URZĄD
KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Warszawa, 10 maja 2000 r.

Odpowiedź
na Uchwałę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej Senatu RP
w sprawie przygotowań do członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej
w Unii Europejskiej z dnia 31 marca 2000 r.

Rząd z uwagą odnotował Uchwałę Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej Senatu RP, która wpisuje się w intensywny dialog Rządu z Parlamentem w sprawach przygotowań do członkostwa w UE. Rząd wyraża zadowolenie z przebiegu i rezultatów tego dialogu, podziela uwagi i sugestie Komisji, oraz kontynuuje działania na rzecz przyspieszenia prac dostosowawczych w szczególności:

Wraz z zaawansowaniem procesu negocjacyjnego a także tegoroczną oceną Komisji Europejskiej stanu przygotowań do członkostwa, która będzie miała istotny wpływ na dalszy przebieg rozmów akcesyjnych, szczególne znaczenie przypada działaniom harmonizującym polskie prawo z aquis communautaire, co jest zadaniem zarówno dla Rządu jak i Parlamentu RP.

Harmonogram działań dostosowawczych w zakresie harmonizacji prawa wynika z przyjętej przez Rząd daty gotowości do uzyskania członkostwa w Unii Europejskiej z dniem 31 grudnia 2002 r., a także z zobowiązań podjętych przez stronę polską podczas negocjacji akcesyjnych oraz z realizacji priorytetów działań dostosowawczych określonych w "Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w UE" (NPPC). Realizacja tych działań ściśle wiąże się również z wypełnianiem przez Rząd postanowień "Uchwały Sejmu RP w sprawie przygotowań do członkostwa RP w UE" z 18 lutego br.

26 kwietnia br. Rada Ministrów przyjęła znowelizowany "Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE" według stanu na koniec grudnia 1999 roku. Znowelizowany NPPC uwzględnia m.in. zadania wynikające z przeglądu prawa w procesie negocjacji członkowskich, konkluzje ubiegłorocznego "Raportu Komisji Europejskiej z postępów Polski na drodze do członkostwa w UE" oraz nową wersję "Partnerstwa dla Członkostwa". "Narodowy Program Przygotowania do Członkostwa w UE" został przekazany stronie unijnej zgodnie z harmonogramem, 28 kwietnia br.

Realizacja priorytetów zapisanych w NPPC podlega stałemu monitorowaniu. Podstawowym narzędziem jest w tym zakresie "Raport z realizacji w 1999 r. Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE". Przygotowany przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej oraz resorty i urzędy centralne dokument został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 4 kwietnia br. i przekazany do Sejmu RP. "Raport z realizacji w 1999 roku Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE" jest drugim z kolei raportem, w którym przedstawiono faktyczny stan zrealizowanych w całym 1999 roku priorytetów i zadań zawartych w NPPC. Szczególną uwagę zwrócono w nim na omówienie przyjętych zmian w prawie polskim oraz koniecznych zmian instytucjonalnych.

Raport, zgodnie z intencją "Uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie przygotowań do członkostwa RP w UE" z dnia 18 lutego 2000 r., zwraca szczególną uwagę na słabości w sposobie realizacji priorytetów NPPC, w szczególności na powstałe opóźnienia, umiejscawia odpowiedzialność za terminowość realizacji zadań oraz stwarza podstawy do podejmowania przez struktury rządowe decyzji dyscyplinujących proces przygotowań do członkostwa w UE oraz usprawniających proces programowania działań dostosowawczych. Urząd KIE wprowadził do Raportu podsumowania, w których zawarł ogólną ocenę, scharakteryzował opóźnienia i sformułował zalecenia wyznaczające kierunki modyfikacji tegorocznego NPPC.

