Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

Zaakceptowany przez Izbę porządek dzienny posiedzenia obejmował siedem punktów:
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,
stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz ustawy o działalności gospodarczej.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 3 grudnia 1999 r., a do Senatu przekazana 6 grudnia. W tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Stanisław Jarosz. Senator przypomniał, że rozpatrywana ustawa, będąca pilnym projektem rządowym, jest bardzo ważnym aktem regulującym zasady kształtowania wynagrodzeń około siedmiuset tysięcy pracowników, którzy jeszcze pozostali w państwowej sferze budżetowej. Wprawdzie w wyniku zmian wynikających z reformy administracji państwowej i szkolnictwa oraz zmian wiążących się z ustawą o ubezpieczeniach zdrowotnych państwowa sfera budżetowa skurczyła się z około dwóch milionów osób do siedmiuset tysięcy, jednakże i taka liczba osób, które będą podlegać tej ustawie, jest znaczna.

Jak wskazał senator sprawozdawca, ustawa ta reguluje również zasady kształtowania wynagrodzeń pracowników kilku instytucji, które dotychczas nie podlegały generalnym zasadom i w których wynagrodzenia były kształtowane w odrębny sposób. Dotyczy to takich instytucji, jak Urząd Regulacji Energetyki, Wyższy Urząd Górniczy, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, Urząd Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych.

Dotychczas obowiązywała ustawa z 1994 r., która ustalała, że wynagrodzenia w sferze budżetowej są kształtowane na podstawie przeciętnych wynagrodzeń pracowników cywilnych państwowej sfery budżetowej, wynegocjowanych w ramach Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno-Gospodarczych. Te wymagania były powiązane ze wzrostem cen towarów i usług konsumpcyjnych, a wynagrodzenia tzw. mnożnikowców, a więc pracowników sfery budżetowej - takich jak osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe, pracownicy służby cywilnej, sędziowie, prokuratorzy, kuratorzy sądowi, żołnierze - były kształtowane w relacji do prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia pracowników cywilnych państwowej sfery budżetowej.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, rozpatrywana ustawa wprowadza nieco inne regulacje, a mianowicie: usuwa pojęcie etatu kalkulacyjnego; wprowadza limity zatrudnienia oraz tak zwane kwoty bazowe, przez które rozumie się prognozowane przeciętne wynagrodzenie w państwowej sferze budżetowej w roku bieżącym, odpowiednio przeliczone w związku z ustawami o ubezpieczeniach społecznych, a więc w związku z ubruttowieniem. Ustawa ta wprowadza również pojęcie średniorocznego wskaźnika wzrostu wynagrodzeń.

Wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej, inaczej niż w poprzedniej ustawie, kształtowane będą dwojako. Wynagrodzenia tzw. mnożników będą kształtowane na podstawie limitów zatrudnienia i kwot bazowych, natomiast wynagrodzenia pozostałych pracowników państwowej sfery budżetowej, a więc pracowników cywilnych, będą kształtowane na podstawie wynagrodzeń z roku poprzedniego i waloryzowane średniorocznym wskaźnikiem wzrostu wynagrodzeń, ustalonym w ustawie budżetowej. Zgodnie z tą ustawą, średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń byłyby negocjowane w ramach Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno-Gospodarczych i ze związkami zawodowymi. W wypadku braku takich uzgodnień, a więc w wypadku nieuzyskania konsensusu byłyby ustalane przez Radę Ministrów, przy czym poziom, na którym mogłyby one być ustalone, nie mógłby być niższy niż prognozowane zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych.

Druga przyczyna dotyczy zmian struktury państwowej sfery budżetowej. W państwowej sferze budżetowej pracują pracownicy cywilni i ci, których płace zmieniane są na zasadzie mnożników. W miarę upływu czasu liczba pracowników cywilnych będzie maleć w związku z tym, że wchodzi w życie ustawa o służbie cywilnej, natomiast będzie rosła liczba pracowników, do których będą dostosowane zasady mnożnikowe. Niezbyt udaną konstrukcją prawną byłaby regulacja polegająca na tym, że wynagrodzenia malejącej liczby - obecnie jest ich około trzystu tysięcy, ale z czasem ta liczba będzie relatywnie malała w stosunku do górnej liczby pracowników zatrudnionych w państwowej sferze budżetowej - pracowników cywilnych są podstawą do liczenia mnożnikowego dla pozostałych osób.

