizacji.

2) w art. 1 w pkt 2 w lit. b) wyrazy "może określać" zastępuje się wyrazem "określi";

4) w art. 1 w pkt 3 lit. b) otrzymuje brzmienie:

6) w art. 1 w pkt 8:

8) w art. 1 w pkt 19:

b) w ust. 5 zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

9) w art. 1 w pkt 22, w ust. 1:

11) w art. 1 pkt 26 otrzymuje brzmienie:

• w ust. 2 wyrazy "pozarolniczej działalności gospodarczej" zastępuje się wyrazami "pozarolniczej działalności",

b) w ust. 3:

• w pkt 1 wyrazy "innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności gospodarczej" zastępuje się wyrazami "innej pracy zarobkowej, a także odpłatne wykonywanie pracy w zarządach, radach nadzorczych, komisjach i innych stanowiących organach osób prawnych",

• pkt 2 otrzymuje brzmienie:

14) w art. 1 w pkt 29:

15) w art. 1 pkt 31 otrzymuje brzmienie:

16) w art. 1 w pkt 32 w lit. b), w ust. 5 po wyrazach "Minister właściwy do spraw pracy" dodaje się wyrazy "w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu";

19) w art. 5 wyrazy "14 dni" zastępuje się wyrazami "30 dni";

W uzasadnieniu podjętej uchwały stwierdzono, że Izba, przyjmując poprawkę dotyczącą dodawanego ust. 7 w art. 4 ustawy nowelizowanej, stanęła na stanowisku, iż ze względu na wagę regulowanych zagadnień - standardów pośrednictwa pracy, pośrednictwa zawodowego oraz wzorów dokumentów, zawartych w upoważnieniu dla ministra właściwego do spraw pracy, upoważnienie to powinno mieć charakter obligatoryjny (poprawka nr 2).

Poprawka dotycząca nowego brzmienia ust. 2 w art. 5 nadaje urzędom pracy status wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej usytuowanej poza urzędem marszałkowskim (poprawka nr 4).

Z uwagi na konieczność zachowania jawności w dysponowaniu środkami publicznymi, Senat przyjął poprawkę przywracającą dotychczasową treść ust. 6 w art. 18, nakazującą podawanie do publicznej wiadomości wykazów pracodawców, którym udzielono pożyczki z Funduszu Pracy (poprawka nr 7).

Poprawka dotycząca art. 37h ma celu, w istocie rzeczy, utrzymanie aktualnego brzmienia tego przepisu tak, aby wsparcie środkami budżetowymi mogły otrzymywać programy obejmujące nie tylko powiaty zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem. Poprawka rozszerza także cele programów o działania służące utrzymaniu istniejących miejsc pracy, a nie tylko tworzeniu nowych miejsc pracy. Ponadto, ze względu na szczupłość środków finansowych, Senat stanął na stanowisku, iż fakultatywne wsparcie wspomnianych programów środkami z budżetu państwa sprzyjać będzie podnoszeniu ich poziomu oraz promowaniu najlepszych (poprawka nr 9).

Przyjmując poprawkę skreślającą dodawany rozdział 3d - Ochrona istniejących miejsc pracy, Senat stanął na stanowisku, iż cała ta regulacja wzbudza istotne zastrzeżenia prawne i merytoryczne, ze względu na sprzeczność z przyjętymi rozwiązaniami systemowymi, m.in. w kwestii charakteru normatywnego porozumień prywatyzacyjnych, relacji porozumień z układami zbiorowymi oraz zobowiązaniami socjalnymi zawieranymi na podstawie ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych (poprawki nr 12 i 5).

Skreślając art. 3, Senat wyraził przekonanie o potrzebie realizowania, w pierwszej kolejności, ze względu na ograniczone możliwości finansowe, podstawowych celów Funduszu Pracy (poprawka nr 17).

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 22 stycznia br., a do Senatu została przekazana 25 stycznia. W tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nauki i Edukacji Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Masłowski. Senator sprawozdawca podkreślił, że zmiana ustawy - Karta Nauczyciela, zapowiadana i dyskutowana od lat, jest kolejnym etapem reformy systemu oświaty w Polsce. Jest pierwszą od lat poważną próbą podniesienia rangi zawodu nauczyciela. Jak wskazał senator J. Masłowski, zmiany proponowane w karcie odnoszą się do dwóch zasadniczych obszarów. Pierwszy obejmuje określenie dróg awansu zawodowego nauczyciela wraz z warunkami zdobywania poszczególnych szczebli awansu. Drugi obejmuje zreformowanie systemu płac nauczycieli i dostosowanie go do rzeczywistych, wymiernych osiągnięć nauczyciela, inaczej niż dotychczas, gdy awanse finansowe, minimalnie zresztą zróżnicowane, były uzależnione tylko od wykształcenia i stażu pracy nauczyciela. Uzupełnieniem tych dwóch obszarów są przepisy przejściowe, które umożliwiają płynne i jak najmniej uciążliwe dla środowisk szkolnych wdrożenie nowego systemu.