Rząd kontynuuje intensywne prace dostosowawcze, zarówno na szczeblu Komitetu Integracji Europejskiej jak i Rady Ministrów. W ostatnim okresie Komitet Integracji Europejskiej zajmował się szczególnie intensywnie obszarami, w których w ubiegłorocznym "Raporcie Okresowym" Komisji Europejskiej odnotowane zostały opóźnienia. Dotyczy to w szczególności: ochrony środowiska, pomocy publicznej, certyfikacji i oceny zgodności, rolnictwa i polityki regionalnej. W wyniku intensyfikacji prac KIE wiele projektów aktów prawnych w randze ustawy zostało już przygotowanych i przyjętych przez Rząd, który - przekazując je do Sejmu - wniósł jednocześnie o nadanie im charakteru priorytetowego w pracach parlamentarnych.

10 kwietnia br. Komitet Integracji Europejskiej przyjął "Wykaz ustaw, których uchwalenie jest niezbędne w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej" i rekomendował jego przyjęcie, razem z przyjętym znowelizowanym "Narodowym Programem Przygotowania do Członkostwa w UE", Radzie Ministrów. Lista została przygotowana na podstawie analizy NPPC, zobowiązań wynikających ze stanowisk negocjacyjnych oraz informacji przekazanych przez poszczególne ministerstwa i urzędy centralne. Obecnie 49 projektów ustaw umieszczonych w Wykazie znajduje się na etapie prac sejmowych, a Rząd oczekuje, że do końca br. Parlament uchwali kolejne 52 ustawy.

Koncentrując się na przyspieszeniu działań dostosowawczych, Rząd zdaje sobie sprawę z potrzeby przyspieszenia procesu legislacyjnego w Parlamencie. Realizacja działań dostosowawczych nie jest możliwa bez aktywnego udziału Parlamentu jako organu do którego należy ostateczna decyzja o kształcie aktów prawnych i tempie ich przyjmowania. Rząd wyraża zadowolenie, że obie Izby podzielają to stanowisko, co znalazło potwierdzenie podczas debaty parlamentarnej, która miała miejsce w lutym br. oraz spotkania Premiera RP z prezydium Sejmu w dniu 19 kwietnia br.

Priorytetem Rządu jest zapewnienie skutecznej współpracy z Sejmem i Senatem, w tym poprzez wypracowanie formuły regularnego dialogu w tym zakresie. Zostało to podkreślone przez Premiera Jerzego Buzka, który w swoim przemówieniu w trakcie debaty sejmowej poświęconej integracji z UE w dniu 16 lutego br. zaproponował zawarcie między-instytucjonalnego, trójstronnego porozumienia między Prezydiami Sejmu i Senatu oraz Rządem. Porozumienie to obejmuje tryb rządowych prac legislacyjnych, prac w komisjach sejmowych i senackich oraz prac obu Izb. W ramach kontynuowania dialogu w tym zakresie w dniu 19 kwietnia br. odbyło się wspomniane spotkanie Premiera Jerzego Buzka z Prezydium Sejmu.

Strona rządowa z uwagą zapoznała się z postulatami Sejmu przedstawionymi w "Uchwale sejmowej z 18 lutego br. w sprawie przygotowań Rzeczypospolitej Polskiej do członkostwa w Unii Europejskiej" . Treść uchwały oraz wnioski dla Rządu wynikające z debaty sejmowej były przedmiotem dyskusji na posiedzeniu Komitetu Integracji Europejskiej w dniu 28 lutego br. Również uchwała Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej Senatu z dnia 31 marca br. w sprawie przygotowań do członkostwa RP w UE została przedstawiona członkom Komitetu Integracji Europejskiej na posiedzeniu w dniu 10 kwietnia br.

Jedną z kwestii podniesionych przez Wysoką Izbę w "Uchwale w sprawie przygotowań do członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w UE" jest konieczność przygotowania szacunku kosztów i korzyści wynikających z procesu integracji naszego kraju z UE. W odpowiedzi na ten postulat Prezes Rady Ministrów Zarządzeniem nr 19 z 17 marca br. w sprawie Międzyresortowego Zespołu do Spraw Przygotowania Szacunku Kosztów i Korzyści Wynikających z Procesu Integracji Rzeczypospolitej Polskiej z Unią Europejską powołał Zespół Międzyresortowy, którego zadaniem jest przygotowanie i przedstawienie, w terminie do 31 maja 2000 r., bilansu:

  1. kosztów poniesionych przez państwo polskie w dotychczasowym procesie preakcesyjnym oraz uzyskanych korzyści,

  2. szacunku wysokości niezbędnych nakładów, które poniesie państwo polskie w planowanym procesie integracji europejskiej oraz planowanego zakresu przewidywanych korzyści.