Sprawozdanie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej o rozpatrywanej ustawie przedstawiła senator Elżbieta Płonka. Senator zaakcentowała, że komisja podzieliła zasadność nowego określenia trybu kształtowania wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej i przyjęła, że należy odejść od systemu, który dotychczas obowiązuje, z incydentalną zmianą w roku 1999, a więc należy odejść od etatów kalkulacyjnych, ujednolicić pewne grupy zawodowe i zdecydować się na bardziej elastyczne kształtowanie wynagrodzeń, a także dać szansę takiego ich kształtowania przy przekształceniach grupowych.

Obecnie do sfery budżetowej nie należy już bardzo wielu pracowników, jak np. służba zdrowia, w której zasady wynagradzania w każdym zakładzie wyglądają inaczej, ponieważ są to samodzielne publiczne i niepubliczne zakłady. Nie dotyczy to również oświaty, ponieważ chodzi tu o pracowników wynagradzanych na zasadzie decyzji podejmowanych w samorządach. Znalazły się także takie grupy, jak urzędy nadzoru, które nie były ujednolicone w dotychczasowej ustawie. A w związku z reformą w sferze administracyjnej duża grupa dotychczasowych pracowników sfery budżetowej, państwowej, znalazła się w samorządowej sferze administracji.

Dalsze poprawki zaproponowali senatorowie podczas dyskusji.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 3 grudnia 1999 r. ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

4) w art. 8 po wyrazie "następuje" dodaje się wyrazy "w ciągu 3 miesięcy";

6) w art. 12 w pkt 2 wyrazy "osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe" zastępuje się wyrazami ", o którym mowa w ust. 1";

9) w art. 29 w pkt 4 skreśla się wyraz "zawodowych.

W uzasadnieniu podjętej uchwały stwierdzono, że do najistotniejszych wprowadzonych zmian należy zaliczyć te, które zawarte są w pkt 1 i 8 uchwały. Senat, wprowadzając te poprawki, uznał za wskazane wypełnienie luki w przepisach i zawarcie w nich regulacji dotyczącej zasad kształtowania wynagrodzeń żołnierzy pełniących nadterminową zasadniczą służbę wojskową, którzy podjęli służbę po 1 stycznia 1999 r. Żołnierze ci należą do grupy tzw. mnożnikowców, a ich uposażenie winno być naliczane na podstawie kwoty bazowej zawartej w art. 29 pkt 3.

Należy również zaznaczyć, że poprawka nr 7 (zmieniająca brzmienie art. 26 pkt 4) jest związana bezpośrednio ze zmianą dokonaną w art. 10 ustawy i uzupełnia przepis
o wskazanie właściwości Rady Ministrów do dysponowania w ramach rezerwy celowej również tymi środkami, które są przeznaczone na podwyżki wynagrodzeń i zwiększenie limitów zatrudnienia wynikające z nowych zadań.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 3 grudnia 1999 r., a do Senatu przekazana 6 grudnia. W tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Marek Waszkowiak. Senator przypomniał, że konieczność wprowadzenia proponowanego rozwiązania wynika z tego, że w 1999 r. ściągalność wpłat na ubezpieczenia zdrowotne była dużo niższa niż planowano. Założono ściągalność na poziomie 98,9%, a na koniec października ściągalność ta wynosiła 93,2%. W drugiej połowie roku znacznie się poprawiła, ale i tak występuje deficyt w kasach chorych.

Ponieważ należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu dopiero po upływie pięciu lat od daty ich wymagalności, zaproponowano, aby umożliwić udzielenie pożyczki poszczególnym kasom chorych z budżetu państwa. Projekt ustawy zawiera procedurę wnioskowania, zawiera również warunki techniczne niezbędne do uzyskania takiej pożyczki. W latach następnych wpływy uzyskane ze składki za rok 1999 kasy w pierwszej kolejności będą przeznaczały na spłatę tego zadłużenia. Założono, że kwota zadłużenia wszystkich kas chorych nie może przekroczyć 1 miliarda zł.