Nowelizacja karty proponuje trwającą minimum siedem lat drogę awansu nauczyciela, od stopnia stażysty poprzez stopnie nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego do stopnia nauczyciela dyplomowanego. Dla szczególnie wyróżniających się nauczycieli, mistrzów w swoim zawodzie, ustawa przewiduje również tytuł honorowego profesora oświaty. Każdy szczebel awansu połączony jest z odpowiednią formą egzaminu lub akceptacji i wiąże się z wyraźnymi podwyżkami uposażenia. Profesor honorowy otrzymuje jednorazową gratyfikację pieniężną w wysokości sześciomiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia zasadniczego.

W dotychczasowym systemie jedyne możliwości awansu zawodowego nauczyciela stanowiło: po pierwsze, zostanie dyrektorem szkoły; po drugie, przejście do pracy w szkole średniej (jeśli pracowało się w szkole podstawowej) lub, po trzecie, przejście do pracy w administracji oświatowej. Obecnie każdy nauczyciel będzie miał w związku z własnym rozwojem zawodowym możliwość trzykrotnego poważnego awansu. Nowelizacja karty jest szczególnie ważna dla nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie, którzy jako nauczyciele stażyści, po odbyciu dziewięciomiesięcznego stażu, mogą ubiegać się o awans na stopień nauczyciela kontraktowego. Staż kończy się oceną dorobku zawodowego i uzyskaniem akceptacji komisji kwalifikacyjnej. Komisja kwalifikacyjna przeprowadza z tym nauczycielem rozmowę. W razie negatywnej oceny lub nieuzyskania akceptacji można staż jeszcze raz powtórzyć. Powtórna negatywna ocena powoduje odejście ze szkoły, a w niektórych wypadkach nawet odejście z zawodu. Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany, aby uzyskać awans na kolejny szczebel, muszą odbyć staż trwający dwa lata i dziewięć miesięcy oraz zdać egzamin - w wypadku nauczyciela kontraktowego, lub uzyskać akceptację - w wypadku nauczyciela mianowanego.

Najważniejszym etapem na ścieżce awansu zawodowego nauczyciela jest przejście z grupy nauczycieli kontraktowych do grupy nauczycieli mianowanych. Nowelizacja szczegółowo określa skład komisji kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych, a także wymagania stawiane poszczególnym nauczycielom. Ważnym elementem jest udział w komisjach ekspertów z listy ministra edukacji narodowej. Jest to czynnik zewnętrzny - dotyczy to nauczycieli mianowanych i nauczycieli dyplomowanych. W wypadku nauczyciela stażysty skład komisji jest wewnątrzszkolny. Innym istotnym elementem systemu awansu zawodowego nauczycieli jest funkcja opiekuna stażu (dotyczy to nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego).

Senator sprawozdawca zaakcentował, że zmiany dotyczą również oceny pracy nauczyciela. Nowy art. 6a ustawy określa zasady oceny pracy nauczyciela: w każdym czasie, nie częściej jednak niż rok od poprzedniej oceny pracy. Określa również organy kompetentne do wnoszenia o ocenę, wprowadza także nową skalę ocen. Zamiast pięciu dotychczasowych stopni pozostają trzy: ocena wyróżniająca, ocena dobra i ocena negatywna.

Istotnie zmienił się również art. 10 Karty Nauczyciela, odnoszący się do sposobów zatrudniania nauczycieli. Z nauczycielem stażystą zawiera się umowę o pracę na jeden rok, z nauczycielem kontraktowym - na trzy lata. Stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania i wtedy następuje pełna stabilizacja nauczyciela w zawodzie.

Nowe uregulowania, bardziej korzystne niż dotychczasowe, dotyczą nauczycieli zatrudnionych w kilku szkołach, a szczególnie nauczycieli zatrudnionych na mniej niż 1/2 etatu. Jeżeli faktyczny wymiar we wszystkich szkołach wynosi 1/2 etatu, to podlega ustawie również w zakresie stopni awansu zawodowego.

Drugim najważniejszym obszarem zmian w Karcie Nauczyciela są rozwiązania zaproponowane w rozdziale 5, dotyczącym warunków pracy i wynagrodzenia nauczycieli. Znowelizowany art. 30 określa składniki wynagrodzenia nauczyciela. Są one następujące: wynagrodzenie zasadnicze, cztery dodatki - jeden za wysługę lat, drugi motywacyjny, trzeci funkcyjny, czwarty za warunki pracy - wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa doraźne oraz, jako czwarty element wynagrodzenia nauczyciela, nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Nie wchodzą tu jednak świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Wysokość wynagrodzenia uzależniona jest przede wszystkim od stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Ust. 3 zawiera stały mechanizm waloryzacyjny, odnoszący się do wynagrodzenia nauczyciela stażysty, które stanowi 82% kwoty bazowej określanej w ustawie budżetowej dla pracowników państwowej sfery budżetowej. Średnie wynagrodzenie pozostałych grup nauczycieli wynosi odpowiednio: 125% dla nauczyciela kontraktowego, 175% dla nauczyciela mianowanego, 225% dla nauczyciela dyplomowanego. Procenty te odnoszą się do wynagrodzenia nauczyciela stażysty, a nie, jak to dość często jest interpretowane, do prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej.