Zespół przygotuje i przedstawi Radzie Ministrów do dnia 20 maja br. projekt raportu zawierającego syntetyczną analizę kosztów i korzyści integracji z Unią Europejską w oparciu o przygotowane przez ministerstwa, urzędy centralne i Podzespoły Zadaniowe 32 i 34 szacunki skutków budżetowych i społeczno-ekonomicznych, zapisy stanowisk negocjacyjnych oraz oceny i opracowania ekspertów i instytucji pozarządowych. Dokumenty, po zatwierdzeniu przez KIE i Radę Ministrów, zostaną przekazane Parlamentowi w przewidywanym w uchwale terminie, tj. do 31 maja br. Przygotowany przez Rząd bilans pozwoli na rzeczową dyskusję o kosztach i korzyściach członkostwa w UE, a także powinien dostarczyć cennych wskazówek do kampanii informacyjnej na temat integracji Polski z UE.

Intencją Rządu jest zapewnienie parlamentarzystom jak najszerszego, stałego dostępu do informacji związanych z tematyką integracyjną. Realizując ten cel strona rządowa przekazuje Sejmowi i Senatowi dokumenty pozwalające na zapoznanie się w szczegółach zarówno z dotychczasowym przebiegiem jak i aktualnym stanem działań dostosowawczych oraz negocjacji akcesyjnych. Na początku bieżącego roku, w przededniu debaty parlamentarnej, Rząd przekazał Parlamentowi dwa kompleksowe materiały: "Informację o najważniejszych działaniach dostosowawczych w Polsce do wymogów członkostwa w Unii Europejskiej w 1999 r." oraz "Informację o przebiegu negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej". Rząd będzie kontynuował te działania.

W ramach współpracy z Parlamentem strona rządowa z uwagą śledzi przebieg prac Parlamentarnej Komisji Wspólnej RP i UE (PKWRPiUE), priorytetowo traktując zalecenia dokumentu końcowego Komisji, który przedstawiany jest członkom Komitetu Integracji Europejskiej po każdym posiedzeniu PKWRPiUE. Decyzją KIE z 28 kwietnia 1999 r. Urząd Komitetu Integracji Europejskiej jest odpowiedzialny, zarówno za monitorowanie stanu realizacji zaleceń Komisji przez odpowiednie resorty, jak również za przedstawianie Komitetowi raportu odnośnie stanu realizacji zadań przed jej kolejnymi posiedzeniami. Przed XII Posiedzeniem Komisji (22-23.11.1999) KIE przyjął Informację na temat stanu realizacji zaleceń XI Posiedzenia PKWRPiUE. W związku ze zbliżającym się XIII posiedzeniem Komisji (czerwiec 2000 r.), planowane jest przedstawienie Komitetowi kolejnego raportu z realizacji zaleceń XII Posiedzenia PKWRPiUE. Raporty te są równolegle przekazywane do Sejmu.

Rząd zdaje sobie sprawę, że niezbędnym warunkiem zakończonej sukcesem akcesji Polski do Unii Europejskiej jest kompleksowa oraz skuteczna polityka informowania społeczeństwa o procesie integracji z UE. W sferze programowej realizacji tego zadania służy przyjęty w ubiegłym roku przez Radę Ministrów "Program Informowania Społeczeństwa" (PIS). PIS jest elementem całościowej polityki informacyjnej Rządu i stawia sobie za cel uzyskanie świadomego poparcia większości polskiego społeczeństwa dla członkostwa Polski w UE. Kolejnym celem jest wzrost wiedzy społecznej o działaniach Rządu na rzecz integracji Polski z UE oraz o konkretnych skutkach akcesji dla obywateli.

W ramach "Programu Informowania Społeczeństwa" rozpoczęto tworzenie sieci Regionalnych Centrów Informacji Europejskiej (RCIE), które będą współpracować z Centrum Informacji Europejskiej UKIE. RCIE będą ogólnodostępnymi ośrodkami, w których mieszkańcy danego terenu będą mogli otrzymać osobiście lub za pośrednictwem listów, faksów lub internetu odpowiedzi na pytania związane ze wszelkimi aspektami procesu integracji. Harmonogram działań przewiduje trzy etapy tworzenia RCIE:

W odpowiedzi na postulaty dotyczące zwiększenia dostępu społeczeństwa do informacji dotyczących negocjacji Rząd podjął decyzję o odtajnieniu stanowisk negocjacyjnych.

Obecnie szczególnie istotną częścią procesu integracji Polski z UE są negocjacje akcesyjne. Pomimo spowolnienia dynamiki procesu rozszerzenia i braku woli politycznej niektórych państw członkowskich UE do szybkiego i sprawnego prowadzenia negocjacji akcesyjnych, Rząd RP podtrzymuje gotowość do członkostwa w UE od 31 grudnia 2002 r. W kontekście przyjętej daty gotowości do członkostwa, Rząd jeszcze w okresie Prezydencji portugalskiej oczekuje otwarcia ostatnich 4 rozdziałów negocjacyjnych (rolnictwo, swobodny przepływ osób, wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne, finanse i budżet), tak, by możliwe stało się szybkie określenie najważniejszych problemów negocjacyjnych, które złożą się na przyszły pakiet negocjacyjny. Oczekujemy, że pakiet ten zostanie sformułowany jeszcze w br., a najpóźniej w okresie Prezydencji szwedzkiej, z którą chcemy prowadzić rzeczywiste negocjacje zmierzające do rozwiązywania konkretnych problemów. Oczekujemy, że do końca br. UE przedstawi harmonogram rozszerzenia zgodny z naszymi oczekiwaniami. Rząd będzie na bieżąco informował Parlament o postępie rozmów akcesyjnych.

Rząd z uwagą śledzi przebieg reformy instytucjonalnej Unii Europejskiej, której zakończenie jest niezbędne dla przyjęcia nowych państw do UE. W wyniku starań polskiego Rządu i rządów innych krajów kandydujących, na szczycie w Helsinkach uzyskaliśmy ze strony krajów członkowskich zapewnienie, że będziemy regularnie informowani i konsultowani na temat reformy instytucjonalnej wypracowywanej podczas rozpoczętej w lutym br. Konferencji Międzyrządowej. Oficjalne konsultacje w tej sprawie zapoczątkował Jaime Gama, Minister Spraw Zagranicznych Portugalii pełniący w tym półroczu funkcję Przewodniczącego Rady Unii Europejskiej, zwracając się do Rządu RP o opinię w kwestiach będących przedmiotem prac Konferencji Międzyrządowej w sprawie reformy instytucji. W odpowiedzi z dnia 24.01.2000 r. Minister Bronisław Geremek przedstawił zarys stanowiska Rządu RP w sprawach, które będą dyskutowane podczas Konferencji Międzyrządowej. Szczegółowe stanowisko w odniesieniu do poszczególnych zagadnień jest obecnie przygotowywane przez MSZ we współpracy z resortami. Jednocześnie Rząd podtrzymuje gotowość aktywnego uczestnictwa w bieżących konsultacjach dotyczących kształtu reformy i oczekuje, że konsultacje z krajami kandydującymi będą prowadzone przez cały czas trwania Konferencji Międzyrządowej stanowiąc dla strony polskiej okazję do obrony naszych interesów i promowania naszej wizji funkcjonowania poszerzonej Unii.

Istotnym kryterium członkostwa w Unii Europejskiej jest posiadanie funkcjonującej gospodarki rynkowej oraz uzyskanie zdolności sprostania presji konkurencyjnej i siłom rynkowym wewnątrz Unii. Rząd podejmuje wysiłki służące wypełnieniu tego kryterium w perspektywie średnioterminowej. Polska jest dziś jednym z najszybciej rozwijających się krajów w Europie. Według prognoz Komisji Europejskiej, w najbliższych latach nasz kraj zaliczać się będzie do grupy krajów kandydujących o najwyższym tempie wzrostu gospodarczego: 5,1% w 2000 r. oraz 5,3% w 2001 r. W "Raporcie okresowym z postępów Polski na drodze do członkostwa w UE" Komisja Europejska stwierdziła, że gospodarka polska funkcjonuje jako gospodarka rynkowa z coraz lepiej rozwijającym się sektorem prywatnym oraz odpowiednim otoczeniem prawnym i instytucjonalnym dla działalności gospodarczej. Stwierdzono również, że w średnim okresie Polska powinna być w stanie sprostać presji konkurencyjnej i siłom rynkowym w ramach Unii, zakładając, że kontynuowany będzie proces restrukturyzacji gospodarki i postępowała będzie liberalizacja handlu.

Rząd RP zdaje sobie sprawę z wyzwań stojących przed polską gospodarką. Do najważniejszych z nich należy zapewnienie zrównoważonego, wysokiego wzrostu gospodarczego, przyczyniającego się do tworzenia nowych, wydajnych miejsc pracy. Obecnie jednym z najpoważniejszych zjawisk zagrażających stabilności makroekonomicznej Polski jest pogłębiający się deficyt na rachunku obrotów bieżących. W 1999 r. wyniósł on 7,6% PKB. Jest on następstwem wzrostu popytu wewnętrznego o charakterze importochłonnym, któremu nie towarzyszy oczekiwany wzrost eksportu. Polski import zdominowany jest przez dobra inwestycyjne oraz dobra konsumpcyjne trwałego użytku. W polskim eksporcie zaś nadal znaczący udział posiadają towary o małej wartości dodanej. Towary wysoko przetworzone stanowią jedynie około jednej trzeciej całości polskiego eksportu. Sytuacja polskiego handlu zagranicznego w dużej mierze wynika z problemów o charakterze strukturalnym. Dlatego też Rząd podejmuje działania mające na celu odwrócenie niekorzystnych zjawisk m.in. poprzez przyspieszenie procesu prywatyzacji gospodarki oraz restrukturyzacji tych sektorów gospodarki, które negatywnie wpływają na jej konkurencyjność.

Osiągnięcie zadowalającego stopnia stabilności makroekonomicznej wymaga dodatkowo współdziałania polityki budżetowej i pieniężnej. Przy utrzymującej się relatywnie wysokiej inflacji konieczne jest prowadzenie takiej polityki budżetowej, która nie będzie wywierać nadmiernej presji na politykę pieniężną, ryzykując tym samym ograniczenie tempa wzrostu w 2001 r. i następnych latach. Dlatego też Rząd prowadzi politykę ograniczania deficytu budżetowego. Jednocześnie, zgodnie z założeniami wariantu aktywnego, przyjętego przez Radę Ministrów w ramach "Strategii finansów publicznych i rozwoju gospodarczego, Polska 2000-2010" w dniu 22 czerwca 1999 r., zakłada się wzrost realnych wydatków sektora publicznego, któremu towarzyszyć będzie zasadnicza zmiana ich struktury. Nastąpi szybki wzrost wydatków kapitałowych w celu m.in. przyspieszenia procesu budowy infrastruktury niezbędnej z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju.

Przygotowania Polski do członkostwa w UE są procesem uzupełniającym i wspomagającym transformację systemową przeprowadzaną w Polsce. Są one realizowane w ramach "Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa w UE".

W NPPC zapisano szereg zadań, których realizacja ma na celu pobudzanie rozwoju gospodarczego kraju poprzez tworzenie ram gospodarczych, a także instytucjonalno-prawnych charakterystycznych dla gospodarek rynkowych, tak aby w średnim okresie Polska mogła sprostać kopenhaskim kryteriom członkostwa. Do zadań tych należą w szczególności:

Realizacja priorytetów NPPC ma służyć budowie zdrowych podstaw gospodarki rynkowej, demokratycznych instytucji prawa, które są niezwykle istotne z punktu widzenia tworzenia warunków do kreowania trwałego wysokiego wzrostu gospodarczego.