Jak stwierdziła senator sprawozdawca, pożyczka do kwoty 1 miliarda zł pozwoli kasom chorych zachować płynność finansową w pierwszych miesiącach 2000 r. Umożliwi ona wywiązanie się z zawartych kontraktów, a więc, co jest najważniejsze, zapewni ciągłość finansowania świadczeń zdrowotnych dla osób ubezpieczonych. Pożyczka spłacana będzie przez pięć lat, czyli w takim okresie, w jakim możliwe jest dochodzenie należności ze składek, zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Senator D. Czudowska podkreśliła, że według przedstawionej na posiedzeniu komisji informacji rządu ściągalność składek poprawiła się w ostatnim okresie. W październiku wyniosła ona 100,4%. Zdaniem senator, pozwala to mieć nadzieję, że w wyniku usprawnienia działalności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ściągalność składek systematycznie będzie się poprawiać, co umożliwi kasom chorych zarówno bieżącą działalność, jak i spłatę pożyczki.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 2 grudnia 1999 r. Do Senatu została przekazana 2 grudnia br. Marszałek Senatu 3 grudnia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Dariusz Kłeczek. Senator przypomniał, że przyjęta przez Sejm ustawa stanowiła przedłożenie rządowe, które zostało uchwalone w trybie pilnym. Ustawa określa zmianę dotyczącą zasad ustalania składek na ubezpieczenia społeczne. Rozszerza kategorie zleceniobiorców na osoby wykonujące pracę nie tylko na podstawie umowy agencyjnej lub zlecenia - bez względu na to, na jaki czas ją zawarto - lecz także na podstawie innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego w zakresie umowy-zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące.

Senator sprawozdawca przypomniał, że dotychczas składki na ubezpieczenia społeczne były płacone od umów-zleceń wykonywanych w okresie przekraczającym czternaście dni albo kiedy powtarzały się one w okresie krótszym niż sześćdziesiąt dni. Natomiast w nowelizacji proponuje się, żeby każda umowa-zlecenie została objęta składkami. Oczywiście, jeśli osoba jest ubezpieczona obowiązkowo z innego tytułu niż umowa-zlecenie, na przykład umowy o pracę, to ten obowiązek nie ma charakteru obligatoryjnego.

Jak wskazał senator sprawozdawca, na potrzeby ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stworzono definicję pracownika, w myśl której jest nim także osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa zawarta jest z własnym pracodawcą lub jeżeli praca w ramach umowy jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym strona pozostaje w stosunku pracy.

Senator D. Kłeczek wskazał ponadto, że ustawa zawiera uregulowania w zakresie finansowania składek na ubezpieczenia społeczne dotyczące między innymi pewnych kategorii osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, jak na przykład stypendystów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, niektórych funkcjonariuszy, wobec których nie stosuje się ustawy ze względu na zachowanie tajemnicy państwowej, a także osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, czy też duchownych, oraz uregulowania dotyczące podstawy wymiaru składek między innymi w stosunku do przychodów osób objętych nową definicją pracownika lub innych podmiotów.

Kolejna regulacja odnosi się do wypadków nieprzekazania składki do otwartego funduszu emerytalnego w terminie. Ustawa stanowi, że od ZUS należne są wówczas odsetki ustawowe, które zakład sam nalicza i przekazuje do funduszu. Nieprzekazanie składki przez ZUS spowodowane błędami popełnionymi przez instytucję obsługującą wpłaty lub przez płatnika powoduje dodatkową opłatę w wysokości odsetek ustawowych. Opłatę określa ZUS i nieopłacenie jej w najbliższym terminie opłacania składek podlega ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Ustawa ustanawia ponadto pewne uregulowania przejściowe, które mają obowiązywać w 2000 r. Między innymi ustala ona na poziomie dotychczasowym, tj. 1,62%, stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe. Termin przekazywania przez ZUS składki do otwartego funduszu emerytalnego zostaje wydłużony z dwóch do pięciu dni roboczych, a termin przesyłania przez ZUS informacji o stanie konta ubezpieczonego, wyznaczony ustawą na 31 marca każdego roku, przesunięto na 30 września. Po roku 2000 termin ten będzie wyznaczony na 30 kwietnia każdego roku. W dniu 31 marca 2000 r. po raz pierwszy nastąpi wyznaczenie otwartego funduszu emerytalnego w drodze losowania.

Przyjęte w ustawie szczegółowe uregulowania dotyczą ponadto niektórych innych kwestii, na przykład systemu identyfikacji ubezpieczonych i płatników, oraz wiążą się z funkcjonowaniem systemu informatycznego.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy. Następnie w głosowaniu nad całością projektu uchwały w sprawie ustawy wraz z przyjętymi poprawkami Senat 60 głosami, przy 20 przeciw i 9 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw:

2) w art. 1 pkt 14 otrzymuje brzmienie:

4) art. 4 otrzymuje brzmienie:

"Art. 4. W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz. 934 oraz z 1998 r. Nr 98,
poz. 610, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118) wprowadza się następujące zmiany:
1- po art. 48 dodaje się art. 48a w brzmieniu:

7. szczegółowy sposób ustalania i rozliczenia podlegającej zwrotowi nienależnie otrzymanej składki, o której mowa
w art. 100a.";

3- w art. 89 w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"7. Powszechne towarzystwo, jako organ otwartego funduszu, odpowiada w trybie art. 62 i art. 204 za nieprawidłowości
w działalności akwizycyjnej oraz przy wykonywaniu czynności akwizycyjnych, bez względu na to, czy działalność akwizycyjna funduszu prowadzona jest bezpośrednio przez fundusz, czy za pośrednictwem podmiotów określonych w ust. 1 pkt 1-7.";

5- po art. 100 dodaje się art. 100a w brzmieniu:

4. Jeżeli przekazanie do otwartego funduszu nienależnej składki nastąpiło z przyczyn leżących po stronie towarzystwa zarządzającego tym funduszem, kwota,
o której mowa w ust. 3, nie może być niższa od nominalnej wartości nienależnie otrzymanej składki, powiększonej o odsetki określone przepisami Kodeksu cywilnego.

6. Jeżeli przekazanie do otwartego funduszu nienależnej składki nastąpiło z przyczyn leżących po stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a fundusz dokonał wypłaty transferowej zgodnie z postanowieniami art. 119,
art. 126 lub art. 131, towarzystwo zarządzające tym funduszem i towarzystwo zarządzające funduszem, do którego dokonano wypłaty transferowej, finansują kwotę stanowiącą równowartość pobranych przez siebie opłat, o których mowa w ust. 3.

7) art. 15 otrzymuje brzmienie:

W uzasadnieniu podjętej uchwały stwierdzono, że wniesione przez Senat poprawki do ustawy z 2 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw stanowią uzupełnienie przepisów niektórych uregulowań. Przede wszystkim uzupełnienia te wiążą się z problemem nienależnie opłaconych składek. Zdaniem Senatu należało w sposób kompletny uregulować te kwestie, a więc uwzględniając także nienależnie opłacone składki odprowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do otwartego funduszu emerytalnego, co jest ważne zarówno ze względów społecznych, jak i z punktu widzenia prawidłowości wdrażania oraz funkcjonowania reformy emerytalnej. Zostaje więc wprowadzona zasada zwrotu nienależnie opłaconych składek, z możliwością zaliczenia ich, na wniosek ubezpieczonego oraz pod pewnymi warunkami, na poczet przyszłych składek (poprawka nr 2). W konsekwencji uregulowań przyjętych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych należało dokonać zmian w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (poprawka nr 4 w zakresie art. 4 pkt 2 i 5).

Celowe, zdaniem Senatu, ze względu na ochronę interesów ubezpieczonych oraz dobro samej reformy emerytalnej, jest także wniesienie poprawek dotyczących administracyjnej odpowiedzialności towarzystw emerytalnych za naruszenie obowiązków nałożonych na fundusze lub towarzystwa emerytalne, ponoszonej bez względu na to, czy przy wykonywaniu obowiązków posługują się one innymi podmiotami czy też nie. Odpowiedzialność administracyjna towarzystw uregulowana w sposób zaproponowany przez Senat stwarza podstawy do usuwania nieprawidłowości w funkcjonowaniu towarzystw oraz zabezpieczenia interesów ubezpieczonych, zapobiegając tym samym wątpliwościom interpretacyjnym na tle niektórych uregulowań ustawy (poprawka nr 4 w części dotyczącej art. 4 pkt 1, 4 i 6).

Również za niezbędne uznano wprowadzenie przepisu przejściowego odnoszącego się do niektórych umów - agencyjnej, zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się kodeks cywilny w zakresie umowy-zlecenia, oraz umowy o dzieło, zawartych przed upływem 14 dni od dnia wejścia w życie niniejszej nowelizacji. W stosunku do tych umów powinny być stosowane przepisy dotychczasowe.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 3 grudnia 1999 r. do Senatu została przekazana 6 grudnia. Tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisja, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Elżbieta Płonka. Senator podkreśliła, że celem rozpatrywanej nowelizacji jest stworzenie warunków prawnych sprzyjających rozwojowi integracyjnego systemu kształcenia osób niepełnosprawnych. Zmiany polegają na wprowadzeniu zwolnień z obowiązku wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla państwowych i niepaństwowych szkół wyższych i wyższych szkół zawodowych oraz szkół niepublicznych, jeśli jednostki te spełnią określone w projekcie ustawy wymogi. Jak zaznaczyła senator E. Płonka, intencją projektodawców nowelizacji było objęcie tymi uprawnieniami wszystkich jednostek edukacyjnych i zrównanie pod tym względem publicznych i niepublicznych placówek oświatowych oraz państwowych i niepaństwowych uczelni. Zmiany mają spowodować, w odniesieniu do państwowych szkół wyższych, przywrócenie stanu prawnego obowiązującego do 1998 r., na mocy którego państwowe szkoły wyższe zwolnione były z dokonywania miesięcznych wpłat na PFRON, a także zwolnienie niepaństwowych szkół wyższych oraz szkół niepublicznych niższych szczebli, funkcjonujących w systemie oświaty, z miesięcznych wpłat na PFRON.

Po drugie, nowelizacja wprowadza nowy wskaźnik zatrudnienia i kształcenia osób niepełnosprawnych dla następujących kategorii podmiotów: państwowych i niepaństwowych szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli, placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych. Wskaźnik zatrudnienia i kształcenia - a ma ono stanowić sumę wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych i podwojonego wskaźnika osób uczących się lub wychowywanych w wyżej wymienionych jednostkach - ma wynosić, co jest zapisane w art. 1 pkt 1 w ust. 2b, w 2000 r. 0,5%, w latach 2001-2004 ma wzrastać i osiągnąć 2% w roku 2005 oraz w latach następnych.

Trzecia istotna sprawa, którą wprowadza ta nowelizacja, to zwolnienie z obowiązku dokonywania wpłat na fundusz jednostek organizacyjnych nie działających w celu osiągnięcia zysku, którym głównym statutowym celem jest opieka nad osobami niepełnosprawnymi, rehabilitacja lecznicza i społeczna lub edukacja osób niepełnosprawnych. W dotychczasowym stanie prawnym materia zwolnień z wpłat na fundusz i wysokość wskaźnika zatrudnienia dla niektórych podmiotów, w tym mieszczących się w zakresie nowelizacji, określone są w art. 65 ustawy nowelizowanej. Artykuł ten ulega w nowelizacji skreśleniu. Zgodnie z jego brzmieniem, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, będące jednostkami lub zakładami budżetowymi, zwolnione są z wpłat na fundusz, jednak powinny one osiągnąć w roku 1999 i 2000 wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 3%. Nowelizacja natomiast określa ten wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych dla państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, a także dla instytucji kultury, na poziomie 2%, przewidując zwolnienie z wpłat tylko tych jednostek, które zgodnie z głównym celem statutowym zajmą się opieką, rehabilitacją i edukacją osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie 78 głosami, przy 1 przeciw i 2 wstrzymujących się, Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:

1) W art. 1 w pkt 1, w ust. 2a wyrazy "oraz instytucji kultury" zastępuje się wyrazami ", instytucji kultury oraz jednostek organizacyjnych zajmujących się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii";

6) W art. 1 w pkt 1:

a) w zdaniu wstępnym wyrazy "ust. 2a-2f" zastępuje się wyrazami "ust. 2a-2g",

b) ust. 2f otrzymuje brzmienie:

c) po ust. 2f dodaje się ust. 2g w brzmieniu:

7) W art. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

W uzasadnieniu stwierdzono, że Senat, uchwalając wraz z poprawkami ustawę z 3 grudnia 1999 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, miał na względzie doprecyzowanie przyjętych przez Sejm rozwiązań w taki sposób, aby prowadziły one do osiągnięcia celu dokonywanych zmian, jakim w założeniu projektodawcy było stworzenie warunków prawnych sprzyjających rozwojowi integracyjnego systemu kształcenia osób niepełnosprawnych. Izba, przyjmując poprawkę do art. 21 ust. 2e ustawy nowelizowanej, uznała, że bardzo trudno będzie określić, czy działalność uzasadniająca zwolnienie z wpłat do funduszu stanowi główny statutowy cel jednostki będącej podmiotem tego zwolnienia. Ponadto kierowała się argumentem, iż nie każdy przewidziany statutem cel działania jednostki musi być przez nią realizowany. W związku z tym postanowiła, że zwolnione z wpłat mogą być tylko te jednostki, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad takimi osobami.

Ustawa przewiduje w art. 21 ust. 2f obowiązek dokumentowania przez pracodawców osiągania odpowiednich wskaźników, nie określając, jakiego rodzaju miałyby to być dokumenty, komu składane i w jakich terminach. Nie jest to także uregulowane w art. 49, który dotyczy wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 ustawy nowelizowanej. Poprawka przyjęta przez Senat zmierza do wprowadzenia takiej regulacji do ustawy, zawierając także delegację dla właściwego w tej materii ministra do określenia rozporządzeniem wzorów informacji.

Ponadto Senat postanowił objąć wskaźnikiem zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 2% jednostki organizacyjne zajmujące się statutowo ochroną dóbr kultury uznanych za pomnik historii. Uznanie za pomnik historii następuje na mocy zarządzenia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek ministra kultury i sztuki. Zabytków stanowiących pomniki historii jest kilkanaście, w przeciwieństwie do instytucji kultury także objętych wskaźnikiem dwuprocentowym. Senat, biorąc pod uwagę wysokie koszty utrzymania zabytków będących pomnikami historii, nie widzi powodów do różnicowania tych podmiotów na gruncie nowelizowanej ustawy.

Izba, w miejsce skreślanego art. 65, postanowiła wprowadzić przepis przejściowy odnoszący się do podmiotów, których w aktualnym stanie prawnym skreślany przepis dotyczy. Są to państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne będące jednostkami budżetowymi, zakładami budżetowymi albo gospodarstwami pomocniczymi.

Poza tym Senat zlikwidował błędne odesłanie w art. 21 ust. 2b i 2c ustawy nowelizowanej do ust. 1 i 2 art. 21, który to przepis stanowi tylko o wskaźniku zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Wprowadzenie w ustawie nowego wskaźnika podkreślone zostało nadaniem mu nazwy "wskaźnik zatrudnienia i kształcenia osób niepełnosprawnych", utrzymanie jednak nazwy "wskaźnik zatrudnienia" poprzez poprawkę Senatu pozostaje bez wpływu na koncepcję ustawy, szczegółowy sposób obliczania wskaźnika zatrudnienia dla podmiotów wymienionych w ust. 2b zawarty jest bowiem w ust. 2c i wynika z niego, że bierze się pod uwagę liczbę osób uczących się obok zatrudnionych w tych jednostkach.

Przedstawił je senator Mieczysław Janowski. Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywana ustawa obejmuje swym zakresem zmiany w następujących ustawach: w ustawie z 21 sierpnia 1987 r. o gospodarce nieruchomościami, w ustawie z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi skarbu państwa, w ustawie z 22 czerwca 19995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych. Ustawa zawiera jedynie osiem artykułów, wprowadza jednakże około stu zmian bądź uzupełnień.

Najbardziej istotne z tych zmian to:

W art. 1 pkt 2 rozszerzenie katalogu ustaw, których nie narusza przedmiotowa ustawa.

Kolejna istotna zmiana dotyczy art. 1 pkt 4. Wymieniono w nim dodatkowe cele publiczne, które w rozumieniu ustawy pozwalają na stosowanie jej przepisów. Znajdują się pośród nich pomniki zagłady, ustanowione i chronione miejsca pamięci narodowej oraz ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin, zwierząt czy też siedlisk przyrody.

W pkt 11 następuje zmiana w zapisie dotyczącym podmiotów, które mogą korzystać z pierwszeństwa w wypadku zbywania nieruchomości osobom fizycznym bądź prawnym. Ustawa proponuje, aby prawo to dotyczyło poprzedniego właściciela i jego spadkobiercy, a nie wszystkich następców prawnych, tak jak to jest do tej pory, a także, aby dotyczyło ono wszystkich najemców, a nie jedynie tych, których najem został zawarty przed umowną datą 12 listopada roku 1994.

W pkt 13 art. 1 rozszerza się zakres podmiotu, dla którego nieruchomość jest zbywana w drodze bezprzetargowej, o zarządzających specjalnymi strefami ekonomicznymi.

W pkt 41, 42, 47 i 51 art. 1 dodaje się przepisy określające zasady wywłaszczania nieruchomości o nieuregulowanych stanach prawnych.

Pkt 87 art. 1 powoduje dodanie bardzo istotnego art. 216a. Ma on zapobiec stosowaniu prawa pierwokupu w sytuacjach, które zaistniały na odzyskanych ziemiach zachodnich i północnych, co - zdaniem senatora sprawozdawcy - powinno usunąć obawy osób mieszkających na terenie województw Polski zachodniej i północnej.

Senator M. Janowski po przedstawieniu najważniejszych zmian zawartych w nowelizacji poinformował, że Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej po wnikliwej dyskusji postanowiła zaproponować wprowadzenie do ustawy sześciu poprawek. Senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Senat zaakceptował wniosek o przeprowadzenie łącznego głosowania nad poprawkami przyjętymi przez komisję. Po przeprowadzeniu tego głosowania oraz kolejnych głosowań nad pozostałymi poprawkami Izba 57 głosami, przy 7 przeciw i 18 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 grudnia 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) W art. 1 w pkt 3 po lit. c) dodaje się lit. c¹) w brzmieniu:

3) W art. 1 w pkt 4 w lit. b) w zdaniu wstępnym skreśla się wyrazy "i pkt 9b" oraz skreśla się pkt 9b;

4) W art. 1 w pkt 10:

5) W art. 1 w pkt 13 w lit. b) zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

6) W art. 1 w pkt 15 lit. c) otrzymuje brzmienie:

10) W art. 1 w pkt 34, w pkt 7 wyrazy "przynależnej do istniejącego budynku" zastępuje się wyrazami "niezbędnej do korzystania z istniejącego budynku";

13) W art. 1 w pkt 81 w lit. a), ust. 1 otrzymuje brzmienie:

16) W art. 1 w pkt 85, w ust. 3 wyrazy "31 grudnia 2005 r." zastępuje się wyrazami "31 grudnia 2000 r.";

19) W art. 4:

21) w art. 8 po wyrazach "art. 1" dodaje się wyrazy "pkt 94 lit. a) i c) oraz pkt 96 lit. b), które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia z mocą od 1 stycznia 2000 r., a także art. 1";

Poprawka trzecia skreśla z wykazu celów publicznych, z powodu których można wywłaszczyć nieruchomość, ochronę zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody. Przyczyną takiego stanowiska było przekonanie, iż zagadnienie to powinno być w pierwszej kolejności przesądzone w ustawie o ochronie przyrody.

Poprawka siódma ma na celu odejście od obligatoryjnego przyznawania, w ustawowo określonej wysokości, bonifikaty w opłatach za użytkowanie wieczyste. Zdaniem Senatu automatyzm jest tutaj niewskazany i należy zostawić odpowiednim organom możliwość oceny jednostkowej sytuacji uprawnionych osób.

Niezbędne było również przyjęcie poprawki nr 10, która umożliwia podział nieruchomości niezależnie od ustaleń planu miejscowego w celu wydzielenia działki budowlanej jako działki niezbędnej do korzystania z istniejącego budynku. Zdaniem Senatu tylko taki zapis tego przepisu będzie realizował jego cel, ponieważ nie tylko działki przynależne umożliwiają korzystanie z budynku.

Poprawka jedenasta zmierza do tego, aby dodatkowy skutek, jaki powoduje wydzielenie działek pod drogi publiczne z nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, w postaci wygaśnięcia tego prawa, następował z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca projekt podziału stała się ostateczna, a orzeczenie o podziale prawomocne. Zdaniem Senatu ta regulacja zapobiegnie luce, jaka powstałaby pomiędzy dniem wydania decyzji zatwierdzającej projekt podziału a dniem dokonania podziału przez sąd.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 2 grudnia 1999 r., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 6 grudnia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przestawił je senator Tadeusz Kopacz. Senator sprawozdawca poinformował, że w trakcie obrad komisja wysłuchała uzasadnienia do projektu ustawy, przedstawionego przez wiceprezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast Ewę Bończak. Zwróciła ona szczególną uwagę na dostosowanie przepisów tej ustawy do wymogów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez nadanie Radzie Ministrów delegacji ustawowej do określenia w drodze rozporządzenia (dotychczas było to normowane zarządzeniem prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast) - wzoru wniosków o przyznanie dotacji i wzoru rozliczeń dotacji. Reguluje to art. 1 pkt 4 ustawy nowelizującej. Wiceprezes zwróciła też uwagę na dostosowanie art. 45b ust. 3 nowelizowanej ustawy do właściwych przepisów ustawy z 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dotychczasowa interpretacja pojęcia "podstawowych dochodów podatkowych gmin", zawarta w ustawie z 20 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin, może bowiem obowiązywać wyłącznie do 31 grudnia 1999 r.; reguluje to art. 1 pkt 3 litera "c". I po trzecie, zmiana w art. 45a ust. 3 pkt 1 nowelizowanej ustawy umożliwi gminom sporządzającym wnioski o dotacje uwzględnienie kwot dodatków mieszkaniowych przewidywanych do wypłacenia w okresie objętym wnioskiem, a nie - jak to miało miejsce dotychczas - kwot wynikających z wydanych decyzji i zarejestrowanych wniosków. To nowe rozwiązanie powinno spowodować zmniejszenie niedoborów dotacji występujących w wielu gminach, szczególnie w czwartym kwartale.

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 grudnia 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) W art. 1 w pkt 4, art. 45c otrzymuje brzmienie:

W uzasadnieniu powziętej uchwały stwierdzono, że celem pierwszej z poprawek wprowadzonych przez Senat jest przywrócenie delegacji dla Rady Ministrów do wydania rozporządzenia określającego szczegółowe warunki przyznawania dodatków mieszkaniowych i ich wypłat. Na tej m.in. delegacji oparte jest rozporządzenie Rady Ministrów z 27 kwietnia 1999 r. w sprawie dodatków mieszkaniowych. Brak zapisu odpowiadającego dotychczasowemu art. 45c ust. 1 ustawy nowelizowanej oznaczałby pozbawienie podstawy prawnej § 6 tego rozporządzenia określającego termin wypłaty dodatku mieszkaniowego.

Decyzja Senatu o przyjęciu dwóch pozostałych poprawek oparta była na przekonaniu Izby, iż zgodnie z zasadami techniki prawodawczej przepis o charakterze przejściowym powinien znaleźć się w treści ustawy nowelizującej. Zdaniem Senatu, bez tej korekty legislacyjnej wykładnia gramatyczna przepisu art. 45d ustawy nowelizowanej musiałaby prowadzić do oczywiście błędnego wniosku, iż obwieszczenie prezesa Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, dotyczące roku 1999, powinno być ogłoszone w dniu wejścia w życie ustawy z 2 lipca 1994 r., a nie jej nowelizacji.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 65. posiedzeniu, 3 grudnia 1999 r., a do Senatu przekazana 6 grudnia. Tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Senator sprawozdawca przytoczył fragment uzasadnienia z projektu poselskiego (był to projekt zgłoszony przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrznych), z którego wynika, że w trakcie prac realizujących, przygotowujących, mających na celu rozpoczęcie procesu wydawania dowodów osobistych i nowego ich wzoru z dniem 1 stycznia 2000 r. pojawiły się nieprzewidziane trudności w zakresie technologii produkcji i możliwości realizacji systemu zabezpieczeń, spełniających wymagania bezpieczeństwa zgodne ze standardami międzynarodowymi. Zgodnie z ustawą o ochronie informacji niejawnych potencjalny wykonawca mógł się zapoznać ze stosownymi wymogami dopiero po uzyskaniu certyfikatu bezpieczeństwa przemysłowego. Potencjalny producent nie jest w stanie uruchomić produkcji przed dniem 1 stycznia 2000 r.

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment