Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment

W posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu wzięli udział: naczelny konserwator zabytków prof. Andrzej Tomaszewski, jego zastępca Paweł Jaskanis, warszawski wojewódzki konserwator zabytków Maria Brukalska oraz wiceminister kultury i sztuki Jacek Weiss.

Senatorowie z udziałem zaproszonych gości analizowali możliwości wprowadzenia zapisów ustawowych uniemożliwiających degradację miejskich zespołów przestrzenno-architektonicznych, stanowiących miejsce szczególnej pamięci narodowej. Komisja postanowiła zwrócić szczególną uwagę na uwzględnienie w nowo konstruowanym ustawodawstwie zapisów chroniących te wyjątkowe obiekty.

Przychylono się do wniosku senatora Piotr Ł.J. Andrzejewskiego, który zobowiązał się do wprowadzenia w ustawie reprywatyzacyjnej zapisu o obowiązkowym depozycie tych dóbr.

Na swym posiedzeniu Komisja Gospodarki Narodowej zdecydowała o zarekomendowaniu Senatowi odrzucenia nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych..

W ustawie uchwalonej 22 maja br. Sejm wprowadził nowy przepis, na podstawie którego gminom finansującym lub współdziałającym w finansowaniu inwestycji w przedsiębiorstwie państwowym, obecnie przekształconym w spółkę akcyjną skarbu państwa, przysługuje prawo do nabycia 5% akcji takiej spółki, ustalonych według stanu sprzed sprzedaży pierwszych jej akcji. Łączna wartość nominalna tych akcji nie może być większa niż wartość nakładów poniesionych przez gminy.

W dyskusji zwolennicy sejmowej nowelizacji przypominali, że bez inwestowania gminnych funduszy w sieci i urządzenia telekomunikacyjne czy gazowe nie byłby możliwy ich rozwój. Jak stwierdził senator Marek Waszkowiak, działało tu prawo monopolisty. Inwestycje zbudowane za gminne, a także częściowo prywatne pieniądze mieszkańców należało przekazywać nieodpłatnie na rzecz telekomunikacji, energetyki czy gazownictwa. Dlatego gminy powinny partycypować w prywatyzacji tych firm.

Jak stwierdził senator Adam Glapiński, 5% akcji prywatyzowanych firm ma być przeznaczone na reprywatyzację, 10% na reformę ubezpieczeniową, 15% dla pracowników, a 5% dla gmin. Jeśli doliczy się jeszcze akcje dla pracowników sfery budżetowej w ramach prywatnego uwłaszczenia, to może się okazać, że przekracza to 51%, i nie znajdzie się inwestor chcący prywatyzować taką firmę.

W drugim punkcie porządku dziennego Komisja Gospodarki Narodowej rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy - Prawo energetyczne. Przyznaje ona prawo ministrowi finansów do ustalania dodatkowych opłat za nielegalny pobór gazu, energii elektrycznej i ciepła. Nowelizacja upoważnia ministra finansów do ustalenia w rozporządzeniu zakresu i wysokości opłat za nielegalny pobór paliw gazowych, energii i ciepła. Rozporządzenie to ma określić szczególne rodzaje wypadków zaliczanych do nielegalnego pobierania paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła oraz sposób obliczania lub wysokość dodatkowych opłat oraz okres, za który należy się dopłata.

W głosowaniu większością głosów Komisja Gospodarki Narodowej postanowiła zarekomendować Senatowi wprowadzenie poprawek do nowelizacji ustawy - Prawo energetyczne.

Po wysłuchaniu przedstawionych informacji Komisja Gospodarki Narodowej postanowiła, że wystosuje apel do ministra gospodarki o jak najszybsze przeprowadzenie restrukturyzacji i prywatyzacji polskiego sektora naftowego.

* * *

Senatorowie z Komisji Rodziny i Polityki Społecznej analizowali regulacje prawa karnego w zakresie dzieciobójstwa.

W opinii senatorów art. 149 nowego kodeksu karnego, który będzie obowiązywać od 1 września br., znacznie łagodzi karę za zabójstwo dziecka poprzez usunięcie zapisu "w czasie porodu", w którym to okresie kobieta mogła w pewnych okolicznościach dokonać zabójstwa, nie narażając się na sankcję karną, przewidzianą w art. 148, i wprowadzenie nie zdefiniowanego w prawie pojęcia "noworodek" okres ten może zostać przedłużony do kilku tygodni. Dotychczas obowiązujący kodeks używa w tym miejscu pojęcia "w czasie porodu", co zamyka ten okres w 10-11 dniach.

Ponadto nowy kodeks karny dodaje do jedynego dotychczas powodu umożliwiającego zastosowanie łagodniejszego wymiaru kary za dzieciobójstwo dwa kolejne: znaczne zniekształcenie dziecka i szczególnie trudną sytuację matki.

W wyniku dyskusji senatorowie zapowiedzieli, że podejmą starania o zmianę art. 149 nowego kodeksu karnego.

W drugim punkcie porządku dziennego Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zapoznała się z propozycjami zmian w ustawodawstwie dotyczącym adopcji, rodzin zastępczych i samotnych matek, w zakresie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, kodeksu pracy oraz prawa socjalnego.

* * *

Wspólnie obradowały Komisja Gospodarki Narodowej, Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Podczas posiedzenia senatorowie rozpatrywali inicjatywę ustawodawczą: projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, którego pierwsze czytanie odbyło się na 12. posiedzeniu Senatu.

Popierając inicjatywę, senator Marcin Tyrna stwierdził, że jest to ostatnie z nie zrealizowanych postulatów sierpnia 80 roku.

Poparcie dla tego wniosku wyraził senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Zaproponował jednak, by nie wprowadzać go do rozpatrywanej inicjatywy, a uregulować poruszony problem w drodze kolejnej nowelizacji.

Senatorowie z Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przyjęli delegację związkowców służby zdrowia, którzy tego dnia demonstrowali przed gmachem Sejmu. Protest zorganizował Komitet Obrony Reform Ochrony Zdrowia, który domaga się m.in. podniesienia składki na ubezpieczenie zdrowotne z 7,5 do 11%, podwyżek płac w służbie zdrowia, zezwolenia lekarzom na zatrudnienie w dwóch miejscach pracy w ramach jednej Kasy Chorych.

Z protestującymi związkowcami spotkała się marszałek Alicja Grześkowiak. Przedstawiciele związków zawodowych odczytali petycję skierowaną do rządu, Sejmu i Senatu, a następnie przekazali ją marszałek Senatu, która obiecała rzetelnie zająć się przedstawionymi problemami.

"Projekt nowelizacji ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz.U. Nr 25, poz. 113 z późn. zm.) ma na celu uhonorowanie wybitnych sportowców - zdobywców medali olimpijskich. Przyjęto koncepcję znowelizowania w tym zakresie ustawy o kulturze fizycznej, jako ustawy regulującej podstawowe i zasadnicze kwestie dotyczące kultury fizycznej, z którą nieodłącznie związany jest sport. Ustawa ta zawiera również uregulowania dotyczące kwestii materialnych związanych z uprawianiem sportu - określa status zawodnika profesjonalnego, amatora, przysługujących stypendiów sportowych, wyróżnień i nagród ze środków budżetu państwa za wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym. Uregulowania te jednak w stosunku do reprezentantów Polski w igrzyskach olimpijskich, będących zdobywcami medali, nie wydają się wystarczające. Osoby te bowiem swoim wysiłkiem i zaangażowaniem na arenie sportowej rozsławiały imię Polski w świecie i wpisały się na stałe do historii nie tylko polskiego, lecz także światowego sportu. W uznaniu ich zasług proponuje się zagwarantowanie im stałego dochodu, w formie świadczenia pieniężnego. Świadczenie to ma być swego rodzaju gratyfikacją za znakomite osiągnięcia i jest przyznawane niezależnie od sytuacji finansowej osoby do niego uprawnionej. Przyjmując takie założenie, projektodawcy mają jednakże świadomość, że świadczenie niekiedy może nosić znamiona zapomogi, albowiem niektórzy medaliści olimpijscy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.

Świadczenie byłoby przyznawane przez prezesa Urzędu Kultury fizycznej i Turystyki na wniosek osoby zainteresowanej lub z jego własnej inicjatywy oraz wypłacane co miesiąc. Przewiduje się w ten sposób, że złożenie wniosku o przyznanie świadczenia będzie zależało od decyzji osoby uprawnionej, zaś w drastycznej sytuacji materialnej uprawnionego istnieje możliwość przyznania świadczenia przez prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki z jego własnej inicjatywy.

Przy przyjęciu założenia, że uprawnionych do świadczenia jest 200 osób, a miesięczna kwota świadczenia wynosi 1100 zł, przewiduje się, że koszt wprowadzenia świadczenia pieniężnego dla medalistów olimpijskich wyniesie dla budżetu państwa rocznie 2640 tys zł".

Na zakończenie posiedzenia Komisji Sportu, Kultury Fizycznej i Sportu postanowiono o wycofaniu grupy mediacyjnej w składzie: senator Zbigniew Antoszewski i senator Maciej Świątkowski z próby mediacji w sporze prawnym między Urzędem Kultury Fizycznej i Sportu a Polskim Związkiem Piłki Nożnej.

Senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi wysłuchali informacji Ministerstwa Gospodarki na temat Wielostronnego Porozumienia Inwestycyjnego (MAI) negocjowanego w ramach Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD).

Na jesieni br. rozpocznie się kolejna runda negocjacji w sprawie porozumienia. Dotychczasowe rokowania zawieszono na wniosek delegacji francuskiej ze względu na sprzeczność interesów pomiędzy USA a krajami Unii Europejskiej i Kanadą. Zdaniem dyr. Marka Wejtki porozumienie w obecnym kształcie jest nie do przyjęcia i prawdopodobnie jego ustalenia zostaną przekazane WTO, gdy 135 państw - stron tego układu podpisze porozumienie nieco "łagodniejsze" niż MAI.

Obecna na posiedzeniu prof. Jadwiga Staniszkis wyraziła opinię, że porozumienie MAI w obecnym kształcie może działać na niekorzyść państw słabszych. "Demokracja rynku opiera się na potencji" - stwierdziła J. Staniszkis . Według niej arbitraż jako forma rozstrzygania sporów między państwami i firmami może doprowadzić do sytuacji, że państwa zostaną obciążone wielkimi odszkodowaniami na rzecz firm zagranicznych za próby naruszenia ich wolności inwestowania.

Dyrektor M. Wejtko poinformował, że ratyfikowane przed kilku laty porozumienie WTO zabrania nakładania na inwestorów wszelkich zobowiązań. Nie można więc postawić zagranicznej firmie, która weszła na nasz rynek, wymogu zatrudniania Polaków. Nie można zobligować tej firmy do zakupu w Polsce np. produktów rolnych do celów przetwórstwa. Nie wolno też stawiać wymagań eksportowych.

Niemały wpływ na spadek skupu wywarła reprywatyzacja rzeszowskiej "Alimy", najnowocześniejszego wówczas zakładu tego typu w Europie Środkowej. Przed prywatyzacją "Alima" skupowała 3 tys. t owoców i warzyw. Dziś skupuje 211 t, a zatem 15 razy mniej! I dzieje się tak, mimo że w kontrakcie zapisano zobowiązanie "Alimy" do rozwoju bazy surowcowej. Przy tym firma ta wykazuje stratę netto w swojej działalności gospodarczej. Nie oznacza to bynajmniej, że firma jest w złej kondycji. Spada skup, zwiększa się strata, a przy tym rośnie sprzedaż wyrobów.

Uczestnicząca w posiedzeniu komisji wiceminister rolnictwa i gospodarki żywnościowej Jadwiga Berak stwierdziła, że prywatyzacja polskiego przemysłu rolno-spożywczego, zwłaszcza branży piwowarskiej, nastąpiła zbyt późno. Dodatkowo branżę tę sprywatyzowano w ten sposób, że obecnie polscy producenci chmielu nie mają zapewnionego zbytu swoich produktów, co z roku na rok pogarsza ich sytuację. "Działające w kraju sprywatyzowane browary nie są zobowiązane do skupowania polskiego chmielu" - podkreśliła J. Berak. Obowiązek ten dotyczy natomiast zakładów przetwórstwa tytoniu (również już sprywatyzowanych). Do 2000 roku swoją produkcję muszą one opierać w 40-47% na polskim surowcu.

Zdaniem Wiesława Galimskiego ze Związku Plantatorów Tytoniu polscy producenci tytoniu już teraz obawiają się jednak, że po 2000 r. staną przed takim samym problemem jak plantatorzy chmielu.

W jego opinii, zakłady przetwórstwa tytoniu nie chcą zawierać z producentami wieloletnich umów kontraktacyjnych, a jeśli już takie podpisują, to do 2000 r. Dlatego polscy plantatorzy tytoniu boją się, że później ich produkt zostanie wyparty z rynku przez produkty importowane.

Potrzebę przyjęcia długoterminowej polityki w przetwórstwie rolno-spożywczym podkreślił także Robert Hanisz, przedstawiciel British American Tobacco SA z Augustowa. Przemysł tytoniowy zużywa w Polsce rocznie około 80 tys. t tytoniu przemysłowego i żył tytoniowych. Obecnie w kraju produkowane jest niecałe 30 tys. t tytoniu i 5 tys. t żył. Do tego importujemy około 40 tys. t tytoniu, głównie orientalnego.

* * *

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przystąpiła do rozpatrywania ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

Zaproszeni goście przedstawili najważniejsze, ich zdaniem, argumenty za utworzeniem postulowanych przez nich województw.

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej zaproponowano, by nowy kodeks karny wszedł w życie 1 stycznia 1999 r., a nie - jak zapisano - 1 września br. Senatorowie postulują również zmianę przepisów dotyczących pornografii.

Nowy kodeks karny w art. 202 stanowi, iż grzywnie, karze ograniczenia wolności lub do roku więzienia podlega ten, kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która sobie tego nie życzy. Ci, którzy udostępniają małoletnim (poniżej 15 lat) treści pornograficzne lub przedmioty mające taki charakter, będą karani grzywną, ograniczeniem wolności albo karą do 2 lat więzienia. Producenci i dystrybutorzy treści pornograficznych z udziałem małoletniego albo związane z użyciem przemocy lub posługiwania się zwierzęciem są zagrożeni karą od 3 miesięcy do 5 lat więzienia.

Posiedzenie Komisji Ustawodawczej poświęcone było rozpatrzeniu informacji prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 1997 roku.

Ustalenie wykładni dotyczyło m.in. ordynacji wyborczej do Sejmu, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i dekretu o języku państwowym.

W dyskusji podczas posiedzenia najwięcej uwagi poświęcono nowemu wzorcowi konstytucyjnemu i skardze konstytucyjnej.

Kwestia skargi konstytucyjnej budzi jednak troskę sędziów, podzielaną przez senatorów. Obawiają się, że przyjęty w konstytucji wąsko rozumiany model skargi może nie spełnić oczekiwań społecznych. Spośród 2828 pism, które do tej pory napłynęły do TK, formalne wymogi skargi spełniło niewiele ponad 100. A ponieważ istnieje w tej sprawie przymus, okazuje się, że to adwokaci i radcowie prawni nie są przygotowani do pisania skargi konstytucyjnej. Niesprzyjające dla obywatela są zresztą same warunki, jakie musi spełnić sprawa, można z nią było skutecznie zwrócić się do TK. Może to być mianowicie wyłącznie skarga na przepis (a nie na wyrok), na podstawie którego wydano krzywdzący obywatela wyrok ostateczny. Pokrzywdzony musi dowieść, który z przepisów konstytucji został w jego sprawie naruszony. A tego, przy bezpośrednim stosowaniu konstytucji, można dokonać, gdy chodzi o prawa obywatelskie czy polityczne, ale jest to niemożliwe w wypadku praw społecznych i socjalnych, które zapisane są w konstytucji w formie postulatywnej jako cel, do którego państwo dąży. Tymczasem właśnie takie spawy obywateli bolą najbardziej.

Na zakończenie posiedzenia Komisja Ustawodawcza postanowiła przyjąć sprawozdanie Trybunału Konstytucyjnego do wiadomości i stosowania.

* * *

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej kontynuowała rozpatrywanie ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa.

Podczas posiedzenia rząd reprezentowali wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Jerzy Stępień i wiceminister finansów Jerzy Miller.

"Rada Ministrów konsekwentnie uważa, iż podział kraju na województwa powinien uwzględniać przede wszystkim ich:

Przedstawiony przez Radę Ministrów projekt podziału kraju na 12 województw spełnia powyższe warunki. Uwzględnienie postulatów społeczności lokalnych zabiegających o powołanie kolejnych 5 województw prowadzi do powstania województw o mniejszych szansach dynamicznego rozwoju. Granicą kompromisu oczekiwań społecznych i interesu całego kraju wydaje się powołanie dodatkowych 3 województw: Pomorsko-Kujawskiego, Ziemi Opolskiej i Ziemi Lubuskiej.

Podczas posiedzenia ekonomiczne i finansowe uwarunkowania poszczególnych wariantów liczby województw przedstawił wiceminister J. Miller. Z podanych wyliczeń wynikało, że utworzenie każdego nowego województwa ponad 12 uszczupli potencjał i możliwości województw sąsiednich.

I tak: powstanie województwa kujawsko-pomorskiego aż o 49 % zmniejszy powierzchnię Pomorza Nadwiślańskiego, o 43 % liczbę ludności i o 42% jego dochody własne. Utworzenie woj. opolskiego - zmniejszy o 10% dochody Śląska, a utworzenie woj. lubuskiego - o 13 % dochody Dolnego Śląska.

W opinii senator Jadwigi Stokarskiej, reforma terytorialna proponowana przez rząd uderza w integralność kraju. Senator zapowiedziała, że nie poprze żadnej z przedstawionych wersji podziału administracyjnego.

Ostatecznie w kolejnych głosowaniach Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zdecydowała o przyjęciu poprawek do sejmowej ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. Senatorowie opowiedzieli się za utworzeniem 15 województw, o 3 więcej niż uchwalił Sejm. Dodatkowe województwa to opolskie, kujawsko-pomorskie i lubuskie.

Ustalono, że stanowisko Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie ustawy sejmowej przedstawi Senatowi senator Kazimierz Kleina.

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej wypracowano wstępne stanowisko w sprawie inicjatywy ustawodawczej: projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy.

Diariusz Senatu RP: spis treści, poprzedni fragment, następny fragment