Przepisy przejściowe zapewniają zachowanie praw nabytych przez dotychczas zatrudnionych nauczycieli. Nauczyciele mianowani zyskują z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego i stają się nauczycielami zatrudnionym na podstawie mianowania. Nauczyciele posiadający stopień specjalizacji zawodowej - stopień naukowy doktora, ukończone studia podyplomowe lub kwalifikacje nauczania co najmniej dwóch przedmiotów - mogą ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego po odbyciu stażu, który trwa nie dwa lata i dziewięć miesięcy, jak to jest normalnie określone, ale tylko dziewięć miesięcy. A przy pierwszym i drugim stopniu specjalizacji zawodowej - jeden rok i dziewięć miesięcy. Nauczyciele zatrudnieni na podstawie umowy o pracę oraz posiadający właściwe kwalifikacje stają się nauczycielami kontraktowymi i też mają staż skrócony do dziewięciu miesięcy. Istotne jest również to, że nauczyciele, którzy przed dniem wejścia ustawy w życie byli nauczycielami mianowanymi i utracili pracę, przy ponownym zatrudnieniu, w terminie pięciu lat od utraty pracy, uzyskują stopień nauczyciela mianowanego.

Senator sprawozdawca - po przedstawieniu najważniejszych zmian w ustawie - poinformował, że Komisja Nauki i Edukacji Narodowej, po przeanalizowaniu nowelizacji i dyskusji postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie czterdziestu poprawek do rozpatrywanej ustawy. Senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (Izba odrzuciła ten wniosek 53 głosami, przy 18 za i 8 wstrzymujących się), następnie poddano pod głosowanie poszczególne poprawki i całość projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Senat 53 głosami, przy 13 przeciw i 11 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2000 r. ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

W uzasadnieniu uchwały stwierdzono, że spośród 45 poprawek wprowadzonych przez Izbę wiele ma charakter merytoryczny i wymaga omówienia. Pierwsza z zaproponowanych przez Senat poprawek zaznacza, że w stosunku do podmiotów wskazanych w art. 1 ust. 2 ustawa nie jest stosowana w całości, tylko w ograniczonym, określonym ustawą zakresie.

Ważną zmianą jest doprecyzowanie przez Senat (w poprawce nr 7) treści art. 6, określającego obowiązki i zadania stojące przed nauczycielem oraz cele, które winien on realizować w procesie kształcenia i wychowania ucznia. Ze zmianą tą wiąże się zawarta w poprawce nr 26 propozycja odpowiedniego przekształcenia treści roty ślubowania, które składa nauczyciel przy nadawaniu stopnia nauczyciela mianowanego. Senat uznał za wskazane przyznać nauczycielom, tak jak innym osobom spełniającym społecznie doniosłe funkcje, możliwość dodania po złożeniu ślubowania słów "Tak mi dopomóż Bóg".

Do najistotniejszych zmian należy niewątpliwie poprawka nr 18, w której Senat ustala dla nauczycieli stażystów identyczne zasady przerywania stażu i jego kontynuacji, jak te, które ustawa zapewnia nauczycielom kontraktowym i mianowanym. Proponując tę zmianę, Senat pragnął przede wszystkim zapewnić godziwą pozycję zawodową tym młodym nauczycielkom, które w czasie odbywania stażu zostały matkami i okoliczność ta niewątpliwie stałaby na przeszkodzie ich awansowi zawodowemu, gdyż przepis ustawy w dotychczasowym brzmieniu nakazuje w wypadku przerwania stażu przez nauczyciela stażystę odbyć staż ponownie w pełnym wymiarze.

Kolejną z ważnych poprawek uchwalonych przez Senat jest poprawka nr 24. Senat nie uznał za konieczny, wprowadzonego ustawą, wymogu posiadania obywatelstwa polskiego przez osobę kandydującą do zatrudnienia na podstawie mianowania. Senat, podejmując decyzję w tej kwestii, kierował się dwoma argumentami. Po pierwsze, wymóg ten uniemożliwia zatrudnienie w Polsce Polakom nie posiadającym obywatelstwa polskiego, po drugie, przepis w dotychczasowym brzmieniu umożliwia zatrudnienie na podstawie mianowania obywatelom państw Unii Europejskiej, podczas gdy polscy nauczyciele odpowiedniego uprawnienia nie będą posiadali aż do dnia uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii.

Bardzo istotna dla Senatu jest zmiana zawarta w poprawce nr 34. Senat proponuje w niej nałożenie na ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania obowiązku określenia takich standardów zatrudnienia nauczycieli, które zapewnią szkołom właściwą jakość nauczania. Propozycja ta wynika z pojawiającej się obawy, że organy prowadzące szkoły kierując się chęcią zaoszczędzenia środków finansowych, mogą nie wykazywać chęci zatrudniania wyżej kwalifikowanych, a co za tym idzie lepiej wynagradzanych kadr.

Pozostałe zmiany zaproponowane przez Senat mają na celu usunięcie usterek redakcyjnych bądź doprecyzowanie zapisów ustawy.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 22 stycznia br., a do Senatu przekazana 22 stycznia. Marszałek Senatu 21 stycznia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Adam Glapiński. Senator sprawozdawca wskazał m.in., że Senat już w marcu ubiegłego roku rozpoczął prace nad analogiczną inicjatywą ustawodawczą, 31 marca 1999 r. zakończył prace nad tym projektem i przesłał go do Sejmu. Można więc powiedzieć, że senatorowie wcześniej dostrzegli ten problem niż dojrzała do tego izba niższa.

Rozpatrywany projekt ustawy reguluje kilka zasadniczych kwestii. Po pierwsze, określa maksymalną wysokość miesięcznego wynagrodzenia osób zajmujących stanowiska, o których mówi ustawa, jako krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat z zysku. Po drugie, projekt ten ustala sposób wynagradzania za wynik finansowy i zysk. Po trzecie, projekt definiuje świadczenie dodatkowe oraz ustala maksymalną wysokość tego świadczenia. Określa także sposób odwołania lub rozwiązania umowy oraz wielkość odprawy, odnosi się to również do umów obecnie istniejących.

Senator A. Glapiński podkreślił, że członkowie Komisji Gospodarki Narodowej w żywej, gorącej dyskusji nad projektem podnosili wiele problemów, które wymagały dalszej analizy prawnej. Analiza ta została ostatecznie uwzględniona i poddana ocenie w Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Jak stwierdził senator sprawozdawca, w propozycjach Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej większość wątpliwości, które były podnoszone w Komisji gospodarki Narodowej, a ze względu na szybki tryb pracy nie mogły być poparte odpowiednimi ekspertyzami, znalazła swoje zwieńczenie.

Senator A. Glapiński wskazał też na pewną ogólną konkluzję, wynikającą z dyskusji na forum komisji. Otóż zawsze wtedy, kiedy ustawodawca wkracza w tak delikatną materię jak wynagrodzenia w gospodarce rynkowej, pojawia się cały szereg różnych wątpliwości. W gospodarce rynkowej praca też jest towarem. Zasadniczo te wynagrodzenia powinny się kształtować wskutek konkurencji. Wynagrodzenie kierowników powinno zależeć od wyników, które uzyskują, od ich jakości, przygotowania itd.

Jak stwierdził senator A. Glapiński, niewątpliwie niezadowoleniu społecznemu, niezadowoleniu opinii publicznej sprzyjał fakt utrzymania tajności, niejawności wynagrodzeń w instytucjach publicznych i w przedsiębiorstwach, w spółkach skarbu państwa. Nagłe ujawnienie tych wynagrodzeń zbulwersowało opinię publiczną i powstała kwestia, która w każdym społeczeństwie i w każdym kraju, także w demokratycznym i opartym na gospodarce rynkowej, budzi emocje, mianowicie kwestia relacji tych wynagrodzeń do średniego wynagrodzenia i do ogólnego poziomu zamożności obywateli.

W polskich warunkach wynagrodzenia wynoszące po kilkaset tysięcy złotych miesięcznie, zwłaszcza w odniesieniu do skromnego poziomu życia większości obywateli, dla opinii publicznej wydają się nie do przyjęcia i są całkowicie sprzeczne z istniejącym w Polsce poczuciem sprawiedliwości. Presja opinii publicznej i poczucie sprawiedliwości niewątpliwie motywowało posłów do tego, żeby w trybie tak szybkim przedstawić rozpatrywany projekt ustawy - zaznaczył senator sprawozdawca.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Leon Kieres. Senator sprawozdawca poinformował m.in., że na posiedzeniu komisji dyskutowano także na temat zgodności proponowanych w ustawie rozwiązań z wymaganiami obowiązującymi w Unii Europejskiej. Stanowisko Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej w tej sprawie jest negatywne. Znalazło się w nim sformułowanie, że ta ustawa - delikatnie rzecz ujmując - nie odpowiada tym wymaganiom, które obowiązują w Unii Europejskiej. Podobne stanowisko prezentowane było w toku prac sejmowych.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 22 stycznia 2000 r. ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

W obu tych delimitacjach Senat dokonał zmian, kierując się dążeniem do jak najpełniejszej realizacji celów ustawy. Modyfikacje katalogu podmiotów, zawartego w art. 1, polegały na jego rozszerzeniu o Narodowy Bank Polski i samorządowe osoby prawne nie będące spółkami oraz na korektach dokonanych w odniesieniu do spółek, funduszy i fundacji. Rozciągnięto przepisy ustawy na kierownictwo Narodowego Banku Polskiego, przede wszystkim kierując się przekonaniem, że szczególny charakter tej instytucji pociąga za sobą konieczność ujawnienia wynagrodzeń osób zajmujących w niej kluczowe stanowiska. Konsekwencją tej decyzji są zaproponowane jednocześnie zmiany w ustawie o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, dotąd obejmującej kierownictwo NBP.

Dwie kolejne poprawki Senatu służą uszczelnieniu systemu, tj. usunięciu nieuzasadnionego zróżnicowania pomiędzy podmiotami. Dodanie do katalogu art. 1 samorządowych osób prawnych innych niż spółki handlowe jest rozwiązaniem symetrycznym wobec art. 1 pkt 2, obejmującego państwowe osoby prawne nie będące spółkami.

Ten sam cel - usunięcie nieuzasadnionych różnic - był motywem decyzji Senatu o zmianie brzmienia art. 1 pkt 6. Poprawka ta ma na celu objęcie przepisami ustawy także spółek pośrednio zależnych od Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego - w tym również w tych wypadkach, w których taka zależność jest wynikiem zsumowania wpływów. Na przykład w świetle pierwotnego, sejmowego sformułowania tego przepisu umykały spod przepisów ustawy te spółki handlowe, w których Skarb Państwa jednocześnie uczestniczył bezpośrednio i za pośrednictwem innych spółek i dopiero łączny jego wpływ miał charakter dominujący. Zmiana dokonana przez Senat rozciąga przepisy ustawy na takie spółki, w których Skarb Państwa ma większość, licząc łącznie z jednostkami samorządu terytorialnego.

W kolejnej poprawce dotyczącej katalogu podmiotowego, odniesionej do art. 1 pkt 9, Senat proponuje usunięcie dalszej części zdania zawartego w tym przepisie, kierując się obawą o niejednoznaczność określenia "mienie pochodzące ze środków publicznych". Poza tym zauważyć należy, że zastosowanie do fundacji kryterium udziału pochodzenia mienia ze środków publicznych w całkowitym majątku wymagałoby sprecyzowania zasad ustalania jego wartości dla celów stosowania ustawy.

W poprawce do art. 1 pkt 10, dodając określenie "celowe", Senat uznał za uzasadnione wskazanie, że chodzi tu o formy gospodarki przewidziane w art. 22 ustawy o finansach publicznych. Dzięki tej zmianie niemożliwa będzie taka interpretacja, że ustawę stosuje się również do funduszy inwestycyjnych i powierniczych niezależnych od środków publicznych.

Trzy poprawki dotyczą zawartego w art. 2 zestawienia funkcji objętych restrykcjami ustawy. W zmianie art. 8 pkt 5 oraz w zmianach polegających na skreśleniu pkt 6 w art. 2 i art. 16 uwzględnia się fakt, że prawo upadłościowe ustala zasady wynagradzania syndyków i zarządców masy upadłości. Prawo upadłościowe określa maksimum odniesione do wartości masy upadłości i upoważnia ministra sprawiedliwości do ustalania szczegółowych zasad ustalania wynagrodzeń syndyków i zarządców. Z tych względów ujęcie wynagrodzeń syndyków i zarządców w rozpatrywanej ustawie jest - w opinii Senatu - nieuzasadnione.

Dwie zmiany proponowane przez Senat dotyczą art. 6. Uzupełnienia dokonane w ust. 1 i 2 usuwają wątpliwości co do tego, że wskazywane w tym przepisie organy ustalają także nagrody roczne i świadczenia dodatkowe. Poprawka dodająca ust. 3 uwzględnia zaś to, że w odniesieniu do niektórych agencji państwowych premier wskazany jest w odrębnych przepisach jako organ ustalający wynagrodzenia ich prezesów i pozostawienie mu tej kompetencji jest uzasadnione przesłanką funkcjonalności działalności administracji.

Uzasadnieniem obu zmian jest racjonalizacja proporcji pomiędzy poszczególnymi grupami. W pierwszym wypadku Senat wziął pod uwagę fakt, iż niejednokrotnie formy organizacyjne przewidziane wcześniej prawem budżetowym, obecnie ustawą o finansach publicznych, są wybierane dla realizacji istotnych, administracyjnych zadań państwa, wiążących się ze znaczną odpowiedzialnością materialną ich szefów. Podobną zmianę, podobnie motywowaną, Senat proponuje również w odniesieniu do analogicznych jednostek komunalnych (poprawka do art. 19 pkt 2 lit. b). W wypadku Kas Chorych i zakładów opieki zdrowotnej należało natomiast uwzględnić nadzór pierwszych nad drugimi i celowość odwzorowania tej relacji funkcjonalnego podporządkowania w poziomie maksymalnych, dopuszczalnych wynagrodzeń.

Art. 9 upoważnia prezesa Rady Ministrów do podnoszenia maksymalnych kwot wynagrodzeń dla niektórych podmiotów. W tym przepisie Senat proponuje, po pierwsze, uelastycznienie pozwalające premierowi na wybór stopy zwiększenia (do 80%, a nie - jak w sejmowym przedłożeniu - jedynie o sztywną wartość), a po drugie - podwyższenie górnej granicy z 50 do 80%. Art. 9 po zmianach pozwoli, w opinii Izby, na lepsze uwzględnienie realiów gospodarczych sektora publicznego, gdyż pozostawienie progu 50% byłoby krzywdzące dla części zarządów państwowych firm.

Zmiana ujęta w poprawce do art. 14 ust. 1 precyzuje decyzję Sejmu, nie naruszając jej istoty. Rozwiązanie rady nadzorczej z mocy prawa nie jest najkorzystniejszym rozwiązaniem, gdyż wprowadza do obrotu element niepewności (niejednokrotnie same rady nadzorcze miałyby trudności z ustaleniem, czy uległy już rozwiązaniu). Z tych względów należy odpowiednie zobowiązanie nałożyć na organ reprezentujący Skarb Państwa.

Kolejna grupa poprawek odnosi się do zmian wprowadzonych przez rozpatrywaną ustawę do ustaw samorządowych. Pierwsza koncepcja Senatu polega na zwiększeniu bezwzględnego, ustawowego maksimum diety za udział w pracach organu uchwałodawczego przy jednoczesnym upoważnieniu Rady Ministrów do zróżnicowania stawek w zależności od liczby mieszkańców gminy. W opinii Izby tylko takie rozwiązanie pozwoli na racjonalne uwzględnienie zróżnicowania wielkości jednostek samorządu terytorialnego.

Ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi dotyczy skomplikowanej materii, regulując prawa i obowiązki wielu osób. Jej realizacja powinna być starannie monitorowana, aby w razie rozbieżności pomiędzy efektami zamierzonymi i osiągniętymi była możliwa natychmiastowa korekta. Temu służy nałożenie na premiera obowiązku przedstawienia we wrześniu 2001 r. informacji o funkcjonowaniu ustawy. Senat, będąc jednym z inicjatorów ustawy, chce być również, oprócz Sejmu, adresatem takiej informacji.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Mieczysław Janowski. Poinformował on, że projekt nowelizacji przedłożył rząd. Sejm przyjął ustawę 417 głosami, przy 1 przeciw i 7 wstrzymujących się. Ustawa zawiera cztery artykuły i wprowadza 19 zmian w obu ustawach wymienionych w tytule.

Ustawa stwierdza też między innymi, że w budynkach, w których nastąpiło - kiedykolwiek, a nie tyko przed 1 stycznia 1995 r. - wyodrębnienie własności co najmniej jednego lokalu i ustalenie wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej bez uwzględnienia powierzchni pomieszczeń przynależnych lub w sposób inny niż określony w tejże ustawie, do czasu wyodrębnienia ostatniego lokalu powinno się stosować te same zasady, które obowiązywały przy wyodrębnieniu pierwszego lokalu.

Ustawa dotyczyła lokali, które objęte są działaniami zarządu. Dotychczas było ich dziesięć. A więc jeśli liczba lokali wyodrębnionych i niewyodrębnionych, należących nadal do dotychczasowego właściciela, nie jest większa niż siedem, to do zarządu nieruchomością wspólną mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności. W wypadku, gdy ta liczba jest większa od siedmiu, właściciele są zobowiązani podjąć uchwałę o wyborze jednoosobowego lub kilkuosobowego zarządu. I w odniesieniu do zarządu ustawa stwierdza, że członkiem zarządu może być wyłącznie osoba fizyczna, wybrana spośród właścicieli lub spoza ich grona.

Jeżeli suma udziałów w nieruchomości wspólnej nie jest równa jeden albo większość udziałów należy do jednego właściciela bądź gdy obydwa te warunki są spełnione jednocześnie, to głosowanie właścicieli lokali według zasad, że na każdego właściciela przypada jeden głos, wprowadza się na każde żądanie właścicieli lokali posiadających łącznie co najmniej 20% udziałów w omawianej wspólnocie.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 20 stycznia 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o własności lokali oraz zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o własności lokali, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 1 w lit. a), ust. 4 otrzymuje brzmienie:

5) w art. 1 pkt 5 otrzymuje brzmienie:

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

7) w art. 1 w pkt 10, w ust. 2a dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

9) w art. 1 w pkt 13 w lit. b), ust. 1d otrzymuje brzmienie:

10) w art. 1 w pkt 17:

W uzasadnieniu uchwały Senatu stwierdzono, że w poprawce nr 1 Izba wskazała, iż pomieszczenia przynależne stanowią części składowe lokalu. Zdaniem Senatu pozwoli to interpretować przepis art. 2 ust. 4 tylko w taki sposób, że pomieszczenia te mogą przynależeć do lokalu tylko wówczas, gdy tak stanowi czynność prawna lub orzeczenie sądu - ustanawiające odrębną własność lokalu.

Senat postanowił dopuścić możliwość przyjęcia w czynności prawnej lub orzeczeniu sądu ustanawiającym odrębną własność lokalu, odmiennego niż określony w ustawie sposobu obliczenia udziału właściciela lokalu w nieruchomości wspólnej (poprawka nr 2), a także umożliwić właścicielom ustalenie w umowie wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej i odejście od zasady, zgodnie z którą - jeżeli przy wyodrębnieniu pierwszego lokalu ustalenie wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej nastąpiło bez uwzględnienia powierzchni pomieszczeń przynależnych lub w sposób inny niż określony w ustawie, a przy wyodrębnianiu kolejnych lokali ustalano wysokość udziałów w nieruchomości wspólnej w taki sam sposób, do czasu wyodrębnienia ostatniego lokalu stosuje się zasady obliczania udziału nieruchomości wspólnej takie jak przy wyodrębnieniu pierwszego lokalu (poprawka nr 4). Senat wprowadził te poprawki, wychodząc z założenia, iż w tych wypadkach powinna decydować wola stron określona w umowie, a dopiero w razie braku odpowiednich postanowień umowy należy stosować przepis ustawy.

W poprawce nr 6 Senat usunął wadliwie sformułowany przepis mówiący o możliwości korzystania przez właścicieli lokali w małej wspólnocie z takich samych sposobów sprawowania zarządu nieruchomością wspólną, jak we wspólnocie dużej. Lokale, o których mowa w tym przepisie, nie "wchodzą w skład" nieruchomości, lecz same są odrębnymi nieruchomościami albo stanowią część składową nieruchomości. Co więcej, zdaniem Senatu, dodawanie tego przepisu nie jest potrzebne, zawiera on bowiem normę oczywistą - wynikającą z treści art. 18 i 20.

Senat wyłączył zastosowanie do małych wspólnot przepisu, zgodnie z którym - jeżeli suma udziałów w nieruchomości wspólnej nie jest równa 1 albo większość udziałów należy do jednego właściciela bądź gdy obydwa te warunki spełnione są łącznie, głosowanie według zasady, że na każdego właściciela przypada jeden głos, wprowadza się na każde żądanie właścicieli lokali posiadających łącznie co najmniej 1/ 5 udziałów w nieruchomości wspólnej. W wypadku wspólnot o liczbie lokali nie większej niż 7 to rozwiązanie wydaje się zbędne, zwłaszcza że dotyczyłoby jedynie czynności zwykłego zarządu (poprawka nr 7).

Poprawki nr 8 i 10 zmierzają do skreślenia przepisu instrukcyjnego art. 32a zobowiązującego zarząd do przedstawienia właścicielom lokali projektu uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zmianę wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej, jeżeli suma udziałów wszystkich właścicieli lokali w nieruchomości wspólnej nie jest równa 1. Przepis ten kontynuuje błąd zawarty w art. 22 ust. 3 pkt 5a ustawy o własności lokali, polegający na dopuszczeniu zmiany wysokości udziałów w drodze uchwały właścicieli lokali. Zdaniem Senatu jakakolwiek zmiana wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej może nastąpić jedynie w umowie wszystkich właścicieli, wkracza bowiem w stosunki własnościowe.

Senat uznał za właściwe obciążenie kosztami opracowania i aktualizacji dokumentacji technicznej budynku wszystkich właścicieli lokali w częściach odpowiadających ich udziałom w nieruchomości wspólnej - bez względu na to, czy opracowanie (aktualizacja) jest dokonywane przed czy po wyodrębnieniu własności ostatniego lokalu (poprawka nr 9).

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawiła senator Genowefa Ferenc. Senator podkreśliła, że intencją omawianej ustawy jest realizacja praw obywatelskich, wynikających z art. 76 Konstytucji RP oraz dostosowanie polskiego prawa do standardów Unii Europejskiej, zwłaszcza do postanowień dyrektywy nr 92/59 z 1992 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów. W przepisach wykonawczych do tej ustawy znalazły się także regulacje dotyczące, między innymi, bezpieczeństwa zabawek, nazwy wyrobów włókienniczych.

Celem ustawy jest stworzenie warunków prawnych i instytucjonalnych służących temu, aby w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej znajdowały się tylko bezpieczne produkty. Drugim celem jest kompleksowe unormowanie problematyki bezpieczeństwa wyrobów.

Poprawki do ustawy zaproponowali natomiast senatorowie podczas dyskusji. Senator Jerzy Suchański złożył wniosek o odrzucenie ustawy.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 22 stycznia br. Do Senatu została przekazana 25 stycznia br. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Problem ten był omawiany przez wiele organizacji. Pojawił się w dyskusji w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Międzynarodowej Organizacji Handlu, Rady Europy i Unii Europejskiej. Zaistniał więc na forum międzynarodowym jako zjawisko, z którym należy koniecznie, ale to koniecznie walczyć.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD jako jedna z pierwszych zdecydowała o podjęciu działań, które przeciwstawią się tym zjawiskom. 17 grudnia 1979 r. w Paryżu wszystkie państwa członkowskie OECD, w tym Rzeczpospolita Polska, zdecydowały o wcielaniu konwencji o zwalczaniu przekupstwa w życie. Podpisała ją Rzeczypospolita Polska, podpisały państwa członkowskie oraz cztery państwa nie będące członkami tej organizacji, a więc Bułgaria, Słowacja, Brazylia i Chile. Konwencja weszła w życie 15 lutego 1999 r. i do tej pory ratyfikowało ją osiemnaście państw, w pierwszej połowie 2000 r. natomiast ratyfikuje ją dalszych piętnaście.

Konwencja wprowadza definicję przestępstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych, określając, co to jest przekupstwo funkcjonariusza publicznego i na czym ono polega, oraz stwierdza, iż jest to przestępstwo kryminalne, stwierdza również, iż karalny będzie współudział w tym przestępstwie. Konwencja określa w swoim słowniku definicję zagranicznego funkcjonariusza publicznego obcego państwa oraz definicję działania lub zaniechania działania w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych. Szeroki zakres tej definicji znajdą państwo senatorowie w art. 1.

Konwencja wspomina również o tym, iż przekupstwo zagranicznego funkcjonariusza publicznego będzie podlegać karom proporcjonalnym i odstraszającym. Wprowadza sankcje pieniężne oraz konfiskatę korzyści wynikających z tytułu ulegania korupcji i zajęcie wszystkich korzyści związanych z przekupstwem. Wprowadza zapis o dodatkowych sankcjach cywilnych. Komisje, interesując się tym zapisem, uzyskały informacje, iż w toku opracowywania jest nowelizacja czterech ustaw, które w dostateczny sposób będą regulowały to zagadnienie. Tak więc nowelizowane jest prawo bankowe, prawo o przetargu publicznym, kodeks karny i ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dodatkowe sankcje cywilne będą oznaczały, między innymi, kary administracyjno-cywilne sięgające 10% rocznego przychodu gospodarczego z obrotu przedsiębiorcy i będą wymierzane przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Dodatkową sankcją cywilną będzie również wyłączenie nieuczciwego przedsiębiorcy na trzy lata z przetargów publicznych. Zakres nowelizacji tych ustaw jest w tej chwili w opracowaniu, niebawem trafią one pod obrady Rady Ministrów i w Wysoka Izba, mam nadzieję, będzie mogła się z nimi w niedługim czasie zapoznać.

Konwencja reguluje także sprawę jurysdykcji, a więc określa, w jakim wypadku jurysdykcja będzie podlegała sądom krajowym. Rozstrzyga spory w wypadku, kiedy pojawią się straty, którymi została dotknięta więcej niż jedna strona. Określa zasady przedawnienia, zwraca uwagę na przestępstwo prania brudnych pieniędzy, a także rozciąga działania w ramach nowelizacji ustaw na konieczność zmian przepisów dotyczących prowadzenia ksiąg i dokumentacji rachunkowej. Stwierdza jednocześnie, iż każda ze stron zapewni skuteczne oraz odstręczające kary o charakterze cywilnym, administracyjnym i karnym za zaniechanie lub fałszerstwa ksiąg, dokumentów księgowych, rachunków, sprawozdań. Nakłada na strony podpisujące konwencję obowiązek współpracy, stwarza także możliwość dokonywania ekstradycji za przestępstwa dotyczące przekupstwa funkcjonariuszy publicznych.

Podsumowując, senator sprawozdawca Andrzej Mazurkiewicz stwierdził, że konwencja będąca przedmiotem rozpatrywanej przez Senat ustawy ratyfikacyjnej stanowi jeden z najbardziej istotnych dokumentów zwalczania przestępczości, przekupstw i korupcji, ma ogromne znaczenie i wpasowuje się w ciąg dokumentów zwalczających niekorzystne zjawiska. Polski parlament, podejmując uchwałę o ratyfikowaniu tej konwencji, na pewno wpisze się chlubnie na listę państw ostro zwalczających korupcję zarówno w sferze wewnętrznej, jak i w sferze międzynarodowej.

Dokument nakłada na strony obowiązek wprowadzenia odpowiedzialności osób prawnych za przekupstwa popełnione na korzyść pracowników i członków organów. Zobowiązuje do penalizacji przekupstwa w sektorze prywatnym, handlu wpływami, przestępstw związanych z księgowością oraz do traktowania przekupstwa jako przestępstwa źródłowego do "prania" pieniędzy. W zakresie sankcji konwencja wymaga od stron, aby w wypadku osób prawnych były to sankcje finansowe, w wypadku osób fizycznych zaś nawet kary pozbawienia wolności z możliwością ekstradycji. W obu wypadkach konwencja nakazuje umożliwienie orzekania przepadku narzędzi i dochodów pochodzących z przestępstwa.

Zdaniem senatora A. Mazurkiewicza, ratyfikowanie konwencji przez polski parlament jest także wyraźnym sygnałem dla państw Unii Europejskiej, mówiącym, że Polska, dążąc do zjednoczonej Europy, dokonuje standaryzacji przepisów.

W imieniu połączonych komisji senator sprawozdawca zarekomendował Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji Konwencji o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych. W głosowaniu Senat jednogłośnie, 77 głosami, podjął uchwałę w tej sprawie.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 20 stycznia br., i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej i do Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

W posiedzeniu komisji brali udział przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych, którzy szeroko poinformowali o krokach podejmowanych przez rząd w celu wynegocjowania, właśnie w drodze porozumienia, rozwiązania łączącej obie strony konwencji, która naruszała suwerenność i była sprzeczna z konstytucją. Art. 34 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. stanowi bowiem, że obywatel nie może utracić obywatelstwa, chyba że sam się go zrzeknie, a ta konwencja zmuszała obywateli, którzy chcieli uzyskać obywatelstwo polskie, do zrzekania się obywatelstwa. Okres oczekiwania na załatwienie spraw formalnych trwał, tak jak wyjaśniał przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych, najczęściej rok, a czasem i dłużej. Prowadziło to do powstawania bezpaństwowości. Wiele osób trwało właśnie w takim zawieszeniu, co jest bardzo niekorzystne w każdych stosunkach międzynarodowych, nie mówiąc już o tym, że w żadnym z państw europejskich takie przepisy nie obowiązują.

W głosowaniu Senat poparł stanowisko przedstawione przez połączone komisje i 76 głosami, przy 1 wstrzymującym się, podjął uchwałę w sprawie przyjęcia bez poprawek ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o uchyleniu w stosunkach między Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską Konwencji między rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie zapobiegania powstawaniu przypadków podwójnego obywatelstwa, podpisanej w Warszawie dnia 31 marca 1965 r.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment